تکالیف منتظران امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مهدویت}}
[[پرونده:13681460.jpeg|300px|بندانگشتی|تکالیف منتظران امام مهدی]]
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = امام مهدی
| موضوع مرتبط = امام مهدی
| عنوان مدخل  = تکالیف منتظران امام مهدی
| عنوان مدخل  =  
| مداخل مرتبط = [[تکالیف منتظران در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| مداخل مرتبط = [[تکالیف منتظران در معارف و سیره علوی]] - [[تکالیف منتظران در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  = تکالیف منتظران امام مهدی (پرسش)
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
}}
}}
[[پرونده:13681460.jpeg|300px|بندانگشتی|تکالیف منتظران امام مهدی]]
'''تکالیف منتظران امام مهدی{{ع}}''' در عصر غیبت موارد بسیاری است که در [[روایات]] متعددی به آنها اشاره شده است. این [[وظایف]] در دو دسته تقسیم می‏‌شود: وظایف عام مانند: [[امام‌شناسی]]؛ [[پایداری]] در [[محبت اهل بیت]]{{عم}}؛ [[پرهیزگاری]]؛ [[پیروی]] از دستورهای [[امامان]]{{عم}} و دست‏گیری از ضعفا و فقیران‏ و وظایف خاص مانند: [[دوستی]] با [[دوستان]] و [[دشمنی]] با [[دشمنان]] [[حضرت مهدی]]{{ع}}‏‏؛ [[صبر]] بر سختی‌‏های دوران [[غیبت‏]]؛ دعا برای فرج حضرت مهدی{{ع}}‏‏؛ آماده ‏باش دائمی‏؛ [[بزرگداشت]] نام و یاد آن حضرت‏؛ [[حفظ]] پیوند با مقام ولایت‏؛ زمینه‌سازی و [[کسب آمادگی برای ظهور]] [[حجت]] [[حق]] و ارتباط‍‌ با [[فقها]] و [[مراجع تقلید]].


== مقدمه ==
== مقدمه ==
* درباره [[وظایف]] و [[تکالیف]] [[شیعیان]] در [[دوران غیبت]]، سخن‌های بسیاری گفته شده است و حتی در بعضی کتاب‌ها از جمله کتاب
درباره [[وظایف]] و [[تکالیف]] [[شیعیان]] در دوران غیبت، سخن‌های بسیاری گفته شده است و حتی در بعضی کتاب‌ها از جمله کتاب "مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم" تا هشتاد [[وظیفه]] برای [[منتظران]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} برشمرده شده است<ref>مکیال المکارم، ج ۲،


== تکالیف منتظران امام مهدی در درسنامه ==
=== وظایف دانش‌آموزان و دانشجویان ===
* درباره [[وظایف]] و مسؤولیت‌‏های [[منتظران]]، سخن‏های بسیاری گفته شده است؛ اما به اختصار می‌‏توان گفت [[وظایف]] انسان‏ها در این دوران به دو دسته تقسیم می‏‌شود:
{{اصلی|وظایف دانش‌آموزان و دانشجویان در عصر غیبت}}
=== وظایف عام‏===
گروهی که تأثیر شگرفی در هدایت امت اسلامی دارند دانشجویان به ویژه طالبان [[علوم]] و معارف وحیانی‌اند. این گروه که زمینه‌ساز نهادینه شدن فرهنگ انتظار و [[اصلاح]] زمینۀ ظهورند. از جملۀ وظایف دانش‌آموزان و دانشجویان که در [[زمان]] [[غیبت امام مهدی]]{{ع}} نقش مؤثری در هدایت امت اسلامی دارند عبارت‌اند از:
* این [[وظایف]]، در سخنان [[معصومان]] {{عم}} در شمار [[تکالیف]] [[عصر غیبت]] یاد شده است؛ امّا ویژه این دوران نیست و لازم است در همه زمان‏‌ها انجام شود. شاید ذکر آن‏ها در شمار [[وظایف]] [[دوران غیبت]] برای تأکید بوده است. برخی از این [[وظایف]]، بدین قرار است:
# '''تلاش در راه علم‌اندوزی:''' طالب [[دانش]] باید تمام کوشش خویش را در راه علم‌اندوزی به کار گیرد. فرد یا جامعۀ [[جاهل]] به مراتب [[حقیقی]] [[انتظار]] [[دست]] نمی‌یابد و نمی‌تواند [[زمینه‌ساز ظهور]] امامی باشد که خود خزانۀ [[علم الهی]] است<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۲۰۷ـ ۲۰۸.</ref>.
