مقام عین الله به چه معناست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۱
، ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '. ::::::' به '. ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مقام معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم]] | ||
| تصویر = 110059.jpg | |||
| تصویر | | نمایه وابسته = [[مقام معصوم در حوزه شؤون تکوینی (نمایه)|مقام معصوم در حوزه شؤون تکوینی]] | ||
| مدخل اصلی = [[مقام معصوم]] | |||
| نمایه وابسته | | موضوعات وابسته = [[عین الله]] | ||
| مدخل اصلی | | پاسخدهندگان = [[سید محمود جزائری]] | ||
| موضوعات وابسته | |||
| پاسخدهندگان | |||
}} | }} | ||
'''مقام عین الله به چه معناست؟''' یکی از پرسشهای مرتبط با بحثهای '''[[مقام معصوم (پرسش)|مقام معصوم]]'''، '''[[مقام عین الله]]''' و ''' | '''مقام عین الله به چه معناست؟''' یکی از پرسشهای مرتبط با بحثهای '''[[مقام معصوم (پرسش)|مقام معصوم]]'''، '''[[مقام عین الله]]''' و '''عین الله''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مقام معصوم]]''' مراجعه شود. | ||
== پاسخ نخست == | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:11905.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:11905.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[سید محمود جزائری|جزائری]]]] | ||
حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید محمود جزائری]]''' در پایاننامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایاننامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]]»'' در اینباره گفته است: | حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید محمود جزائری]]''' در پایاننامه کارشناسی ارشد خود با عنوان ''«[[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایاننامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]]»'' در اینباره گفته است: | ||
«یکی از مقامات حائز اهمیت [[ائمه]]{{عم}} {{عربی|عین الله}} بودن ایشان است. که هم با آیات قرآن قابل اثبات است و هم مجموعهای از احادیث بر آن دلالت صریح دارد. | «یکی از مقامات حائز اهمیت [[ائمه]]{{عم}} {{عربی|عین الله}} بودن ایشان است. که هم با [[آیات قرآن]] قابل [[اثبات]] است و هم مجموعهای از [[احادیث]] بر آن دلالت صریح دارد. | ||
معنای {{عربی|عین الله}}، نخست باید دید که {{عربی|عین الله}} بودن اهل [[بیت]]{{عم}} به چه معناست: در [[تفسیر]] {{عربی|عین الله}} بیانها و احتمالهای مختلفی مطرح شده است؛ که عبارتند از: | |||
۱. [[شاهد بر خلق]] یا [[اعمال]] آنها.<ref>مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲، ص۱۱۵؛ مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین، ص۲۱۷.</ref> ۲. [[شاهد]] [[روز قیامت]].<ref>القزوینی، خلیل، الشافی فی شرح الکافی، ج۲، ص۴۰۰، الثالث.</ref> ۳.بهترین افراد، [[خواص]] [[خدا]]، [[اصفیاء]] [[الله]].<ref>مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲، ص۱۱۵؛ المازندرانی، صالح، شرح الکافی-الأصول و الروضة، ج۴، ص۲۹۰؛ القزوینی، خلیل، الشافی فی شرح الکافی، ج۲، ص۴۰۰، الثالث؛ تبریزی، مجذوب الهدایا لشیعة أئمة الهدى (شرح أصول الکافی)، ج۲، ص۳۶۳.</ref> ۴. وسیله نظر [[رحمت خدا]].<ref>فیض کاشانی، محمد، الوافی، ج۱، ص۴۱۹، بیان.</ref> ۵.وسیله نظر رحمت خدا به [[دلیل ولایت]] ائمه{{عم}} و وسیله نظر نقمت خدا بخاطر [[بغض]] اهل بیت{{عم}}.<ref>تبریزی، مجذوب، الهدایا لشیعة أئمة الهدى؛ ج۲؛ ص۳۶۳.</ref> ۶. [[حافظ دین خدا]].<ref>ابن بابویه، محمد، التوحید، ص۱۶۴؛ المازندرانی، صالح، شرح الکافی-الأصول و الروضة، ج۴، ص۲۹۰؛ القزوینی، خلیل، الشافی فی شرح الکافی، ج۲،ص ۴۰۰، الثالث.</ref> ۷.واسطه نگاه خدا به [[خلق]] به یک اعتبار و واسطه نگاه خلق به خدا به اعتبار دیگر.<ref>فیض کاشانی، محمد، الوافی، ج۱، ص۴۲۱.</ref> ۸.کسی که به [[مصالح کلی]] و جزئی خلق نظر میکند.<ref>المازندرانی، صالح، شرح الکافی-الأصول و الروضة، ج۴، ص۳۰۲.</ref> ۹.کسی که [[نابینایی]]، دو بینی، [[خواب غفلت]] و [[بیداری]] بر او وارد نمیشود. ۱۰.مطلع بر خلق، کسی که چشمش تمام [[آسمانها]] و [[زمینها]] را میبیند.<ref>محقق سبزوارى، هادی المضلین، متنکتاب، ۱۴۹، فصل اول.</ref> ۱۱.کسی که خدا برای ایجاد و [[افاضه]] [[مصالح]] و [[هدایت]] [[بندگان]] بواسطه او به خلق نظر مینماید.<ref>برسی، حافظ رجب، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین{{ع}}، ص۳۱۷.</ref> | |||
آنچه به نظر نگارنده میرسد این است که همه این احتمالات صحیح است و هر کدام از یک زاویه متفاوت به یک مقام نگریستهاند. | |||
'''[[آیات]] و [[روایات]] دال بر عین الله بودن اهل [[بیت]]{{عم}}:''' در [[آیات قرآن]] از این مقام به عنوان مقام "[[رؤیت]] [[اعمال]] [[مردم]]"، "[[شهادت]] بر [[خلق]] یا اعمال خلق" یاد شده است. در اینجا به دو مورد از آنها اشاره میکنیم. در روایات نیز تصریح به عین الله بودن [[امامان]]{{عم}} گردیده است: | |||
۱.{{متن قرآن|وَقُلِ اعْمَلُواْ فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ}}<ref>«بگو: عمل کنید! خداوند و فرستاده او و مؤمنان خاص، اعمال شما را می بینند. و بزودی، بهسوی دانای نهان و آشکار، بازگردانده می شوید و شما را به آنچه عمل می کردید، خبر می دهد». سوره توبه آیه ۱۰۵.</ref> روایاتی که در [[منابع شیعه]] از [[رسول خدا]]{{صل}} و [[ائمه طاهرین]]{{عم}} وارد شده، مصداق "المؤمنون" را ائمه طاهرین{{عم}} میدانند. در نتیجه آن بزرگوارن نیز بر اعمال [[بندگان]] [[آگاه]] هستند. در [[روایت]] صحیح از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده که ایشان کلمه "المؤمنون" را به [[ائمه]]{{عم}} [[تفسیر]] کردهاند.<ref>صفار، محمد، بصائر الدرجات، ج۱، ص۴۲۸، ۵ باب عرض الأعمال على الأئمة الأحیاء و الأموات، ح ۱۱.</ref> از این [[آیه]] استفاده میشود که [[پیامبر]] و ائمه{{عم}} کارهای مردم را میبینند؛ نه اینکه صرفا به آنها اطلاع داده شود که فلانی این کار را انجام داد. هر چند [[عرضه اعمال]] هم به ایشان میشود. و منافاتی میان دیدن اعمال و عرضه اعمال که در روایات ذیل این آیه آمده، نیست؛ همانگونه که کارهای مردم به محضر [[خدا]] نیز عرضه میشود.<ref>من لا یحضره الفقیه؛ ج۴، ص۳۹۳، ح ۵۸۳۶؛ مصباح الشریعة، ترجمه مصطفوى، متن، ص۳۷۷ باب ۸۴.</ref> در حالی که خدا همه چیز را میبیند. البته نحوه دیدن اعمال مردم توسط [[رسول الله]]{{صل}} یا ائمه{{عم}} در [[احادیث]]، گوناگون گفته شده، که به دلیل مُثبِت بودن آنها منافیِ یکدیگر نیستند. مثلا مرحوم صفار بیش از بیست روایت به این مضمون نقل میکند که ستونی یا چراغی از [[نور]] برای [[ائمه]]{{عم}} [[نصب]] میشود که [[اعمال]] [[خلائق]] را در آن میبینند.<ref>صفار، محمد، بصائر الدرجات، ج۱، ص۴۳۴ تا ۴۴۳.</ref> و از سوی دیگر روایاتی مطرح میکند که [[دنیا]] در نزد [[امام]] مانند گردویی در [[کف دست]] او است که به تمام اطراف آن احاطه دارد. از این رو هیچ چیز از وی پنهان نمیماند. و به تعبیر [[امام صادق]]{{ع}}: {{عربی|"فلا یعزب عنه منها شیء"}}.<ref>همو، بصائر الدرجات، ج۱، ص۴۰۸.</ref> ظاهر این [[روایات]] این است که تمام دنیا و [[مخلوقات]] در منظر امام است. | |||
