بابیت: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط = مدعیان دروغین

| مداخل مرتبط =  

'''"باب"''' در اصطلاح به فرد مورد اعتمادی گفته می‏‌شود که به [[معصومان]] {{ع}} بسیار نزدیک و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، نماینده مخصوص آنان و رابط‍‌ خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او شمرده می‌‏شود، اما به مرور زمان این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] مانند [[سید علی محمد باب]] روبه ‏رو شد و باعث شد این واژه از جایگاه واقعی خود دور شود.  

== معناشناسی باب ==  

باب" در لغت به معنای "در" و "محل ورود و خروج" است. [[راغب اصفهانی]] می‌‏گوید: محل دخول و ورود به چیزی را باب می‌‏خوانند؛ مانند "باب المدینه" یا "باب البیت"<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ص ۶۴.</ref>. در [[روایات]] فراوانی، از [[پیشوایان معصوم]] {{ع}} با عنوان "باب اللّه" یاد شده است، در [[دعای ندبه]] می‏‌خوانیم: {{متن حدیث|أَیْنَ‏ بَابُ‏ اللَّهِ‏ الَّذِی‏ مِنْهُ‏ یُؤْتَی‏‏‏}}.

"باب" در اصطلاح به فرد مورد اعتمادی گفته می‏‌شود که به [[معصومان]] {{ع}} بسیار نزدیک و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، [[نماینده]] مخصوص آنان و رابط‍‌ خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او شمرده می‌‏شود. بر این اساس، می‌‏توان [[وکیل]] یا [[نماینده]] [[امام]] را "باب" [[امام]] نامید؛ چنان‏که جمعی از [[اصحاب]] [[امامان]] {{ع}} باب آن بزرگواران بوده‏‌اند؛ مانند "[[رشید هجری]]" [[باب]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}}،"[[یحیی بن ام الطویل مطعمی]]" [[باب]] [[حضرت سجاد]] {{ع}}، "[[جابر بن یزید جعفی]]" [[باب]] [[امام باقر]] {{ع}}. اما به مرور زمان این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] ـ به ویژه "بابیت" ـ روبه ‏رو شد. ادعاهای نادرست کسانی چون [[سید علی محمد باب]]، این واژه را از [[جایگاه]] واقعی‏اش دور و متروک ساخت؛ به گونه‏‌ای که امروزه بیشتر برای اشاره به کسانی است که به [[دروغ]]، خود را [[نماینده]] [[معصومان]] معرفی می‌‏کنند<ref>ر. ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۸۹، ۱۹۰.</ref>.

== [[فرقه بابیه]] ==

بابیت، در قرن سیزده [[هجری قمری]] از سوی [[سید علی محمد شیرازی]] (متولد ۱۲۳۵ ق) ایجاد شد. باب، متأثر از [[فرقه]] [[شیخیه]] بود که [[ائمه اطهار]] {{ع}} را شریک در عالم [[خلق]] و امر می‌‌دانستند و به وجود "باب" یا "رکن رابع" (شیعۀ کامل واسطه میان [[مردم]] و [[امام غائب]]) در هر زمانی [[معتقد]] بودند. به همین جهت [[سید علی محمد]]، ملقب به "باب" گردید و پیروانش "[[بابیه]]" نامیده شدند.  

[[سید علی محمد]] در درس [[سید کاظم رشتی]] با مسائل [[عرفانی]] و [[تفسیر]] و [[تأویل آیات]] و [[احادیث]] و مسائل [[فقهی]] به روش [[شیخیه]] آشنا گردید. پس از درگذشت [[سید کاظم رشتی]] چند تن از [[شاگردان]] او از [[سید علی محمد]] [[پیروی]] کردند، از این‌رو وی ابتدا خود را [[باب]] (دروازه ارتباط) با [[امام زمان]] {{ع}} معرفی کرد. سپس در چند مرحله ادعاهای [[کفرآمیز]] و ضد [[دینی]] را مطرح کرد که به ترتیب زمانی عبارت‌اند از:

# در سال ۱۲۶۰ ادعای "ذکریت" کرد، یعنی [[مفسر]] [[قرآن]] است؛

# در سال ۱۲۶۱ ادعای "بابیت" کرد، یعنی دروازه [[ارتباط با امام زمان]] است؛

# در سال ۱۲۶۲ ادعای "[[مهدویت]]" کرد، یعنی [[امام زمان]] است؛

# در سال ۱۲۶۲ ادعای "[[نبوت]]" کرد، یعنی [[پیغمبر]] خداست؛

# در سال ۱۲۶۵ ادعای "[[ربوبیت]]" کرد، یعنی [[پروردگار]] [[جهان]] است؛

# در سال ۱۲۶۶ تمام ادعاهای خود را منکر شد و توبه‌نامه نوشت<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶.</ref>.

گفته می‌‌شود او پس از [[ادعای نبوت]]، مدعی [[شریعت]] [[جدید]] و البته پیش از "[[الوهیت]]"، ادعای "حلولیت" نمود. سرانجام در سال ۱۲۶۶ ق در تبریز و در حضور [[ناصرالدین شاه قاجار]] (که آن زمان [[ولی‌عهد]] بود) و چند تن از [[علما]] [[محاکمه]] شد. [[علی محمد]] در آن مجلس آشکارا از [[مهدویت]] خود سخن گفت و "بابیت [[امام زمان]]" را که پیش از آن ادعا کرده بود به "بابیت [[علم]] [[خداوند]]" [[تأویل]] کرد ولی نتوانست ادعای خود را اثبات کند و چون از پاسخ مسائل [[دینی]] عاجز ماند و جملات ساده [[عربی]] را غلط‍‌ خواند از دعاوی خویش [[تبری]] جست و توبه‌نامه نوشت، اما توبه‌اش صوری بود و لذا [[میرزا تقی خان امیرکبیر]] صدراعظم [[ناصر الدین شاه]] تصمیم به [[قتل]] او و فرونشاندن [[فتنه]] [[بابیه]] گرفت. از این‌رو [[سید علی محمد]] [[محاکمه]] و به [[جرم]] [[ارتداد]] محکوم شد و به [[دستور]] امیرکبیر در ٢٧ [[شعبان]] ١٢۶۶ در تبریز به دار آویختنه و تیر [[باران]] شد<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۸۹-۱۹۲؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۵۳.</ref>.

کتاب معروف او که نزد [[بهائیان]] تقدس زیادی دارد، [[کتاب]] "بیان" است که آن را در دوران زندان در قلعۀ ماکو نوشت و [[دستور]] داد پیروانش نباید جز کتاب بیان و کتاب‌های دیگر [[بابیان]]، کتاب دیگری را بیاموزند. پس از [[مرگ]] باب، حسینعلی بهاء و [[فرقه بهائیت]]، این مسیر را ادامه و تکمیل نمود<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶.</ref>.

 

 

از آنجا که باب، به ظهور فردی پس از خود با [[مقام]] {{عربی|من يظهره الله}} نوید داده بود، افراد زیادی ادعای چنین مقامی کردند، ولی دعوی میان میرزاحسین علی نوری ([[بهاءالله]]) و [[برادر]] ناتنی‌اش، یحیی صبح أزل بر سر [[جانشینی]] به رقابت‌ها انجامید و از اینجا، [[نزاع]] اصلی در میان [[بابیان]] آغاز شد. اطرافیان [[صبح ازل]] به [[فرقه]] «ازلیه» و [[پیروان]] [[میرزا حسین علی]] (بهاءالله) به فرقه «[[بهائیه]]» نام‌گذاری شدند و آنان که به این دو گروه ملحق نگشتند، به نام قبلی «بابی» باقی ماندند<ref>رضا برنجکار، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ص۱۹۳.</ref>.<ref>[[نفیسه ابوالحسنی|ابوالحسنی، نفیسه]]، [[خاتمیت در قرآن (کتاب)|خاتمیت در قرآن]] ص ۴۵.</ref>.