تبری در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط
{{نبوت}}
| موضوع مرتبط = تبری
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| عنوان مدخل  = تبری
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تبری]]''' است. "'''[[تبری]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| مداخل مرتبط = [[تبری در لغت]] - [[تبری در قرآن]] - [[تبری در فقه اسلامی]] - [[تبری در فقه سیاسی]] - [[تبری در کلام اسلامی]] - [[تبری در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[تبری در معارف و سیره حسینی]] - [[تبری از دیدگاه اهل سنت]]
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| پرسش مرتبط  =  
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تبری در قرآن]] | [[تبری در حدیث]] | [[تبری در کلام اسلامی]]</div>
}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[تبری (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==دیدگاه [[مؤمن الطاق]] در [[تبری]] جستن از [[خلفاء]]==
== دیدگاه [[مؤمن الطاق]] در [[تبری]] جستن از [[خلفاء]] ==
*این انگاره و [[رفتار]] [[دینی]] در [[عهد]] [[مؤمن الطاق]] در بین [[شیعیان]] شایع و رایج بوده است. [[مؤمن الطاق]] خود [[نقل]] کرده است که [[مردم]] پس از [[رسول خدا]]{{صل}} همچون [[امت]] [[موسی]]، که به جای [[تمسک]] به [[دستور]] او و راهبری از [[هارون]] به [[سامری]] رو کردند، از [[دستور پیامبر]] [[پیروی]] نکرده و به جای آنکه از توصیه [[پیامبر]]{{صل}} [[پیروی]] نمایند مسیر دیگری را پی گرفتند. او که این شباهت را از زبان [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند ادامه می‌دهد که ایشان فرمودند: پس از [[رسول خدا]]{{صل}} [[ابوبکر]] از [[امام علی]]{{ع}} [[دعوت]] کرد، اما ایشان نپذیرفت و گفت: من از [[قرآن]] عدول نخواهم کرد. [[امام علی]]{{ع}} این گفته را در برابر [[دعوت]] [[عمر]] و [[عثمان]] هم بیان کردند. گویی اینکه در نظر ایشان یک طرف [[قرآن]] است که در [[حق]] بودن آن [[اختلاف]] نیست و طرف دیگر خلفای [[دعوت]] کننده، که همانند [[سامری]] که از [[هارون]] [[دعوت]] گرفت، از ایشان [[دعوت]] می‌کنند و عملاً نقش [[سامری]] [[قوم]] را ایفا می‌کنند<ref>کلینی، الکافی، ج۸، ص۲۹۶.</ref>. برای خواننده آشنا به [[تاریخ]]، [[جایگاه]] [[سامری]] و [[پیروان]] او کاملا [[آشکار]] است.
این انگاره و [[رفتار]] [[دینی]] در [[عهد]] [[مؤمن الطاق]] در بین [[شیعیان]] شایع و رایج بوده است. [[مؤمن الطاق]] خود [[نقل]] کرده است که [[مردم]] پس از [[رسول خدا]] {{صل}} همچون [[امت]] [[موسی]]، که به جای تمسک به [[دستور]] او و راهبری از [[هارون]] به [[سامری]] رو کردند، از دستور پیامبر [[پیروی]] نکرده و به جای آنکه از توصیه [[پیامبر]] {{صل}} [[پیروی]] نمایند مسیر دیگری را پی گرفتند. او که این شباهت را از زبان [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند ادامه می‌دهد که ایشان فرمودند: پس از [[رسول خدا]] {{صل}} [[ابوبکر]] از [[امام علی]] {{ع}} [[دعوت]] کرد، اما ایشان نپذیرفت و گفت: من از [[قرآن]] عدول نخواهم کرد. [[امام علی]] {{ع}} این گفته را در برابر [[دعوت]] [[عمر]] و [[عثمان]] هم بیان کردند. گویی اینکه در نظر ایشان یک طرف [[قرآن]] است که در [[حق]] بودن آن [[اختلاف]] نیست و طرف دیگر خلفای [[دعوت]] کننده، که همانند [[سامری]] که از [[هارون]] [[دعوت]] گرفت، از ایشان [[دعوت]] می‌کنند و عملاً نقش [[سامری]] [[قوم]] را ایفا می‌کنند<ref>کلینی، الکافی، ج۸، ص۲۹۶.</ref>. برای خواننده آشنا به [[تاریخ]]، جایگاه [[سامری]] و [[پیروان]] او کاملا آشکار است.
*البته [[مؤمن الطاق]] بدین [[اعتقاد]] شناخته شده بوده، تا آنجا که آورده‌اند وی از جمله افرادی است که به [[صحابه]] [[دشنام]] می‌داده و آنها را مستوجب طرد و رد می‌دانسته است<ref>ابن الدمیاطی، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۲، ص۸۶.</ref>. مؤرخان [[نقل]] کرده‌اند [[نظام]] از او می‌پرسد: "آیا [[حیا]] نمی‌کنی که گفته‌ای: [[خداوند]] در [[قرآن]] نفرموده: {{متن قرآن|ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا}}<ref>«آنگاه که آن دو در غار بودند همان هنگام که به همراهش می‌گفت: مهراس که خداوند با ماست» سوره توبه، آیه ۴۰.</ref>؟ [[مؤمن الطاق]] در پاسخ به این [[پرسش]] آن چنان می‌خندد که [[نظام]] می‌گوید: عملکرد او به شکلی بود که گویی ما گنهکاریم که چنین [[اعتقادی]] داریم<ref>ر.ک: ابن حزم، الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، ج۴، ص۱۸۱؛ ذهبی، تاریخ إسلام، ج۱۱، ص۱۸۲؛ ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۸.</ref>.
*[[مؤمن الطاق]] منکر چنین آیه‌ای در [[قرآن]] نیست؛ چرا که در [[مناظره]] با [[ابن ابی خدره]] به همین [[آیه]] [[استشهاد]] می‌کند؛ اما این [[رفتار]] در واقع پاسخی است به معتقدان به [[خلافت ابوبکر]]، که این [[آیه]] را جزء [[فضایل]] او شماره می‌کنند. او این [[آیه]] را نه تنها در شمار [[فضائل]] [[ابوبکر]] نمی‌داند، بلکه از آن برای ذمّ وی به نیکویی بهره می‌گیرد<ref>طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸ و ۳۷۹.</ref>.
*در خبری دیگر آورده‌اند که فردی از [[خوارج]] مسیر او را مسدود کرد و از او خواست که از [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} [[برائت]] جوید. او نیز ابراز کرد: {{عربی|أنا من علی و من عثمان بریء}}<ref>مرزبانی، مختصر اخبار شعراء الشیعه، ص۸۷.</ref>.
*ظاهراً بدین معنا که من از [[علی]] و از [[عثمان]] بیزارم. خارجی که [[فکر]] می‌کرد او از هر دو [[بیزاری]] جسته است، وی را رها ساخت و زمانی بعد ماجرا را برای یکی از همفکران خویش بازگو نمود. او گفت: "وای بر تو! او گفته: من از [[علی]]{{ع}} هستم! همان گونه که [[ابراهیم]]{{ع}} گفته: {{متن قرآن|فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي}}<ref>«پس هر که از من پیروی کند از من است» سوره ابراهیم، آیه ۳۶.</ref> و بدین گونه از [[عثمان]] [[برائت]] جسته و [[موالات]] خویش با [[علی]] را اظهار کرده است"<ref>در واقع اگر می‌خواست از هر دو بیزاری بجوید باید می‌گفت: {{عربی|أنا من علی و عثمان بریٌ}}.</ref>.<ref>[[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص۲۱۰-۲۱۲.</ref>


