حدیث یوم‌الدار در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

پس از گذشت سه سال از [[بعثت]]، مرحله [[دعوت علنی]] فرا رسید که مرحله سخت و خطرناکی بود. ابتدا از محدوده نسبتا کوچکی [[ابلاغ دین]] آغاز شد. [[فرمان الهی]] به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} رسید که: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.</ref>.  

هنگامی که این [[آیه]] نازل شد، [[رسول خدا]] {{صل}} علی {{ع}} را فرمود تا غذایی فراهم کند. آن‌گاه [[فرزندان]] [[عبد المطلب]] را جمع نماید تا با آنان سخن بگوید و فرمان الهی را به آنان [[ابلاغ]] کند. علی {{ع}} یک صاع طعام تهیه کرد و یک ران گوسفند هم بدان افزود. ظرفی نیز پر از شیر کرد. سپس بنی [[عبد المطلب]] را که آن [[روز]] چهل مرد، یکی بیش یا کم می‌شدند، فراهم ساخت. عموهای او [[ابوطالب]]، [[حمزه]]، عبّاس و [[ابولهب]] نیز در این جمع بودند. همگی از آن طعام خوردند. علی {{ع}} گفت: همه [[سیر]] شدند و خوراکی‌ها همچنان بر جای بود، فقط جای دستانشان را بر غذا می‌دیدم. به خدای [[سوگند]]؛ اگر غذایی را که برای همه آنان‌ فراهم نمودم، یک نفر می‌خورد، سیر نمی‌شد. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: برایشان نوشیدنی بیار. من ظرف شیر را آوردم. همه نوشیدند و سیر شدند. به خدای سوگند؛ اگر یکی از آنان همه را می‌نوشید، سیر نمی‌شد.

هنگامی که رسول خدا {{صل}} می‌خواست با آنان سخن بگوید؛ ابولهب بر او پیشی گرفت و گفت: این یارتان، از قدیم شما را [[سحر]] و [[جادو]] کرده است. [[جمعیت]] متفرق شدند و رسول خدا {{صل}} با آنان سخن نگفت.

روز دیگر رسول خدا {{صل}} به علی {{ع}} فرمود: بار دیگر همان مقدار طعام تهیه کن و آنان را نزد من فراهم ساز. همگی خوردند و آشامیدند و سیر شدند. پس رسول خدا {{صل}} به سخن آمد و گفت: ای فرزندان عبد المطلب؛ به [[خدا]] قسم هیچ [[جوان]] [[عربی]] نمی‌شناسم که بهتر از آنچه من برای شما آورده‌ام، برای [[قوم]] خود آورده باشد. به [[راستی]] که من خیر [[دنیا]] و [[آخرت]] را برای شما آورده‌ام، و خدای مرا فرموده است که شما را به جانب او [[دعوت]] کنم. پس کدام یک از شما مرا کمک می‌کند تا [[برادر]] من، و [[وصی]] من و [[خلیفه]] من در میان شما باشد؟!

احدی از آنان وی را پاسخ نداد. علی {{ع}} گفت: یا [[رسول الله]]؛ من تو را در این کار [[یاری]] می‌دهم. پس گردنم را گرفت و گفت: هان، این است برادر من، و [[وصیّ]] من، و خلیفه من در میان شما. پس از وی بشنوید و فرمانش ببرید. پس [[جمعیت]] بپاخاستند و می‌خندیدند و به [[ابوطالب]] می‌گفتند: تو را امر کرد که از پسرت بشنوی و او را [[اطاعت]] کنی.

در برخی از متون آمده که چون علی {{ع}} بپا خاست و پاسخ گفت، [[پیامبر]] {{صل}} او را نشاند.

مطابق [[روایت]] اسکافی‌، پیامبر {{صل}} فرمود: این است برادر من، و وصیّ من و خلیفه من. آنان به‌ ابوطالب گفتند: از پسرت اطاعت کن. او را بر تو [[امیر]] کرد<ref>تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۶۳؛ مختصر تاریخ ابو الفداء، ج۲، ص۱۴؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۷۲؛ کنز العمّال، ج۱۵، ص۱۱۶- ۱۱۷؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۴۴؛ مسند احمد، ج۱، ص۱۵۹؛ کفایة الطالب، ص۲۰۵؛ منهاج السنه، ج۴، ص۸۰؛ فرائد السمطین، ج۱، ص۸۶؛ خصائص نسائی، ص۸۶؛ الغدیر، ج۲، ص۲۷۸- ۲۸۴.</ref>.

