|
|
(۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ولایت}} | | {{مدخل مرتبط |
| [[پرونده:1379979.jpg|300px|بندانگشتی|]]
| | | موضوع مرتبط = امام حسین |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| | | عنوان مدخل = |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">"'''اربعین'''" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:</div>
| | | مداخل مرتبط = [[اربعین در قرآن]] |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| | | پرسش مرتبط = |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اربعین در قرآن]] - [[اربعین در حدیث]] - [[اربعین در معارف و سیره حسینی]] - [[اربعین در تاریخ اسلامی]]</div>
| | }} |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اربعین (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
|
| |
|
| '''اربعین'''، چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(ع) است. براساس برخی از نقلها، اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ قمری در بازگشت از شام، برای زیارت مدفن امام حسین(ع) به کربلا رفتند. [[تکریم]] این روز، رمز تداوم شور عاشورایی در زمانهای بعد بوده است. [[زیارت]] [[امام حسین]]{{ع}} و پیاده روی آن بسیار [[ثواب]] دارد.
| | == مقدمه == |
| | از جمله مواردی که اربعین در فرهنگ دینی، [[اسلامی]]، [[عرفانی]] به کار رفته است مواردی همچون کمال [[عقل انسان]] در چهل سالگی؛ [[مبعوث]] شدن [[پیامبر]] {{صل}} در چهل سالگی و نیز [[میقات]] [[حضرت موسی]] {{ع}} با [[خدا]]؛ اخلاصِ چهل صباح؛ چلهنشینی برای رفع [[حاجت]]؛ [[حفظ]] کردن چهل [[حدیث]]؛ [[دعا]] برای چهل [[مؤمن]] و... است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۳؛ [[جواد نظری مقدم|نظری مقدم، جواد]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «اربعین»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۴۲.</ref>. |
|
| |
|
| ==اربعین در فرهنگ دینی== | | == مهمترین مصداق اربعین == |
| در فرهنگ اسلامی و در [[معارف]] [[عرفانی]]، عدد [[چهل]] (اربعین) [[جایگاه]] خاصی دارد. در روز بیستم صفر نیز، [[شیعیان]]، عظیمترین [[مراسم سوگواری]] را در کشورها و شهرهای مختلف به یاد [[عاشورای حسینی]] بر پا میکنند. [[تکریم]] این روز و احیای خاطرۀ غمبار [[عاشورا]]، رمز تداوم شور عاشورایی در زمانهای بعد بوده است. در [[تاریخ]] [[انقلاب اسلامی ایران]] نیز، [[سنت]] احیای اربعین تأثیر مهمی در شورگستری در [[شهرها]] داشت و در چهلم شهدای حادثه [[قم]] ـ درتاریخ ۱۹ دی ۱۳۵۶ ش ـ [[مردم]] [[مسلمان]] [[تبریز]] [[قیام]] کردند و [[شهید]] دادند. در اربعین شهدای تبریز، شهرهای دیگر مجلس یادبود گرفته، تظاهرات کردند و همین گونه اربعینها به هم وصل شد و سراسر [[ایران]] به [[نهضت]] پیوست تا آنکه [[انقلاب اسلامی]] در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ ش به [[پیروزی]] رسید. این به [[برکت]] [[الهام]]گیری از [[فرهنگ]] [[شهادت]] و [[ایثار]] [[خون]] بود که [[ملت]] قهرمان [[ایران]]، از [[عاشورا]] گرفته بود. اربعین تداوم [[عاشورا]] بود و ذکر، [[رسالت]] بازماندگان پس از [[خون]] و [[شهادت]]<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، صفحه ۴۵.</ref>. | | {{اصلی|اربعین امام حسین}} |
| | مهمترین موردی که اربعین در مورد آن به کار میرود چهلمین روز [[شهادت]] [[حسین بن علی]] {{ع}} است که مصادف با روز بیستم ماه صفر است، روز تجدید [[غم]] و عزای [[اهل بیت]] و [[شیعه]] است و گرامیداشت این روز و [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}} و پیاده روی آن بسیار [[ثواب]] دارد. [[امام حسن عسکری]] {{ع}} در [[حدیثی]] علامتهای [[مؤمن]] را پنج چیز شمرده است: "[[نماز]] پنجاه و یک رکعت، [[زیارت]] اربعین، انگشتر کردن در دست راست، پیشانی بر خاک نهادن و "بسم [[الله]]" را در [[نماز]]، آشکارا گفتن"<ref>{{متن حدیث|عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْإِحْدَی وَ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فِی الْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم}}؛ مفید، محمد بن محمد، کتاب المزار، ص ۵۳</ref>. [[زیارت]] اربعین که در این روز [[مستحب]] است در کتب [[دعا]] آمده است و اینگونه شروع میشود: {{متن حدیث|السلامُ عَلی وَلِی اللهِ وَ حَبیبِهِ...}} این متن از طریق [[صفوان جمال]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]؛ [[جواد نظری مقدم|نظری مقدم، جواد]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «اربعین»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۴۲.</ref>. |
|
| |
|
| از جمله مواردی که اربعین در فرهنگ دینی، [[اسلامی]]، [[عرفانی]] به کار رفته است مواردی همچون کمال [[عقل انسان]] در [[چهل سالگی]]؛ [[مبعوث]] شدن [[پیامبر]]{{صل}} در [[چهل سالگی]] و نیز [[میقات]] [[حضرت موسی]] {{ع}} با [[خدا]]؛ اخلاصِ [[چهل]] صباح؛ چلهنشینی برای رفع [[حاجت]]؛ [[حفظ]] کردن [[چهل]] [[حدیث]]؛ [[دعا]] برای [[چهل]] [[مؤمن]] و... است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۳.</ref>.
| | == منابع == |
| | |
| ==مهمترین مصداق اربعین==
| |
| مهمترین موردی که اربعین در مورد آن به کار میرود چهلمین روز [[شهادت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} است که مصادف با روز بیستم ماه صفر است، روز [[تجدید]] [[غم]] و عزای [[اهل بیت]] و [[شیعه]] است و گرامیداشت این روز و [[زیارت]] [[امام حسین]]{{ع}} و پیاده روی آن بسیار [[ثواب]] دارد. [[امام حسن عسکری]]{{ع}} در [[حدیثی]] علامتهای [[مؤمن]] را پنج چیز شمرده است: "[[نماز]] پنجاه و یک رکعت، [[زیارت]] اربعین، [[انگشتر]] کردن در دست راست، [[پیشانی]] بر [[خاک]] نهادن و "بسم [[الله]]" را در [[نماز]]، آشکارا گفتن"<ref>{{متن حدیث|عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْإِحْدَی وَ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فِی الْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم}}؛ مفید، محمد بن محمد، کتاب المزار، ص ۵۳</ref>. [[زیارت]] اربعین که در این روز [[مستحب]] است در کتب [[دعا]] آمده است و اینگونه شروع میشود: {{متن حدیث|السلامُ عَلی وَلِی اللهِ وَ حَبیبِهِ...}} این متن از طریق [[صفوان جمال]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref>.
| |
| | |
| ==پیاده روی در اربعین==
| |
| از جلوههای بسیار زیبای اربعین [[حسینی]] حرکت پیادۀ خیل [[مشتاقان]] آن حضرت است که حماسهای [[وصف]] ناشدنی و جلوهای [[درک]] ناشدنی را میآفریند، دشمنانی که [[زیارت]] چند هزار نفره سابق را در اربعین [[حسینی]] [[تحمل]] نکردند، امروز نظارهگر حرکت سیلگونه و میلیونی [[زائران]] آن حضرت است که به صورت خودجوش و کاملاً مردمی چشمان جهانیان را مات و مبهوت خود ساخته است. در رابطه با انجام [[زیارت]] پیاده حضرت [[سید الشهداء]]{{ع}} [[محدث]] بزرگوار [[شیخ حر عاملی]] باب مستقلی را در کتاب وسائل الشیعه با عنوان {{متن حدیث|باب استحباب المشی الی زیاره الحسین وغیره}}<ref>حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۴۳۹</ref> گشوده است. به عنوان نمونه از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده است: «هرکس از [[خانه]] خویش به قصد [[زیارت]] [[حسین بن علی بن ابی طالب]]{{ع}} خارج گردد، پس اگر پیاده باشد [[خداوند]] به ازای هر گامی که بر میدارد برای او یک [[کار نیک]] نوشته و یک کار بد او را [[پاک]] میکند تا آنگاه که به حائر ([[قبر امام حسین]]{{ع}} در [[کربلا]]) رسد، [[خداوند]] او را در [[صالحان]] و [[نیکان]] قرار دهد و وقتی [[زیارت]] را به پایان رساند او را از [[نجات]] یافتگان قرار داده و به هنگام بازگشت فرشتهای به نزد وی آمده و میگوید: من فرستادۀ خدایت هستم، خدایت [[سلامت]] میرساند و میگوید: کارهای خود را از نو سرگیر، که [[گناهان]] گذشته ات مورد [[بخشش]] قرار گرفت»<ref>{{متن حدیث|مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یرِیدُ زِیارَةَ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ{{ع}} إِنْ کانَ مَاشِیاً کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ حَطَّ بِهَا عَنْهُ سَیئَةً.. حَتَّی إِذَا صَارَ بِالْحَائِرِ کتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِینَ، وَ إِذَا قَضَی مَنَاسِکهُ کتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ حَتَّی إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَک فَقَالَ لَهُ أَنَا رَسُولُ اللَّهِ رَبُّک یقْرِئُک السَّلَامَ وَ یقُولُ لَک اسْتَأْنِفْ فَقَدْ غُفِرَ لَک مَا مَضَی}}؛ وسائل الشیعه ج۱۴ ص۴۳۹ ح۱۹۵۵۳، به نقل از تهذیب الاحکام ج۶،ص۴۳،ح۸۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref>
| |
| | |
| ==اربعین و حضور [[اهل بیت]] در [[کربلا]]==
| |
| یکی از مباحث مهم [[تاریخ]] [[عاشورا]] حضور [[اهل بیت]]{{ع}} در [[کربلا]] در اولین اربعین [[شهادت امام حسین]]{{ع}} است. مشهور میان [[شیعه]]، اربعین روزی است که [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[صحابی]] بزرگ [[رسول خدا]]{{صل}} به [[زیارت]] قبر [[امام حسین]]{{ع}} نائل شد و همانجا بود که [[اهل بیت]]{{ع}} هنگام بازگشت از [[شام]] نیز به [[زیارت]] [[مزار]] [[امام]] آمده و [[جابر]] را [[ملاقات]] کردند. همچنین در این روز [[سر امام حسین]]{{ع}} به [[بدن]] ملحق شده و [[دفن]] گردید. اما در مقابل این [[شهرت]]، برخی [[اندیشمندان]] متقدم و معاصر [[شیعه]]، ورود [[اهل بیت]]{{ع}} را در روز اربعین [[سال]] ۶۱ ق [[انکار]] کردهاند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref>.
| |
| | |
| اربعین روزی است که برافراشته شدن [[پرچم]] [[پیام]] [[شهادت]] [[کربلا]] در آن روز آغاز شد و روز بازماندگان شهداست. حالا چه در اربعین اول، خانوادۀ [[امام حسین]]{{ع}} به [[کربلا]] آمده باشند و چه نیامده باشند<ref>گزیده ایی از بیانات مقام معظم رهبری در تاریخ ۶۸/۶/۲۹؛ ویژه نامۀ اربعین حسینی، سایت روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی.</ref>. اربعین فقط روزی از روزهای سال نیست، بلکه آیینهای است در برابر چشمان میلیونها [[انسان]] [[متعهد]] که در آن تصویری از [[نهضت]] و [[قیام]] خونین [[محرّم]] نقش میبندد. اربعین، روز باشکوهی است که از [[خون حسین]]{{ع}}، [[حیات]] گرفت و نقطۀ آغاز [[تبلیغ]] [[آرمان]] [[کربلا]] از طریق [[اشک]] شد؛ چرا که در این روز، نخستین مجلس [[عزاداری]] برای [[اباعبدالله]] و [[تبلیغ]] [[آرمان]] آن [[حضرت]] در کنار تربتش برپا شد<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]].</ref>.
| |
| | |
| ==اهمیت اربعین==
| |
| اهمیت اربعین از کجاست؟ صرف اینکه [[چهل]] روز از [[شهادت]] [[شهید]] میگذرد چه خصوصیتی دارد؟ اربعین خصوصیتش به خاطر این است که در اربعین [[حسینی]] یاد [[شهادت امام حسین]]{{ع}} زنده شد. اگر این [[شهادت]] [[عظیم]] در [[تاریخ]] اتفاق میافتاد یعنی [[حسین بن علی]] و بقیۀ [[شهیدان]] در [[کربلا]] [[شهید]] میشدند اما [[بنی امیه]] موفق میشد همانطور که خود [[حسین]] و [[یاران]] عزیزش را از صفحه روزگار برافکندند و [[جسم]] پاکشان را زیر [[خاک]] پنهان کردند، یاد آنها را هم از خاطرۀ [[نسل]] [[بشر]] محو کنند، در این صورت آیا این [[شهادت]] برای عالم [[اسلام]] فایدهای میداشت؟ یا اگر هم برای آن روز یک اثری میگذاشت، آیا این خاطره در [[تاریخ]]، برای نسلهای بعد، برای [[گرفتاریها]] و سیاهیها و تاریکیها و یزیدیهای دوران آیندۀ [[تاریخ]] هم اثری روشنگر و افشا کننده میداشت؟<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگنامۀ دینی.</ref>.
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * [[زیارت پیاده]]
| |
| | |
| ==منابع== | |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| # [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
| |
| # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] | | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|'''فرهنگنامه دینی''']] |
| | # [[پرونده:1100827.jpg|22px]] [[جواد نظری مقدم|نظری مقدم، جواد]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|'''مقاله «اربعین»، فرهنگ سوگ شیعی''']] |
| {{پایان منابع}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| ==پانویس== | | == پانویس == |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| {{امام حسین}} | | {{امام حسین}} |
| [[رده:اربعین]] | | {{عزاداری محرم}} |
| | |
| | [[رده:امام حسین]] |