←مقدمه
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
(←مقدمه) |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نبوت}} | {{نبوت}} | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابودرداء انصاری | مداخل مرتبط = [[ابودرداء انصاری در قرآن]] - [[ابودرداء انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | |||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ابودرداء انصاری | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر نمادین دمشق.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از شهر دمشق | |||
| نام کامل = عویمر بن زید بن قیس بن عایشه | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = ابودرداء | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[خزرج]] | |||
| از تیره = [[بنی‌عامر]] | |||
| پدر = [[زید بن قیس بن عایشه]] | |||
| مادر = [[محبه بنت واقد بن عمرو]] | |||
| همسر = | |||
| پسر = {{فهرست جعبه| [[درداء بن عویمر بن زید]] | [[بلال بن عویمر بن زید]] | [[شیبه بن عویمر بن زید]] | [[یزید بن عویمر بن زید]] }} | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[دمشق]] | |||
| تاریخ درگذشت = [[۳۲ هجری]] | |||
| محل درگذشت = [[دمشق]] | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = [[دمشق]] | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ بدر]] | [[جنگ احد]] | [[جنگ خندق]] | [[فتح مصر]] }} | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[عُوَیمر بن زید بن قیس بن عایشه]]، معروف به [[ابودرداء]] [[خزرجی]] [[انصاری]] واپسین فرد از [[خانواده]] خویش <ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۴.</ref> یا واپسین شخص از [[انصار]] <ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۰۵.</ref>است که در [[جنگ بدر]] به [[اسلام]] گروید.<ref>تهذیب التهذیب، ج ۸، ص ۱۵۱.</ref> بنا به [[نقلی]]، روزی [[عبداللّه بن‌رواحه]] که با او در [[جاهلیّت]] [[عقد برادری]] داشت،<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۴.</ref> (به همراه [[محمد بن مسلمه|محمد بن مَسلَمه]])<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۰۶.</ref> در غیاب وی با تیشه‌ای، بتش را [[درهم]] [[شکست]] و ابودرداء را از [[ناتوانی]] آن [[آگاه]] کرد. وی به قصد [[پذیرش اسلام]]، نزد [[پیامبر]]{{صل}} آمد. [[حضرت]] درباره‌اش فرمود: [[خداوند]] مرا به اسلام ابودرداء [[وعده]] داد و بدین طریق اسلام آورد.<ref> سیراعلام النبلاء، ج ۲، ص ۳۴۰.</ref> | [[عُوَیمر بن زید بن قیس بن عایشه]]، معروف به [[ابودرداء]] [[خزرجی]] [[انصاری]] واپسین فرد از [[خانواده]] خویش <ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۴.</ref> یا واپسین شخص از [[انصار]] <ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۰۵.</ref>است که در [[جنگ بدر]] به [[اسلام]] گروید.<ref>تهذیب التهذیب، ج ۸، ص ۱۵۱.</ref> بنا به [[نقلی]]، روزی [[عبداللّه بن‌رواحه]] که با او در [[جاهلیّت]] [[عقد برادری]] داشت،<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۴.</ref> (به همراه [[محمد بن مسلمه|محمد بن مَسلَمه]])<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۰۶.</ref> در غیاب وی با تیشه‌ای، بتش را [[درهم]] [[شکست]] و ابودرداء را از [[ناتوانی]] آن [[آگاه]] کرد. وی به قصد [[پذیرش اسلام]]، نزد [[پیامبر]] {{صل}} آمد. [[حضرت]] درباره‌اش فرمود: [[خداوند]] مرا به اسلام ابودرداء [[وعده]] داد و بدین طریق اسلام آورد.<ref> سیراعلام النبلاء، ج ۲، ص ۳۴۰.</ref> | ||
