بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
==نضرة النعيم ج۲== | |||
{{فهرست اثر}} | |||
* الإرشاد | |||
* الإرشاد لغة | |||
* واصطلاحا | |||
* الإرشاد في القرآن الكريم | |||
* الآيات الواردة في “الإرشاد” | |||
* الأحاديث الواردة في (الإرشاد) | |||
* الأحاديث الواردة في (الإرشاد) معنى | |||
* المثل التطبيقي من حياة النبي{{صل}} في (الإرشاد) | |||
* من الآثار وأقوال العلماء والمفسرين الواردة في (الإرشاد) | |||
* من فوائد (الإرشاد) | |||
{{پایان فهرست اثر}} | |||
==مطلب== | |||
'''هدایت''': [[راهنمایی]]، [[ارشاد]]، راه را نشان دادن یا به مقصد رساندن. [[خداوند]] "[[هادی]]" است و برای هر [[قوم]] و امتی نیز [[هادی]] فرستاده تا راه [[حق]] و شیوه رسیدن به کمال و [[سعادت]] را به آنان نشان دهند. هدایت دو گونه است: [[تکوینی]] و [[تشریعی]]. [[هدایت تکوینی]] همان [[سرشت]] و [[فطرت]] و غریزهای است که [[خدا]] در همه موجودات قرار داده است که [[راه تعیین]] شده خود را طی میکنند: {{متن قرآن|قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}<ref> «گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.</ref>. [[هدایت تشریعی]] با فرستادن [[پیامبران]] و [[کتابهای آسمانی]] و [[تکالیف دینی]] است. [[خداوند]]، غیر از هدایت عمومی نسبت به همه، بعضی را هدایت ویژه میکند.[[خداوند]]، هم در نهاد [[انسان]]، هدایت به [[خیر و شر]] را قرار داده، هم از راه [[دین]] و [[پیامبران]]، [[حق]] و باطر را [[بیان]] کرده است. [[انسان]] هم موجودی مختار است. اگر پذیرای [[هدایت الهی]] باشد به [[سعادت]] و [[بهشت]] میرسد و اگر نپذیرد، [[گمراه]] و دوزخی میگردد. هدایتکننده را "[[هادی]]" گویند و [[هدایت یافته]] را "[[مهدی]]" و "[[مُهتدی]]" نامند. [[هدایت مردم]] به راه خیر و صحیح، [[وظیفه]] هر [[مسلمان]] است و در [[حدیث]] است که اگر به وسیله شما یک نفر هدایت شود، بهتر و ارزشمندتر از همه [[جهان]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۵۰.</ref>. | '''هدایت''': [[راهنمایی]]، [[ارشاد]]، راه را نشان دادن یا به مقصد رساندن. [[خداوند]] "[[هادی]]" است و برای هر [[قوم]] و امتی نیز [[هادی]] فرستاده تا راه [[حق]] و شیوه رسیدن به کمال و [[سعادت]] را به آنان نشان دهند. هدایت دو گونه است: [[تکوینی]] و [[تشریعی]]. [[هدایت تکوینی]] همان [[سرشت]] و [[فطرت]] و غریزهای است که [[خدا]] در همه موجودات قرار داده است که [[راه تعیین]] شده خود را طی میکنند: {{متن قرآن|قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى}}<ref> «گفت: پروردگار ما کسی است که آفرینش هر چیز را به (فراخور) او، ارزانی داشته سپس راهنمایی کرده است» سوره طه، آیه ۵۰.</ref>. [[هدایت تشریعی]] با فرستادن [[پیامبران]] و [[کتابهای آسمانی]] و [[تکالیف دینی]] است. [[خداوند]]، غیر از هدایت عمومی نسبت به همه، بعضی را هدایت ویژه میکند.[[خداوند]]، هم در نهاد [[انسان]]، هدایت به [[خیر و شر]] را قرار داده، هم از راه [[دین]] و [[پیامبران]]، [[حق]] و باطر را [[بیان]] کرده است. [[انسان]] هم موجودی مختار است. اگر پذیرای [[هدایت الهی]] باشد به [[سعادت]] و [[بهشت]] میرسد و اگر نپذیرد، [[گمراه]] و دوزخی میگردد. هدایتکننده را "[[هادی]]" گویند و [[هدایت یافته]] را "[[مهدی]]" و "[[مُهتدی]]" نامند. [[هدایت مردم]] به راه خیر و صحیح، [[وظیفه]] هر [[مسلمان]] است و در [[حدیث]] است که اگر به وسیله شما یک نفر هدایت شود، بهتر و ارزشمندتر از همه [[جهان]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۵۰.</ref>. | ||
خط ۴۹: | خط ۶۴: | ||
