امام حسین در معارف و سیره فاطمی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۹: خط ۹:


==مقدمه==
==مقدمه==
حسین بن علی {{ع}} پس از جدّ بزرگوارش [[رسول خدا]] {{صل}} تحت [[مراقبت]] مادر گرانقدرش، [[صدیقه طاهره]] [[فاطمه زهرا]] {{س}}، بانوی [[بانوان]] [[جهان]] و [[حمایت]] پدر بزرگوارش، [[علی]] [[مرتضی]] {{ع}} [[سرور]] [[اوصیاء]] و [[پیشوای مسلمانان]]، قرار گرفت؛ [[پیشوایی]] که پس از [[رسول اکرم]] {{صل}} [[شاهد]] [[رنج]] و [[اندوه]] و [[انحراف]] [[رهبری]] [[مسلمانان]] بود و پیامدهای ناگوار رنج و [[مصیبت]] و کشاکش و [[ستیز]] با عناصری که این پیشوایی بزرگ را در کمال [[خودستایی]] و بی‌دلیل و [[برهان]] به یغما بردند، پدر و مادر بزرگوارش را احاطه کرده بود و... [[امام حسین]] {{ع}} در کنار برادرش [[حسن]] و پدر ارجمندش [[امیرمؤمنان]] {{عم}} و مادر گرامی‌اش [[فاطمه]]، شاهد این رنج و اندوه بوده و تلخی و مرارت‌های آن را فرو خورد. هرچند دوران کودکی‌اش را سپری می‌کرد ولی به خوبی از عمق ماجراهای دردناک و شدّت مصیبت [[آگاه]] بود<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۵]] ص۲۲-۲۹.</ref>.
حسین بن علی {{ع}} پس از جدّ بزرگوارش [[رسول خدا]] {{صل}} تحت [[مراقبت]] مادر گرانقدرش، [[صدیقه طاهره]] [[فاطمه زهرا]] {{س}}، بانوی [[بانوان]] [[جهان]] و حمایت پدر بزرگوارش، [[علی]] [[مرتضی]] {{ع}} [[سرور]] [[اوصیاء]] و [[پیشوای مسلمانان]]، قرار گرفت؛ [[پیشوایی]] که پس از [[رسول اکرم]] {{صل}} [[شاهد]] [[رنج]] و [[اندوه]] و [[انحراف]] [[رهبری]] [[مسلمانان]] بود و پیامدهای ناگوار رنج و [[مصیبت]] و کشاکش و [[ستیز]] با عناصری که این پیشوایی بزرگ را در کمال [[خودستایی]] و بی‌دلیل و [[برهان]] به یغما بردند، پدر و مادر بزرگوارش را احاطه کرده بود و... [[امام حسین]] {{ع}} در کنار برادرش [[حسن]] و پدر ارجمندش [[امیرمؤمنان]] {{عم}} و مادر گرامی‌اش [[فاطمه]]، شاهد این رنج و اندوه بوده و تلخی و مرارت‌های آن را فرو خورد. هرچند دوران کودکی‌اش را سپری می‌کرد ولی به خوبی از عمق ماجراهای دردناک و شدّت مصیبت [[آگاه]] بود<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۵]]، ص۲۲-۲۹.</ref>.


== امام حسین {{ع}} و [[حضرت فاطمه]] {{س}} ==
== امام حسین {{ع}} و [[حضرت فاطمه]] {{س}} ==
حسین {{ع}} با مادرش حدود شش سال [[زندگی]] کرد. در بسیاری از گزارش‌هایی که درباره او و مادرش رسیده است، برادرش حسن {{ع}} نیز حضور دارد. بنا بر گزارش‌های متعدد، مدت بارداری [[فاطمه]] {{س}} به حسین {{ع}}، شش ماه بود<ref>طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۶۶۱؛ همو، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۳۲۸؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۷۷؛ ابن حاتم عاملی، الدر النظیم، ص۵۲۵.</ref>. [[حضرت زهرا]] {{س}} از حالات خود در هنگام بارداری حسین {{ع}} سخنانی گفته که در برخی متون آمده است<ref>قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۴۳-۸۴۴؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۷۲-۲۷۳.</ref>. بر اساس برخی [[روایات]]، فاطمه {{س}} در [[زمان]] بارداری، از [[شهادت حسین]] {{ع}} [[آگاه]] بود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۶۴.</ref>. از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که [[رسول خدا]] {{صل}} شهادت حسین {{ع}} را به فاطمه {{س}} خبر داده بود<ref>ابن بابویه، علی بن حسین، الامامة و التبصرة، ص۵۰؛ صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، ج۱، ص۲۰۵.</ref>. [[امام حسین]] {{ع}} و [[حضرت زینب]] {{س}} از مادر خود روایتی نقل کرده‌اند که طبق آن، رسول خدا {{صل}} هنگام ولادت حسین {{ع}} به فاطمه {{س}} فرمود که او [[امام]] و فرزند امام و پدر نُه امام است که آخرینشان [[قائم]] {{ع}} است<ref>خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، ص۱۹۳-۱۹۴، ۱۹۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۶، ص۳۵۱-۳۵۲.</ref>. در [[منابع اهل سنت]] آمده که حسین {{ع}} روایتی را از [[پیامبر]] {{صل}} نقل کرده که در آن پیامبر {{صل}} به فاطمه {{س}} [[بشارت]] داده [[مهدی]] {{ع}} از [[نسل]] اوست<ref>سیوطی، جلال‌الدین، مسند فاطمة الزهراء {{س}}، ص۸۵؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۴، ص۵۸۴.</ref>.