# '''[[شناخت]] [[امام]] هر زمان:''' [[امام صادق]] {{ع}} خطاب به فضیل فرمود: "[[امام]] خود را بشناس که اگر شناختی، دیر و زود شدن این امر، آسیبی به تو نخواهد رساند ...."<ref> {{متن حدیث|" اعْرِفْ‏ إِمَامَكَ‏ فَإِنَّكَ‏ إِذَا عَرَفْتَ‏ لَمْ‏ يَضُرَّكَ‏ تَقَدَّمَ‏ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ "}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۷۱، ح ۲</ref>. [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} در این‏ باره فرمود: "[[پیشوایان]]، مدیران الهی بر مردمند و رؤسای [[بندگان]] اویند. هیچ‏کس جز کسی که آن‏ها را بشناسد و آن‏ها نیز او را بشناسند وارد [[بهشت]] نخواهد شد و جز کسی که آن‏ها را [[انکار]] کند و آن‏ها نیز او را [[انکار]] کنند، داخل [[دوزخ]] نشود ...."<ref> {{متن حدیث|" وَ إِنَّمَا الْأَئِمَّةُ قُوَّامُ‏ اللَّهِ‏ عَلَى‏ خَلْقِهِ‏ وَ عُرَفَاؤُهُ‏ عَلَى‏ عِبَادِهِ‏ وَ لَا يَدْخُلُ‏ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ‏ عَرَفَهُمْ‏ وَ عَرَفُوهُ‏ وَ لَا يَدْخُلُ‏ النَّارَ إِلَّا مَنْ‏ أَنْكَرَهُم‏"}}، سید رضی، نهج البلاغه، ص ۲۱۲، خطبه ۱۵۲</ref><ref> یکی از کامل‏ترین متن‏های امام‏شناسی، زیارت معتبر و ارزشمندی است که از وجود مقدّس امام هادی علیه السّلام به ما رسیده و نام آن، زیارت جامعه کبیره است؛ یعنی بزرگ‏ترین و کامل‏ترین زیارتی که با آن، می‏شود همه معصومان علیهم السّلام را زیارت کرد</ref>
# '''[[شناخت امام]]{{ع}}:''' شناخت امام{{ع}} هرچه وسیع‌تر باشد تأثیرش در [[زندگی]] بیشتر خواهد بود. [[اطاعت از امام]]{{ع}} مستلزم [[شناخت]] آن حضرت است، اصولاً [[اطاعت]] واقعی بدون [[معرفت]] امکان‌پذیر نیست. عدم شناخت موجب [[گمراهی]] و [[انحراف]] از [[دین]] می‌‌شود.
# '''[[پایداری]] در [[محبت]] [[اهل بیت]] {{عم}}:''' یکی از [[وظایف]] مهم ما در هر عصر و زمان، [[محبت]] و [[دوستی]] با [[اهل بیت]] [[پیامبر]] {{صل}} در [[جایگاه]] [[دوستان]] [[خداوند]] سبحانه و تعالی است. در [[دوران غیبت]] واپسین پیشوای [[معصوم]]، به سبب [[پنهان‌‏زیستی]] [[امام]]، ممکن است عواملی [[انسان]] را از این [[وظیفه]] مهم دور سازد؛ از این ‏رو در [[روایات]]، سفارش شده است که بر [[محبت]] به آن [[انوار]] [[مقدس]] پایدار باشیم. فراموش نکنیم این [[محبت]]، [[دستور]] [[پروردگار]] متعال است. سال‏ها پیش از آن‏که آن حضرت، زندگی دنیایی خود را آغاز کند، انسان‏‌های [[پاک]] به او ابراز [[محبت]] کرده‌‏اند. [[رسول اکرم]] {{صل}}، آن اشرف [[انبیا]] و واپسین فرستاده الهی، آن‏گاه که سخن از واپسین [[وصی]] خود به میان می‏‌آورد، در نهایت [[احترام]]، از بزرگ‏ترین واژگان [[محبت]] یعنی {{عربی|" بِأَبِي‏ وَ أُمِّي‏ "}}؛ بهره برده است؛ آن‏جا که فرمود: "پدر و مادرم فدایش باد! که او هم‏نام من و شبیه من و شبیه [[موسی بن عمران]] است که بر او نورهایی احاطه دارد .... "<ref>{{متن حدیث|" بِأَبِي‏ وَ أُمِّي‏ سَمِيِّي‏ وَ شَبِيهِي‏ وَ شَبِيهُ‏ مُوسَى‏ بْنِ‏ عِمْرَانَ‏ عَلَيْهِ‏ جُيُوبُ‏ النُّور‏"}}، علی بن محمّد خزاز قمی، کفایة الاثر، ص ۱۵۶</ref>
# '''تصمیم بر [[یاری رساندن]] بر [[امام زمان]]{{ع}}:''' [[زمان ظهور]] حضرت به صورت قطع بر ما مخفی است و اگر کسی احیاناً [[زمان]] معینی را معلوم کند به نص صریح [[روایات]] [[دروغگو]] شمرده می‏‌شود، امام زمان{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|کَذَبَ الْوَقَّاتُونَ}}<ref>کافی، ج ۱، ص۳۶۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد رضا آزاد منجیری|آزاد منجیری، محمد رضا]]، [[ویژگی‌های دانشجوی منتظر (مقاله)|ویژگی‌های دانشجوی منتظر]].