== جستارهای وابسته ==
البته [[مؤمن الطاق]] بدین [[اعتقاد]] شناخته شده بوده، تا آنجا که آورده‌اند وی از جمله افرادی است که به [[صحابه]] [[دشنام]] می‌داده و آنها را مستوجب طرد و رد می‌دانسته است<ref>ابن الدمیاطی، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۲، ص۸۶.</ref>. مؤرخان [[نقل]] کرده‌اند [[نظام]] از او می‌پرسد: "آیا [[حیا]] نمی‌کنی که گفته‌ای: [[خداوند]] در [[قرآن]] نفرموده: {{متن قرآن|ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا}}<ref>«آنگاه که آن دو در غار بودند همان هنگام که به همراهش می‌گفت: مهراس که خداوند با ماست» سوره توبه، آیه ۴۰.</ref>؟ [[مؤمن الطاق]] در پاسخ به این [[پرسش]] آن چنان می‌خندد که [[نظام]] می‌گوید: عملکرد او به شکلی بود که گویی ما گنهکاریم که چنین [[اعتقادی]] داریم<ref>ر. ک: ابن حزم، الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، ج۴، ص۱۸۱؛ ذهبی، تاریخ إسلام، ج۱۱، ص۱۸۲؛ ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۸.</ref>.


==منابع==
[[مؤمن الطاق]] منکر چنین آیه‌ای در [[قرآن]] نیست؛ چرا که در مناظره با ابن ابی خدره به همین [[آیه]] استشهاد می‌کند؛ اما این [[رفتار]] در واقع پاسخی است به معتقدان به [[خلافت ابوبکر]]، که این [[آیه]] را جزء [[فضایل]] او شماره می‌کنند. او این [[آیه]] را نه تنها در شمار [[فضائل]] [[ابوبکر]] نمی‌داند، بلکه از آن برای ذمّ وی به نیکویی بهره می‌گیرد<ref>طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۷۸ و ۳۷۹.</ref>.
* [[پرونده:1100522.jpg|22px]] [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|'''مؤمن الطاق''']].


==پانویس==
در خبری دیگر آورده‌اند که فردی از [[خوارج]] مسیر او را مسدود کرد و از او خواست که از [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} [[برائت]] جوید. او نیز ابراز کرد: {{عربی|أنا من علی و من عثمان بریء}}<ref>مرزبانی، مختصر اخبار شعراء الشیعه، ص۸۷.</ref>.
{{یادآوری پانویس}}
 
{{پانویس2}}
ظاهراً بدین معنا که من از [[علی]] و از [[عثمان]] بیزارم. خارجی که [[فکر]] می‌کرد او از هر دو [[بیزاری]] جسته است، وی را رها ساخت و زمانی بعد ماجرا را برای یکی از همفکران خویش بازگو نمود. او گفت: "وای بر تو! او گفته: من از [[علی]] {{ع}} هستم! همان گونه که [[ابراهیم]] {{ع}} گفته: {{متن قرآن|فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي}}<ref>«پس هر که از من پیروی کند از من است» سوره ابراهیم، آیه ۳۶.</ref> و بدین گونه از [[عثمان]] [[برائت]] جسته و [[موالات]] خویش با [[علی]] را اظهار کرده است"<ref>در واقع اگر می‌خواست از هر دو بیزاری بجوید باید می‌گفت: {{عربی|أنا من علی و عثمان بریٌ}}.</ref>.<ref>[[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص۲۱۰-۲۱۲.</ref>
 
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:1100522.jpg|22px]] [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|'''مؤمن الطاق''']].
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده:تبری]]
[[رده:تبری]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۷٬۱۰۸

ویرایش