روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

{{خرد}}

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[روح القدس در قرآن]] | [[روح القدس در حدیث]] | [[روح القدس در کلام اسلامی]] | [[روح القدس در فلسفه اسلامی]] | [[روح القدس در عرفان اسلامی]]</div>

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>

'''روح القدس''' به معنای: نیرویی الهی است که جایگاهی بلندتر از [[ملائکه]] دارد و تسدید کننده [[انبیا]] و اولیای الهی است.

==چیستی روح القدس==

*روح القدس عنوانی است که چهار مرتبه در قرآن مجید آمده، گاهی دربارۀ [[حضرت عیسی]] {{ع}}<ref>سورۀ بقره، آیۀ ۸۷ و سورۀ مائده، آیۀ ۱۱۰</ref> و گاهی دربارۀ [[پیامبر اسلام]] {{صل}} است<ref>سورۀ نحل، آیۀ ۱۰۲</ref>.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]]، صفحه؟؟؟</ref>  

*برای روح القدس دو تفسیر ذکر شده است، یکی فرشتۀ وحی، جبرییل و دیگری نیروی مرموز غیبی خاصّی که با انبیا بوده است.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۰، ص ۳۲۵؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟</ref> آیۀ مربوط به پیامبر اسلام{{صل}} با معنای اول تناسب دارد و آیات مربوط به حضرت عیسی(ع) با معنای دوم.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده</ref>

*یکی از منابع علم [[امامان]] {{عم}}، القای روح القدس است،<ref>ر.ک. [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|علم غیب از نگاه عقل و وحی]]، ص ۳۲۸؛ [[سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی|بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد]]، [[شرب مدام در تبیین علم امام (کتاب)|شرب مدام در تبیین علم امام]]، ص ۹۶ ـ ۱۰۱؛ [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|خبرهای غیبی در نهج البلاغه]]، ماهنامه مبلغان، ش ۹۵، ص ۳۷ ـ ۳۸</ref> که آنان را همراهی کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء می‌کند<ref>ر.ک. [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۹۲؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، مؤمن الطاق، ص ۲۰۴؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، صفحه؟؟؟؛ [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، ص ۱۷۱</ref> و لازمه‌اش پرده برداشتن از حقایق غیبی برای آنهاست.<ref>ر.ک. [[امام خمینی|خمینی، سید روح الله]]، شرح چهل حدیث، ص ۵۴۵؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰؛ [[محمد حسن وکیلی|وکیلی، محمد حسن]]، علم غیب امام (تبیین دیدگاه اعتدالی و صحیح)، وبگاه عرفان و حکمت در پرتو قرآن؛ [[احد ایمانی|ایمانی، احد]]، وبگاه بهترین سخن‌ها؛ [[سید جعفر آشتیانی|آشتیانی، سید جعفر]]، [[روح در قرآن و عهدین (پایان‌نامه)|روح در قرآن و عهدین]]، ص ۸۸ و ۹۰</ref>

*امامان{{عم}} به سبب داشتن ملکۀ [[عصمت]] در بالاترین مرتبه، از این نیروی غیبی برخوردار بودند؛ به طوری که از آن در هدایت مردم کمک می‌گرفتند.<ref>ر.ک. [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴</ref> روح القدس عنوانی است که بر کل مسئله علم و سرچشمهٔ علم امام سایه می‌افکند.<ref>ر.ک. [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۱۹</ref> ثمره تسدید، توفیق و تأییدی که روح القدس به همراه خود دارد، نلغزیدن، به خطا نرفتن و مؤدب شدن به آداب الهی است که همه اینها ریشه در معرفت، علم و رؤیت حقایق و جایگاه آن یعنی روح دارد.<ref>ر.ک. [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۱۹</ref> براساس آنچه در منابع دینی آمده، بندگان برگزیدۀ خداوند که دارای ضمیری صاف و پیراسته از آلایش‌های مادّی‌اند، گاهی به لطف الهی و از طریق "القاء روح" بر یک رشته حقایق و امور پنهان از حسّ، آگاه می‌گردند.<ref>ر.ک. [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۴</ref>

