علی بن محمد سمری در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

او چهارمین و آخرین [[نایب امام زمان]] {{ع}} است که به دستور آن [[حضرت]] و توسط حسین بن روح به [[جانشینی]] وی [[منصوب]] شد و تا سال ۳۲۹ مجموعاً در حدود سه سال [[نیابت خاص]] آن حضرت را بر عهده داشت. [[ابوالحسن]] در اصل [[اهل]] یکی از روستاهای اطراف [[بصره]] بود. بنابر نقل برخی از [[مورخان]]، بسیاری از اعضای [[خاندان]] او مانند حسن و محمد [[فرزندان]] [[اسماعیل بن صالح]] و [[علی بن زیاد]] در بصره [[املاک]] زیادی داشتند. آنان نیمی از درآمد این املاک را [[وقف]] [[امام عسکری]] {{ع}} کرده بودند که آن حضرت همه ساله درآمد آنها را دریافت و با ایشان مکاتبه می‌کردند<ref>اثبات الوصیه، ص۲۴۶-۲۴۷، به نقل از: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص۲۱۰.</ref>.

 

در واقع مهم‌ترین تحولی که در دوره [[سمری]] رخ داد، توقیعی از [[حضرت بقیة الله]] {{ع}}، حاوی [[پیش‌گویی]] درباره [[مرگ]] قریب‌الوقوع این [[نایب]] بود که چند [[روز]] پیش از درگذشت وی مطرح شد. متن این [[توقیع]]، [[آغاز غیبت کبری]] را [[وعده]] می‌داد. اینک متن توقیع:

[[خداوند]] به برادرانت در فقدان تو [[پاداش]] بزرگ عطا فرماید. تو تا شش [[روز]] دیگر [[رحلت]] خواهی کرد؛ کارهایت را جمع و [[جور]] کن و به هیچ‌کس به عنوان [[جانشین]] خود [[وصیت]] نکن. اکنون [[زمان غیبت کبری]] فرا رسیده و [[ظهور]] من تنها با اجازه [[خداوند]] خواهد بود و آن پس از مدتی طولانی و زمانی خواهد بود که دل‌های [[مردم]] در نهایت [[قساوت]] و روی [[زمین]] پر از [[بیداد]] و [[ستم]] باشد. کسانی پیش [[شیعیان]] ما مدعی [[ارتباط]] و [[دیدار]] با من خواهند شد. هرکس پیش از [[خروج سفیانی]] و [[صیحه آسمانی]] - که از [[علائم ظهور]] است - چنین ادعایی کند [[دروغ‌گویی]] بیش نخواهد بود<ref>الغیبة، ص۲۴۳.</ref>.

این [[توقیع]] اصول کلی دوره جدید را خاطر نشان کرد و در کنار سایر [[توقیعات]] و احادیثی که پیش از آن از [[ائمه شیعه]] صادر شده بود، راه نوینی را برای شیعیان ترسیم کرد.<ref>[[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت عباسیان (کتاب)|دولت عباسیان]]، ص ۲۳۴.</ref>

==علی بن محمد سمری==

[[علی بن محمد]] با [[کنیه]] [[ابوالحسن]] و [[لقب]] سَمُری، چهارمین و آخرین سفیری است که [[وکالت خاص]] [[امام مهدی]]{{ع}} را در [[روزگار غیبت]] صغرا عهده‌دار بود. با اینکه در برخی آثار جدید او را با عنوان «صیمری» نیز خوانده‌اند<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم{{ع}}، ص۲۱۰؛ جباری، سازمان وکالت، ج۲، ص۴۷۹؛ غفارزاده، زندگی نواب خاص امام زمان{{ع}}، ص۳۰۴.</ref>؛ اما دقت در منابع دیرین تنها لقب [[سمری]] را برای وی ثابت می‌سازد. اگر این لقب برآمده از انتساب جغرافیایی باشد سمر (به فتح سین و ضم میم بدون تشدید) موضعی در یمامه در [[حجاز]] است<ref>حازمی، الأماکن، ص۱۳۳؛ حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۲۴۶.</ref>. البته باید دقت داشت [[علی بن محمد سمری]] با [[علی بن محمد صیمری]] منسوب به منطقه صیمره در [[بصره]] یکی دانسته نشود. نکته‌ای که در برخی آثار از آن [[غفلت]] شده و لقب صیمری برای [[وکیل]] چهارم [[امام عصر]] برشمرده شده است<ref>صدر، تاریخ الغیبة، ج۱، ص۴۱۲؛ جباری، سازمان وکالت، ج۲، ص۴۷۹.</ref>. باید دانست علی بن محمد صیمری از [[اصحاب امام عسکری]]{{ع}} دانسته شده<ref>برقی، رجال، ص۶۱.</ref> که نسبت دامادی با [[جعفر بن محمود]]، [[وزیر]] [[عباسیان]] در عصر [[معتز عباسی]]<ref>طبری، تاریخ، ج۹، ص۲۸۷.</ref> داشته است<ref>مسعودی، اثبات الوصیة، ص۲۴۸.</ref> و هر ساله او و خویشانش نیمی از درآمد زراعی خود را در منطقه صیمره در بصره، [[خدمت]] [[امام عسکری]]{{ع}} ارسال می‌کرده‌اند<ref>سدآبادی، المقنع فی الإمامة، ص۱۴۷؛ طوسی، الغیبة، ص۳۹۳.</ref>.

سمری به امر [[حضرت حجت]]{{ع}} از سوی [[حسین بن روح]] به [[سرپرستی]] [[سازمان وکالت]] و [[جانشینی]] [[سفیر سوم]] [[منصوب]] شد<ref>سدآبادی، المقنع فی الإمامة، ص۲۵۵.</ref>. به دلائلی از جمله کوتاهی دوران [[وکالت]]، انتساب نداشتن به خاندان‌های مشهور [[شیعه]] و روی‌ندادن چالش [[انحراف]] میان [[کارگزاران]] [[شبکه وکالت]] در عصر وی، از زندگانی او گزارش‌های اندکی در [[اختیار]] است. البته این کمی گزارش‌ها نه تنها خللی در کار وکالت وی وارد نمی‌سازند، بلکه خود در تحلیلی دیگر، بر پذیرش وکالت او از سوی [[جامعه]] [[امامیه]] در آن [[روزگار]]، می‌تواند حکایت داشته باشد<ref>برای آگاهی بیشتر: ر.ک: قاضی‌خانی، «کاوشی در چرایی اندک بودن داده‌های شرح‌حال نگاری سمری»، فصل‌نامه انتظار موعود، شماره ۵۰، ص۷۵ – ۹۳.</ref>.

هنگامی که وفات سمری نزدیک شد شیعیان با حضور یافتن نزد وی از جانشینش پرسیدند که او پاسخ داد: فرمانی نیافته است تا در این‌باره به کسی پس از خود وصیت کند<ref>طوسی، الغیبة، ص۳۹۴.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش دوم ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش دوم ج۲]] ص ۳۰۶.</ref>

[[رده:علی بن محمد سمری]]