ویژگی‌های اعتقادی امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط
{{امامت}}
| موضوع مرتبط = ویژگی‌های امام علی
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| عنوان مدخل  =  
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام علی]]{{ع}} است. "'''[[امام علی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| مداخل مرتبط =  
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام علی در قرآن]] | [[امام علی در حدیث]] | [[امام علی در کلام اسلامی]]</div>
}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام علی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


== لحظه‌ای به [[خدا]] [[کفر]] نورزید ==
[[پیامبر خدا]]{{صل}}: پیشتازان [[امت‌ها]] سه نفرند که لحظه‌ای [[کافر]] نشدند: [[علی بن ابی طالب]]، صاحب یاسین و [[مؤمن آل فرعون]]. آنان، صدیقان‌اند و علی، برترینشان است<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}: إن سُباقَ الامَمِ ثَلاثَةٌ لَم یکفُروا طَرفَةَ عَینٍ: عَلِی بنُ أبی طالِبٍ، وصاحِبُ یاسینَ، ومُؤمِنُ آلِ فِرعَونَ، فَهُمُ الصدیقونَ، وعَلِی أفضَلُهُم}} (المناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۲، ص۶).</ref>.


==لحظه‌ای به [[خدا]] [[کفر]] نورزید==
[[امام علی]]{{ع}}: من لحظه‌ای به خدا [[شرک]] نورزیدم و [[لات]] و عُزی‌ را هرگز نپرستیدم<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: إنی لَم اشرِک بِاللهِ طَرفَةَ عَینٍ، ولَم أعبُدِ اللاتَ وَالعُزی}}‌ (الخصال، ص۵۷۲، ح ۱).</ref>.
* [[پیامبر خدا]]{{صل}}: پیشتازان [[امت‌ها]] سه نفرند که لحظه‌ای [[کافر]] نشدند: [[علی بن ابی طالب]]، صاحب [[یاسین]] و [[مؤمن آل فرعون]]. آنان، صدیقان‌اند و [[علی]]، برترینشان است<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}: إن سُباقَ الامَمِ ثَلاثَةٌ لَم یکفُروا طَرفَةَ عَینٍ: عَلِی بنُ أبی طالِبٍ، وصاحِبُ یاسینَ، ومُؤمِنُ آلِ فِرعَونَ، فَهُمُ الصدیقونَ، وعَلِی أفضَلُهُم}} (المناقب، ابن شهر آشوب، ج ۲، ص ۶).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: من لحظه‌ای به [[خدا]] [[شرک]] نورزیدم و [[لات]] و عُزی‌ را هرگز نپرستیدم<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: إنی لَم اشرِک بِاللهِ طَرفَةَ عَینٍ، ولَم أعبُدِ اللاتَ وَالعُزی}}‌ (الخصال، ص ۵۷۲، ح ۱).</ref>.
==نخستین مسلمان‌==
* [[پیامبر خدا]]{{صل}}: اولین کس از شما که بر [[حوض]] [[[کوثر]]] وارد می‌گردد، اولینِ شما در [[اسلام آوردن]]، [یعنی‌] [[علی بن ابی طالب]] است<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}: أولُکم وارِداً عَلَی الحَوضِ أولُکم إسلاماً؛ عَلِی بنُ أبی طالِبٍ}} (المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴۷، ح ۴۶۶۲).</ref>.
* [[پیامبر خدا]]{{صل}}: [[علی]]، اولین کسی بود که به من [[ایمان]] آورد و مرا [[تصدیق]] کرد<ref>{{متن حدیث|عنه{{صل}}: عَلِی أولُ مَن آمَنَ بی وصَدقَنی}} (تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۳۶، ح ۸۳۶۲).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: من نخستین کسی هستم که همراه [[پیامبر]]{{صل}} [[اسلام]] آوردم<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: أنَا أولُ مَن أسلَمَ مَعَ النبِی{{صل}}}} (تاریخ بغداد، ج ۴، ص ۲۳۳ ش ۱۹۴۷).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: هفت سال پیش از [[مردم]]، [[اسلام]] آوردم<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: لَقَد أسلَمتُ قَبلَ الناسِ بِسَبعِ سِنینَ}} (فضائل الصحابة، ابن حنبل، ج ۲، ص ۵۸۶، ح ۹۹۳).</ref>.
* [[الکافی‌ (کتاب)|الکافی‌]]- به [[نقل]] از [[سعید بن مسیب]]-: از [[علی بن حسین]]{{عم}} پرسیدم: روزی که [[علی بن ابی طالب]] [[اسلام]] آورد، چند سال داشت؟ فرمود: "مگر [[علی]]{{ع}} هرگز [[کافر]] بود؟! [[علی]]{{ع}} در روزی که [[خداوند]] عز و جل [[پیامبر]] خود را به [[پیامبری]] برگزید، ده ساله بود و آن روز، [[کافر]] نبود و به [[خداوند]]- تبارک و تعالی- و به [[پیامبر خدا]] [[ایمان]] آورد و نسبت به همه [[مردم]]، سه سال زودتر به [[خدا]] و [[پیامبر خدا]] [[ایمان]] آورد و [[نماز]] خواند، و اولین نمازی که همراه [[پیامبر خدا]] خواند، دو رکعت ظهر بود"<ref>الکافی، ج ۸، ص ۳۳۹، ح ۵۳۶.</ref>.