==روایاتی دربارۀ روح القدس==

*برخی از روایات<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۱۹؛ [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل‌بویه|آل‌بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد حسن وکیلی|وکیلی، محمد حسن]]، علم غیب امام (تبیین دیدگاه اعتدالی و صحیح)، وبگاه عرفان و حکمت در پرتو قرآن؛ [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، مؤمن الطاق، ص ۲۰۴؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۹۲؛ [[سید مجتبی حسینی|حسینی، سید مجتبی]]، [[مقامات اولیاء (کتاب)|مقامات اولیاء]]، ص ۳۶؛ [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|خبرهای غیبی در نهج البلاغه]]، ماهنامه مبلغان، ش ۹۵، ص ۳۷ ـ ۳۸؛ [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، ص ۱۷۱؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۴</ref> بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه [[اهل بیت]] {{عم}} بوده است که با آن حقایق بسیاری را درک می‌کرده‌اند<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده</ref> مانند:

#یکی از اصحاب [[امام صادق]] {{ع}} از ایشان سؤال کرد:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۴۵۱</ref> "آیا شده است که از چیزی سؤال کنند، و علم آن نزد شما نباشد؟" حضرت فرمودند: «گاه چنین بوده است!» راوی عرض کرد: "در این هنگام چه می‌کنید؟" امام فرمودند «روح القدس به ما تلقین می‌کند.»<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]، ص ۶۴ ـ ۶۵</ref>

#[[مفضل بن عمر]] می‌گوید: [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:<ref>[[محمد باقر مجلسی|مجلسی، محمد باقر]]، بحارالانوار، ج ۲۰، ص ۵۷</ref> «روح القدس نمی‌خوابد و غفلت نمی‌کند و لهو و سهو و خطا ندارد و روح القدس ثابت است و امام به واسطه آن شرق و غرب و خشکی و دریای زمین را می‌بیند.» عرض کردم: "فدایت شوم امام می‌تواند آنچه را که در بغداد است با دست بگیرد؟" حضرت فرمودند: «بله تا آنچه را که زیر عرش است می‌تواند.»<ref>ر.ک. [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰</ref>

#[[امام باقر]] {{ع}} فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۷۲</ref> «امامان{{عم}} به واسطه روح القدس آنچه را که زیر عرش است تا آنچه را که زیر ستاره ثریا می‌باشد می‌شناسند.»<ref>ر.ک. [[حسین گنجی|گنجی، حسین]]، [[امام‌شناسی ۱ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ج ۱، ص ۱۵۵</ref>

*ویژگی‌های روح القدس و برخی از نکاتی که می‌توان از این روایات برداشت کرد عبارتند از:

#[[اهل بیت]] {{عم}} به سبب زندگی عادی نمی‌خواهند همواره از روح القدس و بُعد عالی روحشان استفاده کنند بلکه هنگامی که لازم باشد به آن اشراف پیدا کنند، آن را به کار گرفته و از آن استفاده می‌کنند.<ref>ر.ک. [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، [[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]، ص ۲۱۰</ref>

#برخى از روايات دلالت دارد امام وقتى به امامت مى‌رسد حامل روح القدس مى‌شود ولى از برخى ديگر استفاده مى‌شود پيش از [[امامت]] هم داراى چنين "روحى" است مانند روایت<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۴۵۳</ref> فرستاده شدن [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به یمن.<ref>ر.ک. [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟</ref>

#این روح همواره همراه امام هست و از او غایب نمی‌شود.<ref>ر.ک. [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، [[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]، ص ۶۴ ـ ۶۵</ref>

#علم و معرفتی که روح القدس بدون واسطه، آنها را کسب و مزین به آگاهی از آن می‌شود؛ به تعبیر دیگر، به همراه بهره‌مندی از روح القدس این آگاهی‌ها هم برای دریافت کننده روح وجود یافته است.

#علم و معرفتی که ممکن است واسطه‌هایی الهی در رسیدن و بهره‌مندی روح القدس به آنها نقش داشته باشند؛ مانند وحی و جبرییل یا آگاهی و دانش کامل از حلال و حرام و نقش پیامبر{{صل}} در آن<ref>ر.ک. [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[محمود قیوم‌زاده|قیوم‌زاده، محمود]]، [[چیستی روح‌القدس و آثار آن (مقاله)|چیستی روح‌القدس و آثار آن]]، فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش۳۰</ref>.<ref>ر.ک. [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۶۸</ref>

#منظور "[[جبرئیل]]" است و منظور [[قرآن]] از این‌که "خداوند، عیسی {{ع}} را با روح القدس تأیید فرمود"<ref>سوره بقره، ۸۷.</ref> آن است که خداوند، جبرئیل را مددکار عیسی {{ع}} قرار داد. اما چرا به "[[جبرئیل]]" روح القدس می‌گویند؟ روح است، چون جنبه روحانیت در فرشتگان غلبه دارد و اضافه کردن روح به "القدس" به پاکی و قداستِ این روح اشاره می‌کند.

