اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اهل سنت''' یعنی کسانی که از [[سنت پیامبر]] [[پیروی]] می‌‌کنند در مسائل [[فقهی]] به چهار [[فرقه]] و [[مذهب]] تقسیم شده‌اند: [[حنفی]]، [[مالکی]]، [[شافعی]] و [[حنبلی]]. از [[اصول اعتقادی]] مشترک این چهار [[فرقه]] می‌‌توان به [[اعتقاد]] به [[خدا]]، [[فرشتگان]]، [[کتاب آسمانی]]، [[رسولان الهی]]، [[روز قیامت]]، [[تقدیر الهی]] و مسئله [[خلفا]] اشاره کرد.

== پیشینه تاریخی ==

آغاز به‌کارگیری انتساب به [[سنت]] و [[پیروی]] از آن به [[تاریخ]] پس از [[رحلت پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[مرگ خلیفه دوم]]، در جریان [[انتخاب خلیفه]] باز می‌گردد و به معنای کسانی که از [[سنت شیخین]] پیروی می‌کنند استفاده شده است. اما «اهل سنت» در عصور پس از آن به معنای کسانی که از [[سنت پیامبر]] [[پیروی]] می‌‌کنند تفسیر شده است.  

شکل‌گیری و نقطۀ شروع اهل سنت به [[ماجرای سقیفه]] مربوط می‌‌شود، ماجرایی که بعد از انتساب [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به [[جانشینی پیامبر]] اتفاق افتاد. در [[ماجرای سقیفه]] عده‌ای منکر [[جانشینی]] [[حضرت]] شده و جریان جدیدی به نام اهل سنت را شکل دادند. از اهل سنت به [[اهل جماعت]] هم یاد شده است<ref>ر. ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۶۱.</ref>.

==مذاهب اهل سنت==

اهل سنت [[اکثریت]] [[مسلمانان]] را تشکیل داده‌اند که در مسائل [[فقهی]] به چهار [[فرقه]] و [[مذهب]] تقسیم شده و از چهار [[پیشوا]] [[پیروی]] می‌‌کنند: [[ابو حنیفه]]، [[مالک بن انس]]، [[شافعی]] و [[ابن حنبل]]. به همین [[دلیل]] به آنان [[حنفی]]، [[مالکی]]، [[شافعی]] و [[حنبلی]] گفته می‌شود و به مجموع این چهار [[مذهب]]، اهل سنت می‌‌گویند.

[[فرقه‌های کلامی]] اهل سنت متعدد است که دو [[فرقه]] اصلی و محوری آن عبارت‌اند از "[[معتزله]]" و "[[اشاعره]]"؛ هرچند گرایش‌های [[اعتقادی]] مانند "[[خوارج]]"، "[[مرجئه]]" و "[[قدریه]]" در یک گستره مفهومی عام، زیر مجموعه اهل سنت به حساب می‌‌آید<ref>ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۸۳. </ref>.

== اصول مشترک [[اعتقادی]] این چهار [[فرقه]] ==

شاید به [[سختی]] بتوان وجوه اشتراک دقیقی در [[مباحث اعتقادی]] میان چهار فرقۀ اهل سنت پیدا کرد، اما عده‌ای [[اصول اعتقادی]] مشترک اهل سنت را در شش اصل تعریف کرده‌اند؛ [[اعتقاد]] به [[خدا]]، [[فرشتگان]]، [[کتاب آسمانی]]، [[رسولان الهی]]، [[روز قیامت]]، [[تقدیر الهی]] و مسئله [[خلفا]]<ref>ابن‌خلدون، مقدمه، ص۴۶۲. </ref>.<ref>ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۸۳. </ref>

== [[نقل احادیث]] [[پیامبر خاتم]] ==

===در [[قرن اول]] هجری ===

[[سنت]] از نگاه اهل سنت به معنی [[استنباط]] [[احکام شرعی]] توسط قول، فعل و تقریر [[پیامبر]] است، اما در نزد [[شیعه]] قول، فعل و تقریر [[معصوم]] ([[پیامبر]] و [[اهل بیت]] {{ع}} به عنوان یکی از ادلۀ [[استنباط]] [[احکام شرعی]] شمرده شده است.

[[نقل احادیث]] [[پیامبر]] تا [[قرن اول]] توسط صحابۀ [[پیامبر]] انجام می‌‌شد که [[صحابه]] [[مرجع]] [[نقل حدیث]] [[تابعین]] بودند.

در موضوعاتی که سخنی از [[قرآن]] یا [[پیامبر]] {{صل}} وجود نداشت و این امر موجب [[اختلاف]] می‌‌شد، [[تابعین]] آرای [[صحابه]] را به عنوان مستند خود می‌‌پذیرفتند. به این ترتیب نظر [[تابعین]] برای تابعینِ [[تابعین]] [[حجت]] بود. این فتاوا و اقوال [[تابعین]] را (اثر) نامگذاری کردند که از لحاظ رتبه و اعتبار پس از [[حدیث نبوی]] قرار دارد<ref>ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۸۳. </ref>.<ref>ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۸۳. </ref>

===در [[قرن دوم]] هجری ===

از [[قرن دوم]] [[تدوین حدیث]] آغاز شد و [[مکتب]] حدیث‌گرایی پدید آمد. از [[رهبران]] این گروه می‌‌توان به [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] اشاره کرد. با شروع [[تدوین حدیث]]، این نگرش پدیدار شد که با وجود [[احادیث]] مرفوع (نبودن تمام [[راویان حدیث]] در یک [[حدیث]]) دلیلی برای توجه به آثار [[صحابه]] و [[تابعین]] وجود ندارد، چنانکه [[شافعی]] [[سنت]] را فقط قول، فعل و تقریر [[پیامبر]] {{صل}} معنا کرد و قول [[صحابه]] و [[تابعین]] را از تعریف [[سنت]] خارج کرد و تنها [[حدیث]] مرفوع را [[نماینده]] [[سنت]] دانست، همچنین [[احمد بن حنبل]] نیز [[سنت]] را به آثار [[رسول خدا]] {{صل}} [[تفسیر]] کرده است<ref>زمرلی، عقائد ائمه السالف، ص۱۹. </ref>.<ref>ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۸۳. </ref>

== دوران جدید [[اهل حدیث]] ==

بعد از [[واقعه محنت]] (واقعه‌ای که [[قرآن]] را حادث و مخلوق می‌‌دانستند) [[اهل حدیث]]، خود را اهل سنت و مخالفین خود را [[اهل]] [[بدعت]] نامیدند؛ عنوان [[اهل]] [[بدعت]] شامل تمام فرق [[شیعه]] و [[غیر شیعه]] می‌‌شد. در [[حقیقت]] [[اهل حدیث]] [[معتقد]] بودند معنای [[اهل حدیث]] چیزی غیر از اهل سنت نیست به نحوی که بعد از نهادینه شدن این نظریه، معتبرین کتاب‌های اهل سنت به نام [[صحاح سته]] که بر [[احادیث]] [[پیامبر]] {{صل}} تأکید داشت به [[نگارش]] درآمد.

 

پس از [[اهل حدیث]]، [[ابوالحسن اشعری]] که خود را پیرو [[احمد بن حنبل]] می‌نامید، خود را اهل سنت نامید و به [[ترویج]] این نام همراه با گسترش [[مکتب]] [[اشعری]] پرداخت. پس از او [[ابومنصور]] [[ماتریدی]] در [[شرق]] [[جهان اسلام]] [[ظهور]] کرد و او نیز خود را اهل سنت نامید<ref>ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۸۳. </ref>.