حسین {{ع}} با مادرش حدود شش سال [[زندگی]] کرد. در بسیاری از گزارش‌هایی که درباره او و مادرش رسیده است، برادرش حسن {{ع}} نیز حضور دارد. بنا بر گزارش‌های متعدد، مدت بارداری [[فاطمه]] {{س}} به حسین {{ع}}، شش ماه بود<ref>طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۶۶۱؛ همو، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۳۲۸؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۷۷؛ ابن حاتم عاملی، الدر النظیم، ص۵۲۵.</ref>. [[حضرت زهرا]] {{س}} از حالات خود در هنگام بارداری حسین {{ع}} سخنانی گفته که در برخی متون آمده است<ref>قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۴۳-۸۴۴؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۷۲-۲۷۳.</ref>. بر اساس برخی [[روایات]]، فاطمه {{س}} در [[زمان]] بارداری، از [[شهادت حسین]] {{ع}} [[آگاه]] بود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۶۴.</ref>. از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که [[رسول خدا]] {{صل}} شهادت حسین {{ع}} را به فاطمه {{س}} خبر داده بود<ref>ابن بابویه، علی بن حسین، الامامة و التبصرة، ص۵۰؛ صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، ج۱، ص۲۰۵.</ref>. [[امام حسین]] {{ع}} و [[حضرت زینب]] {{س}} از مادر خود روایتی نقل کرده‌اند که طبق آن، رسول خدا {{صل}} هنگام ولادت حسین {{ع}} به فاطمه {{س}} فرمود که او [[امام]] و فرزند امام و پدر نُه امام است که آخرینشان [[قائم]] {{ع}} است<ref>خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، ص۱۹۳-۱۹۴، ۱۹۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۶، ص۳۵۱-۳۵۲.</ref>. در منابع اهل سنت آمده که حسین {{ع}} روایتی را از [[پیامبر]] {{صل}} نقل کرده که در آن پیامبر {{صل}} به فاطمه {{س}} [[بشارت]] داده [[مهدی]] {{ع}} از نسل اوست<ref>سیوطی، جلال‌الدین، مسند فاطمة الزهراء {{س}}، ص۸۵؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۴، ص۵۸۴.</ref>.


پس از تولد حسین {{ع}}، فاطمه {{س}} به فرموده پیامبر {{صل}} برای او [[عقیقه]] کرد و موی سر او را تراشید و هم‌وزن مویش [[صدقه]] داد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۶، ص۳۳؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۷۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۵۷.</ref>. [[محمد بن حنفیه]] از برادرش، [[حسن بن علی]] {{ع}} روایت کرده است که برادرش حسین {{ع}} شبیه‌ترین [[مردم]] به [[حضرت فاطمه]] {{س}} بود<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۷۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۴، ص۳۱۶؛ حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج۵، ص۵۲۲.</ref>. از محتوای برخی [[روایات]] بر می‌آید که [[فاطمه]] {{س}} در هنگام [[نماز جماعت]]، به حسن و حسین {{عم}} [[لباس]] می‌پوشاند و آنان را همراه [[رسول خدا]] {{صل}} به [[نماز]] می‌فرستاد<ref>طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج۳، ص۲۸۶؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۰۸.</ref>.