*به‌طور کلی این پدیده، همان امدادهای الهی است که انسان را در انجام عبادت‌ها و کارهای مشکل، یاری می‌رساند و از گناهان بازمی‌دارد. به همین دلیل، درباره برخی شاعران [[اهل بیت]] گفته شده است که پس از خواندن اشعارشان، [[ائمه]] به آنان می‌فرمودند: "این شعر را روح القدس بر زبان تو دمید و آن‌چه گفتی، به یاری او بود"<ref>تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۲۳۷.</ref>. در [[قرآن کریم]]، مکرر از این واژه ترکیبی ذکر به میان آمده<ref>سوره بقره، ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، ۱۱۰.</ref> که در مورد [[حضرت عیسی]] {{ع}} است. در این‌که چرا در میان پیامبران، [[حضرت عیسی]] {{ع}} به این تشریف اختصاص داده شده، در صورتی که همه [[انبیا]]ء {{عم}} به وسیله [[جبرئیل]] تأیید شده‌اند، گفته شده، بدین‌سبب که وی از کودکی تا به آخر عمر، در آغوش تأیید جبرئیل بوده است<ref>معارف و معاریف، ج ۵، ص ۷۱۵.</ref>، روح الامین نیز همان جبرئیل است که در آیه ١٩٣ سوره مبارکه شعراء آمده است. مرحوم طبرسی گفته: از این جهت جبرئیل به روح الامین توصیف شده که وی در صفت امانت و عدم تغییر در امانت، دین را زنده می‌دارد و (همچون روح) مایه حیات دین است. و یا بدین‌جهت که فرودآورنده برکات است و ارواح را زنده می‌دارد و یا بدین‌جهت است که او جسمی روحانی می‌باشد<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۲۰.</ref>. [[حکیمه خاتون]] می‌گوید: وقتی [[امام حسن عسکری]] {{ع}} فرزند دلبندش را -پس از تولّد- از من گرفت، در آن حال مرغانی آسمانی بال‌های خود را بر سر آن جناب گسترانیدند. پس حضرت، بزرگ مرغان را آواز داد و فرمود: او را بردار و محافظت کن و هر چهل روز او را به سوی مادرش بازگردان. [[حکیمه خاتون]] می‌گوید، گفتم: این مرغ چه بود؟ حضرت فرمود: این روح القدس است<ref>بحار الانوار، ج ۵۱ (به نقل از نشریه موعود، شماره ۱۷، ص ۱۰).</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۲۱.</ref>.

* [[پرونده:5433913604.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|'''قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه''']].

* [[پرونده:2827942009809428.jpg|22px]] [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، '''[[امامت ۵ (کتاب)|امامت]]'''.

* [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، '''تفسیر قرآن مهر'''.

* [[پرونده:1103985.jpg|22px]] [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، '''[[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]'''.

* [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، '''[[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]'''.

* [[پرونده:11499.jpg|22px]] [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، '''[[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]'''.

* [[پرونده:علم غیب از نگاه عقل و وحی.png|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|'''علم غیب از نگاه عقل و وحی''']].

* [[پرونده:94713801.jpg|22px]] [[سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی|بنی‌سعید لنگرودی، سید محمد جواد]]، [[شرب مدام در تبیین علم امام (کتاب)|'''شرب مدام در تبیین علم امام''']].

* [[پرونده:Mobaleghan.jpg|22px]] [[سید جواد حسینی|حسینی، سید جواد]]، [[خبرهای غیبی در نهج البلاغه (مقاله)|'''خبرهای غیبی در نهج البلاغه''']].

* [[پرونده:lahuti1.jpg|22px]] [[محمد باقر تحریری|تحریری، محمد باقر]]، '''[[جلوه‌های لاهوتی (کتاب)|جلوه‌های لاهوتی]]'''.

* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، '''[[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]'''.

{{پایان}}

*  [[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)]]

==جستارهای وابسته==

==[[:رده:آثار روح و روح‌القدس|منبع‌شناسی جامع روح و روح‌القدس]]==

* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های روح و روح‌القدس|کتاب‌شناسی روح و روح‌القدس]]؛

* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های روح و روح‌القدس|مقاله‌شناسی روح و روح‌القدس]]؛

* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های روح و روح‌القدس|پایان‌نامه‌شناسی روح و روح‌القدس]].

==پانویس==

{{پانویس2}}

{{علم معصوم افقی}}

[[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]

[[رده:مدخل مرتبط با علم معصوم]]

[[رده:مجاری علم لدنی امام]]

[[رده:روح و روح‌القدس]]