انواع انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]

| مدخل اصلی = [[انواع انتظار]]

| مدخل وابسته =  

| پاسخ‌دهندگان = ۵ پاسخ

== پاسخ جامع اجمالی ==

[[انتظار]] یعنی چشم به [[آینده]] داشتن، یعنی هر اتفاقی که فرد در آینده منتظرش است. انتظار می‌تواند برای هر اتفاقی در آینده باشد. اما "[[انتظار فرج]]" و [[گشایش]] یکی از مهم‌ترین و در عین حال رایج‌ترین [[انواع انتظار]] است. بسیاری از انتظارها را می‌توان در مقولۀ انتظار فرج قرار داد؛ مثلا انتظار رسیدن به یک [[زمان]] [[ملاقات]] و یا انتظار شنیدن یک پاسخ مطلوب، یا دیدن یک فرد محبوب، تمام این موارد به معنای گشایش است که در منظومۀ انتظار فرج قرار می‌گیرد<ref>ر.ک: [[علی رضا پناهیان|پناهیان؛ علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]، ص۱۰۳.</ref> و انتظار ظهور منجی و تشکیل حکومت عدالت‌گستر جهانی، وجه مشترک تمام نگرش‌های منجی‌گرایی میان [[ادیان]] است<ref>ر.ک: [[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن (مقاله)|نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن]]، ص۹۷-۹۹.</ref>.

=== انواع انتظار ===

مقولۀ انتظار با توجه به رویکردهای گوناگون به اقسام مختلفی تقسیم می‌‌شود:

# در یک تقسیم‌بندی بر اساس برداشت‌هایی که از انتظار صورت می‌‌گیرد به [[انتظار صحیح]] و [[انحرافی]] تقسیم می‌‌شود:

## '''برداشت‌های صحیح از انتظار''' با نام‌های مختلفی همچون: [[انتظار راستین]]، [[انتظار مثبت]] و سازنده و پویا یاد می‌‌شود:

### '''انتظار راستین''': لازمۀ انتظار راستین به دست آوردن ارکان آن است، این ارکان عبارت‌اند از: امید به وضع مطلوب؛ [[اعتراض به وضع موجود]] و [[اقدام برای تحقق وضع مطلوب]]<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۷۶-۸۴؛ [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۳۰-۳۴؛ علی رضا پناهیان|پناهیان؛ علی رضا، انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه، ص۱۰۶؛ [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص ۲۹۷-۲۹۸؛ [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص۳۴.</ref>.

### '''انتظار مثبت و سازنده''': انتظار مثبت، [[انتظار فعال]] و تأثیرگذاری است که [[منتظر]] را در تکاپوی تحولات و تغییرات شدید [[جامعه]]، [[یاری]] می‌‌رساند و او را در ترسیم جامعۀ مطلوب مهدوی [[قوی]] و توانمند می‌‌سازد<ref>ر.ک: [[محمد رضا ضمیری|ضمیری، محمد رضا]]، [[کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی (مقاله)|کارکردهای انتظار سازنده در اصلاح ناهنجاری‌­های اجتماعی]]، ص283 ـ 284.</ref>.

### '''[[انتظار پویا]]''': [[منتظر]]، در [[حقیقت]] به شرایط آرمانی و آیندۀ [[زیبا]] چشم دوخته است از این رو باید تلاش کند تا زمینه‌ها و شرایط ظهور امام{{ع}} فراهم گردد<ref>ر.ک: [[رضا علی کرمی|کرمی، رضا علی]]، [[خانواده منتظر امام زمان (کتاب)|خانواده منتظر امام زمان]]، ص۱۴.</ref>.

## '''[[برداشت‌های انحرافی از موضوع انتظار فرج]]''' را می‌‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:

### '''[[انتظار مذهب احتراز]]''': برخی ظهور را تنها به [[ارادۀ الهی]] وابسته می‌دانند و [[اصلاح امور]] را به آمدن [[حضرت مهدی]] واگذار می‌کنند و نه تنها برای برپایی حکومت اقدام نمی‌کنند بلکه آن را مانع ظهور و محکوم به بطلان می‌پندارند<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان (کتاب)|ادب فنای مقربان]]، ج۹، ص۳۵۷، ۳۶۶.</ref>.

