(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی در تراجم و رجال]] - [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام کاظم| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی در تراجم و رجال]] - [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط = }}
== مقدمه ==
== آشنایی اجمالی ==
[[عالمان]] [[رجال]] [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی]] را رجالییون ذیل [[راویان حدیث]] [[امام رضا]] {{ع}} و [[اصحاب]] آن [[حضرت]] آورده‌اند <ref>رجال النجاشی، ص۹۸؛ کتاب الرجال، ابن داود، ص۴۱؛ نقد الرجال، ج۱، ص۱۴۳.</ref>. او از [[آل]] ابی‌شعبه، یکی از خانواده‌های [[شیعی]] و [[علمی]] معروف و بنام [[کوفه]] بود<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۲، ص۵۱؛ الکلینی و الکافی، ص۵۹.</ref> که به علت رفت و آمد تجاری به [[شهر]] [[حلب]] به حلبی نیز مشهور بودند<ref>الکلینی و الکافی، ص۵۹؛ الفوائد الرجالیة، ج۱، ص۲۱۵.</ref>. از این [[خاندان]]، [[محدثان]] و [[راویان]] چندی برخاسته‌اند که آنان را از راویان [[ثقه]] و مورد [[اعتماد]] دانسته‌اند، چنان‌که [[نجاشی]] کل خاندان حلبی را به توثیقی عام وصف کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۲۳۰- ۲۳۱.</ref>. در رأس این [[خانواده]] جاشان ابوشعبه قرار گرفته است که [[راوی امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} بود<ref>رجال النجاشی، ص۲۳۱؛ أعیان الشیعة، ج۱، ص۱۴۲؛ الکلینی و الکافی، ص۵۹.</ref>. برای ابوشعبه فرزندانی به نام‌های [[علی]]<ref>خلاصة الأقوال، ص۱۰۳.</ref> و عمر<ref>کتاب الرجال، برقی، ص۳۶؛ رجال الطوسی، ص۲۵۳.</ref> یاد کرده‌اند. علی بن ابی‌شعبه پسرانی به نام‌های عبیدالله<ref>کتاب الرجال، برقی، ص۲۳؛ رجال النجاشی، ص۲۳۰؛ رجال الطوسی، ص۲۳۴؛ الفهرست، طوسی، ص۱۷۴.</ref>، عبدالعلی<ref>رجال النجاشی، ص۹۸.</ref>، [[عمران]]<ref>رجال الطوسی، ص۲۵۶.</ref> و [[محمد]]<ref>رجال النجاشی، ص۳۲۵؛ رجال الطوسی، ص۱۴۵، ۲۹۰.</ref> حلبی داشت<ref>رجال النجاشی، ص۹۸؛ خلاصة الأقوال، ص۷۲؛ جامع الرواة، ج۱، ص۵۶.</ref>. به نقل کتب رجالی و [[حدیثی]]، [[عبیدالله بن علی بن شعبه]] مشهورترین عضو این خاندان است<ref>أعیان الشیعة، ج۱، ص۱۴۲؛ الفوائد الرجالیة، ج۱، ص۲۱۵.</ref>. از او به عنوان کبیر و وجه خاندان ابی‌شعبه یاد کرده‌اند. او و برادرش محمد و پدرشان علی از راویان [[امام صادق]] {{ع}} بودند<ref>الفوائد الرجالیة، ج۱، ص۲۱۵.</ref>. به عبیدالله [[کتابی]] را نسبت داده‌اند که به نقل برخی آن را به امام صادق {{ع}} عرضه نموده و [[امام]] آن را تصحیح<ref>رجال النجاشی، ص۲۳۱.</ref> و یا به روایتی [[تحسین]] کرده است<ref>الفهرست، طوسی، ص۱۷۴.</ref>. برقی بر این [[باور]] است که این اولین کتابی است که [[شیعه]] تصنیف کرده است<ref>کتاب الرجال، برقی، ص۲۳.</ref>. فرزند دیگر ابوشعبه، [[عمر بن ابی‌شعبه حلبی]]، [[پدر]] [[احمد]] نیز از [[راویان]] [[امام صادق]] {{ع}} و فردی [[ثقه]] بود<ref>نقد الرجال، ج۳، ص۳۴۹.</ref>.
