←احنف بن قیس در دانشنامه سیره نبوی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = احنف بن قیس تمیمی| عنوان مدخل = [[احنف بن قیس تمیمی در تاریخ اسلامی]] - [[احنف بن قیس تمیمی در تراجم و رجال]] - [[احنف بن قیس تمیمی در حدیث]] - [[احنف بن قیس تمیمی در نهج البلاغه]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = احنف بن قیس تمیمی | |||
| عنوان مدخل = احنف بن قیس تمیمی | |||
| مداخل مرتبط = [[احنف بن قیس تمیمی در تاریخ اسلامی]] - [[احنف بن قیس تمیمی در تراجم و رجال]] - [[احنف بن قیس تمیمی در حدیث]] - [[احنف بن قیس تمیمی در نهج البلاغه]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
نام اصلی [[احنف بن قیس بن معاویة بن حصین بن تمیم]]<ref>اسد الغابة، ابن اثیر، ج۱، ص۶۹.</ref>، صخر یا ضحاک است و لقبش احنف بوده است. علت ملقب شدنش به این نام آن است که در پایش عیبی بوده است<ref>أعیان الشیعة، امین عاملی، ج۳، ص۲۲۲؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۱، ص۶۸؛ (حَنَف: برگشتن انگشت ابهام پا روی انگشتان دیگر و بدان سبب بر پاشنه راه رفتن).</ref>. او در زمان [[حیات پیامبر]] {{صل}} [[مسلمان]] شد ولی به حضور آن [[حضرت]] نرسید. او از [[تابعین]] شمرده شده است<ref>ریحانة الادب، مدرس تبریزی، ج۱، ص۸۳.</ref> و از قبیل ی [[بنی تمیم]] و از تیره [[بنی مرة بن عبید]] بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۷، ص۹۳؛ جمهرة انساب العرب، ابن حزم، ص۲۱۷.</ref>. | نام اصلی [[احنف بن قیس بن معاویة بن حصین بن تمیم]]<ref>اسد الغابة، ابن اثیر، ج۱، ص۶۹.</ref>، صخر یا ضحاک است و لقبش احنف بوده است. علت ملقب شدنش به این نام آن است که در پایش عیبی بوده است<ref>أعیان الشیعة، امین عاملی، ج۳، ص۲۲۲؛ اسد الغابة، ابن اثیر، ج۱، ص۶۸؛ (حَنَف: برگشتن انگشت ابهام پا روی انگشتان دیگر و بدان سبب بر پاشنه راه رفتن).</ref>. او در زمان [[حیات پیامبر]] {{صل}} [[مسلمان]] شد ولی به حضور آن [[حضرت]] نرسید. او از [[تابعین]] شمرده شده است<ref>ریحانة الادب، مدرس تبریزی، ج۱، ص۸۳.</ref> و از قبیل ی [[بنی تمیم]] و از تیره [[بنی مرة بن عبید]] بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۷، ص۹۳؛ جمهرة انساب العرب، ابن حزم، ص۲۱۷.</ref>. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۹: | ||
وی از تیره [[زَید مَناة بن تمیم]] از [[اُدّ بن طابخة بن الیاس بن مُضر]] است<ref>ابن حزم، ص۲۰۷ و ۲۱۷.</ref>. نامش را «[[ضحاک]]»<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۴.</ref>، «صخر»<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۳۴؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref> [[حارث]]، [[حصین]]<ref>ابن عساکر، ج۲۴، ص۳۰۵.</ref> و [[حصن]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۳۲.</ref> و کنیه‌اش را [[ابوبحر]] آورده‌اند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۵؛ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۳۴ و دیگران.</ref>. | وی از تیره [[زَید مَناة بن تمیم]] از [[اُدّ بن طابخة بن الیاس بن مُضر]] است<ref>ابن حزم، ص۲۰۷ و ۲۱۷.</ref>. نامش را «[[ضحاک]]»<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۴.</ref>، «صخر»<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۳۴؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref> [[حارث]]، [[حصین]]<ref>ابن عساکر، ج۲۴، ص۳۰۵.</ref> و [[حصن]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۳۲.</ref> و کنیه‌اش را [[ابوبحر]] آورده‌اند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۵؛ خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۳۳۴ و دیگران.</ref>. | ||
در خصوصیات ظاهری وی گفته‌اند که او، [[احنف]] <ref>(بر پاشنه پا راه می‌رفت)؛ ابن سعد، ج۷، ص۶۴؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>، [[اعور]] <ref>(یک چشم)؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>، کوتاه قد و کوسه بود<ref>ابن عساکر، ج۲۴، ص۳۱۰.</ref>. در وجه تسمیه او به احنف گفته‌اند وقتی زاده شد، در پایش نقصی بود؛ از این‌رو به وی أحنف گفتند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۴؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳. حنف به معنای برگشتن انگشت ابهام هر یک از پاها به طرف دیگری با راه رفتن بر پاشنه پا آمده است؛ ر. ک: ابن منظور، [حنف]، ج۳، ص۳۶۲.</ref>، وی را [[رئیس]] [[بنی تمیم]] و در [[سخن گفتن]] یکی از بلیغان [[عرب]] دانسته‌اند<ref>ابن راهویه، ج۲، ص۲۹.</ref>. [[پدر]] احنف را بنومازن در [[زمان جاهلیت]] کشته بودند<ref>ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>. مادرش از بنی قراض<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۴.</ref> یا بنی أود از تیره [[باهله]] و نامش حُبی دختر [[عمرو]] و به [[نقلی]] حبّی، دختر قُرط و [[خواهر]] أخطل، از [[شجاعان]] بود و احنف در «[[یوم]] | در خصوصیات ظاهری وی گفته‌اند که او، [[احنف]] <ref>(بر پاشنه پا راه می‌رفت)؛ ابن سعد، ج۷، ص۶۴؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>، [[اعور]] <ref>(یک چشم)؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>، کوتاه قد و کوسه بود<ref>ابن عساکر، ج۲۴، ص۳۱۰.</ref>. در وجه تسمیه او به احنف گفته‌اند وقتی زاده شد، در پایش نقصی بود؛ از این‌رو به وی أحنف گفتند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۴؛ ابن قتیبه، ص۴۲۳. حنف به معنای برگشتن انگشت ابهام هر یک از پاها به طرف دیگری با راه رفتن بر پاشنه پا آمده است؛ ر. ک: ابن منظور، [حنف]، ج۳، ص۳۶۲.</ref>، وی را [[رئیس]] [[بنی تمیم]] و در [[سخن گفتن]] یکی از بلیغان [[عرب]] دانسته‌اند<ref>ابن راهویه، ج۲، ص۲۹.</ref>. [[پدر]] احنف را بنومازن در [[زمان جاهلیت]] کشته بودند<ref>ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>. مادرش از بنی قراض<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۴.</ref> یا بنی أود از تیره [[باهله]] و نامش حُبی دختر [[عمرو]] و به [[نقلی]] حبّی، دختر قُرط و [[خواهر]] أخطل، از [[شجاعان]] بود و احنف در «[[یوم الجُفرة]]» به این دایی خود [[افتخار]] کرد<ref>ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref>، «[[جُفرة خالد]]» نام محلی در [[بصره]] است و [[یوم الجفرة]]، روزی است که میان [[خالد بن عبدالله بن خالد بن اسید]] - [[والی]] [[عبدالملک]] - و [[یاران]] [[مصعب بن زبیر]] نبردی رخ داد<ref>ر. ک: یاقوت حموی، ج۲، ص۱۴۶؛ سمعانی، ج۲، ص۷۱.</ref>. | ||
[[رسول خدا]] {{صل}} [[خاندان]] احنف را به [[اسلام]] فراخواند، احنف [[مسلمان]] شد، هرچند [[توفیق]] نداشت [[پیامبر]] را ببیند<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۲۷۱.</ref> و از این‌رو گفته‌اند [[صحابی]] نیست و در شمار [[تابعین]] قرار دارد. وی با بیان اینکه [[دعوت]] آن [[حضرت]] دعوت به [[مکارم اخلاق]] و [[نهی]] از [[رذایل اخلاقی]] است سبب شد تا خاندانش [[اسلام]] آوردند<ref>ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref> و گویا [[رسول خدا]] {{صل}} به سبب این کار برایش آمرزش‌طلبید و [[احنف]] گفت: هیچ چیز بیش از این برایم مایه [[امیدواری]] نیست<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۵.</ref>. برخی گفته‌اند دو نفر خبر [[طلب آمرزش]] رسول خدا {{صل}} را به احنف رساندند و او به شکرانه آن [[سجده]] کرد<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۳۲.</ref>. بنا بر [[نقلی]]، هنگامی که رسول خدا {{صل}} افرادی را برای دریافت [[صدقات]] بنی مُرّه فرستاد، آنان درصدد درگیری با [[نمایندگان]] آن [[حضرت]] بودند که احنف آنان را از این کار بازداشت و یکی از [[مسلمانان]] به هنگام وارد شدن احنف بر عمر در [[زمان]] [[فتح]] تستر به این موضوع [[گواهی]] داد<ref> ابن عساکر، ج۲۴، ص۳۰۹.</ref>. | [[رسول خدا]] {{صل}} [[خاندان]] احنف را به [[اسلام]] فراخواند، احنف [[مسلمان]] شد، هرچند [[توفیق]] نداشت [[پیامبر]] را ببیند<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۲۷۱.</ref> و از این‌رو گفته‌اند [[صحابی]] نیست و در شمار [[تابعین]] قرار دارد. وی با بیان اینکه [[دعوت]] آن [[حضرت]] دعوت به [[مکارم اخلاق]] و [[نهی]] از [[رذایل اخلاقی]] است سبب شد تا خاندانش [[اسلام]] آوردند<ref>ابن قتیبه، ص۴۲۳.</ref> و گویا [[رسول خدا]] {{صل}} به سبب این کار برایش آمرزش‌طلبید و [[احنف]] گفت: هیچ چیز بیش از این برایم مایه [[امیدواری]] نیست<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۵.</ref>. برخی گفته‌اند دو نفر خبر [[طلب آمرزش]] رسول خدا {{صل}} را به احنف رساندند و او به شکرانه آن [[سجده]] کرد<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۳۲.</ref>. بنا بر [[نقلی]]، هنگامی که رسول خدا {{صل}} افرادی را برای دریافت [[صدقات]] بنی مُرّه فرستاد، آنان درصدد درگیری با [[نمایندگان]] آن [[حضرت]] بودند که احنف آنان را از این کار بازداشت و یکی از [[مسلمانان]] به هنگام وارد شدن احنف بر عمر در [[زمان]] [[فتح]] تستر به این موضوع [[گواهی]] داد<ref> ابن عساکر، ج۲۴، ص۳۰۹.</ref>. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۱۲: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:احنف بن قیس تمیمی]] | ||