* [[المستدرک علی الصحیحین‌ (کتاب)|المستدرک علی الصحیحین‌]]- به [[نقل]] از انَس-: [[پیامبر خدا]] روز [[دوشنبه]] به [[پیامبری]] رسید و روز سه‌شنبه، [[علی]]{{ع}} [[ایمان]] آورد<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۲۱، ح ۴۵۸۷.</ref>.
==با یقین‌ترین امت‌==
* [[امام علی]]{{ع}}: اگر پرده بر افتد، چیزی بر [[یقین]] من افزوده نخواهد شد<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: لَو کشِفَ الغِطاءُ مَا ازدَدتُ یقیناً}} (الصواعق المحرقة، ص ۱۲۹).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: از زمانی که [[حق]] به من نمایان شده، هرگز در آن، تردید نکرده‌ام<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}: ما شَککتُ فِی الحَق مُذ اریتُهُ}} (نهج البلاغة، خطبه ۴ و حکمت ۱۸۴).</ref>.
* [[المناقب‌ (کتاب)|المناقب‌]]، خوارزمی- به [[نقل]] از [[عمر بن خطاب]]-: [[گواهی]] می‌دهم که از [[پیامبر خدا]] شنیدم که می‌فرمود: "اگر آسمان‌های هفتگانه و زمین‌های هفتگانه در یک کفه ترازو گذاشته شوند و [[ایمان]] [[علی]] در کفه دیگر ترازو گذاشته شود، [[ایمان]] [[علی]]، سنگین‌تر خواهد بود"<ref>المناقب، خوارزمی، ص ۱۳۱، ح ۱۴۶.</ref>.
* [[پیامبر خدا]]{{صل}}‌- به [[علی]]{{ع}}-: [[ایمان]] با گوشت و [[خون]] تو درآمیخته است، چنان که با گوشت و [[خون]] من عجین شده است<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}- لِعَلِی{{ع}}-: الإِیمانُ مُخالِطٌ لَحمَک ودَمَک کما خالَطَ لَحمی ودَمی}} (المناقب، ابن مغازلی، ص ۲۳۸، ح ۲۸۵).</ref>.


== زمان [[اسلام آوردن]] [[امام]]{{ع}}==
== نخستین مسلمان‌==
[[امام علی]]{{ع}} [[برترین]] [[مؤمن]] [[تاریخ اسلام]] و در ستیغ [[ایمان]] است. [[ایمان]] او در میان [[مؤمنان]] از ویژگی‌های بی‌بدیلی برخوردار است. او اولین کسی است که به [[پیامبر خدا]] [[ایمان]] آورده و ایمانش هرگز به شائبه [[شرک]]، [[آلوده]] نشد و در استوارْگامی در مسیر [[ایمان]] و [[نیرومندی]] [[باور]]، بی‌نظیر بود. [[امام علی]]{{ع}}- چنان که پیش‌تر بدان اشاره کرده‌ایم- از آغازین روزهای [[زندگی]] بر کنار بستر [[پیامبر خدا]] آرمید و با [[عنایت]] و [[سرپرستی]] [[پیامبر]]{{صل}} بالید و همگام با [[خُلق و خوی]] و [[منش]] و روش [[نبی اکرم]]، [[رشد]] کرد و همراه او مراحل [[تکوین]] [[نبوت]] را نگریست. [[پیامبر خدا]] او را به خلوتگه حِرا می‌بُرد و بدین‌سان، با [[راز]] و رمز [[ملکوت]]، آشنا شد و به تصریح مولا{{ع}} در [[خطبه]] [[عظیم]] "[[قاصعه]]"، [[نور]] [[وحی]] را می‌نگریست و ناله یأس‌آمیز [[شیطان]] را می‌شنید و در آستانه [[ابلاغ]] [[رسالت]]، با اعلام همگامی و [[همراهی]] با [[پیامبر]]{{صل}} عنوان "[[وصی]]"، "[[وزیر]]" و "[[برادر]]" پیام‌آور [[وحی]] را یافت تصویر [[زیبا]] [[علوی]] را از این چگونگی‌ها بنگریم: [[جایگاه]] [[خویشاوندی]] نزدیک مرا نسبت به [[پیامبر خدا]] و [[موقعیت]] ویژه مرا می‌دانید. آن‌گاه که [[کودک]] بودم، مرا در کنار خود می‌نهاد و بر سینه‌اش می‌فِشُرد و مرا در بستر خود می‌خوابانْد. تنم را به تنش می‌سود و بوی خویش را به من می‌بویانْد. گاه چیزی را می‌جَوید و آن را به من می‌خورانید و از من دروغی در گفتار و اشتباهی در [[کردار]] ندید.
پیامبر خدا{{صل}}: اولین کس از شما که بر [[حوض کوثر]] وارد می‌گردد، اولینِ شما در اسلام آوردن، [یعنی‌] علی بن ابی طالب است<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}: أولُکم وارِداً عَلَی الحَوضِ أولُکم إسلاماً؛ عَلِی بنُ أبی طالِبٍ}} (المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص۱۴۷، ح ۴۶۶۲).</ref>.