[[احمد بن عمر بن ابی شعبه حلبی]] [[صحابی امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} بود<ref> رجال ابن داوود، ص۴۱.</ref> و از این دو بزرگوار و همچنین از پدرش [[روایت]] نموده است.<ref> رجال النجاشی، ج۱، ص۲۴۸ و معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۷۸.</ref> با وجود این، [[شیخ طوسی]] در دو کتاب [[رجال]] و [[الفهرست]] خود از وی یاد نکرده است. روایتگرانی همچون [[حسن بن علی بن فضال]]،<ref>جامع الرواة، ج۱، ص۵۶.</ref> [[حسن بن علی وشاء]]، [[یعقوب بن یزید]]،<ref> تنقیح المقال، ج۱، ص۷۴.</ref> [[عبدالعزیز بن عمرو واسطی]] و [[یونس بن عبدالرحمان]]<ref>جامع الرواة، ج۱، ص۵۶.</ref> از وی روایت کرده‌اند. رجال‌نویسان [[شیعه]] وی را از افراد [[موثق]] به شمار آورده‌اند.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۲۴۸؛ خلاصة الاقوال، ص۲۰.</ref> کتاب الحدیث اثر وی می‌‌باشد که [[حسن بن علی بن فضال]] آن را روایت کرده است<ref>الذریعه، ج۶، ص۳۱۱.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگنامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگنامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۱۲۹.</ref>
احمد بن عمر بن ابی‌شعبه [[دوستدار اهل بیت]] {{عم}}<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۲، ص۵۱.</ref> و [[راوی امام کاظم]] {{ع}} و [[امام رضا]] {{ع}} بود<ref>خلاصة الأقوال، ص۷۲.</ref>. او زیست‌نامه روشنی دارد جز آنکه متون رجائی کهن، وی را به عنوان پسر عموی عبیدالله و عبدالعلی و [[عمران]] و [[محمد]]، [[پسران]] [[علی]] بن ابی‌شعبه، و یکی از [[رجال]] [[خاندان]] حلبی معرفی کرده‌اند<ref>رجال النجاشی، ص۹۸؛ خلاصة الأقوال، ص۷۲؛ کتاب الرجال، ابن داود، ص۴۱.</ref>. [[شیخ طوسی]] به ذکر روایتی پرداخته است که دلالت بر [[وثاقت]] احمد و [[اعتماد]] امام رضا {{ع}} بر او و دیگر رجال خاندان ابوشعبه می‌کند<ref>اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۵۹.</ref>. مضمون [[روایت]] چنین است که احمد بن عمر در [[منی]] به [[دیدار امام]] [[رضا]] {{ع}} مشرف شد، در حالی‌که از [[معیشت]] تنگ [[اقتصادی]] و [[فقر]] و احتیاجی که بعد از دوران [[رفاه]] و [[نعمت]] به آن دچار شده بود [[گله]] می‌کرد. آنان که تا آن [[زمان]] تاجرانی موفق بودند، به گفته او به چنان وضعی دچار شده بودند که به کسانی که پیش از این بدانها کمک می‌کردند محتاج گشته بودند. [[امام]] از او پرسید که آیا [[دوست]] می‌دارد [[دنیایی]] مملو از طلا داشته باشد و یکی از [[ستمکاران]] و [[جباران]] [[روزگار]] باشد. احمد [[سوگند]] یاد کرد که این حال را نمی‌پسندد. آنگاه امام در حالی‌که لبخندی بر لب داشت به او [[اطمینان]] داد [[ایمانی]] که در [[قلب]] اوست بیشتر از دنیایی لبریز از [[طلا]] [[ارزش]] دارد. سپس [[حضرت]] به احمد [[بشارت]] داد که [[خداوند]] از او و پدرانش [[راضی]] است<ref>اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۵۹.</ref>. رجالیون به استناد چنین روایتی حلبی و خاندانش را ثقه و [[ممدوح]] دانسته‌اند<ref>رجال النجاشی، ص۹۸؛ خلاصة الأقوال، ص۷۲.</ref>.