او در جاهلیّت، به [[تجارت]] اشتغال داشت و به گفته خود، پس از اسلام، از تجارت و [[عبادت]]، عبادت را برگزید.<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۵؛ تذکرة الحفاظ، ج ۱، ص ۲۵.</ref> [[زهدورزی]] افراطی او و ترک همه لذّت‌های [[مادّی]] که به [[شکایت]] همسرش به [[سلمان فارسی]] و واداری وی به رعایت [[اعتدال]] در امور [[زندگی]] انجامید،<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۱۵.</ref> تجلّی چنین دگرگونی است تا آنجا که می‌گوید: [[دنیا]] سرای [[تاریکی]] است و جز [[پرهیزگاران]] از آن [[رهایی]] نمی‌یابند.<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> شاید همین روش و نگاه افراطی، [[سخن]] سرزنش‌گونه پیامبر{{صل}} درباره وی را در پی داشت که فرمود: {{متن حدیث|إنّ فيك جاهليّة}} و او پرسید: {{عربی| | او در جاهلیّت، به [[تجارت]] اشتغال داشت و به گفته خود، پس از اسلام، از تجارت و [[عبادت]]، عبادت را برگزید.<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۵؛ تذکرة الحفاظ، ج ۱، ص ۲۵.</ref> [[زهدورزی]] افراطی او و ترک همه لذّت‌های [[مادّی]] که به [[شکایت]] همسرش به [[سلمان فارسی]] و واداری وی به رعایت [[اعتدال]] در امور [[زندگی]] انجامید،<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۱۵.</ref> تجلّی چنین دگرگونی است تا آنجا که می‌گوید: [[دنیا]] سرای [[تاریکی]] است و جز [[پرهیزگاران]] از آن [[رهایی]] نمی‌یابند.<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> شاید همین روش و نگاه افراطی، [[سخن]] سرزنش‌گونه پیامبر {{صل}} درباره وی را در پی داشت که فرمود: {{متن حدیث|إنّ فيك جاهليّة}} و او پرسید: {{عربی|«جاهلیةُ کفرٍ أو إسلام»}} و پیامبر فرمود: جاهلیة [[کفر]].<ref>حاشیه شیخ‌زاده، ج ۶، ص ۶۳۴.</ref> ابودرداء جز در [[بدر]]، در دیگر جنگ‌های [[زمان]] پیامبر {{صل}} حضور داشته <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۹۹.</ref> و با پایمردی خویش در [[جنگ اُحد]]، نشان {{عربی|«نِعمَ الفارِسُ عُوَیمِر»}} را از پیامبر گرفته است؛<ref> المغازی، ج ۱، ص ۲۵۳.</ref> گرچه بعضی حضور وی را نخستین بار در [[جنگ خندق]] دانسته‌اند.<ref>اسدالغابه، ج ۴، ص ۳۰۷.</ref> در جریان [[مؤاخات]] ([[پیمان برادری]])، پیامبر او را با سلمان فارسی [[برادر]] کرد؛<ref>سیره ابن‌هشام، ج ۲، ص ۵۰۶؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۳۰۷.</ref> گرچه [[برادری]] [[سلمان]] با فرد دیگری <ref>سیره ابن‌هشام، ج ۲، ص ۵۰۶.</ref> و برادری [[ابودرداء]] با [[عوف بن مالک]] نیز [[نقل]] شده است.<ref>تهذیب التهذیب، ج ۸، ص ۱۵۱.</ref> | ||
ابودرداء، پس از [[پیامبر]]{{صل}} در [[نبرد]] [[یرموک]] و در محاصره [[دمشق]] حضور داشت.<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۹۳.</ref> از [[حیات اجتماعی]] او در دوران [[ابوبکر]]، اطلاع چندانی در دست نیست؛ ولی در دوره [[عمر]]، یکی از سه نفری است که بنا به تقاضای [[یزید بن ابی‌سفیان]] ([[امیر]] [[شام]]) به [[فرمان]] عمر، برای [[آموزش قرآن]] و [[معارف دینی]] به شام رفت؛<ref> رجال انزل اللّه فیهم قرآناً، ج ۲، ص ۱۹.</ref> سپس (به [[نقلی]]) به [[مقام]] [[قضاوت]] آنجا گمارده شد تا در غیاب [[خلیفه]]، ادای [[وظیفه]] کند <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> و هنگامی که این مقام را بدو تهنیت گفتند، گفت: آیا برای [[منصب]] [[قضا]] به من تهنیت می‌گویید...، در حالی که اگر [[مردم]] می‌دانستند قضاوت چه مسؤولیّت بزرگی است هرآینه با بی‌رغبتی آن را به یک‌دیگر وا می‌گذاشتند.<ref> الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۵.</ref> گویا از سوی [[عثمان]] نیز به قضاوت آنجا [[نصب]] شد.<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۲۱۱.</ref> از ابودرداء جمله‌ای نقل شده که اگر [[درستی]] آن [[تأیید]] شود، از علاقه میان او و [[امویان]] حکایت دارد: {{عربی| | ابودرداء، پس از [[پیامبر]] {{صل}} در [[نبرد]] [[یرموک]] و در محاصره [[دمشق]] حضور داشت.<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۹۳.</ref> از [[حیات اجتماعی]] او در دوران [[ابوبکر]]، اطلاع چندانی در دست نیست؛ ولی در دوره [[عمر]]، یکی از سه نفری است که بنا به تقاضای [[یزید بن ابی‌سفیان]] ([[امیر]] [[شام]]) به [[فرمان]] عمر، برای [[آموزش قرآن]] و [[معارف دینی]] به شام رفت؛<ref> رجال انزل اللّه فیهم قرآناً، ج ۲، ص ۱۹.