بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = مدعیان دروغین | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
'''"باب"''' در اصطلاح به فرد مورد اعتمادی گفته میشود که به [[معصومان]]{{ع}} بسیار نزدیک و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، نماینده مخصوص آنان و رابط خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او شمرده میشود، اما به مرور زمان این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] مانند [[سید علی محمد باب]] روبه رو شد و باعث شد این واژه از جایگاه واقعی خود دور شود. | '''"باب"''' در اصطلاح به فرد مورد اعتمادی گفته میشود که به [[معصومان]] {{ع}} بسیار نزدیک و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، نماینده مخصوص آنان و رابط خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او شمرده میشود، اما به مرور زمان این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] مانند [[سید علی محمد باب]] روبه رو شد و باعث شد این واژه از جایگاه واقعی خود دور شود. | ||
==معناشناسی باب== | == معناشناسی باب == | ||
باب" در لغت به معنای "در" و "محل ورود و خروج" است. [[راغب اصفهانی]] میگوید: محل دخول و ورود به چیزی را باب میخوانند؛ مانند "باب المدینه" یا "باب البیت"<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ص ۶۴.</ref>. در [[روایات]] فراوانی، از [[پیشوایان معصوم]] {{ع}} با عنوان "باب اللّه" یاد شده است، در [[دعای ندبه]] میخوانیم: {{متن حدیث|أَیْنَ بَابُ اللَّهِ الَّذِی مِنْهُ یُؤْتَی}}. | |||
"باب" در اصطلاح به فرد مورد اعتمادی گفته میشود که به [[معصومان]]{{ع}} بسیار نزدیک و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، [[نماینده]] مخصوص آنان و رابط خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او شمرده میشود. بر این اساس، میتوان [[وکیل]] یا [[نماینده]] [[امام]] را "باب" [[امام]] نامید؛ چنانکه جمعی از [[اصحاب]] [[امامان]] {{ع}} باب آن بزرگواران بودهاند؛ مانند "[[رشید هجری]]" [[باب]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}}،"[[یحیی بن ام الطویل مطعمی]]" [[باب]] [[حضرت سجاد]] {{ع}}، "[[جابر بن یزید جعفی]]" [[باب]] [[امام باقر]] {{ع}}. اما به مرور زمان این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] ـ به ویژه "بابیت" ـ روبه رو شد. ادعاهای نادرست کسانی چون [[سید علی محمد باب]]، این واژه را از [[جایگاه]] واقعیاش دور و متروک ساخت؛ به گونهای که امروزه بیشتر برای اشاره به کسانی است که به [[دروغ]]، خود را [[نماینده]] [[معصومان]] معرفی میکنند<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۸۹، ۱۹۰.</ref>. | "باب" در اصطلاح به فرد مورد اعتمادی گفته میشود که به [[معصومان]] {{ع}} بسیار نزدیک و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، [[نماینده]] مخصوص آنان و رابط خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او شمرده میشود. بر این اساس، میتوان [[وکیل]] یا [[نماینده]] [[امام]] را "باب" [[امام]] نامید؛ چنانکه جمعی از [[اصحاب]] [[امامان]] {{ع}} باب آن بزرگواران بودهاند؛ مانند "[[رشید هجری]]" [[باب]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}}،"[[یحیی بن ام الطویل مطعمی]]" [[باب]] [[حضرت سجاد]] {{ع}}، "[[جابر بن یزید جعفی]]" [[باب]] [[امام باقر]] {{ع}}. اما به مرور زمان این واژه با سوء استفاده [[مدعیان دروغین]] ـ به ویژه "بابیت" ـ روبه رو شد. ادعاهای نادرست کسانی چون [[سید علی محمد باب]]، این واژه را از [[جایگاه]] واقعیاش دور و متروک ساخت؛ به گونهای که امروزه بیشتر برای اشاره به کسانی است که به [[دروغ]]، خود را [[نماینده]] [[معصومان]] معرفی میکنند<ref>ر. ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۸۹، ۱۹۰.</ref>. | ||
