|
|
| (۵۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۰ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[صلوات بر محمد و آل محمد]] |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[صلوات در قرآن]] | [[صلوات در حدیث]] | [[صلوات در نهج البلاغه]]| [[صلوات در معارف دعا و زیارات]]| [[صلوات در معارف مهدویت]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[صلوات (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| '''صلوات:''' [[درود فرستادن]] بر [[پیامبر خدا]]{{صل}} و [[خاندان]] او. در [[قرآن]] است که [[خدا]] و [[فرشتگان]] بر [[پیامبر]] [[درود]] میفرستند، پس ای [[مؤمنان]]، شما هم بر او صلوات و [[سلام]] بفرستید{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref> «خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود میفرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.</ref>. با تعبیرهای مختلف می‌توان بر [[پیامبر]] و خاندانش [[درود]] فرستاد، اما عبارتی که به عنوان صلوات کامل در [[روایات]] آمده، این است {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ}}. صلوات، به نوعی یادکرد [[حضرت رسول]] و [[تکریم]] او و [[خاندان]] [[پاک]] اوست، یکی از ذکرهای بافضیلت است، بهتر است که با صدای بلند گفته شود و حتماً "[[آل محمد]]" در [[درود]] بر [[پیامبر خدا]] مطرح شود، وگرنه صلوات ناقص خواهد بود. صلوات پس از تشهد [[نماز]] از [[واجبات]] است. در [[قرآن]] [[صَلَوات]] به معنای [[نمازها]] و نمازخانه‌ها نیز به کار رفته است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۱۳۳.</ref>.
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *صلوات، درودی ستایشگرانه و حق‌شناسانه بر [[پیامبر خاتم|حضرت محمّد]] و خاندان او، با جملۀ {{متن حدیث| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} یا مشابه آن و ریشه‌ای [[قرآنی]] دارد.
| |
| *[[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلوات و درود میفرستند، ای آنان که ایمان آورده‌اید، بر او صلوات و سلام بفرستید، درودی فراوان؛ سوره احزاب آیه ۵۶</ref> در [[نماز]] هم [[واجب]] است در تشهّد، بر آن [[حضرت]] و خاندانش صلوات بفرستند.
| |
| *از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]]{{صل}} [[روایت]] است که: "هرکس نمازی بخواند که در آن بر من و خاندانم صلوات نفرستد از او پذیرفته نمی‌شود"<ref>{{متن حدیث| مَنْ صَلَّى صَلَاةً لَمْ يُصَلِّ فِيهَا عَلَيَّ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِي لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ}}؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۸۸ به نقل از سنن دارقطنی و احقاق الحق و مستدرک الوسائل</ref>، [[شافعی]] نیز با اشاره به همین نکته در [[فضیلت]] [[اهل بیت]]، [[وجوب]] [[مودّت]] [[اهل بیت]] و صلوات در [[نماز]] و مردودی [[نماز]] بی‌صلوات را یاد کرده(...) این یادکرد، هم حق‌شناسی و [[تکریم]] است، هم [[الهام]] و تأسّی.
| |
| *به قول استاد [[محمد رضا حکیمی]]: ذکر آل [[محمّد]] در هر حال، مایۀ [[ثبات]] [[ایمان]] و روشنی [[دل]] و [[سرافرازی]] [[امّت]] و حریّت [[فکر]] و وسیلۀ [[قرب به خداوند]] است. از این گذشته، آل [[محمّد]] تنها از آن [[شیعه]] نیستند، از آن همۀ مسلمانانند، [[فرزندان]] و اوصیای [[پیامبر]] مسلمانانند و [[وارثان]] [[علوم]] و [[معارف]] [[پیامبر]]، و ذکر [[مناقب]] و [[حقوق]] آنان برای هر مسلمانی اهمیت دارد<ref>حماسۀ غدیر، ص ۱۶۱، نیز کتاب «نان و کتاب» از ایشان، ص ۱۳۵، مقالۀ صلوات و الفاظ آن در اسلام</ref>.