پس از تولد حسین {{ع}}، فاطمه {{س}} به فرموده پیامبر {{صل}} برای او عقیقه کرد و موی سر او را تراشید و هم‌وزن مویش [[صدقه]] داد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۶، ص۳۳؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۷۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۵۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۵۷.</ref>. [[محمد بن حنفیه]] از برادرش، [[حسن بن علی]] {{ع}} روایت کرده است که برادرش حسین {{ع}} شبیه‌ترین [[مردم]] به [[حضرت فاطمه]] {{س}} بود<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۷۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۴، ص۳۱۶؛ حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج۵، ص۵۲۲.</ref>. از محتوای برخی [[روایات]] بر می‌آید که [[فاطمه]] {{س}} در هنگام [[نماز جماعت]]، به حسن و حسین {{عم}} [[لباس]] می‌پوشاند و آنان را همراه [[رسول خدا]] {{صل}} به [[نماز]] می‌فرستاد<ref>طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج۳، ص۲۸۶؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۰۸.</ref>.


منابع تاریخی و [[روایی]] از برخی رویدادهای [[زندگی حضرت فاطمه]] {{س}} که حسین {{ع}} در آنها حضور داشته است، خبر داده‌اند. [[امام صادق]] {{ع}} از حضور [[حضرت زهرا]] {{س}} و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} در کنار بستر [[بیماری]] [[رسول خدا]] {{صل}} خبر داده و گفت‌وگوهای آنان را نقل کرده است<ref>صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۵۲۸؛ فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضة الواعظین، ص۱۵۸.</ref>. بنابر بعضی گزارش‌ها، حسین {{ع}} بر [[صداقت]] مادرش در [[ماجرای فدک]] و اینکه رسول خدا {{صل}} [[فدک]] را به مادرش بخشیده، [[شهادت]] داده است<ref>یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۶۹؛ ابن حسین، تثبیت الامامه، ص۳۶؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۹، ص۱۹۷؛ امین عاملی، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۴۱۶.</ref>. [[اسماء بنت عمیس]] از چگونگی حضور حسین {{ع}} بر پیکر مادر و سخنان او با [[بدن]] بی‌روح مادر خبر داده است. از [[اسماء]] نقل شده است که حسین {{ع}} و برادرش، خبر شهادت مادر را به پدر دادند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۸۶؛ محدث قمی، عباس، الانوار البهیة فی تواریخ الحجج الالهیه، ص۶۱.</ref>. از امام حسین {{ع}} [[روایت]] شده است که [[فاطمه]] {{س}} شبانه و مخفیانه [[دفن]] شد و وقتی علی {{ع}} [[قبر]] فاطمه {{س}} را با خاک پوشاند، رو به سوی قبر رسول خدا {{صل}} کرد و جملاتی گفت که امام حسین {{ع}} محتوای آنها را گزارش کرده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۵۸-۴۵۹؛ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۱۰۹-۱۱۰؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۳۷-۱۳۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹۳-۱۹۴.</ref>.
منابع تاریخی و [[روایی]] از برخی رویدادهای [[زندگی حضرت فاطمه]] {{س}} که حسین {{ع}} در آنها حضور داشته است، خبر داده‌اند. [[امام صادق]] {{ع}} از حضور [[حضرت زهرا]] {{س}} و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} در کنار بستر [[بیماری]] [[رسول خدا]] {{صل}} خبر داده و گفت‌وگوهای آنان را نقل کرده است<ref>صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۵۲۸؛ فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضة الواعظین، ص۱۵۸.</ref>. بنابر بعضی گزارش‌ها، حسین {{ع}} بر [[صداقت]] مادرش در [[ماجرای فدک]] و اینکه رسول خدا {{صل}} [[فدک]] را به مادرش بخشیده، [[شهادت]] داده است<ref>یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۶۹؛ ابن حسین، تثبیت الامامه، ص۳۶؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۹، ص۱۹۷؛ امین عاملی، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۴۱۶.</ref>. [[اسماء بنت عمیس]] از چگونگی حضور حسین {{ع}} بر پیکر مادر و سخنان او با [[بدن]] بی‌روح مادر خبر داده است. از [[اسماء]] نقل شده است که حسین {{ع}} و برادرش، خبر شهادت مادر را به پدر دادند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۸۶؛ محدث قمی، عباس، الانوار البهیة فی تواریخ الحجج الالهیه، ص۶۱.</ref>. از امام حسین {{ع}} [[روایت]] شده است که [[فاطمه]] {{س}} شبانه و مخفیانه [[دفن]] شد و وقتی علی {{ع}} [[قبر]] فاطمه {{س}} را با خاک پوشاند، رو به سوی قبر رسول خدا {{صل}} کرد و جملاتی گفت که امام حسین {{ع}} محتوای آنها را گزارش کرده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۵۸-۴۵۹؛ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۱۰۹-۱۱۰؛ طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۳۷-۱۳۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹۳-۱۹۴.</ref>.