==[[فرقه بابیه]]== | == [[فرقه بابیه]] == | ||
{{اصلی|سید علی محمد شیرازی}} | {{اصلی|سید علی محمد شیرازی}} | ||
بابیت، در قرن سیزده [[هجری قمری]] از سوی [[سید علی محمد شیرازی]] (متولد ۱۲۳۵ ق) ایجاد شد. باب، متأثر از [[فرقه]] [[شیخیه]] بود که [[ائمه اطهار]]{{ع}} را شریک در عالم [[خلق]] و امر می‌‌دانستند و به وجود "باب" یا "رکن رابع" (شیعۀ کامل واسطه میان [[مردم]] و [[امام غائب]]) در هر زمانی [[معتقد]] بودند. به همین جهت [[سید علی محمد]]، ملقب به "باب" گردید و پیروانش "[[بابیه]]" نامیده شدند. | بابیت، در قرن سیزده [[هجری قمری]] از سوی [[سید علی محمد شیرازی]] (متولد ۱۲۳۵ ق) ایجاد شد. باب، متأثر از [[فرقه]] [[شیخیه]] بود که [[ائمه اطهار]] {{ع}} را شریک در عالم [[خلق]] و امر می‌‌دانستند و به وجود "باب" یا "رکن رابع" (شیعۀ کامل واسطه میان [[مردم]] و [[امام غائب]]) در هر زمانی [[معتقد]] بودند. به همین جهت [[سید علی محمد]]، ملقب به "باب" گردید و پیروانش "[[بابیه]]" نامیده شدند. | ||
[[سید علی محمد]] در درس [[سید کاظم رشتی]] با مسائل [[عرفانی]] و [[تفسیر]] و [[تأویل آیات]] و [[احادیث]] و مسائل [[فقهی]] به روش [[شیخیه]] آشنا گردید. پس از درگذشت [[سید کاظم رشتی]] چند تن از [[شاگردان]] او | [[سید علی محمد]] در درس [[سید کاظم رشتی]] با مسائل [[عرفانی]] و [[تفسیر]] و [[تأویل آیات]] و [[احادیث]] و مسائل [[فقهی]] به روش [[شیخیه]] آشنا گردید. پس از درگذشت [[سید کاظم رشتی]] چند تن از [[شاگردان]] او از [[سید علی محمد]] [[پیروی]] کردند، از این‌رو وی ابتدا خود را [[باب]] (دروازه ارتباط) با [[امام زمان]] {{ع}} معرفی کرد. سپس در چند مرحله ادعاهای [[کفرآمیز]] و ضد [[دینی]] را مطرح کرد که به ترتیب زمانی عبارت‌اند از: | ||
#در سال ۱۲۶۰ ادعای "ذکریت" کرد، یعنی [[مفسر]] [[قرآن]] است؛ | # در سال ۱۲۶۰ ادعای "ذکریت" کرد، یعنی [[مفسر]] [[قرآن]] است؛ | ||
#در سال ۱۲۶۱ ادعای "بابیت" کرد، یعنی دروازه [[ارتباط با امام زمان]] است؛ | # در سال ۱۲۶۱ ادعای "بابیت" کرد، یعنی دروازه [[ارتباط با امام زمان]] است؛ | ||
#در سال ۱۲۶۲ ادعای "[[مهدویت]]" کرد، یعنی [[امام زمان]] است؛ | # در سال ۱۲۶۲ ادعای "[[مهدویت]]" کرد، یعنی [[امام زمان]] است؛ | ||
#در سال ۱۲۶۲ ادعای "[[نبوت]]" کرد، یعنی [[پیغمبر]] خداست؛ | # در سال ۱۲۶۲ ادعای "[[نبوت]]" کرد، یعنی [[پیغمبر]] خداست؛ | ||
#در سال ۱۲۶۵ ادعای "[[ربوبیت]]" کرد، یعنی [[پروردگار]] [[جهان]] است؛ | # در سال ۱۲۶۵ ادعای "[[ربوبیت]]" کرد، یعنی [[پروردگار]] [[جهان]] است؛ | ||
#در سال ۱۲۶۶ تمام ادعاهای خود را منکر شد و توبه‌نامه نوشت<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶.</ref>. | # در سال ۱۲۶۶ تمام ادعاهای خود را منکر شد و توبه‌نامه نوشت<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶.</ref>. | ||