[[موعظه]] و [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] از ویژگیهای بارز [[هادی]] [[الهی]] است یعنی هدایت بدون [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] به نتیجه مناسب نمیرسد. به همین [[علت]] [[حضرت هود]]{{ع}} در مقابل [[سرکشی]] [[امت]] خود آنان را به این جهت بسیار مهم متنبه میسازد که این [[وظیفه]] دارم رسالتهای پروردگارم را به شما [[ابلاغ]] کنم و دستورهایی را که ضامن [[سعادت]] و [[خوشبختی]] شما و [[نجات]] از گرداب [[شرک]] و [[فساد]] است در [[اختیار]] شما بگذارم، آن هم در نهایت [[دلسوزی]] و [[خیرخواهی]] و در نهایت [[امانت]] و درست کاری: {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ}}<ref>«پیامهای پروردگارم را به شما میرسانم و من برای شما خیرخواهی امینم» سوره اعراف، آیه ۶۸.</ref>. | [[موعظه]] و [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] از ویژگیهای بارز [[هادی]] [[الهی]] است یعنی هدایت بدون [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] به نتیجه مناسب نمیرسد. به همین [[علت]] [[حضرت هود]]{{ع}} در مقابل [[سرکشی]] [[امت]] خود آنان را به این جهت بسیار مهم متنبه میسازد که این [[وظیفه]] دارم رسالتهای پروردگارم را به شما [[ابلاغ]] کنم و دستورهایی را که ضامن [[سعادت]] و [[خوشبختی]] شما و [[نجات]] از گرداب [[شرک]] و [[فساد]] است در [[اختیار]] شما بگذارم، آن هم در نهایت [[دلسوزی]] و [[خیرخواهی]] و در نهایت [[امانت]] و درست کاری: {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ}}<ref>«پیامهای پروردگارم را به شما میرسانم و من برای شما خیرخواهی امینم» سوره اعراف، آیه ۶۸.</ref>. | ||
[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} یکی از ویژگیهای مهم [[رسول خدا]]{{صل}} در انجام [[مسؤولیت]] هدایت را بهکارگیری آخرین [[حد]][[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] [[امت]] میشمارند: {{متن حدیث|بَعَثَهُ وَ النَّاسُ ضُلَّالٌ فِي حَيْرَةٍ وَ حَاطِبُونَ فِي فِتْنَةٍ قَدِ اسْتَهْوَتْهُمُ الْأَهْوَاءُ وَ اسْتَزَلَّتْهُمُ الْكِبْرِيَاءُ وَ اسْتَخَفَّتْهُمُ الْجَاهِلِيَّةُ الْجَهْلَاءُ حَيَارَى فِي زَلْزَالٍ مِنَ الْأَمْرِ وَ بَلَاءٍ مِنَ الْجَهْلِ فَبَالَغَ ص فِي النَّصِيحَةِ وَ مَضَى عَلَى الطَّرِيقَةِ وَ دَعَا إِلَى الْحِكْمَةِ {{متن قرآن|وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ}}<ref>«و پند نیکو» سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref>}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۹۵. و نیز ر.ک: خطبه ۱۰۹ و ۱۹۵ و کافی، ج۱ ص۴۴۵.</ref>. | [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} یکی از ویژگیهای مهم [[رسول خدا]]{{صل}} در انجام [[مسؤولیت]] هدایت را بهکارگیری آخرین [[حد]] [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] [[امت]] میشمارند: {{متن حدیث|بَعَثَهُ وَ النَّاسُ ضُلَّالٌ فِي حَيْرَةٍ وَ حَاطِبُونَ فِي فِتْنَةٍ قَدِ اسْتَهْوَتْهُمُ الْأَهْوَاءُ وَ اسْتَزَلَّتْهُمُ الْكِبْرِيَاءُ وَ اسْتَخَفَّتْهُمُ الْجَاهِلِيَّةُ الْجَهْلَاءُ حَيَارَى فِي زَلْزَالٍ مِنَ الْأَمْرِ وَ بَلَاءٍ مِنَ الْجَهْلِ فَبَالَغَ ص فِي النَّصِيحَةِ وَ مَضَى عَلَى الطَّرِيقَةِ وَ دَعَا إِلَى الْحِكْمَةِ {{متن قرآن|وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ}}<ref>«و پند نیکو» سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref>}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۹۵. و نیز ر.ک: خطبه ۱۰۹ و ۱۹۵ و کافی، ج۱ ص۴۴۵.</ref>. | ||
[[امام امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[کلامی]] دیگر بر تلاش و پی گیری در امر هدایت و [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] به عنوان یکی از [[وظائف امام]] تاکید میفرماید: به [[یقین]] [[امام]] و [[پیشوا]] جز وظایفی که به امر [[خداوند]] بر عهده او نهاده شده، وظیفهای ندارد؛ یعنی [[ابلاغ]] [[مواعظ]] به همه [[مردم]] و تلاش و کوشش در [[خیرخواهی]] در تمام زمینه ها<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۰۵.</ref>. [[امام رضا]]{{ع}} در [[باب]] [[مقام]] و [[منزلت امام]] و [[شئون امام]] میفرمایند: {{متن حدیث|وَ يَدْعُو إِلَى سَبِيلِ رَبِّهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ}}<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص ۲۱۸ و کافی ج۱، ص ۱۹۹.</ref>. | [[امام امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[کلامی]] دیگر بر تلاش و پی گیری در امر هدایت و [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] به عنوان یکی از [[وظائف امام]] تاکید میفرماید: به [[یقین]] [[امام]] و [[پیشوا]] جز وظایفی که به امر [[خداوند]] بر عهده او نهاده شده، وظیفهای ندارد؛ یعنی [[ابلاغ]] [[مواعظ]] به همه [[مردم]] و تلاش و کوشش در [[خیرخواهی]] در تمام زمینه ها<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۰۵.</ref>. [[امام رضا]]{{ع}} در [[باب]] [[مقام]] و [[منزلت امام]] و [[شئون امام]] میفرمایند: {{متن حدیث|وَ يَدْعُو إِلَى سَبِيلِ رَبِّهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ}}<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص ۲۱۸ و کافی ج۱، ص ۱۹۹.</ref>. | ||
خط ۶۷: | خط ۸۲: | ||
*[[فخرالدین رازی]] تحصیل هدایت را از دو طریق معرفت بوسیله دلیل و حجت و یا تصفیه باطن و ریاضت میسر میداند<ref>{{عربی|اندازه=120%|" ولتحصیل الهدایه طریقان: أحدهما: طلب المعرفه بالدلیل والحجه، والثانی: بتصفیه الباطن والریاضه"}}؛ مفاتیح الغیب رازی، ذیل آیه۶ سوره حمد.</ref><ref>[[سید صدرالدین صفوی|صفوی، سید صدرالدین]]، [[هدایت در قرآن (مقاله)|هدایت در قرآن]].</ref>. | *[[فخرالدین رازی]] تحصیل هدایت را از دو طریق معرفت بوسیله دلیل و حجت و یا تصفیه باطن و ریاضت میسر میداند<ref>{{عربی|اندازه=120%|" ولتحصیل الهدایه طریقان: أحدهما: طلب المعرفه بالدلیل والحجه، والثانی: بتصفیه الباطن والریاضه"}}؛ مفاتیح الغیب رازی، ذیل آیه۶ سوره حمد.</ref><ref>[[سید صدرالدین صفوی|صفوی، سید صدرالدین]]، [[هدایت در قرآن (مقاله)|هدایت در قرآن]].</ref>. | ||
*[[ابن کثیر]] هدایت در اصطلاح قرآنی را متضمن [[الهام]]، توفیق، رزق الهی، و عطای الهی برشمرده است. و برای هر کدام نیز شاهد مثالی از آیات قرآنی ذکر کرده است<ref>{{عربی|اندازه=120%|" فتضمن معنی ألهمنا، أو وفقنا، أو ارزقنا، أو أعطنا ﴿{{متن قرآن|وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ}}﴾ سوره بلد، آیه:۱۰؛ أی بینا له الخیر والشر، وقد تعدی بإلی کقوله تعالی؛ ﴿{{متن قرآن|شَاكِرًا لِّأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ}}﴾؛ سوره نحل، آیه:۱۲۱؛ ﴿{{متن قرآن|فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِیمِ}}﴾؛ سوره صافات، آیه:۲۳. وذلک بمعنی الإرشاد والدلاله، وکذلک قوله ﴿{{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَهْدِی إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ}}﴾؛ سوره شوری، آیه:۵۲ وقد تعدی باللام کقول أهل الجنه؛ ﴿{{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا }}﴾؛ سوره اعراف، آیه:۴۳ أی وفقنا لهذا، وجعلنا له أهلاً"}}؛ تفسیر ابن کثیر، ذیل آیه اهدنا الصراط المستقیم.</ref><ref>[[سید صدرالدین صفوی|صفوی، سید صدرالدین]]، [[هدایت در قرآن (مقاله)|هدایت در قرآن]].</ref>. | *[[ابن کثیر]] هدایت در اصطلاح قرآنی را متضمن [[الهام]]، توفیق، رزق الهی، و عطای الهی برشمرده است. و برای هر کدام نیز شاهد مثالی از آیات قرآنی ذکر کرده است<ref>{{عربی|اندازه=120%|" فتضمن معنی ألهمنا، أو وفقنا، أو ارزقنا، أو أعطنا ﴿{{متن قرآن|وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ}}﴾ سوره بلد، آیه:۱۰؛ أی بینا له الخیر والشر، وقد تعدی بإلی کقوله تعالی؛ ﴿{{متن قرآن|شَاكِرًا لِّأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ}}﴾؛ سوره نحل، آیه:۱۲۱؛ ﴿{{متن قرآن|فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِیمِ}}﴾؛ سوره صافات، آیه:۲۳. وذلک بمعنی الإرشاد والدلاله، وکذلک قوله ﴿{{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَهْدِی إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ}}﴾؛ سوره شوری، آیه:۵۲ وقد تعدی باللام کقول أهل الجنه؛ ﴿{{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا }}﴾؛ سوره اعراف، آیه:۴۳ أی وفقنا لهذا، وجعلنا له أهلاً"}}؛ تفسیر ابن کثیر، ذیل آیه اهدنا الصراط المستقیم.</ref><ref>[[سید صدرالدین صفوی|صفوی، سید صدرالدین]]، [[هدایت در قرآن (مقاله)|هدایت در قرآن]].</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس}} | ||