### '''انتظار مذهب اعتراض''': [[انتظار]] را به صورت مطلق؛ مذهبی اعتراضی معرفی می‌نماید که منتظر، معترض به وضع موجود و خواستار وضع مطلوب است<ref>[[علی شریعتی|شریعتی، علی]]، انتظار مذهب اعتراض.</ref>.<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۹ ـ ۹۴.</ref>

### '''انتظار خاموش''': به دیدگاه کسانی اطلاق می‌شود که پدیدۀ ظهور را تنها معلول [[اراده]] و [[مشیت الهی]] می‌دانند و برای عوامل [[انسانی]] و طبیعی، نقش چندانی قائل نیستند و [[شیعیان]] را به زمینه‌سازی و [[تهیه مقدمات ظهور]] [[مکلف]] نمی‌دانند<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آموزه انتظار و زمینه‌سازی ظهور (مقاله)|آموزه انتظار و زمینه‌سازی ظهور]]، ص۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>.

# در تقسیمی دیگر انتظار بر اساس مراتب آن، به [[انتظار قلبی]] و عملی تقسیم می‌‌شود:

## '''انتظار قلبی''': انتظار عبارت است از یک حالت [[قلبی]] و [[روحی]] که از آن آماده شدن برای چیزی که در انتظارش هستی، استفاده می‌‌شود لذا هر قدر انتظار شدیدتر باشد، آماده شدن هم بیشتر می‌‌شود<ref>ر.ک: [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، انتظار فرج، ص۳۰.</ref>. ‌انتظار حالتی [[قلبی]] و [[نفسانی]] است که وقتی شدت یافت و عمق و غنا پیدا کرد از [[قلب]] به اعضا و جوارح سرازیر می‌‌شود و آثار خود را در عمل نشان می‌دهد و روشن است، [[انتظار]] مورد نظر [[پیشوایان معصوم]] همان انتظار عمق و غنا یافته است که موجب تلاش و [[مجاهدت]] [[منتظر]] می‌شود<ref>ر.ک: [[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>.

## '''[[انتظار عملی]]''': انتظار عملی؛ یعنی فراهم آوردن [[زمینه‌های ظهور]] و مقدمات تحقق آنچه مورد انتظار است<ref>ر.ک: [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]؛ [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص۹۲-۹۴.</ref>. انتظار عملی یعنی اینکه [[منتظر واقعی]] در تمامی عرصه‌ها، زندگیِ [[امام زمان]] پسند داشته باشد و عصر غیبت را عصر [[تکلیف]] بداند و علاوه بر اصلاح خود در اصلاح دیگران نیز کوشا باشد و به وظیفۀ خود در [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[مبارزه با ظلم]]، تلاش در [[گسترش عدالت]] و [[دینداری]] عمل نماید<ref>ر.ک: سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه.</ref> آنچه در تسریع [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} مؤثر است، انتظار عملی است که هر چه بر تعداد [[منتظران]] عملی حضرت افزوده ‌شود، ظهور آن حضرت نزدیک‌تر می‌شود و [[موفقیت]] در [[دعوت]] را شدیدتر می‌سازد<ref>ر.ک: [[سید رضا صدر|صدر، سید رضا]]، [[راه مهدی (کتاب)|راه مهدی]]، ج ۱، ص۹۸۷. </ref>.