[[خداوند]]، بزرگ‌ترین [[فرشته]] خود را از هنگام از شیر گرفته شدنش، [[شب]] و روز هم‌نشینش ساخت تا راه‌های [[بزرگواری]] را بدو بنمایاند و خوی‌های نیکوی [[جهان]] را در او فراهم آورد. و من، همواره چون بچه شتری به دنبال [[مادر]]، در پی او بودم. هر روز برای من از [[اخلاق]] خود، نشانی بر پا می‌داشت و مرا به [[پیروی]] آن [[فرمان]] می‌داد. هر سال در حِرا [[خلوت]] می‌گُزید و من او را می‌دیدم و جز من، کسی وی را نمی‌دید. در آن وقت، جز [[خانه]] [[پیامبر خدا]] و [[خدیجه]] و من- که سومین آنها بودم- در هیچ خانه‌ای [[مسلمانی]] راه نیافته بود؛ [[نور]] [[وحی]] و [[رسالت]] را می‌دیدم و بوی [[نبوت]] را استشمام می‌کردم. هنگامی که [[وحی]] بر او فرود آمد، ناله [[شیطان]] را شنیدم و پرسیدم: ای [[پیامبر خدا]]! این ناله چیست؟ فرمود: "این، [[شیطان]] است که از پرستیده شدن نا [[امید]] گشته است. تو آنچه را که می‌شنوم، می‌شنوی و آنچه را که می‌بینم، می‌بینی، جز آنکه تو [[پیامبر]] نیستی اما [[وزیر]] (دستْ‌یار) من و به [مسیر] خیری"<ref>نهج البلاغه: خطبه ۱۹۲.</ref>.
پیامبر خدا{{صل}}: علی، اولین کسی بود که به من [[ایمان]] آورد و مرا تصدیق کرد<ref>{{متن حدیث|عنه{{صل}}: عَلِی أولُ مَن آمَنَ بی‌وصَدقَنی}} (تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص۳۶، ح ۸۳۶۲).</ref>.


[[ابن ابی الحدید]] در بیان این [[کلام]] [[حضرت]] که می‌فرماید: "من بر [[فطرت]] به [[دنیا]] آمدم و به [[ایمان]] و [[هجرت]]، پیشی گرفتم"<ref>نهج البلاغه: خطبه ۵۷.</ref>، می‌گوید: منظور ایشان از [[تولد]] بر [[فطرت]]، این است که وی در روزگار [[جاهلیت]] به [[دنیا]] نیامده است؛ چون وی سی سال پس از [[عام الفیل]] به [[دنیا]] آمده است و [[پیامبر خدا]] [[چهل]] [[سال]] پس از [[عام الفیل]] به [[پیامبری]] [[مبعوث]] شده است. و در [[اخبار صحیح]] آمده است که [[پیامبر اکرم]]، ده سال پیش از [[رسالت]]، [[صدا ]][ی [[وحی‌]]] را می‌شنید و [[نور]] را می‌دید؛ اما کسی او را مخاطب قرار نمی‌داد و این، دوران [[آمادگی]] برای [[رسالت]] آن [[حضرت]] بود.بنابر این، ده سال یاد شده چون روزگار [[رسالت]] آن [[حضرت]] به شمار می‌آید و کسی که در این ده سال به [[دنیا]] آمده باشد، اگر در دامن [[پیامبر]] باشد و او [[تربیت]] او را بر عهده گیرد، چنین شخصی در روزگاری چون روزگار [[نبوت]] به [[دنیا]] آمده است و در روزگار [[جاهلیت]] محض به [[دنیا]] نیامده است. از این روی، حال وی نسبت به دیگر [[صحابیان]] که ادعای همانندی آنان با او در [[فضل]] می‌شود، متفاوت است.
امام علی{{ع}}: من نخستین کسی هستم که همراه [[پیامبر]]{{صل}} [[اسلام]] آوردم<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: أنَا أولُ مَن أسلَمَ مَعَ النبِی{{صل}}}} (تاریخ بغداد، ج ۴، ص۲۳۳ ش ۱۹۴۷).</ref>.


گزارش شده سالی که [[علی]]{{ع}} به [[دنیا]] آمد، سالی بود که [[رسالت پیامبر]] [[خدا]] آغاز شد، بانگ‌هایی را از سنگ‌ها و درختان می‌شنید، دیدگانش روشن گشته‌بود و نورها و اشخاصی‌را می‌دید، گرچه مورد خطاب قرار نمی‌گرفت. این سال، سالی بود که آن [[حضرت]] به [[قطع]] [[ارتباط]] با دیگران و [[گوشه نشینی]] در [[غار]] حِرا دست یازید، و همواره چنین بود تا آنکه [[رسالت]] یافت و [[وحی]] بر او نازل شد و [[پیامبر خدا]] به این سال و به [[تولد]] [[علی]]{{ع}} در آن، تیمن می‌جُست و آن را "سال خیر و [[برکت]]" می‌نامید و در [[شب]] ولادت آن [[حضرت]]- که در آن کرامت‌ها و قدرت‌های الهی‌ای را [[مشاهده]] کرد که پیش از آن ندیده بود- خطاب به خانواده‌اش فرمود: در این [[شب]]، [[فرزندی]] برای ما به [[دنیا]] آمده که [[خداوند]] به [[وسیله]] او درهای بسیاری از [[نعمت]] و [[رحمت]] برای ما می‌گشاید. و همان گونه شد که [[پیامبر خدا]] فرمود؛ زیرا آن [[حضرت]]، [[یاور]] [[پیامبر خدا]] و مدافع او بود و [[غم]] را از چهره ایشان می‌زدود. به [[شمشیر]] وی، [[اسلام]] [[استوار]] گشت و پایه‌هایش محکم شد و پایگاه آن [[حضرت]]، [[قوی]] شد<ref>شرح نهج البلاغة، ج ۴، ص ۱۱۴.</ref>.
امام علی{{ع}}: هفت سال پیش از [[مردم]]، اسلام آوردم<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: لَقَد أسلَمتُ قَبلَ الناسِ بِسَبعِ سِنینَ}} (فضائل الصحابة، ابن حنبل، ج ۲، ص۵۸۶، ح ۹۹۳).</ref>.


[[جورج جورداق]]، دانشمند مشهور [[مسیحی]] می‌گوید: پاره‌ای از بزرگان [[قریش]] به [[حکم]] خِرد و برای [[رهایی]] از [[بت‌پرستی]] [[اسلام]] آوردند و بسیاری از [[بندگان]] و بردگان و سرکوب‌شدگان، به [[انگیزه]] عدالت‌ خواهی که [[رسالت]] [[محمد]]{{صل}} بدان فرا می‌خوانْد و برای [[انکار]] ستمی که پشتشان از تازیانه آن می‌سوخت، [[اسلام]] آوردند و گروهی پس از [[پیروزی]] [[پیامبر]]{{صل}} به خاطر واقعیت‌گرایی و نزدیک شدن به شخص [[پیروز]]، [[اسلام]] آوردند، چنان که در مورد بیشتر [[امویان]]، داستان چنین بود.
الکافی‌- به نقل از [[سعید بن مسیب]]-: از [[علی بن حسین]]{{عم}} پرسیدم: روزی که علی بن ابی طالب اسلام آورد، چند سال داشت؟ فرمود: "مگر علی{{ع}} هرگز کافر بود؟! علی{{ع}} در روزی که [[خداوند]] عز و جل پیامبر خود را به [[پیامبری]] برگزید، ده ساله بود و آن [[روز]]، کافر نبود و به خداوند- تبارک و تعالی- و به پیامبر خدا[[ایمان]] آورد و نسبت به همه مردم، سه سال زودتر به خدا و پیامبر خدا ایمان آورد و [[نماز]] خواند، و اولین نمازی که همراه پیامبر خدا خواند، دو رکعت ظهر بود"<ref>الکافی، ج ۸، ص۳۳۹، ح ۵۳۶.</ref>.
همه اینها در شرایط گوناگون- که از نظر [[ارزش]] و مفهوم [[انسانی]] متفاوت است- [[اسلام]] آوردند و همه در یک مسئله، یعنی [[پذیرش]] [[منطق]] و واقعیت موجود، همگون‌اند؛ اما [[علی بن ابی طالب]]{{ع}}، ### [[313]]### به [[دنیا]] آمده است، چون او از نظر [[تولد]] و [[رشد]]، از معدن [[رسالت]] است و از نظر [[اخلاق]] و [[فطرت]]، از خودِ [[اسلام]] است و شرایطی که در آن آنچه را که در [[جان]] خود از [[روح]] و [[حقیقت اسلام]] [[پنهان]] داشته بود، اعلام کرد، شرایطی چون شرایط دیگران نبود و ربطی به‌انگیزه‌های [[زندگی]] نداشت؛ زیرا [[اسلام]] [[علی]]{{ع}} ژرف‌تر از آن بود که به شرایط روز [[ارتباط]] داشته باشد، چون از [[روح]] وی سرچشمه می‌گرفت، آن سان که اشیا از معدن‌های خود و آب‌ها از چشمه سار خویش می‌جوشند. چون [[کودک]] تا وقتی که بدون اجازه و [[مشورت]] بتواند [[نماز واجب]] را ادا کند و به [[خدا]] و پیامبرش [[گواهی]] دهد، نمی‌تواند از آرزوهای درونی خویش، تعبیر کند. اولین سجده‌های [[مسلمانان]] نخستین بر [[خدایان]] [[قریش]] بود و اولین [[سجده]] [[علی]]{{ع}} بر خدای [[محمد]]{{صل}} بود. آری! [[اسلام]] او [[اسلام]] کسی بود که مقرر شده بود تا بر [[دوست]] داشتن خیر، [[رشد]] کند و در سایه توجه [[پیامبر]]{{صل}} ببالد و پس از او پیشوای دادگران گردد و ناخدای کشتی در دریای گرداب‌ها و موج‌ها شود<ref>الإمام علی صوت العدالة الإنسانیة، ص ۳۸.</ref>.


از مجموع آنچه آوردیم- که اندکی بود از بسیار و حقایق تأییدکننده بسیاری را بر آنچه آوردیم، در این مجموعه توان دید- نکاتی دانسته می‌شود:
المستدرک علی الصحیحین‌- به نقل از انَس-: [[پیامبر خدا]] [[روز]] دوشنبه به [[پیامبری]] رسید و روز سه‌شنبه، علی{{ع}} [[ایمان]] آورد<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص۱۲۱، ح ۴۵۸۷.</ref>.
# [[ایمان]] [[علی]]{{ع}} و [[باور]] [[استوار]] او به سال‌ها قبل از [[رسالت]] رسمی [[پیامبر]]{{صل}} و اعلام رسمی آن بزرگوار بر می‌گردد. بدین‌سان، [[دلیل]] وجود [[روایات]] مشهوری که نشان‌دهنده آن‌اند که [[ایمان]] [[علی]]{{ع}} هفت سال قبل از [[ایمان]] دیگران بوده است، روشن می‌شود.
# [[عمر]] [[امام]]{{ع}} به هنگام [[اسلام آوردن]]، گونه‌گون [[نقل]] شده است و هفت‌<ref>تاریخ دمشق، ج ۱، ص ۱۳۴.</ref>، هشت‌<ref>التاریخ الکبیر، ج ۶، ص ۲۵۹ ش ۲۳۴۳.</ref>، نُه‌<ref>الطبقات الکبری، ج ۳، ص ۲۱.</ref>، ده‌<ref>الکافی، ج ۸، ص ۳۳۹، ح ۵۳۶.</ref>، یازده‌<ref>الکامل فی التاریخ، ج ۱، ص ۴۸۴.</ref>، دوازده‌<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۹۹ ش ۱۸۷۵.</ref>، سیزده‌<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۹۹ ش ۱۸۷۵.</ref>، چهارده‌<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۲۶.</ref>، پانزده‌<ref>تاریخ خلیفة، ص ۱۵۰.</ref>، شانزده سال‌<ref>فضائل الصحابة، ابن حنبل، ج ۲، ص ۵۸۹، ح ۹۹۸.</ref> ذکر شده است. این گونه نقل‌ها بیان کننده سن کم [[امام]]{{ع}} در زمان [[رسالت]] رسمی [[پیامبر]]{{صل}} است و گرنه [[جان]] مولا{{ع}} هرگز به [[شرک]] [[آلوده]] نشده، و چنین است که [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} در پاسخ کسی که از [[سن امام]]{{ع}} به هنگام [[ایمان آوردن]] پرسید، فرمود: آیا او هرگز [[کافر]] بود؟! [[علی]]{{ع}} به هنگامی که [[پیامبر خدا]] به [[پیامبری]] [[مبعوث]] شد، ده سال داشت و در آن روز هم [[کافر]] نبود<ref>الکافی، ج ۸، ص ۳۳۹، ح ۵۳۶.</ref>. این را نیز بیفزاییم که ده سال داشتن [[علی]]{{ع}} در هنگام [[رسالت]] یافتن [[پیامبر]]{{صل}} که در این [[نقل]] آمده، صحیح‌ترین و مشهورترین [[نقل]] است.
#بدین‌سان، این که چه کسی از مردان، اولین [[ایمان]] آورنده است، جای [[گفتگو]] ندارد. [[صحابیان]]، برخی پس از اندک زمانی و برخی پس از روزگاری دراز با [[اسلام]] آشنا شدند و بدان گرویدند؛ اما [[علی]]{{ع}} از آغازین روزها با شمیم [[وحی]] درآمیخت و با نشانه‌های آن، [[پیش از بعثت]] آشنا شد و بدان خو گرفت، و طبیعی است که با اولین پرتو [[نور]] آن، بی‌درنگ، همراه شد. اکنون چه جای پرداختن به سخن آنان که می‌کوشند [[ایمان]] مولا{{ع}} را به لحاظ اندکی سن، کم سو جلوه دهند؟ ای کاش عنوان‌داران سالمند، اندکی از این همه هوش، [[نیک]] نهادی و پیراسته‌دلی را می‌داشتند و [[نور]] [[وحی]] را در می‌یافتند.
#درباره [[عبادت]] و [[نماز]] [[علی]]{{ع}} نیز [[روایات]] فراوان و گونه‌گون آمده است. این [[روایات]]، نه تنها [[امام]]{{ع}} را اولین [[نمازگزار]] پس از [[پیامبر]]{{صل}} می‌شمرَد، بلکه [[عبادت]] [[امام]]{{ع}} را چند سال پیش از دیگران نشان می‌دهد که سه، پنج و هفت سال آمده است. این گونه [[روایات]]، ممکن است اشاره به [[عبادت]] [[علی]]{{ع}} [[پیش از بعثت]] نیز داشته باشند<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۶۸۴-۶۹۱.</ref>.


== با یقین‌ترین امت‌==
[[امام علی]]{{ع}}: اگر پرده بر افتد، چیزی بر [[یقین]] من افزوده نخواهد شد<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: لَو کشِفَ الغِطاءُ مَا ازدَدتُ یقیناً}} (الصواعق المحرقة، ص۱۲۹).</ref>.
امام علی{{ع}}: از زمانی که [[حق]] به من نمایان شده، هرگز در آن، [[تردید]] نکرده‌ام<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}: ما شَککتُ فِی الحَق مُذ اریتُهُ}} (نهج البلاغة، خطبه ۴ و حکمت ۱۸۴).</ref>.
المناقب‌، خوارزمی- به نقل از [[عمر بن خطاب]]-: [[گواهی]] می‌دهم که از پیامبر خدا شنیدم که می‌فرمود: "اگر آسمان‌های هفتگانه و زمین‌های هفتگانه در یک کفه ترازو گذاشته شوند و [[ایمان]] علی در کفه دیگر ترازو گذاشته شود، ایمان علی، سنگین‌تر خواهد بود"<ref>المناقب، خوارزمی، ص۱۳۱، ح ۱۴۶.</ref>.
پیامبر خدا{{صل}}‌- به علی{{ع}}-: ایمان با گوشت و [[خون]] تو درآمیخته است، چنان که با گوشت و خون من عجین شده است<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}- لِعَلِی{{ع}}-: الإِیمانُ مُخالِطٌ لَحمَک ودَمَک کما خالَطَ لَحمی ودَمی}} (المناقب، ابن مغازلی، ص۲۳۸، ح ۲۸۵).</ref>.
== [[زمان]] اسلام آوردن [[امام]]{{ع}} ==
امام علی{{ع}} [[برترین]] [[مؤمن]] تاریخ اسلام و در ستیغ ایمان است. ایمان او در میان [[مؤمنان]] از ویژگی‌های بی‌بدیلی برخوردار است. او اولین کسی است که به پیامبر خدا ایمان آورده و ایمانش هرگز به شائبه [[شرک]]، [[آلوده]] نشد و در استوارْگامی در مسیر ایمان و نیرومندی [[باور]]، بی‌نظیر بود. امام علی{{ع}}- چنان که پیش‌تر بدان اشاره کرده‌ایم- از آغازین روزهای [[زندگی]] بر کنار بستر پیامبر خدا آرمید و با عنایت و [[سرپرستی]] [[پیامبر]]{{صل}} بالید و همگام با [[خُلق و خوی]] و [[منش]] و روش [[نبی اکرم]]، [[رشد]] کرد و همراه او مراحل [[تکوین]] [[نبوت]] را نگریست. پیامبر خدا او را به خلوتگه حِرا می‌بُرد و بدین‌سان، با راز و رمز [[ملکوت]]، آشنا شد و به تصریح مولا{{ع}} در [[خطبه]] عظیم "[[قاصعه]]"، [[نور]] [[وحی]] را می‌نگریست و ناله یأس‌آمیز [[شیطان]] را می‌شنید و در آستانه ابلاغ رسالت، با اعلام همگامی و همراهی با پیامبر{{صل}} عنوان "[[وصی]]"، "[[وزیر]]" و "[[برادر]]" پیام‌آور [[وحی]] را یافت تصویر [[زیبا]] [[علوی]] را از این چگونگی‌ها بنگریم: جایگاه [[خویشاوندی]] نزدیک مرا نسبت به [[پیامبر خدا]] و موقعیت ویژه مرا می‌دانید. آن‌گاه که [[کودک]] بودم، مرا در کنار خود می‌نهاد و بر سینه‌اش می‌فِشُرد و مرا در بستر خود می‌خوابانْد. تنم را به [[تنش]] می‌سود و بوی خویش را به من می‌بویانْد. گاه چیزی را می‌جَوید و آن را به من می‌خورانید و از من دروغی در گفتار و اشتباهی در [[کردار]] ندید.
[[خداوند]]، بزرگ‌ترین [[فرشته]] خود را از هنگام از شیر گرفته شدنش، [[شب]] و [[روز]] هم‌نشینش ساخت تا راه‌های [[بزرگواری]] را بدو بنمایاند و خوی‌های نیکوی [[جهان]] را در او فراهم آورد. و من، همواره چون بچه شتری به دنبال مادر، در پی او بودم. هر روز برای من از [[اخلاق]] خود، نشانی بر پا می‌داشت و مرا به [[پیروی]] آن [[فرمان]] می‌داد. هر سال در حِرا [[خلوت]] می‌گُزید و من او را می‌دیدم و جز من، کسی وی را نمی‌دید. در آن وقت، جز [[خانه پیامبر]] [[خدا]] و [[خدیجه]] و من- که سومین آنها بودم- در هیچ خانه‌ای [[مسلمانی]] راه نیافته بود؛ [[نور]] وحی و [[رسالت]] را می‌دیدم و بوی [[نبوت]] را استشمام می‌کردم. هنگامی که وحی بر او فرود آمد، ناله شیطان را شنیدم و پرسیدم: ای پیامبر خدا! این ناله چیست؟ فرمود: "این، [[شیطان]] است که از پرستیده شدن نا [[امید]] گشته است. تو آنچه را که می‌شنوم، می‌شنوی و آنچه را که می‌بینم، می‌بینی، جز آنکه تو [[پیامبر]] نیستی اما وزیر (دستْ‌یار) من و به [مسیر] خیری"<ref>نهج البلاغه: خطبه ۱۹۲.</ref>.
[[ابن ابی الحدید]] در بیان این [[کلام]] حضرت که می‌فرماید: "من بر [[فطرت]] به [[دنیا]] آمدم و به [[ایمان]] و [[هجرت]]، پیشی گرفتم"<ref>نهج البلاغه: خطبه ۵۷.</ref>، می‌گوید: منظور ایشان از تولد بر [[فطرت]]، این است که وی در [[روزگار]] [[جاهلیت]] به [[دنیا]] نیامده است؛ چون وی سی سال پس از [[عام الفیل]] به دنیا آمده است و [[پیامبر خدا]] چهل سال پس از عام الفیل به [[پیامبری]] [[مبعوث]] شده است. و در [[اخبار صحیح]] آمده است که [[پیامبر اکرم]]، ده سال پیش از [[رسالت]]، صدا[ی [[وحی‌]]] را می‌شنید و [[نور]] را می‌دید؛ اما کسی او را مخاطب قرار نمی‌داد و این، دوران [[آمادگی]] برای رسالت آن حضرت بود. بنابر این، ده سال یاد شده چون روزگار رسالت آن حضرت به شمار می‌آید و کسی که در این ده سال به دنیا آمده باشد، اگر در دامن [[پیامبر]] باشد و او [[تربیت]] او را بر عهده گیرد، چنین شخصی در روزگاری چون روزگار [[نبوت]] به دنیا آمده است و در روزگار جاهلیت محض به دنیا نیامده است. از این روی، [[حال]] وی نسبت به دیگر [[صحابیان]] که ادعای همانندی آنان با او در فضل می‌شود، متفاوت است.
گزارش شده سالی که علی{{ع}} به دنیا آمد، سالی بود که [[رسالت پیامبر]] [[خدا]] آغاز شد، بانگ‌هایی را از سنگ‌ها و درختان می‌شنید، دیدگانش روشن گشته‌بود و نورها و اشخاصی‌را می‌دید، گرچه مورد خطاب قرار نمی‌گرفت. این سال، سالی بود که آن حضرت به قطع [[ارتباط با دیگران]] و [[گوشه نشینی]] در [[غار]] حِرا دست یازید، و همواره چنین بود تا آنکه رسالت یافت و [[وحی]] بر او نازل شد و پیامبر خدا به این سال و به [[تولد علی]]{{ع}} در آن، [[تیمن]] می‌جُست و آن را "سال خیر و [[برکت]]" می‌نامید و در شب ولادت آن حضرت- که در آن کرامت‌ها و قدرت‌های الهی‌ای را [[مشاهده]] کرد که پیش از آن ندیده بود- خطاب به خانواده‌اش فرمود: در این شب، [[فرزندی]] برای ما به دنیا آمده که [[خداوند]] به وسیله او درهای بسیاری از [[نعمت]] و [[رحمت]] برای ما می‌گشاید. و همان‌گونه شد که [[پیامبر خدا]] فرمود؛ زیرا آن حضرت، [[یاور]] پیامبر خدا و مدافع او بود و [[غم]] را از چهره ایشان می‌زدود. به [[شمشیر]] وی، [[اسلام]] [[استوار]] گشت و پایه‌هایش محکم شد و پایگاه آن حضرت، [[قوی]] شد<ref>شرح نهج البلاغة، ج ۴، ص۱۱۴.</ref>.
جورج جورداق، دانشمند مشهور [[مسیحی]] می‌گوید: پاره‌ای از [[بزرگان قریش]] به [[حکم]] [[خِرد]] و برای [[رهایی]] از [[بت‌پرستی]] اسلام آوردند و بسیاری از [[بندگان]] و [[بردگان]] و سرکوب‌شدگان، به انگیزه عدالت‌ خواهی که [[رسالت]] [[محمد]]{{صل}} بدان فرا می‌خوانْد و برای [[انکار]] ستمی که پشتشان از تازیانه آن می‌سوخت، اسلام آوردند و گروهی پس از [[پیروزی]] [[پیامبر]]{{صل}} به خاطر واقعیت‌گرایی و نزدیک شدن به شخص [[پیروز]]، اسلام آوردند، چنان که در مورد بیشتر [[امویان]]، داستان چنین بود.
همه اینها در شرایط گوناگون- که از نظر [[ارزش]] و مفهوم [[انسانی]] متفاوت است- اسلام آوردند و همه در یک مسئله، یعنی پذیرش [[منطق]] و [[واقعیت]] موجود، همگون‌اند؛ اما [[علی بن ابی طالب]]{{ع}}، [[مسلمان]] به [[دنیا]] آمده است، چون او از نظر تولد و [[رشد]]، از [[معدن]] رسالت است و از نظر [[اخلاق]] و [[فطرت]]، از خودِ اسلام است و شرایطی که در آن آنچه را که در [[جان]] خود از [[روح]] و [[حقیقت اسلام]] پنهان داشته بود، اعلام کرد، شرایطی چون شرایط دیگران نبود و ربطی به‌انگیزه‌های [[زندگی]] نداشت؛ زیرا اسلام علی{{ع}} ژرف‌تر از آن بود که به شرایط [[روز]] ارتباط داشته باشد، چون از روح وی سرچشمه می‌گرفت، آن سان که اشیا از معدن‌های خود و [[آب‌ها]] از چشمه سار خویش می‌جوشند. چون [[کودک]] تا وقتی که بدون [[اجازه]] و [[مشورت]] بتواند [[نماز واجب]] را ادا کند و به [[خدا]] و پیامبرش [[گواهی]] دهد، نمی‌تواند از آرزوهای درونی خویش، تعبیر کند. اولین سجده‌های [[مسلمانان نخستین]] بر [[خدایان]] [[قریش]] بود و اولین [[سجده]] علی{{ع}} بر خدای محمد{{صل}} بود. آری! اسلام او اسلام کسی بود که مقرر شده بود تا بر [[دوست داشتن]] [[خیر]]، [[رشد]] کند و در [[سایه]] توجه [[پیامبر]]{{صل}} ببالد و پس از او پیشوای دادگران گردد و ناخدای کشتی در دریای گرداب‌ها و موج‌ها شود<ref>الإمام علی صوت العدالة الإنسانیة، ص۳۸.</ref>.
از مجموع آنچه آوردیم- که اندکی بود از بسیار و [[حقایق]] تأییدکننده بسیاری را بر آنچه آوردیم، در این مجموعه توان دید- نکاتی دانسته می‌شود:
# [[ایمان]] علی{{ع}} و [[باور]] [[استوار]] او به سال‌ها قبل از [[رسالت]] رسمی پیامبر{{صل}} و اعلام رسمی آن [[بزرگوار]] بر می‌گردد. بدین‌سان، دلیل وجود [[روایات]] مشهوری که نشان‌دهنده آن‌اند که [[ایمان]] علی{{ع}} هفت سال قبل از ایمان دیگران بوده است، روشن می‌شود.
# عمر [[امام]]{{ع}} به هنگام اسلام آوردن، گونه‌گون نقل شده است و هفت‌<ref>تاریخ دمشق، ج ۱، ص۱۳۴.</ref>، هشت‌<ref>التاریخ الکبیر، ج ۶، ص۲۵۹ ش ۲۳۴۳.</ref>، نُه‌<ref>الطبقات الکبری، ج ۳، ص۲۱.</ref>، ده‌<ref>الکافی، ج ۸، ص۳۳۹، ح ۵۳۶.</ref>، یازده‌<ref>الکامل فی التاریخ، ج ۱، ص۴۸۴.</ref>، دوازده‌<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص۱۹۹ ش ۱۸۷۵.</ref>، سیزده‌<ref>الاستیعاب، ج ۳، ص۱۹۹ ش ۱۸۷۵.</ref>، چهارده‌<ref>تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص۲۶.</ref>، پانزده‌<ref>تاریخ خلیفة، ص۱۵۰.</ref>، شانزده سال‌<ref>فضائل الصحابة، ابن حنبل، ج ۲، ص۵۸۹، ح ۹۹۸.</ref> ذکر شده است. این گونه نقل‌ها بیان کننده سن کم امام{{ع}} در [[زمان]] رسالت رسمی پیامبر{{صل}} است و گرنه [[جان]] مولا{{ع}} هرگز به [[شرک]] [[آلوده]] نشده، و چنین است که امام [[زین العابدین]]{{ع}} در پاسخ کسی که از [[سن امام]]{{ع}} به هنگام [[ایمان آوردن]] پرسید، فرمود: آیا او هرگز [[کافر]] بود؟! علی{{ع}} به هنگامی که [[پیامبر خدا]] به [[پیامبری]] [[مبعوث]] شد، ده سال داشت و در آن [[روز]] هم کافر نبود<ref>الکافی، ج ۸، ص۳۳۹، ح ۵۳۶.</ref>. این را نیز بیفزاییم که ده سال داشتن علی{{ع}} در هنگام رسالت یافتن پیامبر{{صل}} که در این نقل آمده، صحیح‌ترین و مشهورترین نقل است.
# بدین‌سان، این که چه کسی از مردان، اولین ایمان آورنده است، جای [[گفتگو]] ندارد. [[صحابیان]]، برخی پس از اندک زمانی و برخی پس از روزگاری دراز با [[اسلام]] آشنا شدند و بدان گرویدند؛ اما علی{{ع}} از آغازین روزها با شمیم [[وحی]] درآمیخت و با نشانه‌های آن، [[پیش از بعثت]] آشنا شد و بدان خو گرفت، و طبیعی است که با اولین پرتو [[نور]] آن، بی‌درنگ، همراه شد. اکنون چه جای پرداختن به سخن آنان که می‌کوشند [[ایمان]] مولا{{ع}} را به لحاظ اندکی سن، کم سو جلوه دهند؟ ای کاش عنوان‌داران سالمند، اندکی از این همه [[هوش]]، [[نیک]] نهادی و پیراسته‌دلی را می‌داشتند و نور وحی را در می‌یافتند.
# درباره [[عبادت]] و [[نماز]] علی{{ع}} نیز [[روایات]] فراوان و گونه‌گون آمده است. این روایات، نه تنها [[امام]]{{ع}} را اولین [[نمازگزار]] پس از [[پیامبر]]{{صل}} می‌شمرَد، بلکه [[عبادت امام]]{{ع}} را چند سال پیش از دیگران نشان می‌دهد که سه، پنج و هفت سال آمده است. این گونه روایات، ممکن است اشاره به [[عبادت علی]]{{ع}} پیش از بعثت نیز داشته باشند<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص۶۸۴-۶۹۱.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل امام علی}}
{{مدخل امام علی}}
== پرسش‌های وابسته ==


==منابع==
== منابع ==
* [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']].
{{منابع}}
# [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}


==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
{{امام علی}}
{{امام علی}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:فضائل امام علی]]
[[رده:امام علی]]
[[رده:ویژگی‌های اعتقادی امام علی]]
[[رده:مدخل گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]
[[رده:مدخل گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]
[[رده:اتمام لینک داخلی]]
۱۱۷٬۶۹۵

ویرایش