←وفات نایب اول
(←مقدمه) |
|||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== القاب == | == القاب == | ||
[[عثمان بن سعید]] در میان [[شیعیان]] به القابی مشهور شده است مانند: | [[عثمان بن سعید]] در میان [[شیعیان]] به القابی مشهور شده است مانند: | ||
# '''سَمّان یا زَیّات (روغنفروش)''': او را "سمّان" یا "زیّات" میگفتند زیرا برای پوشش نهادن به | # '''سَمّان یا زَیّات (روغنفروش)''': او را "سمّان" یا "زیّات" میگفتند زیرا برای پوشش نهادن به مقام والای "[[وکالت]]" و "[[نیابت]]" به [[تجارت]] زیتون اشتغال داشت، تا به این وسیله در آن روزگار که خفقان و اختناق عجیبی بر [[جهان]] پهناور اسلامی و به خصوص [[شیعیان]] و دوستداران [[اهل بیت]] [[حاکم]] بود، خود را از شر دستگاه [[خلافت]]، حفظ نماید. روش وی چنین بود که [[شیعیان]]، اموالی را که برای [[امام حسن عسکری]] {{ع}} میآورند به وی [[تسلیم]] میکردند و او از [[ترس]] [[دستگاه عباسی]]، آن [[اموال]] را میان ظرف روغن پنهان نموده و بدینگونه به خانه [[امام]] {{ع}} میرسانید<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. او برای پوشش نهادن به موقعیت حساس خود، در بازار روغنفروشان برای ارتش روغن و اجناس دیگر حمل میکرد<ref>روزگار رهایی، ج ۱، ص ۲۹۱.</ref>. | ||
# '''[[اسدی]]''': چون از قبیله "[[بنی اسد]]" بود، لذا به او "[[اسدی]]" میگفتند<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. | # '''[[اسدی]]''': چون از قبیله "[[بنی اسد]]" بود، لذا به او "[[اسدی]]" میگفتند<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. | ||
# '''[[عسکری]]''': [[عثمان بن سعید]] را "[[عسکری]]" نیز میگفتند، زیرا او از محله "[[عسکر]]" [[سامرا]] بوده است<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. | # '''[[عسکری]]''': [[عثمان بن سعید]] را "[[عسکری]]" نیز میگفتند، زیرا او از محله "[[عسکر]]" [[سامرا]] بوده است<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. | ||
# '''عَمری''': وی به این [[لقب]] شهرت بیشتری دارد. در علت انتساب وی به "عمری" بین | # '''عَمری''': وی به این [[لقب]] شهرت بیشتری دارد. در علت انتساب وی به "عمری" بین علمای رجال [[اختلاف]] است. [[شیخ طوسی]] در "[[الغیبة]]" مینویسد: گروهی از [[شیعیان]] گفتهاند: حضرت [[امام عسکری]] {{ع}} فرمود: اسم "[[عثمان]]" و کنیه او "ابو عمرو" در یک شخص جمع نمیشود و دستور دادند کنیه او را بر هم زنند و از آنوقت "عمری" خوانده شد<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref> | ||
== ویژگیهای عثمان بن سعید == | == ویژگیهای عثمان بن سعید == | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
# مورد [[اطمینان]] سه [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} و [[امین]] ایشان بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.</ref>؛ | # مورد [[اطمینان]] سه [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} و [[امین]] ایشان بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.</ref>؛ | ||
# در مراسم ولادت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} حضور چشمگیری داشت<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، باب ۴۲، ح ۶.</ref>؛ | # در مراسم ولادت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} حضور چشمگیری داشت<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، باب ۴۲، ح ۶.</ref>؛ | ||
# مراسم | # مراسم کفن و [[دفن]] [[امام عسکری]] {{ع}} را بر عهده گرفت<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶، ح ۳۱۸.</ref>؛ | ||
# به [[دستور]] [[امام عسکری]] {{ع}} پس از [[شهادت]] آن حضرت، عهدهدار نیازهای [[خانواده]] آن حضرت شد؛ | # به [[دستور]] [[امام عسکری]] {{ع}} پس از [[شهادت]] آن حضرت، عهدهدار نیازهای [[خانواده]] آن حضرت شد؛ | ||
# افزون بر آنکه از طرف [[امام عسکری]] {{ع}} به [[نیابت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[نصب]] شده بود، توسط خود [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} نیز به این | # افزون بر آنکه از طرف [[امام عسکری]] {{ع}} به [[نیابت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[نصب]] شده بود، توسط خود [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} نیز به این مقام گماشته شد؛ | ||
# نقش مهمّی در رسوایی [[جعفر کذاب]] داشت؛ | # نقش مهمّی در رسوایی [[جعفر کذاب]] داشت؛ | ||
# پس از [[وفات]] وی، | # پس از [[وفات]] وی، نامه تسلیتی از طرف [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} صادر شد و در آن، از او تجلیل فراوانی شد. | ||
وی اندکی پیش از سپری شدن عمرش، به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، فرزندش، [[محمد بن عثمان]] را [[نایب خاص]] پس از خود [[منصوب]] کرد. البته پیش از این، [[فرزند]] [[عثمان بن سعید]] از سوی [[امام عسکری]] {{ع}} فردی مورد [[اطمینان]] برای فرزندش [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} معرفی و معین شده بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۳۰۴ - ۳۰۶.</ref> | وی اندکی پیش از سپری شدن عمرش، به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، فرزندش، [[محمد بن عثمان]] را [[نایب خاص]] پس از خود [[منصوب]] کرد. البته پیش از این، [[فرزند]] [[عثمان بن سعید]] از سوی [[امام عسکری]] {{ع}} فردی مورد [[اطمینان]] برای فرزندش [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} معرفی و معین شده بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۳۰۴ - ۳۰۶.</ref> | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