[[طبری]] که این داستان را به همین نحو در "تاریخ الامم و الملوک" آورده، چون در [[تفسیر]] به اینجا رسید، آن را با همین متن و سند نوشت، امّا یک عبارت را عوض و به این صورت ثبت کرد: پس کدام یک از شما مرا کمک می‌کند تا برادر من و چنین و چنان باشد... سپس گفت: این است، برادر من و چنین و چنان!<ref>بنگرید: تفسیر طبری، ج۱۹، ص۷۵. </ref>. [[ابن کثیر]] شامی نیز از او [[پیروی]] کرد و در حالی که منبع مورد [[اعتماد]] او در تاریخ، کتاب تاریخ طبری است، این داستان را از تفسیر او نقل نمود<ref>بنگرید: البدایة و النهایه، ج۳، ص۴۰؛ تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۳۵۱.</ref>.

"محمّد حسنین هیکل" در چاپ اول کتاب خود: "حیاة محمّد"، ص۱۰۴، [[نص]] [[روایت]] [[طبری]] در "تاریخ الامم و الملوک" را آورده، امّا در چاپ دوم عبارت: «و [[خلیفه]] من در میان شما» را حذف کرده است. وی این [[خیانت]] [[علمی]] را در ازای دریافت پانصد لیره یا فروش هزار نسخه از کتاب خود انجام داده است<ref>بنگرید: حیاة محمّد، ص۱۳۹؛ سیرة المصطفی، ص۱۳۰.</ref>.<ref>[[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۳۰۲.</ref>

در [[سال سوم بعثت]] با [[نزول]] {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.</ref> [[پیامبر]]{{صل}} [[مأمور]] آشکار نمودن [[رسالت]] خود شد<ref>شعرا، ۲۱۴.</ref>. از این رو، نخست [[خاندان]] خود را به [[اسلام]] [[دعوت]] کرد. پیامبر{{صل}} غذایی آماده کرد، حدود چهل نفر از سران [[بنی هاشم]] را دعوت نمود و پس از صرف [[غذا]] از آنان خواست [[ایمان]] آورند و یاری‌اش کنند و فرمود: «کدام یک از شما من را در این کار [[یاری]] می‌کند تا [[وارث]] و [[وصی]] من باشد و پس از من در میان شما جانشینم باشد؟» این سخن را سه یا چهار بار تکرار کرد و هیچ کدام از آنها جز [[امام علی]]{{ع}} قدم پیش ننهاد<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۱، ص۱۱۱؛ ثعلبی، تفسیر، ج۷، ص۱۸۲.</ref>. چون [[رسول خدا]]{{صل}} از پاسخ آنان [[ناامید]] شد به علی{{ع}} که [[فرمانبری]] خود را اعلام کرد، فرمود: «تو [[برادر]]، وصی، وارث و [[جانشین]] من هستی» و این [[نص صریح]] رسول خدا{{صل}} بر [[جانشینی امام علی]]{{ع}} است<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۲۴۵؛ طبری، تاریخ، ج۱۹، ص۶۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ج۷، ص۲۰۶.</ref> و در [[غدیر خم]] اعلام عمومی کرد.

[[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: هیچ کس رسول خدا{{صل}} را مانند [[ابوطالب]] و دو فرزندش جعفر و علی یاری نکرد. ابوطالب در برابر [[قریش]] و هم‌داستانی آنان بر [[ضد]] رسول خدا{{صل}} ایستاد؛ جعفر با گروهی از [[مسلمانان]] به [[حبشه]] [[هجرت]] کرد و در آنجا اسلام را گسترش داد و علی{{ع}} برپاکننده ستون [[دین]] در [[مدینه]] بود<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۷۵.</ref>.<ref>گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۸.</ref>

[[رده:احادیث امامت]]

[[رده:فضائل امام علی]]