| |
| *آنچه مطرح است و گاهی میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] موجب بحث، این است که آیا در کنار نام [[پیامبر]]، آل و [[اهل بیت]] و [[صحابه]] را هم باید آورد یا نه؟ خود [[پیامبر]] چگونه صلوات می‌فرستاده؟ صیغۀ خاصّی دارد یا هرکس هرگونه که مایل بود؟ تا آنجا که یاد نکردن از آل گاهی [[گواه]] [[سنّی]] بودن گوینده یا نویسنده به شمار می‌آید.
| |
| *[[شیعه]]، صلوات بدون [[آل محمد]] را ناقص و ابتر می‌شمارد و این به استناد [[احادیث]] [[نبوی]] در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است، که فرمود: بر من [[درود]] ابتر و ناقص نفرستید، پرسیدند: صلوات ابتر چیست؟ فرمود: نگویید:{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ }}، بلکه بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}}<ref>شیعه‌شناسی، ص ۲۶۸ به نقل از الصواعق المحرقه، ص ۲۲۵، «فضائل الخمسه من الصحاح السته» ج ۱ ص ۹ و ۲۲۳</ref>. [[فخر رازی]] هم همین صورت را برای صلوات ذکر می‌کند که از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} [[روایت]] شده است<ref>تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۵ ص ۲۲۷</ref>. خود [[پیامبر]] نیز در [[نماز]] و غیر [[نماز]]، صلوات بر خود و [[آل محمد]] را به صورت یاد شده می‌فرمود <ref>شیعه‌شناسی، ص ۲۶۵</ref> یاد کرد [[آل محمد]] در صلوات و [[دعا]] و [[ذکرها]] و [[خطبه‌ها]] و صلوات بر [[خاندان]] [[پیامبر]]، به تدریج جنبۀ [[سیاسی]] هم یافت و در مقابل خط [[امویان]] که [[سیاست]] حذف این [[خاندان]] را حتی در ذکر و یادکردن پیش گرفته بودند، خطّ [[اهل بیت]]، بر تأکید مکرّر و مداوم بر [[آل محمد]] بود. شاید [[اصرار]] [[امام سجاد]]{{ع}} بر آوردن آن همه {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} در اوّل هرفقره از دعاهای بسیاری در صحیفۀ سجّادیه<ref>به عنوان نمونه، دعای ۲۰ صحیفۀ سجّادیه (مکارم الاخلاق) و دعاهای دیگر را بنگرید</ref>، در راستای همین خطّ و احیای نام و یاد این [[خاندان]] بوده است.
| |
| *[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: پدرم [[امام باقر]]{{ع}} شنید مردی را که به [[کعبه]] چسبیده و می‌گفت: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ}}، فرمود: ای بندۀ [[خدا]]، آن را ناقص مگو و در [[حق]] ما [[ظلم]] نکن، بگو: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ}}<ref>کافی، ج ۲ ص ۲۹۵ برای روایات صلوات، ر. ک: «وسائل الشیعه» ، ج ۴ ص ۱۲۱۳، «بحار الأنوار» ، ج ۸۲ ص ۲۷۷، «احقاق الحق» ، ج ۹ ص ۵۲۴ تا ۶۲۰</ref> در مقابل، [[اصرار]] [[اهل سنت]] بر افزودن [[صحابه]] بر نام [[پیامبر]] در صلوات (و [[علی]] آله و صحبه اجمعین) نیز جنبۀ [[سیاسی]] دارد و به قصد [[تطهیر]] همۀ [[صحابه]] در همۀ عملکردشان و استحقاق صلوات و [[درود]] نسبت به آنان است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۵.</ref>.