۲. {{متن قرآن|كَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}}<ref>سوره بقره آیه ۱۴۳.</ref> [[برید عجلی]] میگوید: از [[امام باقر]]{{ع}} درباره [[آیه]] فوق سؤال کردم. فرمودند: "ما اهل [[بیت]] [[امت وسط]] هستیم و ما [[شاهدان]] [[الهی]] بر [[خلق]] او و [[حجت]] او در [[زمین]] هستیم."<ref>صفار، محمد، بصائر الدرجات، ج۱، ص۶۳، ۳ باب فی الأئمة أنهم حجة الله...و عین الله، ح ۱۱.</ref> پس [[شهادت امام]] بر خلق از این آیه قابل [[اثبات]] است. و با توجه به اینکه [[شهادت]] در [[قیامت]] متوقف بر دیدن اعمال است معلوم میگردد که امام در دنیا [[رفتار]] [[مردم]] را دیده است. | |||
۳.أسود بن سعید میگوید [[خدمت]] امام باقر{{ع}} بودم که خود حضرت بدون آنکه من چیزی بپرسم شروع کرد و فرمود: "... ما عین و دیده [[خدا]] در میان خلقش میباشیم." | |||
۴. [[امام صادق]]{{ع}} در بحث [[زیارت]] [[سیدالشهداء]]{{ع}} فرمودند: "[[امام حسین]]{{ع}} به زائرانش نگاه میکند و به آنان و اسمشان و نام پدرانشان و آنچه در خورجین و بارشان میباشد آگاهتر از ایشان به فرزندشان میباشد و نیز آن جناب به گریهکنندهگانش نظر فرموده و برای آنها [[طلب آمرزش]] نموده و از پدر بزرگوارش درخواست [[استغفار]] برای ایشان مینماید و خطاب به کسانی که برایش [[گریه]] میکنند کرده و میفرماید: ای کسی که گریه میکنی اگر بدانی چه خدا برایت آماده نموده مسلما [[سرور]] و [[شادی]] تو بیشتر از [[حزن]] و اندوهت مییگردد و این حتمی است که [[حق تعالی]] تمام [[گناهان]] و لغزشهای تو را بواسطه این اشگی که ریختهای میآمرزد"<ref>ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، ص۲۰۶، باب ۳۲، حدیث ۲۹۲، الامالى، شیخ طوسى، ص۵۵، حدیث ۷۴.</ref>. | |||
: | ۵. [[مفضل بن عمر]] میگوید: "از [[امام صادق]]{{ع}} راجع به [[علم امام]]{{ع}} به آنچه را در اطراف [[زمین]] است، با اینکه خودش در میان اتاقیست که پردهاش انداخته است پرسیدم، فرمود: ای [[مفضل]]! [[خدای تبارک و تعالی]] در [[پیغمبر]]{{صل}} پنج [[روح]] قرار داد: ۱. [[روح زندگی]]... ۲. [[روح قوه]]... ۳. [[روح شهوت]]...۴. [[روح ایمان]]...۵. [[روح القدس]] که با آن بار [[نبوت]] کشد. چون پیغمبر{{صل}} [[وفات]] کند، روح القدس از او به [[امام]] منتقل شود و روح القدس[[خواب]] و [[غفلت]] و یاوهگری و [[تکبر]] ندارد و چهار روح دیگر [[خواب]] و غفلت و تکبر و یاوهگری دارند و بهوسیله روح القدس همه چیز [[درک]] میشود.<ref>صفار، محمد، بصائر الدرجات، ج۱، ص۴۵۴، باب ۱۵، ح ۱۳؛ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ص۲۷۲، باب فیه ذکر الأرواح الأئمة، ح۳.</ref> از این [[حدیث]] استفاده میشود که امام به دلیل داشتن روح القدس، خواب و غفلت و [[لهو]] و [[سهو]] ندارد. بنابراین [[تسمیه]] به عین الله میتواند از این جهت نیز باشد. یعنی همانطور که [[خدا]] هر لحظه همه موجودات را میبیند و خواب و غفلت هیچگاه او را فرا نمیگیرد، امام نیز هر چند چشم ظاهریاش بسته باشد، [[چشم]] قلبش خواب ندارد و همچنان میبیند. همانطور که در [[حدیثی]] [[زراره]] از [[امام باقر]]{{ع}} نقل میکند که امام ده علامت دارد که یکی از آنها این است که چشمانش میخوابد اما قلبش نمیخوابد. و نیز از پشت سرش میبیند همانگونه که از جلوی سر میبیند. و به همین دلیل در حدیثی امام باقر{{ع}} به زراره فرمودند: "یکی از علامتهای امام این است که چشمش میخوابد ولی قلبش خواب ندارد"<ref>همو، الکافی، ج۱، ص۳۸۸، باب موالید الأئمة، ح ۸.</ref>. | ||