# در تقسیمی دیگر انتظار به عام و خاص تقسیم شده است:

## '''[[انتظار عام]]''': انتظار عام، که از آن، [[انتظار فرج]] به صورت مطلق تعبیر شده است<ref>ر.ک: [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[وظایف ما در عصر غیبت (کتاب)|وظایف ما در عصر غیبت]]، ص۵۲ -۵۴.</ref>. انتظار فرج به معنای عام، یعنی انتظار [[گشایش]] و [[امید به آینده]] و نکوهش [[یأس]] و [[ناامیدی]]. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۲۸۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]]؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]].</ref> به تعبیر دیگر [[انتظار عام]] انتظاری است که متعلق آن عام و مطلق است و به معنای [[امید]] و [[امیدواری]] به هر نوع مشکل و معضلی اعم از مادی و [[معنوی]]، [[دنیایی]] و [[آخرتی]] و فردی و [[اجتماعی]] است<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت (کتاب)|بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت]]، ص۲۶-۲۷.</ref>.

## '''[[انتظار خاص]]''': مراد از انتظار خاص، [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} است<ref>ر.ک: [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[وظایف ما در عصر غیبت (کتاب)|وظایف ما در عصر غیبت]]، ص۵۴ -۵۵.</ref>. [[انتظار]]، اصطلاحی خاص به معنای امید داشتن به تحقق ظهور و آمدن منجی آسمانی به [[نام امام مهدی]]{{ع}} است؛ یعنی چشم داشتن به فرارسیدن [[روز]] [[موعود]] که موعود جهانی با آمدنش [[زمین]] و زمینیان را [[خوشبخت]] کند و بستر [[زندگی]] [[انسانی]] را فراهم سازد<ref>ر.ک: حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت (کتاب)|بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص۲۴؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]].</ref>.

| تصویر = 151910.jpg

| پاسخ‌دهنده = محمد مهدی آصفی

| پاسخ = آیت‌الله '''[[محمد مهدی آصفی]]'''، در کتاب ''«[[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«[[انتظار]] [[نجات]] بر دوگونه است:

#'''یکم'''. [[انتظار]] نجاتی که در [[توان]] [[انسان]] نیست، آن را جلو یا عقب بیندازد؛ همانند انتظاری که شخص غریق در رسیدن گروه [[نجات]] مستقر در ساحل به سوی خود دارد. در این حال وی آنان را می‌نگرد که برای [[نجات]] او به راه افتاده‌اند. بی‌گمان، غریق را یارای آن نیست که زمان رسیدن گروه [[نجات]] را به خود نزدیک کند. البته این [[انتظار]]، [[امید]] به [[نجات]] را در درون او تقویت کرده و [[نور]] [[امید]] را بر تیرگی‌های [[یأس]] و [[ناامیدی]]- که از هر سو احاطه‌اش کرده- خواهد تابانید.

# '''دوم'''. انتظاری که [[انسان]] می‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبود یافتن از [[بیماری]]، اجرای طرحی عمرانی، [[علمی]] و تجاری، [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و رهایی از [[فقر]]. همه اینها ریشه در [[انتظار]] دارند و امر سرعت بخشیدن یا تأخیر انداختن آنها به دست خود [[انسان]] است.

 

پس این امکان برای [[انسان]] وجود دارد که در بهبود یافتن و شفا تعجیل کند، یا آن را به تعویق اندازد و یا حتی منتفی گرداند. چنان‌که امکان آن هست در اجرای پروژه‌ای تجاری، عمرانی و [[علمی]] عجله کند، یا اجرای آن را به وقتی دیگر موکول کند و یا آن را رها سازد. همچنین این امکان برای وی هست که به سوی [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و [[بی‌نیازی]] [[مالی]] بشتابد، یا [[سستی]] ورزد و تأخیر کند و یا از خیر آن بگذرد. با این بیان، [[انتظار]] از نوع دوم با [[انتظار]] از نوع اولی که از آن سخن گفتیم، تفاوت دارد و در محدوده [[قدرت]] و [[اختیار انسان]] است که در تحقق آنچه که انتظارش را می‌کشد، شتاب ورزد، یا درنگ و [[سستی]] روا دارد و یا عطایش را به لقایش بخشد.

 

ازاین‌رو [[انتظار]] از نوع دوم، علاوه بر "[[امید]]" و "[[مقاومت]]"، به [[انسان]] "حرکت" نیز می‌بخشد و حرکت، مخصوص [[انتظار]] است. بی‌گمان اگر [[انسان]] بداند که [[نجات]] و رهایی‌اش به حرکت، عمل و تلاشش وابسته است؛ آن‌چنان حرکت و تلاشی برای رهایی و [[نجات]] خویش به خرج می‌دهد که در گذشته، [[توان]] انجام دادن آن را نداشته است.

 

بنابراین اگر [[انتظار]] از نوع اول به [[انسان]]، تنها "[[امید]]" و "[[مقاومت]]" می‌بخشد، [[انتظار]] از نوع دوم به وی "حرکت" و [[پویایی]] نیز خواهد بخشید. [[امید]] این [[قدرت]] را به [[انسان]] می‌دهد تا پرده حال را بدرد و [[آینده]] را ببیند، و چه [[قدر]] فاصله است میان کسی که "[[خدا]]"، "هستی" و "[[انسان]]" را از خلال درد و [[رنج]] حاضر می‌بیند و میان کسی که همه این سه را از خلال حال و گذشته و [[آینده]] می‌نگرد. بی‌گمان تیرگی، [[ظلمت]] و ابهام و اشکالی که دیدگاه نخست را احاطه کرده، در دیدگاه دوم وجود ندارد.

| تصویر = 5784577.jpg

| پاسخ‌دهنده = علی رضا پناهیان

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا پناهیان]]'''، در کتاب ''«[[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«[[انتظار]] می‌تواند برای هر رخدادی در [[آینده]] باشد. اما [[انتظار]] "[[فرج]]" و [[گشایش]] یکی از مهم‌ترین و در عین حال رایج‌ترین [[انواع انتظار]] است. [[انتظار]] "[[موعود]]" نیز یکی از مصادیق بارز [[انتظار فرج]] و [[گشایش]] محسوب می‌شود. بسیاری از انتظارها را می‌توان در مقوله [[انتظار فرج]] قرار داد؛ [[انتظار]] رسیدن زمان یک [[ملاقات]] یا یک کار ارزشمند، [[انتظار]] شنیدن یک پاسخ مطلوب، یا دیدن یک فرد [[محبوب]]، همه مانند [[انتظار]] [[گشایش]] یک گره، نوعی [[فرج]] به حساب آمده و در منظومه [[انتظار فرج]] قرار می‌گیرند.

 

تمام کسانی که ملتمس [[دعا]] برای رفع مشکلات و [[چشم‌به‌راه]] برطرف شدن ناآرامی‌ها و ناملایماتی هستند و امیدی به [[آینده]] دارند، [[منتظران فرج]] به حساب می‌آیند. اگرچه تفاوت سطح بین انواع این‌گونه انتظارها هم فراوان است: برخی [[منتظر فرج]] کل عالم هستند و برخی تنها [[فرج شخصی]] خویش را [[انتظار]] می‌کشند؛ برخی [[منتظر]] رفع همه مشکلات‌شان هستند و بعضی [[امید]] به رفع پاره‌ای از آنها را در [[دل]] می‌پرورانند.

 

بعضی اوقات هم ممکن است ما [[چشم‌به‌راه]] آمدن یک وضعیت نامطلوب و ناخوشایند باشیم، که در این صورت ما بیشتر "نگرانیم" تا "[[منتظر]]". اگرچه می‌توان لفظ [[انتظار]] را برای چنین حالتی هم استفاده کرد، ولی خیلی مأنوس و دلچسب نیست؛ چرا که باید در احساس [[انتظار]]، نوعی [[اشتیاق]] هم وجود داشته باشد.

| تصویر = 11364.jpg

| پاسخ‌دهنده = علی نصیری

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[علی نصیری]]'''، در مقاله ''«[[نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن (مقاله)|نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«[[انتظار ظهور]] [[منجی]] و [[تشکیل حکومت]] [[عدالت‌گستر]] جهانی این [[انتظار]] وجه مشترک تمام نگرش‌های منجی‌گرایی میان [[ادیان]] و آیین‌های آسمانی و غیر آسمانی است. گلد زیهر [[معتقد]] است: [[اعتقاد]] به بازگشت و [[ظهور منجی]]، اختصاص به [[اسلام]] ندارد... پندارهای مشابهی را می‌توان میان [[اقوام]] دیگری نیز به فراوانی یافت. بنابر [[اعتقاد]] هندوییزم، "[[ویشنو]]" در پایان دوره کنونی [[جهان]] به عنوان "کال کی" ظاهر خواهد شد. میان [[اقوام]] شرقی و غربی - حتی میان سرخ‌پوستان [[آمریکا]] - پندارهای مشابهی درباره بازگشت یا [[ظهور]] [[منجی موعود]] پدید آمده است<ref>علی‌اکبر مهدی‌پور، او خواهد آمد، ص ۳۱، به نقل از العقیده و الشریعة فی الاسلام. برای تفصیل بیشتر ر.ک: مدخلی بر تبارشناسی کتاب مقدس، ص۳۷۱-۴۲۳؛ جمعی از نویسندگان، در انتظار خورشید، ص۱۷-۶۶.</ref>.

 

[[عبرانیان]]، [[منتظر]] قدوم [[مبارک]] "[[مسیح]]" نسلاً بعد [[نسل]] بودند و [[وعده]] آن وجود [[مبارک]]... مکرراً در [[زبور]] و [[کتب انبیاء]] - به ویژه در [[اشعیا]] - داده شده است<ref>قاموس کتاب مقدس، ص ۸۰۶.</ref>. در [[کتب مقدس]] [[هندوان]] "باسک"، "[[شاکمونی]]"، "ریک ودا"، "دید"، "وشن جوک"، "دادتک" و "[[پاتیکل]]" از [[ظهور]] [[منجی موعود]] با نام‌های مختلف همچون "کشن"، "ویشتو" نام برده شده است. در [[کتب مقدس]] [[زرتشتیان]]، همچون "زند"، "جاماسب‌نامه" و "یسنا" نیز از [[انتظار]] آمدن "[[خورشید]] [[جهان]]"، [[سوشیانس]] =][[نجات‌دهنده]] بزرگ [[جهان]] [[[گفت‌وگو]] شده است. سایر [[ملل]] همچون [[اسن‌ها]]، [[سلت‌ها]]، [[اقوام]] اسکاندیناوی، [[یونانیان]] و... نیز گفته می‌شود که چشم به [[انتظار ظهور]] مصلحی بزرگ به‌سر می‌برند. [[روح]] و [[جان]] [[انتظار ظهور]] [[منجی]]، در این گفتار [[عیسی]] {{ع}} انعکاس یافته است:

 

کمرهای خود را بسته، چراغ‌های خود را افروخته بدارید، و مانند کسانی باشید که [[انتظار]] آقای خود را می‌کشند که چه وقت از عروسی مراجعت کند، تا هر وقت آید و در را بکوبد؛ بی‌درنگ برای او باز کنند. خوشا به حال آن غلامان که آقای ایشان چون آید ایشان را بیدار یابد!... پس شما نیز مستعد باشید؛ زیرا در ساعتی که [[گمان]] نمی‌برید، [[پسر انسان]] می‌آید<ref>انجیل لوقا، فصل ۱۲، بندهای ۳۵ - ۳۶.</ref>.از نگاه [[روایات اسلامی]]، [[برترین]] [[اعمال امت]]، [[انتظار فرج]]، یعنی [[انتظار]] [[گشایش]] و [[پیروزی جبهه حق]] بر [[باطل]] دانسته شده است<ref>{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ}} بحارالانوار، ج ۵۰، ص ۳۱۸.</ref>.

 

[[امام زمان]] {{ع}} در پاسخ [[نامه]] [[اسحاق بن یعقوب]] از [[شیعیان]] و دوستداران خود خواسته است برای تعجیل ظهورش [[دعا]] کنند: و بسیار برای [[تعجیل فرج]] [[دعا]] کنید که این باعث [[گشایش]] شماست<ref>{{متن حدیث|  وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ}} کمال الدین، ج ۲، ص ۱۶۲.</ref>.

 

چنان‌که از مقایسه میان نگرش‌های مختلف درباره مفهوم نخست [[انتظار]]، یعنی [[انتظار ظهور]] [[منجی]] و [[تشکیل حکومت]] [[عدالت‌گستر]] به‌دست می‌آید که در این نوع از [[انتظار]]، فرض آن است که دست [[مردم]] از دسترسی به [[منجی]] کوتاه است؛ زیرا قرار بر این است که [[منجی]] آنان، در زمان آتی و نامشخص پا به عرصه [[خاک]] گذاشته یا [[ظهور]] کند و [[وعده]] نهایی [[نجات]] را عملی سازد. با چنین فرضی است که به [[مردم]] توصیه می‌شود کمرهای خود را بسته و چراغ‌های خانه را افروخته نگاه دارند. از سویی دیگر، [[انتظار]] به این مفهوم به سطحی عمومی و جهانی ناظر است؛ یعنی هر چشمی [[منتظر]] است [[منجی]]، پرده را کنار زند، تا چشم همه جهانیان به او روشن شود.

| تصویر = 1368247.jpg

| پاسخ‌دهنده = سید مهدی موسوی

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید مهدی موسوی]]'''، در مقاله ''«[[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]»'' در این‌باره گفته است:

| تصویر = 137952.jpg

| پاسخ‌دهنده = رضا علی کرمی

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[رضا علی کرمی]]'''، در کتاب ''«[[خانواده منتظر امام زمان (کتاب)|خانواده منتظر امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«[[انتظار]] بر دو گونه است:

# انتظاری که در [[توان]] [[انسان]] نیست آن را جلو یا عقب بیندازد؛ همانند انتظاری که شخص غریق در رسیدن گروه [[نجات]] مستقر در ساحل به سوی خود دارد؛ حال آن که وی آنان را می‌‌نگرد که برای [[نجات]] او به راه افتاده‌اند. بی‌گمان، غریق را یارای آن نیست که زمان رسیدن گروه [[نجات]] را به خود نزدیک‌تر کند. البته این [[انتظار]]، [[امید]] به [[نجات]] را در درون او تقویت کرده و [[نور]] [[امید]] را بر تیرگی‌های [[یأس]] و [[نومیدی]] که از هر سو احاطه اش کرده‌اند، خواهد تابانید.

# انتظاری است که [[انسان]] می‌‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبودی از [[بیماری]]، اجرای طرحی عمرانی یا [[علمی]] یا تجاری یا [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و رهایی از [[فقر]]. همه اینها ریشه در [[انتظار]] دارند و سرعت بخشیدن یا تاخیر انداختن آنها به دست خود [[انسان]] است.

 

بنابراین، این امکان برای [[انسان]] وجود دارد که در به دست آوردن بهبودی و شفا تعجیل کند یا آن را به تعویق اندازد یا حتی منتفی گرداند، چنان که امکان آن هست در اجرای پروژه‌ای تجاری یا عمرانی یا [[علمی]] [[عجله]] کند یا اجرای آن را به وقتی دیگر موکول کند یا اصلاً رها سازد. همچنین این امکان برای وی هست که به سوی [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و [[بی‌نیازی]] [[مالی]] بشتابد یا [[سستی]] ورزد و تأخیر کند یا از خیرشان بگذرد.

| تصویر = 1368264.jpg

| پاسخ‌دهنده = حسین الهی‌نژاد

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[حسین الهی‌نژاد]]'''، در مقاله ''«[[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:

| تصویر = 13681225.jpg

| پاسخ‌دهنده = ابراهیم محمدی

| پاسخ = آقای '''[[ابراهیم محمدی]]'''، در مقاله ''«[[ضرورت توان­مندی منتظران در قرآن کریم و حدیث (مقاله)|ضرورت توان­مندی منتظران در قرآن کریم و حدیث]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«[[انتظار فرج]] دو گونه است: انتظاری که سازنده و تعهدآور، نیروآفرین و [[توانمند]] و تحرک‌بخش است، و انتظاری که ویرانگر، اسارت‌بخش و فلج‌کننده است و خود علیل است. این دو نوع [[انتظار]] معلول دو نوع برداشت از [[ظهور]] [[مهدی موعود]] {{ع}} است. برداشت ظاهری [[مردم]] از [[قیام مهدی موعود]] این است که [[قیام مهدی]] {{ع}} فقط از گسترش [[ظلم‌ها]] و حق‌کشی‌ها و [[تباهی‌ها]] ناشی می‌‌شود.

 

آنگاه که [[صلح]] به صفر برسد و [[حق]] و [[حقیقت]] هیچ طرفداری نداشته باشد، جز نیروی [[باطل]] نیرویی [[حکومت]] نکند و فرد صالحی در [[جهان]] یافت نشود، این اتفاق خواهد افتاد. طبق این نظر هر اصلاحی محکوم به [[شکست]] است، زیرا آن حرکت یک نقطه روشن است و تا در صحنه اجتماع نقطه روشنی هست دست [[غیب]] ظاهر نمی‌شود.

 

بر عکس هر [[گناه]] و هر [[فساد]] و هر [[ظلم]] و هر [[پلیدی]] مقدمه [[صلح]] کلی است و [[ظهور]] را نزدیک می‌‌کند. پس [[بهترین]] [[کمک]] به [[تحقق ظهور]] و مهم‌ترین نوع [[انتظار]]، [[ترویج]] و [[اشاعه فساد]] است، این گروه جمله {{متن حدیث|مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً}} را با تحقق {{عربی|ملئت کفراً و شرکاً}} جابه‌جا گرفته‌اند.

 

در صورتی که بین [[فراگیری ظلم]] و [[جور]] و فراگیری [[کفر]] تفاوت بسیار هست. تازه آنچه باعث ایجاد [[شرایط ظهور]] است مسأله‌ای غیر از [[رضایت]] به [[گناه]] گنهکاران و [[عداوت]] با [[مصلحان]] است؛ زیر پا گذاشتن حدود [[مسلم]] [[اسلامی]] و تن دادن به تعطیلی [[موازین]] [[اسلام]] و [[قرآن]] و [[راضی]] بودن به آن، چیزی است که با هیچ [[عقل]] سلیمی و [[شرع]] مستحکمی نمی‌سازد.

 

اما در مقابل این گروه عده‌ای با [[تمسک]] به [[آیات]] و [[روایات]]، [[ظهور مهدی]] را حلقه‌ای از حلقات [[مبارزه]] [[اهل حق]] و [[باطل]] که به [[پیروزی]] نهائی [[اهل حق]] منتهی می‌‌شود، می‌‌دانند از نظر این دسته سهیم بودن یک فرد در این [[سعادت]] به این است که آن فرد عملا در گروه [[اهل حق]] باشد. [[ظهور مهدی]] منتی است بر [[مستضعفان]]، وسیله‌ای است برای [[پیشوا]] شدن آنان و وعده‌ای است که در [[کتب آسمانی]] به [[صالحان]] داده شده است.

 

[[قیام مهدی]] برای [[حمایت]] مظلومانی است که استحقاق [[حمایت]] دارند. در [[روایات]] سخن از گروهی زبده خلق الساعه نمی‌شود. بلکه سخن از گروهی است که در طول [[زندگی]] [[توانمندی]] را [[وظیفه]] خود دانسته و در تحقق آن کوشیده‌اند و همیشه با [[خوش‌بینی]] به [[آینده]]، با [[فساد]] و [[تباهی]] [[نبرد]] کرده‌اند»<ref>[[ابراهیم محمدی|محمدی، ابراهیم]]، [[ضرورت توان­مندی منتظران در قرآن کریم و حدیث (مقاله)|ضرورت توان­مندی منتظران در قرآن کریم و حدیث]]، ص ۱۴۷-۱۴۸.</ref>.

}}

 

[[رده:پرسش]]