(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام صادق| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اسماعیل بن محمد علوی در معارف و سیره رضوی]] - [[اسماعیل بن محمد علوی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:</div>
== آشنایی اجمالی ==
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اسماعیل بن محمد علوی در حدیث]] - [[اسماعیل بن محمد علوی در تاریخ اسلامی]] - [[اسماعیل بن محمد علوی در معارف و سیره رضوی]]</div>
[[ابومحمد اسماعیل بن محمد بن اسحاق بن جعفر]] از [[نوادگان]] [[امام جعفر صادق]]{{ع}} و از [[اصحاب امام رضا]]{{ع}} بود<ref>رجال الطوسی، ص۳۶۷.</ref> و از آن [[حضرت]] و از جدش اسحاق و از عموی پدرش [[علی بن جعفر]]{{ع}} [[روایت]] دارد.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۷.</ref> [[کهمس بن معمر]]،<ref>الذریة الطاهرة النبویه، ص۷۴.</ref> [[عبدالله بن محمد بن عبدالعزیز بن منیع]]<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۸۲.</ref> و [[حسن بن محمد بن یحیی عقیقی]] در سال ۲۶۳ه در [[مدینه]] از ابومحمد [[حدیث]] آموخته و روایت کرده‌اند.<ref> تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۱۸.</ref> [[نجاشی]] ضمن [[توثیق]] اسماعیل میگوید: وی کتابی دارد که [[عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر]]{{ع}} روای آن است.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۷.</ref> [[شیخ طوسی]] اسماعیل را دارای کتاب اصل می‌‌داند که [[ابن ابی عمیر]] آن را روایت کرده است.<ref>الفهرست، ص۵۹.</ref> از این گزارش‌ها روشن میشود که اسماعیل در مدینه میزیسته و در سال ۲۶۳ه زنده بوده است.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص 179.</ref>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
==مقدمه==
== جستارهای وابسته ==
[[راوی امام رضا]]{{ع}}. [[ابو محمد اسماعیل بن محمد بن اسحاق بن امام جعفر صادق]]{{ع}}، را همه [[علمای علم رجال]] از افراد [[ثقه]] خوانده‌اند<ref>رجال النجاشی، ص۲۹؛ خلاصة الأقوال، ص۵۶؛ کتاب الرجال ابن داود، ص۵۱؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۲۸، ۲۸۴.</ref> و تنها [[طوسی]]، و به تبع وی دسته‌ای از متأخران، از [[اصحاب امام رضا]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، ص۳۵۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۶۶۲؛ مسند الإمام الرضا{{ع}}، ج۲، ص۵۲۰.</ref> دانسته‌اند. از جزئیات [[زندگی]] وی [[آگاهی]] چندانی در [[اختیار]] نیست. با آنکه روایتی از او مستقیماً از [[امام رضا]]{{ع}} از پدرانش از [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} در [[وصف]] [[شمایل پیامبر]]{{صل}} در برخی از متون [[حدیثی]] [[شیعه]] وجود دارد<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۸۲؛ معانی الأخبار، ص۸۰؛ بحار الأنوار، ج۱۶، ص۱۴۸.</ref>، اما عالمی رجالی چون [[نجاشی]] آن را نادیده گرفته و او را صرفاً از [[راویان]] جدش [[اسحاق بن جعفر]] و عموی پدرش [[علی بن جعفر]] می‌خواند<ref>رجال النجاشی، ص۲۹. </ref>. تقریباً همه علمای رجالی بعدی نیز از او [[تبعیت]] می‌کنند، بی‌آنکه حتی نظر شیخ را یادآور شوند<ref>خلاصة الأقوال، ص۵۶؛ کتاب الرجال، ابن داود، ص۵۱؛ نقد الرجال، ج۱، ص۲۲۸؛ جامع الرواة، ج۱، ص۱۰۱؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۲۸.</ref>. شاید این رویکرد بدان سبب باشد که در روایتگری‌اش از آن [[حضرت]] تردید داشته و طریق دیگر را برای [[روایت]] پیش‌گفته پذیرا شده‌اند. چنان‌که [[بیهقی]] عین همان روایت را از [[اسماعیل بن محمد]] از [[علی بن جعفر بن محمد]] از برادرش [[موسی بن جعفر]]{{ع}}، نه [[علی بن موسی]]{{ع}} نقل می‌کند<ref>السنن الکبری، بیهقی، ج۷، ص۴۱.