گفته میشود او پس از [[ادعای نبوت]]، مدعی [[شریعت]] [[جدید]] و البته پیش از "[[الوهیت]]"، ادعای "حلولیت" نمود. سرانجام در سال ۱۲۶۶ ق در تبریز و در حضور [[ناصرالدین شاه قاجار ]] (که آن زمان [[ولی‌عهد]] بود) و چند تن از [[علما]] [[محاکمه]] شد. [[علی محمد]] در آن مجلس آشکارا از [[مهدویت]] خود سخن گفت و "بابیت [[امام زمان]]" را که پیش از آن ادعا کرده بود به "بابیت [[علم]] [[خداوند]]" [[تأویل]] کرد ولی نتوانست ادعای خود را اثبات کند و چون از پاسخ مسائل [[دینی]] عاجز ماند و جملات ساده [[عربی]] را غلط خواند از دعاوی خویش [[تبری]] جست و توبه‌نامه نوشت، اما توبه‌اش صوری بود و لذا [[میرزا تقی خان امیرکبیر]] صدراعظم [[ناصر الدین شاه]] تصمیم به [[قتل]] او و فرونشاندن [[فتنه]] [[بابیه]] گرفت. از این‌رو | گفته میشود او پس از [[ادعای نبوت]]، مدعی [[شریعت]] [[جدید]] و البته پیش از "[[الوهیت]]"، ادعای "حلولیت" نمود. سرانجام در سال ۱۲۶۶ ق در تبریز و در حضور [[ناصرالدین شاه قاجار]] (که آن زمان [[ولی‌عهد]] بود) و چند تن از [[علما]] [[محاکمه]] شد. [[علی محمد]] در آن مجلس آشکارا از [[مهدویت]] خود سخن گفت و "بابیت [[امام زمان]]" را که پیش از آن ادعا کرده بود به "بابیت [[علم]] [[خداوند]]" [[تأویل]] کرد ولی نتوانست ادعای خود را اثبات کند و چون از پاسخ مسائل [[دینی]] عاجز ماند و جملات ساده [[عربی]] را غلط خواند از دعاوی خویش [[تبری]] جست و توبه‌نامه نوشت، اما توبه‌اش صوری بود و لذا [[میرزا تقی خان امیرکبیر]] صدراعظم [[ناصر الدین شاه]] تصمیم به [[قتل]] او و فرونشاندن [[فتنه]] [[بابیه]] گرفت. از این‌رو [[سید علی محمد]] [[محاکمه]] و به [[جرم]] [[ارتداد]] محکوم شد و به [[دستور]] امیرکبیر در ٢٧ [[شعبان]] ١٢۶۶ در تبریز به دار آویختنه و تیر [[باران]] شد<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۸۹-۱۹۲؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۵۳.</ref>. | ||
کتاب معروف او که نزد [[بهائیان]] تقدس زیادی دارد، [[کتاب]] "بیان" است که آن را در دوران زندان در قلعۀ ماکو نوشت و [[دستور]] داد پیروانش نباید جز کتاب بیان و کتاب‌های دیگر [[بابیان]]، کتاب دیگری را بیاموزند. پس از [[مرگ]] باب، حسینعلی بهاء و [[فرقه بهائیت]]، این مسیر را ادامه و تکمیل نمود<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶.</ref>. | کتاب معروف او که نزد [[بهائیان]] تقدس زیادی دارد، [[کتاب]] "بیان" است که آن را در دوران زندان در قلعۀ ماکو نوشت و [[دستور]] داد پیروانش نباید جز کتاب بیان و کتاب‌های دیگر [[بابیان]]، کتاب دیگری را بیاموزند. پس از [[مرگ]] باب، حسینعلی بهاء و [[فرقه بهائیت]]، این مسیر را ادامه و تکمیل نمود<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵-۲۸۶.</ref>. | ||
==بابیت== | |||
«بابیت» از لحاظ [[تحول]] [[تاریخی]]، دنباله تحولات بعضی [[مذاهب]] پس از [[اسلام]] به ویژه [[مذهب شیخی]] است<ref>یوسف فضائی، تحقیق در تاریخ و عقاید شیخی‌گری، بابی‌گری، بهائی‌گری...، ص۷۱.</ref>. | |||
مسلک [[بابی‌گری]] در [[قرن سیزدهم]] [[قمری]] (نوزدهم میلادی) توسط فردی به نام [[سید علی محمد شیرازی]] ظهور یافت. [[سید علی محمد]] در سلک شاگردان [[سید محمد]] [[کاظم رشتی]] که از دانش‌آموختگان [[مکتب]] شیخ احمد احسائی بود، درآمد. سیدکاظم، [[عقاید]] غلوآمیزی درباره [[ائمه طاهرین]]{{عم}} داشت و آنان را مظاهر تجسم‌یافته [[خدا]] یا [[خدایان]] می‌انگاشت و بر این [[باور]] بود که باید در هر زمانی یک نفر، میان [[امام زمان]]{{ع}} و [[مردم]]، بابِ [[واسطه فیض]] [[روحانی]] باشد. | |||
