علم شأنی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = علم شأنی | عنوان مدخل = علم شأنی | مداخل مرتبط = علم شأنی در حدیث - علم شأنی در کلام اسلامی | پرسش مرتبط = علم معصوم (پرسش) }} == مقدمه == کسانی که قائل به علم اشائی و ارادی معصوم هستند به برخی از روایات استدلال ک...» ایجاد کرد) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
کسانی که قائل به [[علم اشائی]] و ارادی [[معصوم]] هستند به برخی از [[روایات]] [[استدلال]] کرده‌اند و مضمون آنها این است، [[اهل بیت]] {{ع}} هر گاه بخواهند، [[خداوند]] آنان را [[آگاه]] | کسانی که قائل به [[علم اشائی]] و ارادی [[معصوم]] هستند به برخی از [[روایات]] [[استدلال]] کرده‌اند و مضمون آنها این است، [[اهل بیت]] {{ع}} هر گاه بخواهند، [[خداوند]] آنان را [[آگاه]] میسازد<ref>ر.ک: [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]].</ref>، اما اگر [[مصلحت]] در ندانستن چیزی باشد کاری نمی‌کنند که آن را بدانند.<ref>ر.ک: [[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، شرح دعای ۴۵ صحیفۀ سجادیه، وبگاه آیت الله مصباح.</ref> | ||
در [[اصول کافی]] بابی وجود دارد با عنوان: {{متن حدیث|بابُ أنَّ الأئِمَةَ إِذَا شَاءُوا أَنْ یَعْلَمُوا عُلِّمُوا}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۵۸</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، شرح دعای ۴۵ صحیفۀ سجادیه، وبگاه آیت الله مصباح؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص۸۰.</ref> سه [[روایت]] مختلف از [[امام صادق]] {{ع}}<ref>هر سه روایت در: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۵۸.</ref> وارد شده که فرمودند: "[[امام]] هر گاه بخواهد می‌داند و یا هر وقت بخواهد خداوند آگاهش میکند": {{متن حدیث|إِنَّ الْإِمامَ إِذَا شَاءَ أَنْ یَعْلَمَ عُلِّم}}، {{متن حدیث|إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ يَعْلَمَ أُعْلِم}} و {{متن حدیث|إِذَا أَرَادَ الْإِمَامُ أَنْ یَعْلَمَ شَیْئاً أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِكَ}}<ref>ر.ک: [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]؛ [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص۸۰.</ref>. این روایات [[علم امام]] را منوط بر تعلیم الهی کرده‌اند<ref>ر.ک: [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]].</ref>. | |||
== روایات دربارۀ علم فعلی == | == روایات دربارۀ علم فعلی == | ||
برخی از [[روایات]] هم دال بر فعلی بودن [[علم امام]] هستند مانند روایاتی که می‌‌فرماید: | برخی از [[روایات]] هم دال بر فعلی بودن [[علم امام]] هستند مانند روایاتی که می‌‌فرماید: {{متن حدیث|عِلْمَ مَا یَکُونُ وَ مَا هُوَ کَائِنٌ حَتَّى تَقُومَ السَّاعَهُ}} نزد [[امام]] است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۶۱.</ref>. [[مفضل بن عمر]] [[نقل]] میکند، [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «[[خداوند]] [[واجب]] میکند [[طاعت]] [[عبدی]] را بر [[بندگان]] و بعد از آن [[بنده]] می‌پوشاند خبر آسمان را؟ نه به [[خدا]] قسم خداوند کریم و رحیم‌تر از آن است که واجب کند [[اطاعت]] عبدی را بعد از آن بپوشاند خبر آسمان و صبح و شام را»<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص۱۲۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، ص۸۹.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:Daneshgahemaaref.jpg|22px]] [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|'''گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات''']] | |||
# [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']] | |||
# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|'''علم ائمه از نظر عقل و نقل''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۴: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:علم | [[رده:علم شأنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث علم شأنی است. علم شأنی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علم شأنی در حدیث - علم شأنی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
کسانی که قائل به علم اشائی و ارادی معصوم هستند به برخی از روایات استدلال کرده‌اند و مضمون آنها این است، اهل بیت (ع) هر گاه بخواهند، خداوند آنان را آگاه میسازد[۱]، اما اگر مصلحت در ندانستن چیزی باشد کاری نمی‌کنند که آن را بدانند.[۲]
در اصول کافی بابی وجود دارد با عنوان: «بابُ أنَّ الأئِمَةَ إِذَا شَاءُوا أَنْ یَعْلَمُوا عُلِّمُوا»[۳].[۴] سه روایت مختلف از امام صادق (ع)[۵] وارد شده که فرمودند: "امام هر گاه بخواهد می‌داند و یا هر وقت بخواهد خداوند آگاهش میکند": «إِنَّ الْإِمامَ إِذَا شَاءَ أَنْ یَعْلَمَ عُلِّم»، «إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ يَعْلَمَ أُعْلِم» و «إِذَا أَرَادَ الْإِمَامُ أَنْ یَعْلَمَ شَیْئاً أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِكَ»[۶]. این روایات علم امام را منوط بر تعلیم الهی کرده‌اند[۷].
روایات دربارۀ علم فعلی
برخی از روایات هم دال بر فعلی بودن علم امام هستند مانند روایاتی که می‌‌فرماید: «عِلْمَ مَا یَکُونُ وَ مَا هُوَ کَائِنٌ حَتَّى تَقُومَ السَّاعَهُ» نزد امام است[۸]. مفضل بن عمر نقل میکند، امام صادق (ع) فرمودند: «خداوند واجب میکند طاعت عبدی را بر بندگان و بعد از آن بنده می‌پوشاند خبر آسمان را؟ نه به خدا قسم خداوند کریم و رحیم‌تر از آن است که واجب کند اطاعت عبدی را بعد از آن بپوشاند خبر آسمان و صبح و شام را»[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات.
- ↑ ر.ک: مصباح یزدی، محمد تقی، شرح دعای ۴۵ صحیفۀ سجادیه، وبگاه آیت الله مصباح.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۵۸
- ↑ ر.ک: مصباح یزدی، محمد تقی، شرح دعای ۴۵ صحیفۀ سجادیه، وبگاه آیت الله مصباح؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص۸۰.
- ↑ هر سه روایت در: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۵۸.
- ↑ ر.ک: نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص۸۰.
- ↑ ر.ک: نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۶۱.
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص۱۲۴.
- ↑ ر.ک: مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص۸۹.