</ref>
# '''[[پرهیزگاری]]:''' پروای الهی، در همه زمان‌‏ها لازم و [[واجب]] است؛ اما در [[دوران غیبت]] به [[دلیل]] شرایط خاص، اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که در این دوران، عوامل فراوانی دست به هم داده تا [[انسان‌‏ها]] را به بی‌راهه کشانده [[گمراه]] سازند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هرکس شاد می‏‌شود از آن‏که از [[یاران قائم]] باشد، پس می‏‌بایست [[پرهیزکار]] بوده، نیکویی‌‏های [[اخلاقی]] را عمل کند؛ در حالی که [[منتظر]] است؛ پس اگر از [[دنیا]] برود و پس از آن، [[قائم]] [[قیام]] کند، پاداشی مانند آن‏کس که [[قائم]] را [[درک]] نماید، خواهد داشت؛ پس کوشش کنید و [[منتظر]] باشید. گوارایتان بادای گروه مورد [[رحمت]] الهی واقع شده!" <ref> نعمانی، الغیبة، ص ۲۰۰</ref>
# '''[[پیروی]] از دستورهای [[امامان]] {{عم}}:''' از آن‏جا که همه [[امامان]] {{عم}}، [[نور]] واحدی هستند، دستورها و فرموده‏‌های ایشان نیز یک [[هدف]] را دنبال می‌‏کند؛ بنابراین، [[پیروی]] از هر کدام، [[پیروی]] از همه آن‏ها است. در زمانی که یکی از آن‏ها در دسترس نیست، دستورهای دیگران چراغ راه [[هدایت]] است. [[امام صادق]] {{ع}} در پاسخ کسی که گفت: " شنیده‏‌ایم [[صاحب الامر]] غایب خواهد شد؛ پس چه کنیم؟ فرمود: چنگ بزنید به آنچه از [[پیشوایان]] قبل در دستتان است، تا این‏که امر بر شما آشکار شود"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۱۵۹، ح ۴ و ۵</ref>.
# '''دست‏گیری از ضعفا و فقیران‏:''' کمک به ضعفا و محرومان در همه زمان‌‏ها کاری بس ارزشمند است و در [[دین اسلام]] به آن سفارش شده است؛ اما به [[علت غیبت]] [[امام]]، در [[دوران غیبت]] [[ارزش]] بیشتری دارد. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "... هر آینه باید قوی شما ضعیفتان را کمک نماید و باید ثروتمندتان بر فقیرتان عطوفت نماید و فرد برای برادر دینی خود خیرخواهی نماید ... پس اگر شخص در این حال از [[دنیا]] رفت پیش از آن‏که [[قائم]] [[ظهور]] کند، [[شهید]] از [[دنیا]] رفته است .... "<ref> محمد بن ابی القاسم طبری آملی، بشارة المصطفی، ص ۱۱۳</ref> البته [[فقر]]، گاهی [[فقر]] اقتصادی و گاهی [[فقر]] فرهنگی و معنوی است.


=== وظایف خاص‏===
=== وظایف کهنسالان ===
* [[وظایف]] خاص، وظایفی است که به نوعی با [[غیبت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}در ارتباط است که به شمارش آن‏ها می‏‌پردازیم:
{{اصلی|وظایف کهنسالان در عصر غیبت}}
# '''[[دوستی]] با [[دوستان]] و [[دشمنی]] با [[دشمنان]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏‏:''' در [[روایات]] فراوانی از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بر [[محبت]] و [[دوستی]] با [[اهل بیت]] {{عم}} و [[دشمنی]] با [[دشمنان]] ایشان تأکید شده و این مربوط به همه زمان‏ها است؛ امّا در برخی [[روایات]] به صورت ویژه به [[دوستی]] با [[دوستان]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ و [[دشمنی]] با [[دشمنان]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] سفارش شده است. [[امام باقر]] {{ع}} از [[رسول خدا]] {{صل}} [[روایت]] کند که فرمود: "خوشا بر احوال کسی که [[قائم]] [[اهل بیت]] مرا [[درک]] کرده و در [[غیبت]] و پیش از قیامش پیرو او باشد؛ دوستانش را [[دوست]] بدارد و با دشمنانش [[دشمن]] باشد؛ چنین کسی در [[روز قیامت]]، از [[رفقا]] و [[دوستان]] من و گرامی‏‌ترین [[امت]] من خواهد بود"<ref> {{متن حدیث|" طُوبَى‏ لِمَنْ‏ أَدْرَكَ‏ قَائِمَ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ وَ هُوَ يَأْتَمُ‏ بِهِ‏ فِي‏ غَيْبَتِهِ‏ قَبْلَ‏ قِيَامِهِ‏ وَ يَتَوَلَّى‏ أَوْلِيَاءَهُ‏ وَ يُعَادِي أَعْدَاءَهُ ذَلِكَ مِنْ رُفَقَائِي وَ ذَوِي مَوَدَّتِي وَ أَكْرَمُ أُمَّتِي عَلَيَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ‏"}}، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۲۸۶، ح ۲</ref>.