۶. از روایاتی که نشان از آن دارد که اصحاب خاص [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} نیز قائل به این وصف و [[مقام]] برای ایشان بوده و حضرت چشمههایی از آن را برایشان آشکار میساختند، جریانی است که [[اصبغ بن نباته]] نقل میکند: که روزی [[مولی]] علی{{ع}} در [[نجف]] [[کوفه]] نشسته بودند، به اطرافیان فرمودند: چه کسی آنچه را من میبینم [[مشاهده]] میکند؟ گفتند: شما چه میبینید ای چشم بینای [[خدا]] در میان [[بندگان]]؟! فرمودند: شتری را میبینم که جنازه ای را حمل میکند و دو مرد یکی از جلو و دیگری از پشت سر او را میآورند و سه [[روز]] دیگر به شما میرسند. [[اصبغ]] میگوید: سه روز بعد همان اتفاق افتاد و شتر با دو مرد آمدند. مولی بعد از خوش آمد گویی، به آنها فرمودند: شما که هستید؟ از کجا میآیید؟ این جنازه چیست؟ و چرا به اینجا آمدهاید؟ ما از [[یمن]] آمدهایم و این جنازه پدر ماست که هنگام مرگش [[وصیت]] کرد او را پس از [[غسل]] و [[کفن]] و [[نماز میت]] به [[عراق]] آورده و در نجف کوفه [[دفن]] کنیم. حضرت فرمودند: آیا از او علتش را پرسیدید؟ عرض کردند: بلی. پدرمان گفت: در آنجا مردی دفن میشود که اگر برای تمام [[اهل]] [[قیامت]] [[شفاعت]] کند شفاعتش پذیرفته میشود. آقا فرمودند: راست گفته است. بخدا قسم من همان مردی هستم که او گفته است.و دوبار این سخن را تکرار نمودند<ref>برسی، رجب، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین{{ع}}، ص۱۷۲؛ حر عاملى، محمد، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج۳، ص۴۹۸،ح ۲۲۵.</ref>. | |||
'''ارتباط [[علم غیب]] با مقام {{عربی|عین الله}}:''' بنابر آنچه بیان شد نسبت [[عین الله]] بودن [[امام]] با علم غیب روشن است.؛ چراکه این مقام متوقف است بر آن است که امام تمام [[مخلوقات]] و اعمالشان را ببیند. و این، مصداق بارزی از علم غیب است»<ref>[[سید محمود جزائری|جزائری، سید محمود]]، [[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایاننامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]]، ص۱۷۱ تا ۱۷۶.</ref>. | |||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == | ||
خط ۶۵: | خط ۶۲: | ||
# [[مقام اعراف به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام اعراف به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
# [[مقام میزان به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام میزان به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
# [[مقام صراط الهی به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام صراط الهی به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
## <sub>[[مقام صراط مستقیم به چه معناست؟ (پرسش)]]</sub> | ## <sub>[[مقام صراط مستقیم به چه معناست؟ (پرسش)]]</sub> | ||
# [[مقام قسمت کننده بهشت و جهنم به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام قسمت کننده بهشت و جهنم به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
## <sub>[[قسیم النار و الجنة به چه معناست؟ (پرسش)]]</sub> | ## <sub>[[قسیم النار و الجنة به چه معناست؟ (پرسش)]]</sub> | ||
# [[مقام شفاعت به چه معناست؟ (پرسش)]] | # [[مقام شفاعت به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
خط ۷۶: | خط ۷۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:مقام معصوم]] | [[رده:پرسمان مقام معصوم]] |