یکی از پژوهشگران معاصر درباره مدت [[نیابت]] [[نایب]] نخست، چنین نوشته است: "با وجود نقش تعیینکننده [[عثمان بن سعید]] در سازماندهی و تحکیم پایگاه [[شیعیان]]، بسیاری از ابعاد شخصیت و زندگانی او در دوران کودکی و [[جوانی]] و چگونگی رشد و نموّ او، از جمله تولد، [[وفات]] و مدت نمایندگی او در بستر [[تاریخ]] مبهم مانده است. | یکی از پژوهشگران معاصر درباره مدت [[نیابت]] [[نایب]] نخست، چنین نوشته است: "با وجود نقش تعیینکننده [[عثمان بن سعید]] در سازماندهی و تحکیم پایگاه [[شیعیان]]، بسیاری از ابعاد شخصیت و زندگانی او در دوران کودکی و [[جوانی]] و چگونگی رشد و نموّ او، از جمله تولد، [[وفات]] و مدت نمایندگی او در بستر [[تاریخ]] مبهم مانده است. | ||
هیچ نویسنده و مورخی به صورت قطع و [[یقین]]، [[تاریخ]] [[وفات]] او را مشخص نکرده است. بعضیها به طور کلی متعرض این مسأله نشدهاند و بعضی هم با بیان تاریخهای احتمالی، از کنار مسأله رد شدهاند. برخی دیدگاهها دو دیدگاه را مطرح کردهاند و سپس نخستین آن دو را [[انتخاب]] کرده، اینگونه نوشتهاند: "او پیش از سال ۲۶۷ ق درگذشته است<ref>تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۵۶.</ref>؛ اما مشخص نیست کدام سال. بیشتر تاریخنگاران و | هیچ نویسنده و مورخی به صورت قطع و [[یقین]]، [[تاریخ]] [[وفات]] او را مشخص نکرده است. بعضیها به طور کلی متعرض این مسأله نشدهاند و بعضی هم با بیان تاریخهای احتمالی، از کنار مسأله رد شدهاند. برخی دیدگاهها دو دیدگاه را مطرح کردهاند و سپس نخستین آن دو را [[انتخاب]] کرده، اینگونه نوشتهاند: "او پیش از سال ۲۶۷ ق درگذشته است<ref>تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۵۶.</ref>؛ اما مشخص نیست کدام سال. بیشتر تاریخنگاران و دانشمندان علم رجال، همین احتمال را [[انتخاب]] کردهاند و این، به واقع نزدیکتر است<ref>ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۱۴۲.</ref>. | ||
[[ابو نصر هبة اللّه بن محمد]] میگوید: "[[قبر]] [[عثمان بن سعید]] در طرف غربی [[بغداد]] در خیابان "میدان" در اوّل محل، که به "درب جبله" معروف است، در داخل [[مسجد]]، درب راست که داخل میشوند و [[قبر]] در خود [[قبله]] [[مسجد]] قرار دارد"<ref>ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۱۴۴.</ref>. | [[ابو نصر هبة اللّه بن محمد]] میگوید: "[[قبر]] [[عثمان بن سعید]] در طرف غربی [[بغداد]] در خیابان "میدان" در اوّل محل، که به "درب جبله" معروف است، در داخل [[مسجد]]، درب راست که داخل میشوند و [[قبر]] در خود [[قبله]] [[مسجد]] قرار دارد"<ref>ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۱۴۴.</ref>. | ||
برای [[عثمان بن سعید]] دو [[فرزند]] به نامهای "[[محمد بن عثمان]]" ـ که بعدها دومین [[نایب]] [[امام زمان]] {{ع}} شد ـ و " | برای [[عثمان بن سعید]] دو [[فرزند]] به نامهای "[[محمد بن عثمان]]" ـ که بعدها دومین [[نایب]] [[امام زمان]] {{ع}} شد ـ و "احمد بن عثمان" ذکر شده است<ref>زندگانی نواب خاص [[امام زمان]] {{ع}}، غفارزاده، ص ۱۰۵.</ref>. | ||
مرحوم [[علامه مجلسی]] در "بحار" زیارتنامهای را برای [[عثمان بن سعید]] [[نقل]] کرده است که اینگونه شروع میشود: {{عربی|"السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، النَّاصِحُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ و..."}}<ref>بحار الانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۹۳.</ref><ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۳۰۴ – ۳۰۶؛ [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱؛ [[رحیم لطیفی|لطیفی، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۲۳۰-۲۳۷.</ref> | مرحوم [[علامه مجلسی]] در "بحار" زیارتنامهای را برای [[عثمان بن سعید]] [[نقل]] کرده است که اینگونه شروع میشود: {{عربی|"السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، النَّاصِحُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ و..."}}<ref>بحار الانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۹۳.</ref><ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۳۰۴ – ۳۰۶؛ [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱؛ [[رحیم لطیفی|لطیفی، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۲۳۰-۲۳۷.</ref> |