کهنسالان در هر [[اجتماعی]] با کوله‌باری از تجربه‌های اندوخته و درس‌های آموخته از [[زندگی]]، در حرکت و [[تربیت]] [[جوامع]] نقش چشمگیری دارند. [[تربیت]] جامعه منتظر نیز از این قاعده بیرون نیست، پس شایسته است تا آنان خویش را به دو صفتی که در این دعای [[شریف]] به عنوان وصف مطلوب آنان از [[خدای سبحان]] درخواست گردیده متصف گردانند، تا هم خود [[اهل]] [[انتظار راستین]] باشند و هم [[الگوی عملی]] دیگران:
# '''[[صبر]] بر سختی‌‏های دوران [[غیبت‏]]:''' امروزه کم نیستند افرادی که به دلیل‌‏هایی، باور به آن [[امام غایب]] و یاد آن حضرت را برنمی‌‏تابند و در این راه، از هرگونه ایجاد مانع و اذیت و [[آزار]] فرو نمی‌‏گذارند. از آن‏جا که یکی از آموزه‌‏های مهم دینی [[صبر]] بر مشکلات و مصیبت‌‏ها است، لازم‏ است در این دوران، بیش از هر زمان دیگر برابر این مشکلات و مصیبت‌‏ها [[شکیبایی]] داشته باشیم. [[امام حسین بن علی]] {{عم}} فرمود: "... کسی که در [[غیبت]] او بر اذیت و [[تکذیب]] [[صبر]] کند، بسان مجاهدی است که با [[شمشیر]] در رکاب [[پیامبر اکرم]] {{صل}} با [[دشمنان]] [[مبارزه]] کند<ref> {{متن حدیث|" أَمَا إِنَ‏ الصَّابِرَ فِي‏ غَيْبَتِهِ‏ عَلَى‏ الْأَذَى‏ وَ التَّكْذِيبِ‏ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ‏ بَيْنَ‏ يَدَيْ‏ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}‏"}}، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۳۱۷، ح ۳؛ عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۶</ref>.
# '''[[حفظ]] [[وقار]]:''' بر اساس دعای [[نورانی]] [[ولی عصر]]{{ع}} بر کهنسالان بایسته است در [[اندیشه]] و عمل، متانت خویش را حفظ کنند و از هر عملی که از قدر آنها بکاهد و جایگاهشان را پایین آورد بپرهیزند: {{متن حدیث|وَ عَلَى مَشَايِخِنَا بِالْوَقَارِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}.
# '''[[دعا برای فرج]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏‏:''' [[دعا]] و [[نیایش]]، در [[فرهنگ]] اسلامی [[جایگاه]] والایی دارد. یکی از مصادیق [[دعا]] می‌‏تواند رفع گرفتاری‌‏های همه انسان‏ها باشد. در نگاه [[شیعه]]، این مهم تحقق نمی‌‏یابد، مگر آن زمانی که واپسین [[ذخیره الهی]] از پس پرده [[غیبت]] بیرون آمده [[جهان]] را به [[نور]] خود روشن سازد؛ از این‌‏رو است که در برخی [[روایات]] سفارش شده است برای [[فرج]] و [[گشایش]] دست به [[دعا]] برداریم. در [[روایت]] است که خود آن حضرت، در بخشی از [[توقیع]] شریف فرمود: "و برای [[تعجیل فرج]] بسیار [[دعا]] کنید"<ref> {{متن حدیث|" وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ‏ الْفَرَج‏‏"}}، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۸۳، ح ۴</ref>.
# '''حفظ سَکینه:''' سکینه دومین صفتی است که اتصاف به آن برای کهنسالان بایسته است. اگرچه اقتضای طبیعت کهنسالی کم صبری و بی‌قراری است، بر [[پیران]] [[منتظر]] شایسته و بایسته است تا به هنگام [[غضب]] یا هر زمینه تحریکی دیگری که آنان را به [[اضطراب]] و [[بی‌ثباتی]] در گفتار و [[رفتار]] می‌کشاند، [[آرامش]] و وزانت خویش را حفظ کنند: {{متن حدیث|وَ السَّكِينَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۲۰۸-۲۰۹.</ref>.