</ref> سپس (به [[نقلی]]) به [[مقام]] [[قضاوت]] آنجا گمارده شد تا در غیاب [[خلیفه]]، ادای [[وظیفه]] کند <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> و هنگامی که این مقام را بدو تهنیت گفتند، گفت: آیا برای [[منصب]] [[قضا]] به من تهنیت می‌گویید... ، در حالی که اگر [[مردم]] می‌دانستند قضاوت چه مسؤولیّت بزرگی است هرآینه با بی‌رغبتی آن را به یک‌دیگر وا می‌گذاشتند.<ref> الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۵.</ref> گویا از سوی [[عثمان]] نیز به قضاوت آنجا [[نصب]] شد.<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۲۱۱.</ref> از ابودرداء جمله‌ای نقل شده که اگر [[درستی]] آن [[تأیید]] شود، از علاقه میان او و [[امویان]] حکایت دارد: {{عربی|«لا مَدینةَ بعدَ عُثمان و لا رَجاءَ بعدَ معاویه»}}.<ref> تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۱۰۵.</ref> شاید همین [[گرایش]]، وی را به سوی شام کشانده تا در آنجا سکنا گزیند.<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۲۹۹.</ref> واگذاری مقام قضاوت دمشق بدو از سوی معاویه (بنابه قولی)<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> و ماندگاری‌اش تا پایان عمر در آن‌سرزمین، در این جهت قابل توجّه است. | ||
ابودرداء از روایت‌گران پیامبر است<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۵.</ref> و از [[زید بن ثابت]] و [[عایشه]]، [[همسر رسول خدا]] نیز [[حدیث]] نقل کرده است<ref>تهذیب الکمال، ج ۲۲، ص ۴۷۰.</ref> و افراد بسیاری چون [[انس بن مالک]]، [[فضالة بن عبید]]، [[ابوامامه]]، [[عبدالله بن عمر]]، [[عبدالله بن عبّاس]] و... از او [[روایت]] کرده‌اند <ref> تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۹۳.</ref>. در جایگاه [[علمی]] وی، خبرِ [[لیث بن سعد]] از سعد که می‌گوید: من [[ابودرداء]] را دیدم که داخل [[مسجد]] می‌شد، در حالی که همراهیان بسیاری چون [[پیروان]] [[سلطان]] با او بوده، از وی، [[دانش]] کسب می‌کردند،<ref>تذکره‌الحفاظ، ج ۱، ص ۲۵.</ref> شنیدنی است. ابودرداء تا پایان [[عمر]] در [[شام]] زیست و در اواخر [[خلافت عثمان]]، به سال ۳۱ <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> یا ۳۲ [[هجری]] در [[دمشق]] درگذشت.<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۶.</ref> بنا به [[نقلی]] وی در دوران [[خلافت علی]]{{ع}} پس از [[صفّین]] [[وفات]] یافته است<ref> الفتوح، ج ۳، ص ۶۱ ـ ۶۳.</ref> | ابودرداء از روایت‌گران پیامبر است<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۵.</ref> و از [[زید بن ثابت]] و [[عایشه]]، [[همسر رسول خدا]] نیز [[حدیث]] نقل کرده است<ref>تهذیب الکمال، ج ۲۲، ص ۴۷۰.</ref> و افراد بسیاری چون [[انس بن مالک]]، [[فضالة بن عبید]]، [[ابوامامه]]، [[عبدالله بن عمر]]، [[عبدالله بن عبّاس]] و... از او [[روایت]] کرده‌اند <ref> تاریخ دمشق، ج ۴۷، ص ۹۳.</ref>. در جایگاه [[علمی]] وی، خبرِ [[لیث بن سعد]] از سعد که می‌گوید: من [[ابودرداء]] را دیدم که داخل [[مسجد]] می‌شد، در حالی که همراهیان بسیاری چون [[پیروان]] [[سلطان]] با او بوده، از وی، [[دانش]] کسب می‌کردند،<ref>تذکره‌الحفاظ، ج ۱، ص ۲۵.</ref> شنیدنی است. ابودرداء تا پایان [[عمر]] در [[شام]] زیست و در اواخر [[خلافت عثمان]]، به سال ۳۱ <ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۰۰.</ref> یا ۳۲ [[هجری]] در [[دمشق]] درگذشت.<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۶.</ref> بنا به [[نقلی]] وی در دوران [[خلافت علی]] {{ع}} پس از [[صفّین]] [[وفات]] یافته است<ref> الفتوح، ج ۳، ص ۶۱ ـ ۶۳.</ref><ref>[[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابودَرداء انصاری (مقاله)|مقاله «ابودَرداء انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 661-662.</ref> | ||
==ابودرداء انصاری در [[شأن نزول]]== | == ابودرداء انصاری در [[شأن نزول]] == | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:000052.jpg|22px]] [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابودَرداء انصاری (مقاله)|مقاله «ابودَرداء انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:خزرج]] | |||
[[رده:بنی‌عامر]] | |||