احمد بن عمر از پدرش، زیاد قتات و [[عبدالله بن سنان]] و [[یحیی بن عمران]] حلبی و چندی دیگر روایت می‌کرد. [[حسن بن علی بن فضال]]، [[عبد العزیز بن عمرو واسطی]]، [[عبدالله حجال]] و [[یونس بن عبدالرحمن]] و عده‌ای دیگر نیز به [[نقل روایت]] از وی می‌پرداختند<ref>معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۹۰.</ref>. وی صاحب [[کتابی]] است که [[حسن بن علی فضال]] آن را نقل کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۹۸؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۸۴.</ref>.
خویی از احمد بن عمر حلبی یاد کرده که [[راوی امام صادق]] {{ع}} است و [[ابوبصیر]] از وی [[روایت]] می‌کرده است. او احتمال می‌دهد که این احمد همان احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی باشد، شاید بدان علت که روایت مذکور به نام احمد بن عمر حلبی آمده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۹۰.</ref>.
در [[سند]] برخی [[احادیث]] که شمار آنها به حدود ۲۵ [[حدیث]] می‌رسد، آنگاه که نام احمد بن عمر بدون ذکر هیچ قیدی آمده، مشترک میان جماعتی است، از آن جمله احمد بن عمر حلال و همین حلبی و عده‌ای دیگر. تمییز آنها از یکدیگر از منظر خویی، پس از توجه به [[راوی]] و مروی‌عنه ممکن است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۹۰.</ref><ref>.منابع: اختیار معرفة الرجال، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تصحیح و تعلیق: میرداماد استر آبادی، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، مؤسسة آل البیت لا لإحیاء التراث، اول، ۱۳۶۳ش؛ أعیان الشیعة، سیدمحسن بن عبدالکریم امین عاملی (۱۳۷۱ق)، تحقیق: سید حسن امین، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق؛ جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، محمد بن علی اردبیلی (۱۱۰۱ق)، قم، مکتبة المحمدی، بی تاب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، حسن بن یوسف معروف به علامه حلی(۷۲۶ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق، رجال الطوسی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، سوم، ۱۴۱۵ق؛ رجال النجاشی، احمد بن علی معروف به نجاشی (۴۵۰ق)، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم، ۱۳۶۵ش؛ الفوائد الرجالیة سید محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم (۱۲۱۲ق)، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم - سید حسین بحر العلوم، تهران، مکتبة الصادق، اول، ۱۳۶۳ش، الفهرست، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق؛ کتاب الرجال، حسن بن علی معروف به ابن داود حلی (۷۴۰ق)، تحقیق: سید محمدصادق بحر العلوم، قم، منشورات الرضی، ۱۳۹۲ق؛ کتاب الرجال، احمد بن محمد برقی (۲۷۴ق)، تهران، دانشگاه تهران، اول، ۱۳۴۲ش؛ الکلینی و الکافی، عبدالرسول غفار (معاصر)، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، علی بن محمد نمازی شاهرودی (۱۴۰۵ق)، تهران، شفق - حیدری، اول، ۱۴۱۲ق؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سیدابوالقاسم بن علی اکبر موسوی خویی (۱۴۱۳ق)، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، پنجم، ۱۴۱۳ق؛ موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر: جعفر بن محمد حسین سبحانی (معاصر)، تحقیق و نشر: مؤسسة الإمام الصادق علی، قم، اول، ۱۴۱۸ق؛ نقد الرجال، سید مصطفی بن حسین حسینی تفرشی (۱۰۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت لا لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۸ق.</ref><ref>[[زینب سادات امیری|امیری، زینب سادات]]، [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی - امیری (مقاله)|مقاله «احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۷۰۳.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده: 1100514.jpg|22px]] [[زینب سادات امیری|امیری، زینب سادات]]، [[احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی (مقاله)|مقاله «احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام رضا ج۱''']]
# [[پرونده: IM009810.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام کاظم است. احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی در تراجم و رجال - احمد بن عمر بن ابی‌شعبه حلبی در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط ندارد
جمعی از پژوهشگران، فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