# '''آماده ‏باش دائمی‏:''' از مهم‏ترین [[وظایف]] [[دوران غیبت]]، [[آمادگی]] دائمی و [[راستین]] است. در این‏ باره در کتاب‏‌های روایی [[روایات]] فراوانی وجود دارد. [[امام باقر]] {{ع}} ذیل [[آیه]] شریف‏ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref> ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید؛ سوره آل عمران، آیه: ۲۰۰.</ref>؛ فرمود: بر انجام [[واجبات]] [[شکیبایی]] کنید و برابر [[دشمنان]]، یک‏دیگر را [[یاری]] نمایید و برای [[یاری]] پیشوای [[منتظر]]، همواره [[آمادگی]] خود را حفظ کنید<ref> {{متن حدیث|" اصْبِرُوا عَلَى‏ أَدَاءِ الْفَرَائِضِ‏ وَ صابِرُوا عَدُوَّكُمْ‏ وَ رابِطُوا إِمَامَكُمُ‏ الْمُنْتَظَرَ‏‏"}}، نعمانی، الغیبة، ص ۱۹۹</ref>. همچنین [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هریک از شما برای [[ظهور]] [[امام مهدی|قائم]] {{ع}} ابزار جنگی فراهم کنید؛ اگر چه یک تیر باشد. [[امید]] است همین که کسی این [[نیت]] را داشته باشد، حقّ‏تعالی او را از [[اصحاب]] و [[یاوران]] او قرار دهد"<ref> نعمانی، الغیبة،، ص ۳۲۰، ح ۱۰</ref>.
# '''بزرگداشت نام و یاد آن حضرت‏:''' یکی از مسؤولیت‏‌های [[شیعه]] برابر [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ در این دوران، بزرگداشت نام و یاد آن حضرت است. این بزرگداشت، جلوه‏‌های فراوانی دارد؛ از تشکیل نشست‏‌های [[دعا]] و [[نیایش]] گرفته، تا اقدام‏‌های فرهنگی و ترویجی و از تشکیل حلقه‌‏های بحث و گفت‏وگو گرفته، تا پژوهش‌‏های بنیادین و سودمند، همه و همه می‏‌تواند در راستای بلندی بخشیدن به این نام بزرگ باشد.
# '''حفظ پیوند با [[مقام]] [[ولایت]]‏''' حفظ و تقویت پیوند قلبی با [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} و تجدید دائمی [[عهد]] و [[پیمان]]، یکی دیگر از [[وظایف]] مهمی است که هر [[شیعه]] [[منتظر]] در [[عصر غیبت]] بر عهده دارد. [[امام باقر]] {{ع}} درباره ثابت‏ قدمان بر امر [[ولایت]] فرموده است: "زمانی بر [[مردم]] آید که امامشان [[غیبت]] کند. خوشا بر افرادی که در آن زمان، بر امر ما ثابت بمانند! کمترین ثوابی که برای آن‏ها خواهد بود، این است که باری ‏تعالی به آن‏ها ندا کرده و فرماید: "ای [[بندگان]] وای کنیزان من! به [[نهان]] من [[ایمان]] آوردید و [[غیب]] مرا [[تصدیق]] کردید؛ پس به [[ثواب]] نیکوی خود، شما را مژده می‌‏دهم. شما [[بندگان]] و کنیزان حقیقی من هستید. از شما می‏‌پذیرم و از شما درمی‌‏گذرم و برای شما می‌‏بخشم و به واسطه شما [[باران]] بر بندگانم می‌‏بارم و بلا را از آن‏ها بگردانم. و اگر شما نبودید، بر آن‏ها [[عذاب]] می‌‏فرستادم .... "<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۳۳۰، باب ۳۱، ح ۱۵</ref>.
* شکی نیست [[امامان معصوم]] {{عم}} سخنی از نزد خود نمی‌گویند و آنچه در این سخن بدان اشاره فرموده‌اند برگرفته از علومی است که از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و آن [[حضرت]] نیز از [[وحی الهی]] دریافت کرده است؛ بنابراین جای هیچ تردیدی باقی نخواهد ماند. بنابراین یکی از کارهایی که این پیوند را ناگسستنی می‌کند [[تجدید عهد]] هر [[روزه]] با آن [[یار]] سفر کرده است. در این‌باره سفارش شده در پگاه هر روز، زانوی [[ادب]] در مقابل ساحت آن [[امام همام]] بر [[زمین]] نهاده به [[دستور امام]] [[صادق]] {{ع}} این عهدنامه را [[نجوا]] نماید که اگر [[چهل]] صبح چنین کند، [[امید]] است از [[یاران]] آن [[حضرت]] باشد؛ دعایی که این‌گونه آغاز می‌شود: {{متن حدیث|"بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَولانا صَاحِبَ الزَّمَانِ اَيْنَما کَانَ وَ حَيثُما کَانَ مِنْ مَشَارِقِ الأرْضِ وَ مَغَارِبِهَا سَهْلِهَا وَ جَبَلهَا غَنِيّ وَ عَنْ وَالِدَيَّ و عَنْ وُلْدِي وَ إخْوَانِي التَّحِيَّةَ وَ السَّلَامَ عَدَدَ خَلْقِ اللَّهِ وَ زَنَةَ عَرْشِ اللَّه..."}}<ref>کفعمی، ابراهیم بن علی، مصباح کفعمی، ص ۵۵۰؛ و نیز ر. ک: شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۱۷ - ۴۲۳.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۲۲۲-۲۳۳.</ref>.


== وظایف منتظران در درسنامه امام شناسی ==
=== وظایف زنان ===
===۱. [[امام‌شناسی]] ===
{{اصلی|وظایف زنان در عصر غیبت}}
* یکی از مهمترین [[وظایف]] درباره [[امام]]، [[شناخت]] اوست که از سه جنبه باید پیرامون آن [[شناخت]] پیدا کنیم:
زن‌ها بخشی مهم از [[جامعه]] اسلامی‌اند از آن رو که سهمی درخور از [[آرامش]] و [[امنیت]] روانی [[جامعه]] وامدار نقش بی‌نظیر زنان است؛ نیز [[صلاح]] نسل امروز و سداد نسل فردا در گرو [[صلاح]] و سداد آن‌هاست. آفت بزرگی که می‌تواند مانع کارکرد اساسی و ثمربخش این بخش از اجتماع شود و آنان را که قادرند عامل [[سعادت]] فرد و [[جامعه]] باشند به ابزار انحطاط خویش و جامعه‌شان بدل کند، همانا فقدان صفت‌هایی است که [[امام عصر]] {{ع}} آن‌ها را بایسته زنان [[امت]] مهدوی می‌داند و آراستگی به آن صفات را از درگاه عز ربوبی برایشان درخواست می‌کند:
==== [[شناخت شخصیت اهل بیت]] {{عم}} ====
# '''حیاء:''' بانوان [[منتظر]]، امانتداران مظهریت اسمای جمالی خداوندند. آنان باید این [[امانت]] الهی را پاس دارند و خویش را در برابر وسوسه‌های شیاطین ظاهری و باطنی که می‌کوشند تا با شکستن حریم [[شرع]]، [[عقل]] و [[اخلاق]]، این [[امانت]] بزرگ الهی را ضایع کنند، حفظ و مراقبت کنند تا به دام [[شیطان]] نیفتند.
* [[شناخت]] [[خلیفه الهی]] و [[امام]] هر عصر، تنها [[معرفتی]] ساده و ابتدایی بر پایه [[شناخت]] [[حسب و نسب]] و نیز [[شناخت]] [[تاریخی]] نیست، تا آن کس که [[امام]] را به اسم و [[خاندان]] و [[تاریخ]] [[شناخت]]، [[گمان]] کند به [[معرفت]] [[حیات]] بخش [[امام]] راه یافته و از [[حیات]] و [[مرگ جاهلی]] رهیده است، بلکه [[شناخت]] [[شخصیت حقیقی]] [[امام]] و [[اعتقاد]] به [[ولایت]] به انضمام [[اطاعت]] او لازم است، و گرنه [[حاکمان]] برخاسته از [[سقیفه]]، [[طاغوتیان]] [[شام]]، فاجعه آفرینان [[کربلا]]، [[حکمرانان]] خونریز [[مروانی]] و [[عباسی]] و... بیش از دیگران به زوایای سطحی [[شناخت]] [[امامان]] عصر خویش عالم بودند<ref>امام مهدی موجود موعود، ص۱۷۰.</ref>.
# '''[[عفت]]:''' بانوان [[منتظر]] آخرین [[حجت خداوند]] {{ع}}، پاسدار حریم عفت‌اند. حفظ [[عفت]]، یعنی نگهداشتن [[نفس]] از تمایلات و شهوات نفسانی، [[فضیلت]] والای بانوان اهل [[انتظار]] است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص ۲۱۰-۲۱۱.</ref>.
* [[امام عسکری]] {{ع}} فرماید: "[[زمین]] تا [[روز قیامت]]، از [[حجت خدا]] بر خلقش خالی نیست. هر که بمیرد، در حالی که [[امام زمان]] {{ع}} خود را نشناسد و به او [[معتقد]] نباشد، [[مرگ]] او [[مرگ جاهلیت]] خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>.