خط ۳۰: خط ۳۰:
بنابر روایتی از امام حسین {{ع}} که به واسطه پدرش از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده، وجه تسمیه [[فاطمه]] {{س}} آن است که آن حضرت {{س}} بین [[آتش جهنم]] و [[شیعیان]] و ذریه‌اش جدایی می‌اندازد و درباره چگونگی حضور [[حضرت زهرا]] {{س}} در [[محشر]] نیز از امام حسین {{ع}}، [[حدیثی]] نقل شده است<ref>طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۴۸، ۱۵۳.</ref>.
بنابر روایتی از امام حسین {{ع}} که به واسطه پدرش از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده، وجه تسمیه [[فاطمه]] {{س}} آن است که آن حضرت {{س}} بین [[آتش جهنم]] و [[شیعیان]] و ذریه‌اش جدایی می‌اندازد و درباره چگونگی حضور [[حضرت زهرا]] {{س}} در [[محشر]] نیز از امام حسین {{ع}}، [[حدیثی]] نقل شده است<ref>طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۱۴۸، ۱۵۳.</ref>.


بیان [[ارزش]] رابطه نسبی با [[حضرت فاطمه]] {{س}} مورد توجه امام حسین {{ع}} بوده است. به همین سبب از فاطمه {{س}} نقل کرده است که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "هر [[پیامبری]] [[خاندان]] پدری‌ای دارد که نسبش بدو باز می‌گردد، مگر فاطمه که [[نسب]] فرزندانش به من باز می‌گردد"<ref>طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۷۶.</ref>. علاوه بر این، پاس‌داشتن جایگاه و [[فضایل]] فاطمه {{س}} از اموری بود که، طبق شواهد [[تاریخی]]، امام حسین {{ع}} بدان توجه داشت و به شکلی متذکر آن می‌شد، چنان که در یکی از خطبه‌هایش در [[نکوهش]] [[ابن زیاد]]، که امام حسین {{ع}} را به [[ذلت]] [[تسلیم]] و [[بیعت]] فراخوانده بود، با یادآوری ضمنی از مادرش، فاطمه {{س}} گفت: «دامن‌های [[پاکی]] که مرا پرورده‌اند، هرگز اجازه چنین ذلتی را به من نمی‌دهند»<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۲۴-۲۵؛ ابن نما حلی، مثیر الاحزان، ص۴۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۹.</ref><ref>[[سید علی رضا عالمی|عالمی، سید علی رضا]]، [[حسین بن علی (مقاله)| مقاله «حسین بن علی»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فاطمی]]، ج۱، ص ۱۹۹.</ref>
بیان [[ارزش]] رابطه نسبی با [[حضرت فاطمه]] {{س}} مورد توجه امام حسین {{ع}} بوده است. به همین سبب از فاطمه {{س}} نقل کرده است که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "هر [[پیامبری]] [[خاندان]] پدری‌ای دارد که نسبش بدو باز می‌گردد، مگر فاطمه که [[نسب]] فرزندانش به من باز می‌گردد"<ref>طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص۷۶.</ref>. علاوه بر این، پاس‌داشتن جایگاه و [[فضایل]] فاطمه {{س}} از اموری بود که، طبق شواهد [[تاریخی]]، امام حسین {{ع}} بدان توجه داشت و به شکلی متذکر آن می‌شد، چنان که در یکی از خطبه‌هایش در [[نکوهش]] [[ابن زیاد]]، که امام حسین {{ع}} را به [[ذلت]] [[تسلیم]] و [[بیعت]] فراخوانده بود، با یادآوری ضمنی از مادرش، فاطمه {{س}} گفت: «دامن‌های [[پاکی]] که مرا پرورده‌اند، هرگز اجازه چنین ذلتی را به من نمی‌دهند»<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۲۴-۲۵؛ ابن نما حلی، مثیر الاحزان، ص۴۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۹.</ref>.<ref>[[سید علی رضا عالمی|عالمی، سید علی رضا]]، [[حسین بن علی (مقاله)| مقاله «حسین بن علی»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فاطمی ج۱]]، ص ۱۹۹.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۱۴۵: خط ۱۴۵:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:151919.jpg|22px]] [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|'''پیشوایان هدایت ج۵''']]
# [[پرونده:1379590.jpg|22px]] [[سید علی رضا عالمی|عالمی، سید علی رضا]]، [[حسین بن علی (مقاله)| مقاله «حسین بن علی»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فاطمی ج۱''']]
# [[پرونده:1379590.jpg|22px]] [[سید علی رضا عالمی|عالمی، سید علی رضا]]، [[حسین بن علی (مقاله)| مقاله «حسین بن علی»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فاطمی ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش