مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اعتقادات شیعه}}

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = امام مهدی

| عنوان مدخل =  

| مداخل مرتبط = [[مهدویت در قرآن]] - [[مهدویت در حدیث]] - [[مهدویت در کلام اسلامی]] - [[مهدویت در معارف دعا و زیارات]] - [[مهدویت در معارف و سیره سجادی]] - [[مهدویت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

| پرسش مرتبط  = مهدویت (پرسش)

'''مهدویت''' در اصطلاح [[اعتقاد]] به منجی‌ای است که تمام اوضاع [[زندگی]] [[بشر]] را در جهت [[صلاح]] و [[سعادت]] [[تغییر]] می‌دهد که به اعتقاد شیعه، [[حضرت مهدی]]{{ع}} است. بسیاری از [[ادیان]] قائل به موعودی [[آخرالزمانی]] هستند که با رسالتی [[الهی]]، [[انسان]] را از [[تاریکی]] [[ظلم]] و [[گمراهی]] و [[گناهکاری]] می‌رهاند و برای [[زمین]] و زمینیان [[خوشبختی]] و خیر و [[برکت]] می‌آورد. از آثار اعتقاد به مهدویت می‌توان به موضوعاتی همچون: [[امید]]؛ تقویت [[معنویت]] و پرهیز از [[تسلیم]] و بی‌تفاوتی اشاره کرد.

== مقدمه ==

[[ادیان الهی]] بر این اعتقادند که سرانجام موعودی ظهور می‌کند که با رسالتی [[الهی]]، [[انسان]] را از [[تاریکی]] [[ظلم]] و [[گمراهی]] می‌رهاند، که نشانه‌هایی برای ظهور او اشاره شده است.

[[قرآن کریم]] ظهور چنین [[مصلح]] نجات‌بخش را، [[خلافت]] و [[وارث]] [[صالحان]] می‌نامد. [[روایات]] فراوانی در کتاب‌های [[اهل سنت]] و [[شیعه]] درباره این مصلح نجات‌بخش نقل شده است. اعتقاد به مهدویت در طول [[تاریخ]] با انحراف‌هایی مواجه شد و عده‌ای اعتقاد به مهدویت را وسیله رسیدن به اهداف خود قرار دادند<ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[مهدویت - ضیائی ارزگانی (مقاله)|مقاله «مهدویت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص۶۴۰–۶۵۱.</ref>.

مهدویت اسم مفعول از ریشه [[هدایت]] است و به کسی گفته می‌شود که به [[رشد]] و [[رستگاری]] هدایت شده است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱/۴۷۵؛ زبیدی، تاج العروس، ۲۰/۳۳۲.</ref>. مهدویت در اصطلاح عام اعتقاد به منجی‌ای است که تمام اوضاع [[زندگی]] [[بشر]] را در جهت [[صلاح]] و [[سعادت]] [[تغییر]] می‌دهد<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۳/۳۵۶.</ref>. این منجی به اعتقاد شیعه، مهدی{{ع}} فرزند امام‌حسن [[عسکری]]{{ع}} است که زنده و غایب است. برخی از اهل سنت نیز اعتقاد به زنده و غایب‌ بودن [[مهدی]] دارند<ref>شافعی، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول{{صل}}، ۴۸۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ۵۱/۱۱۴؛ قرشی، حیاة الامام المنتظر{{ع}} المصلح الاعظم، ۲۳۹–۲۴۹؛ امینی، دادگستر جهان، ۱۱۸–۱۲۰؛ طالقانی، آینده بشریت، ۲۴.</ref>. به اعتقاد شیعه او [[دوازدهمین امام]] [[معصوم]]{{ع}} است<ref>صدوق، کمال الدین، ۱/۳۳؛ طوسی، ۱۶۵.</ref> و در [[اعتقاد]] بیشتر [[اهل سنت]]، او خلیفه‌ای از [[قریش]] و از نسل رسول خدا{{صل}} است که در [[آخرالزمان]] خروج و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند<ref>ابن‌حجر، لسان المیزان، ۶/۵۱–۵۲؛ سیوطی، العرف الوردی، ۲۲؛ سفارینی، لوامع الانوار البهیه، ۲/۱۲۷.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[مهدویت - ضیائی ارزگانی (مقاله)|مقاله «مهدویت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص۶۴۰–۶۵۱؛ [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۴۶-۴۸.</ref>

[[ادیان]] برآن‌اند که سرانجام موعودی ظهور می‌کند که با رسالتی [[الهی]]، [[انسان]] را از [[تاریکی]] [[ظلم]] و [[گمراهی]] و [[گناهکاری]] می‌رهاند و برای زمین و زمینیان [[خوشبختی]] و خیر و [[برکت]] می‌آورد<ref>کتاب مقدس، انجیل، یوحنا، ب۵، ۲۷–۳۰؛ متی، ب۵، ۳–۱۱؛ کتاب مقدس، تورات، مزامیر، ب۳۷، ۹–۱۸؛ اشعیا، ب۱۱.</ref>. [[یهودیان]] این [[منجی]] را ماشیح می‌دانند، [[مسیحیان]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} را منجی و او را «مسیحا» و [[زرتشتیان]] او را «[[سوشیانس]]» و هندوها آن را «کالکی» و بوداییان آن را «میتریه» یا بودای پنجم می‌نامند<ref>آصف‌آگاه، سوشیانت منجی ایرانویج، ۱۳؛ شاکری، منجی در ادیان، ۲۳۲.</ref>. در برخی ادیان به نشانه‌هایی برای ظهور او اشاره شده است؛ چنان‌که در [[کتاب مقدس]] آمده است که او بر ابرهای آسمانی، با [[قدرت]] و جلال می‌آید و [[فرشتگان]] و [[برگزیدگان]] او را [[همراهی]] می‌کنند<ref>متی، ب۲۴، ۲۹–۳۱.</ref>.

[[قرآن کریم]] ظهور چنین [[مصلح]] نجات‌بخشی را «[[خلافت]] و [[وراثت]] [[صالحان]]» می‌نامد و [[تأیید]] می‌کند: {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند  منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref>.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۲/۷۷؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ۱۳/۲۸۸ و ۱۴/۱۷۰.</ref> همچنین [[روایات]] فراوانی در کتاب‌های [[اهل سنت]]<ref>احمد بن‌حنبل، مسند، ۱/۹۹ و ۲/۴۱۱؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۲/۵۵ و ۷۹؛ سیوطی، الدر المنثور، ۶/۴۷ و ۵۷–۵۸؛ أبی‌داوود، سنن ابی‌داوود، ۲/۳۰۹–۳۱۱.</ref> و [[شیعه]]<ref>نهج البلاغه، خ۱۰۲، ۱۳۹؛ کلینی، الکافی، ۲/۸.</ref> درباره این [[مصلح]] نجات‌بخش نقل شده است. بر اساس برخی از این روایات، در [[میثاق]] [[ازلی]]، مهدویت در کنار [[توحید]]، [[رسالت]] و [[ولایت]] مطرح‌شده و بر آن میثاق گرفته شده است<ref>کلینی، الکافی، ۲/۸.</ref>.

کتاب‌های فراوانی در موضوع [[مهدی موعود]]{{ع}} نوشته شده است. در میان کتاب‌های شیعه می‌توان به [[الغیبة]] [[محمد بن‌ ابراهیم نعمانی]]، [[الفصول المختاره (کتاب)|الفصول المختاره]] [[محمد بن‌ محمد مفید]]، [[الغیبة]] [[محمد بن‌ حسن طوسی]]، [[الملاحم و الفتن]] [[سید بن‌ طاووس]]، [[مکیال المکارم]] میرزا [[محمد تقی اصفهانی]]، [[منتخب الأثر]] [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]، [[المعجم الموضوعی لأحادیث الامام المهدی]]{{ع}} [[علی کورانی]] و [[الامام المهدی{{ع}} عند اهل السنة]] [[مهدی فقیه ایمانی]]. در میان کتاب‌های اهل سنت می‌توان به المهدی [[ابی‌داوو]]د، المهدی [[ابن‌قیم جوزی]]، [[العرف الوردی فی اخبار المهدی]] [[سیوطی]] و [[القول المختصر فی علامات المهدی]] [[ابن‌حجر]] اشاره کرد<ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[مهدویت - ضیائی ارزگانی (مقاله)|مقاله «مهدویت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص۶۴۰–۶۵۱.</ref>.

== [[ویژگی‌های منتظران]] ==

در [[روایات]] ویژگی‌هایی برای [[منتظران]] در دوران غیبت بیان شده است، از جمله:

# معرفت به امام زمان{{ع}}<ref>کلینی، الکافی، ۱/۳۷۱.</ref>؛

# آمادگی، پویایی و تلاش برای [[جهاد]] و [[شهادت]]<ref>نعمانی، الغیبه، ۳۲۰.</ref>؛

# [[پایداری]] در [[محبت اهل بیت]]{{ع}}<ref>خزاز، کفایة الأثر فی النص علی الائمة الاثنی‌عشر، ۲۶۹–۲۷۰.</ref>؛

# [[تخلّق]] به کرامت‌های [[اخلاقی]] و ترک تعلق به مظاهر دنیای مذموم<ref>نعمانی، الغیبه، ۲۰۰.</ref>؛

# دستگیری از ضعیفان و [[فقیران]]<ref>(طبری، محمد، بشارة المصطفی، ۱۱۳.</ref>؛

# صبر بر سختی‌های دوران غیبت<ref>صدوق، کمال الدین، ۱/۳۱۷.</ref>؛

# [[دعا برای فرج]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۲/۴۸۵.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[مهدویت - ضیائی ارزگانی (مقاله)|مقاله «مهدویت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص۶۴۰–۶۵۱.</ref>

# '''[[امید]]:''' امید حاصل از اعتقاد به حضرت مهدی{{ع}} همچون [[روح]] در کالبد و [[خون]] در بدن سبب [[حیات]] [[امت‌ها]] و خسته نشدن ایشان از تلاش و [[مبارزه]] می‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام زمان{{ع}}، ۱۷/۱۰/۱۳۷۴.</ref>. شیعیان با اعتقاد به اینکه [[امام مهدی]] در بین [[مردم]] زنده بوده و دردهای ایشان را [[احساس]] می‌کند از سطح امید به یک آرزوی موهوم فاصله گرفته و در [[انتظار]] واقعیتی عینی هستند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام زمان{{ع}}، ۲۷/۵/۱۳۸۷.</ref>.

# '''تقویت [[معنویت]]:''' مشخص بودن کامل نام و خصوصیات فردی [[حضرت مهدی]]{{ع}} برای [[شیعیان]] زمینه‌ساز ارتباط [[معنوی]]، توجه و [[توسل]] دائمی و مستمر به ایشان گردیده و این امر به گسترش معنویت در آحاد جامعه می‌انجامد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام زمان{{ع}}، ۲۲/۱۲/۱۳۶۸.</ref>. [[انسان]] معتقد به [[امام زمان]]{{ع}} چون با مرکز تفضّلات [[الهی]] و کانون شعاع [[رحمت]] [[حق]]، رابطه‌ای [[روحی]] برقرار می‌کند، [[توفیق]] بیشتری برای برخورداری از وسایل عروج معنوی و [[تقرب]] إلی [[الله]] دارد.

# '''پرهیز از [[تسلیم]] و بی‌تفاوتی:''' اعتقاد به امام حاضر در میان [[مردم]] مانع [[تسلیم شدن]] و بی‌تفاوتی ایشان است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام زمان{{ع}}، ۱۷/۱۰/۱۳۷۴.</ref>. [[منتظران]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} می‌دانند که [[برقراری عدالت]] با [[موعظه]] و [[نصیحت]] حاصل نشده و نیازمند مبارزه با [[قدرت]] طلبان است. [[خداوند متعال]] در [[قرآن]] همراه با [[دعوت]] و نصیحت [[پیامبران]] از مبارزه ایشان با [[طاغوت]] سخن می‌گوید. به همین دلیل اعتقاد به مهدویت سبب حضور در صحنه، تلاش و مبارزه افزون می‌گردد نه بی‌تفاوتی یا تسلیم<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام زمان{{ع}}، ۳۰/۷/۱۳۸۱.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]]، ص۱۹۹ ـ ۲۰۰.</ref>

== نشانه‌های ظهور ==

بنابر بعضی از روایات نشانه‌های متعددی پیش از [[ظهور امام عصر]]{{ع}} واقع خواهد شد، ازجمله قیام پرچم‌های سیاهی از ناحیه شرق<ref>ابن‌حماد، الفتن، ۱۳۱؛ سیوطی، العرف الوردی، ۱۲۴.</ref> [[خروج سفیانی]]،<ref>نعمانی، الغیبه، ۱۴۷؛ سیوطی، العرف الوردی، ۱۴۱.</ref> [[دجال]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۱/۲۵۱ و ۲/۵۲۵.</ref> و [[ندای آسمانی]] در [[ماه رمضان]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۲/۶۵۰؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی، ۲/۷۸.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[مهدویت - ضیائی ارزگانی (مقاله)|مقاله «مهدویت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۹ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۹]]، ص۶۴۰–۶۵۱.</ref>

== ویژگی‌های [[حکومت حضرت مهدی]]{{ع}} ==

== منابع ==

# [[پرونده:13681057.jpg|22px]] [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|'''دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان''']]

# [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|'''منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱''']]

== پانویس ==

{{پانویس}}

{{کلام اسلامی}}

{{امامت شناسی}}

[[رده:امام مهدی]]