* در فرازهای پایانی [[زیارت جامعه کبیره]] این‌گونه از [[خدای متعال]] درخواست می‌کنیم: "خدایا از تو می‌خواهم که من را از جمله [[عارفان]] به [[اهل بیت]] و [[حق]] آنها قرار دهی"<ref>{{متن حدیث|أَسْأَلُكَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي جُمْلَةِ الْعَارِفِينَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ‌}}</ref>.
* [[امام صادق]] {{ع}} به [[زراره]] سفارش می‌کنند که در [[عصر غیبت]] این [[دعا]] را بخوان: "بار خدایا، خویش را به من بشناسان. پس به [[درستی]] که تو اگر خویش را به من نشناسانی، [[پیغمبر]] تو را نشناسم. خداوندا، [[رسول]] خود را به من بشناسان، پس به [[درستی]] که تو اگر [[رسول]] خود را به من نشناسانی، [[حجّت]] تو را نشناسم. خداوندا، [[حجّت]] خود را به من بشناسان، پس به [[درستی]] که تو اگر [[حجّت]] خود نشناسانی، از [[دین]] خویش [[گمراه]] می‌شوم"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي}}؛ کافی، ج۱، ص۳۳۷.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۷-۲۹.</ref>.
==== [[شناخت]] [[حق اهل بیت]] {{عم}} ====
* دومین جنبه‌ای که در عرصه [[شناخت]] [[اهل بیت]] {{عم}} باید به آن توجه داشته باشیم [[شناخت حق]] این بزرگواران است.
* [[پیامبر اسلام]] {{صل}} می‌فرماید: "به [[خداوند]] [[سوگند]]، بنده‌ای از [[اعمال]] خود سود نمی‌برد، مگر اینکه [[حق]] ما را بشناسد"<ref>{{متن حدیث|وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا يَنْتَفِعُ عَبْدٌ بِعَمَلِهِ إِلَّا بِمَعْرِفَةِ حَقِّنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۷۰؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج۲، ص۷۹.</ref>.
* در [[زیارت جامعه]]، [[خدا]] و [[اهل بیت]] {{عم}} را بر اینکه به [[حق اهل بیت]] {{عم}} عارف‌ایم، [[گواه]] می‌گیریم: {{متن حدیث|عَارِفٌ بِحَقِّكُمْ‌}} و در پایان [[زیارت]] از [[خدا]] این‌گونه درخواست می‌کنیم که ما را از [[عارفان]] به [[حق امام]] قرار دهد: {{متن حدیث|أَسْأَلُكَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي جُمْلَةِ الْعَارِفِينَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ}}<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۹.</ref>.
==== [[شناخت معارف اهل بیت]] {{ع}} ====
* سومین جنبه [[شناخت]] [[اهل بیت]]، [[شناخت]] [[علوم]] و [[معارف]] آنها است.
* [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "[[بهترین]] [[مردم]] پس از ما کسانی‌اند که امر ما را مورد توجه و [[مذاکره]] قرار می‌دهند و دیگران را به سوی ما [[دعوت]] می‌کنند"<ref>{{متن حدیث|خَيْرُ النَّاسِ بَعْدَنَا مَنْ ذَاكَرَ بِأَمْرِنَا وَ دَعَا إِلَى ذِكْرِنَا}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۳۴۸.</ref>.
* [[هروی]] از [[امام رضا]] {{ع}} با [[نقل]] می‌کند که [[حضرت]] فرمود: "[[خدا]] [[رحمت]] کند بنده‌ای را که امر ما را زنده دارد. به آن [[حضرت]] گفتم: چگونه امر شما را زنده کند؟ فرمود: دانش‌های ما را یاد گیرد و به [[مردم]] یاد دهد؛ زیرا [[مردم]] اگر سخنان نیکوی ما را بدانند، هر آینه از ما [[پیروی]] می‌کنند"<ref>{{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا فَقُلْتُ لَهُ وَ كَيْفَ يُحْيِي أَمْرَكُمْ قَالَ يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا}}؛ عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۳۰۷.</ref>.
* در [[زیارت جامعه کبیره]] نیز، [[خدا]] و [[اهل بیت]] {{عم}} را [[گواه]] می‌گیریم بر اینکه حامل [[علوم]] آنهاییم: {{متن حدیث|مُحْتَمِلٌ لِعِلْمِكُم‌}}.