</ref>. در این صورت، وی [[راوی]] و [[صحابی]] امام نخواهد بود<ref>معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۸۵.</ref>. به هر حال، تشخیص جایگاه دقیق وی آسان نیست. بر اساس مجموعه داده‌ها، وی از امام رضا{{ع}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۸۲؛ معانی الأخبار، ص۸۰.</ref>، نیز از پدرش<ref>الأمالی، طوسی، ص۲۲۳، ۵۹۵؛ بحار الأنوار، ج۱۶، ص۲۸۷؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۸، ص۴۲۱.</ref>، عمویش (در واقع عموی پدرش) علی بن جعفر<ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۲؛ الأمالی، طوسی، ص۶۱۸؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۷۲.</ref> و جدش [[اسحاق بن جعفر]] [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۲۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۸۵.</ref>. تنی چند از [[محدثان]] نیز از [[شاگردان]] و [[راویان]] وی بوده‌اند. [[محمد بن حمدان صیدلانی]]، [[محمد بن محمد]] باغندی<ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۲؛ ملحقات إحقاق الحق، ج۴، ص۴۱۲.</ref>، [[ابوالقاسم عبدالله بن محمد بن عبدالعزیز بن منیع]] در [[مدینه]]<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۲۸۲؛ معانی الأخبار، ص۸۰.</ref>، [[یعقوب بن زیاد]]<ref>الأمالی، طوسی، ص۲۲۳.</ref>، [[ابو جعفر احمد بن عبد الرحیم بن سعد قیسی فقیه اسوان]]، [[ابراهیم بن ابی‌بلاد]]<ref>بحار الأنوار، ج۲۶، ص۲۱۲؛ ج۶۶، ص۴۰۴.</ref>، [[کھمس بن معمر]]<ref>الذریة الطاهرة، ص۱۰۹. </ref> و [[ابومحمد حسن بن محمد بن یحیی]] مشهور به [[ابن‌اخی‌طاهر عقیقی حسینی]]، مؤلف کتاب النسب از [[اسماعیل علوی]] حدیث شنیده و نقل کرده‌اند<ref>السنن الکبری، بیهقی، ج۷، ص۴۱؛ معرفة علوم الحدیث، ص۱۷۵.</ref>. به گفته ابن‌عساکر و مزی، ابن‌اخی‌طاهر در [[سال ۲۶۳ق]] در مدینه از [[ابو محمد]] روایت شنیده است<ref>تاریخ مدینة دمشق، ج۳، ص۳۳۸؛ تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۱۸.</ref>. [[ابن‌کثیر]] [[تاریخ]] آن را ۲۶۶ق آورده است<ref>البدایة و النهایة، ج۶، ص۳۸.</ref> که احتمالاً تصحیف باشد.
* [[اسحاق بن جعفر]] (جد)
* [[محمد بن اسحاق بن جعفر]] (پدر)
[[اسماعیل بن محمد]] کتابی هم داشته که به گفته [[نجاشی]]، [[ابوالقاسم اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر موسوی]]، در سال ۳۲۲ق، آن را از طریق پدرش در دیبل روایت کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۲۹.</ref>، اما [[شیخ طوسی]] میگوید ابوالقاسم احمد بن اسحاق بن عباس موسوی از طریق پدرش [[راوی]] اوست<ref>الأمالی، طوسی، ص۶۱۸.</ref>. و این با تاریخ ۳۲۲ق ساز گار‌تر می‌نماید. همچنین شیخ طوسی در کتاب الفهرست، کتاب اسماعیل را اصل و راوی آن را [[محمد بن ابی عمیر]] (۲۱۷ق) معرفی کرده است<ref>الفهرست، طوسی، ص۵۹.</ref> که احتمال دارد با کتاب قبلی متفاوت باشد.
* [[علی بن جعفر]] (عموی پدر)
از گزارش‌های اندک موجود بر می‌آید که اسماعیل بن محمد علوی در میانه سده سوم [[هجری]] در مدینه میزیسته و در نیمه دوم این قرن در گذشته است.<ref>[[محمد غفوری|غفوری، محمد]]، [[اسماعیل بن محمد علوی - غفوری (مقاله)|مقاله «اسماعیل بن محمد علوی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۲۴۲.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده: 1100515.jpg|22px]] [[محمد غفوری|غفوری، محمد]]، [[اسماعیل بن محمد علوی - غفوری (مقاله)|مقاله «اسماعیل بن محمد علوی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه امام رضا ج۲''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام صادق است. اسماعیل بن محمد علوی از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: اسماعیل بن محمد علوی در معارف و سیره رضوی - اسماعیل بن محمد علوی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