| |
| | |
| ==صلوات عامل پیوند با [[محمد]] و [[آل محمد]]==
| |
| *یکی از شیوه‌هایی که می‌تواند [[مردم]] را با [[پیشوایان معصوم]] پیوند دهد، [[بزرگداشت]] یاد و نام آنان است، ازاین‌رو، [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] از [[مؤمنان]] می‌خواهد که بر [[رسول]] گرامی او [[سلام]] دهند و صلوات نثارش کنند: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>«خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود میفرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.</ref>. پس از [[نزول]] [[آیه]]، گروهی از [[مسلمانان]] نزد [[پیامبر]]{{صل}} آمدند و از چگونگی صلوات بر ایشان پرسیدند. نکته در خور توجه در پاسخ آن [[حضرت]] آن است که [[درود]] بر [[آل‌محمد]] نیز جزئی از صلوات گردیده‌است: {{متن حدیث|اللَّهُمَ صَلِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیم}}<ref>صحیح‌البخاری، ج۵ـ۶، ص۳۲؛ ج۷، ص۲۰۲؛ صحیح مسلم، سنوسی، ج۲، ص۲۸۷؛ سنن الترمذی، ج۵، ص۳۸.</ref>.<ref>ر.ک. دائرة المعارف قرآن کریم، ج۵، ص ۹۳.</ref>
| |
| ==صلوات در فرهنگنامه آخرالزمان==
| |
| *صلوات یکی از [[بهترین]] اوراد و اذکار [[اسلام]] است و شاید پس از کلمه [[توحید]] [[بهترین]] کلمه‌ای باشد که یک [[مسلمان]] بر زبان می‌آورد. [[خداوند]] و [[فرشتگان]] او در [[قرآن]] بر [[پیامبر]] و [[خاندان]] او [[درود]] میفرستند و [[مؤمنین]] را نیز بدان امر می‌کند<ref>احزاب / ۵۶.</ref>.
| |
| *صلوات فرستادن بر [[پیامبر]] باید همواره با ذکر آل [[رسول الله]]{{صل}} همراه باشد. زیرا در [[احادیث]] صلواتی را که "[[آل محمد]]" در آن نیامده باشد، صلوات ابتر و بی‌نتیجه معرفی نموده‌اند؛ این در حالی است که در [[تفسیر]] و [[ثواب]] این ذکر [[شریف]] کتاب‌های مفصلی نوشته شده است و اجر و [[پاداش]] آن به قدری [[عظیم]] است که [[فرشتگان]] فقط تعداد صلوات‌هایی که فرد می‌فرستد در [[نامه]] [[اعمال]] او می‌نویسند و اجر آنها را فقط [[خداوند]] می‌داند و [[پاداش]] [[بنده]] صلوات فرستنده را فقط او خواهد داد. در بعضی [[احادیث]] نیز فرموده‌اند که پس از صلوات بگویید {{متن حدیث| وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ }}.
| |
| *مرحوم شیخ [[عباس قمی]] در [[مفاتیح الجنان]] یکی از [[اعمال]] [[روز جمعه]] را صد بار [[صلوات بر محمد]] و [[آل محمد]] ذکر می‌کند و در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند: هر کسی که پس از [[نماز ظهر]] و [[نماز صبح]] خود بگوید: {{متن حدیث| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ}} یقیناً [[حضرت قائم]]{{ع}} را پیش از مردن خود خواهد دید. در [[احادیث]] صلوات‌های مخصوصی برای [[حضرت مهدی]]{{ع}} آمده است<ref>ر.ک: دعا.</ref>.
| |
| *صلوات دعایی است که [[خداوند]] [[وعده]] [[استجابت]] برای آن داده است و بدین جهت [[ائمه]]{{ع}} یکی از شرایط [[دعا]] را فرستادن صلوات قبل و بعد از [[دعا]] فرموده‌اند، زیرا [[خداوند]] هیچگاه دعایی را در ابتدا و انتها [[مستجاب]] نمی‌کند در حالی که میان آن را از [[اجابت]] خود بی‌نصیب کند<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۴۰۰.</ref>
| |
| | |
| ==پرسش مستقیم==
| |
| * [[ آثار صلوات فرستادن بر امام مهدی چیست؟ (پرسش)]]
| |
| | |
| {{پرسمان معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
| |
| * [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']]
| |
| * [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']]
| |
| | |
| ==جستارهای وابسته==
| |
| * [[صلوات بر امام مهدی]]
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| {{امام مهدی}}
| |
| [[رده:مدخل]]
| |
| [[رده:صلوات]]
| |
| [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]]
| |