پس از فوت سیدکاظم رشتی، [[سید علی محمد]]، نخست ادعای ذِکریت و بعد [[ادعای بابیت]] (باب [[علوم]] و [[معارف]] خدا و راه اتصال به [[مهدی موعود]]{{ع}} و سپس [[ادعای مهدویت]] نمود و به تدریج [[ادعای نبوت]] و شارعیت کرد و مدعی [[وحی]] و [[دین جدید]] گردید و بالأخره این ادعا را با ادعای نهایی [[ربوبیت]] و [[حلول]] [[الوهیت]] در خود به پایان رسانید. او مدعی بود که [[خداوند]] کتاب «بیان» را بر وی نازل نموده و در فراز [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|الرَّحْمَنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ * خَلَقَ الْإِنْسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ}}<ref>«(خداوند) بخشنده * قرآن را آموخت *..........* بدو سخن گفتن آموخت» سوره الرحمن، آیه ۱-۴.</ref> مقصود از «[[انسان]]»، خود او و «بیان» نیز همین کتابی است که بر او نازل شده است! این کتاب ترکیبی از جملات مسجع مغلوط و [[فارسی]] است<ref>سید مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف، ص۳.</ref>. از جمله آثار دیگر او: [[پنج شأن]]، دلائل السبعه، [[صحیفة]] [[عدلیه]]، [[قیوم الأسماء]]، [[کتاب الروح]] و [[تفسیر]] سوره‌های بقره و [[کوثر]] می‌باشد<ref>غلامعلی حداد عادل و دیگران، دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ص۱۹.</ref>. | |||
سید علی محمد، بارها توسط [[حکومت]] وقت دستگیر شد و هر دفعه از گذشته خود ابراز [[ندامت]] می‌نمود، لیکن هر بار [[توبه]] خود را می‌شکست و دوباره [[تبلیغ]] را شروع می‌کرد تا اینکه در تبریز تیرباران شد<ref>علی ربانی گلپایگانی، فرق و مذاهب کلامی، ص۳۳۷-۳۳۹؛ حسن طارمی و دیگران، دائرةالمعارف جهان نوین اسلام، ج۱، ص۶۲۱. برای مطالعه بیشتر: ر.ک: عزالدین رضانژاد، مقاله «شیخیه بستر پیدایش بابیت و بهائیت»، فصلنامه علمی - ترویجی انتظار موعود، آبان ۱۳۹۳.</ref>. | |||
از آنجا که باب، به ظهور فردی پس از خود با [[مقام]] {{عربی|من يظهره الله}} نوید داده بود، افراد زیادی ادعای چنین مقامی کردند، ولی دعوی میان میرزاحسین علی نوری ([[بهاءالله]]) و [[برادر]] ناتنی‌اش، یحیی صبح أزل بر سر [[جانشینی]] به رقابت‌ها انجامید و از اینجا، [[نزاع]] اصلی در میان [[بابیان]] آغاز شد. اطرافیان [[صبح ازل]] به [[فرقه]] «ازلیه» و [[پیروان]] [[میرزا حسین علی]] (بهاءالله) به فرقه «[[بهائیه]]» نام‌گذاری شدند و آنان که به این دو گروه ملحق نگشتند، به نام قبلی «بابی» باقی ماندند<ref>رضا برنجکار، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ص۱۹۳.</ref>.<ref>[[نفیسه ابوالحسنی|ابوالحسنی، نفیسه]]، [[خاتمیت در قرآن (کتاب)|خاتمیت در قرآن]] ص ۴۵.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۲: | خط ۴۲: | ||
# [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']] | # [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']] | ||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | # [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | ||
# [[پرونده:IM010661.jpg|22px]] [[نفیسه ابوالحسنی|ابوالحسنی، نفیسه]]، [[خاتمیت در قرآن (کتاب)|'''خاتمیت در قرآن''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۷: | خط ۴۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:فرقه‌ها]] | [[رده:فرقه‌ها]] | ||