* [[حضرت صادق]] {{ع}} به [[داوود بن سرحان]] فرمود: "ای [[داوود]] [[سلام]] و [[درود]] من را به [[دوستان]] و یارانم برسان، در حالی که من می‌گویم: [[خدا]] [[رحمت]] کند بنده‌ای را که با دیگری گرد آیند و امر ما را به یاد آورند با یکدیگر گفت‌و‌گو نمایند سومی‌آنها گرد نمی‌آیند، جز آنکه [[خدای تعالی]] به آنها بر [[فرشتگان]] [[فخر]] می‌نماید پس هرگاه گرد هم آمدید به ذکر و یاد ما مشغول گردید، زیرا در اجتماع و گرد آمدن و [[مذاکره]] و یادآوری‌تان زنده کردن ما است و [[بهترین]] [[مردم]] پس از ما کسی است که کار ما را [[یادآوری]] نماید و [[مردم]] را به ذکر و یاد ما [[دعوت]] نموده و بخواند"<ref>{{متن حدیث|يَا دَاوُدُ أَبْلِغْ مَوَالِيَّ عَنِّي السَّلَامَ وَ أَنِّي أَقُولُ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً اجْتَمَعَ مَعَ آخَرَ فَتَذَاكَرَ أَمْرَنَا فَإِنَّ ثَالِثَهُمَا مَلَكٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُمَا وَ مَا اجْتَمَعَ اثْنَانِ عَلَى ذِكْرِنَا إِلَّا بَاهَى اللَّهُ تَعَالَى بِهِمَا الْمَلَائِكَةَ فَإِذَا اجْتَمَعْتُمْ فَاشْتَغِلُوا بِالذِّكْرِ فَإِنَّ فِي اجْتِمَاعِكُمْ وَ مُذَاكَرَتِكُمْ إِحْيَاءَنَا وَ خَيْرُ النَّاسِ مِنْ بَعْدِنَا مَنْ ذَاكَرَ بِأَمْرِنَا وَ دَعَا إِلَى ذِكْرِنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۱، ص۲۰۰.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۹-۲۵۱.</ref>.


===۲. تلاش مستمر ===
=== وظایف ثروتمندان ===
* [[ادراک]] صحیح و روشن [[معنای انتظار]]، اقتضا می‌کند که [[انسان]]، حرکتی دائم و تلاشی پویا داشته باشد، تا بر اثر آن، خود و [[جامعه]] خویش را برای [[ظهور امام]] [[منتظر]] {{ع}} آماده کند.
{{اصلی|وظایف ثروتمندان در عصر غیبت}}
* [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "هر یک از شما باید خود را برای [[خروج قائم]] آماده کند، هر چند به آماده کردن یک تیر"<ref>{{متن حدیث|لَيُعِدَّنَّ أَحَدُكُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً}}؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۳۶۶.</ref>.
[[ثروتمندان]]، امانتداران [[اموال]] [[الهی]] و مجرای رسیدن برخی از [[نعمت‌های خداوند]] بر دیگران‌اند. میان ثروتمندان [[جامعه اسلامی]] که در [[انتظار مهدی]] [[موعود]] موجود{{ع}} به‌سر می‌برند و متکاثران مال‌اندوزی که اموال و تجارتشان را از [[خداوند]] بیشتر [[دوست]] می‌دارند<ref>ر.ک: سوره توبه، آیه ۲۴.</ref> فاصله بسیاری است. ثروتمندان [[منتظر]] به اوصافی آراسته‌اند مانند: [[تواضع]] و وسعت‌بخشی<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۲۱۲.</ref>.
* این [[روایت شریف]] می‌فهماند که [[انسان]] تا مرد میدان [[جهاد]] و [[مبارزه]] نشود، نمی‌تواند خویشتن را در زمره [[منتظران راستین]] آن [[حضرت]] بداند.
* لحظه میمون [[ظهور]]، ناپیداست و این خود سبب می‌شود تا هر لحظه، بی‌صبرانه در [[انتظار]] طلوع مبارکش باشیم. این [[انتظار]] عاقلانه، در پرتو [[کلام]] [[نورانی]] صادق[[آل]] [[محمّد]] {{ع}} ما را بر آن می‌دارد که خویش را با حرکت و تلاش در راه استعدادیابی و [[زمینه‌سازی ظهور]] حضرتش و به فراخور خود، حتی به اندازه مهیا کردن تیری، آماده حضورش سازیم<ref>امام مهدی موجود موعود، ص۱۹۰.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۵۱-۲۵۲</ref>.
===۳. [[ارتباط با امام زمان]] ===
* آنچه برای همگان ضروری و دست‌یافتنی است، ایجاد و [[حفظ]] [[ارتباط روحی]] و [[معنوی]] با آن [[حضرت]] است که در پرتو [[رعایت ادب]] حضور و [[ارتباط]] با آن [[حضرت]] تحصیل خواهد شد.
* [[دعا برای امام زمان]] {{ع}}<ref>در کتاب مکیال المکارم، نوشته سید محمد تقی موسوی اصفهانی به هشتاد وظیفه منتظران اشاره شده است.</ref> که از مهم‌ترین [[وظایف شیعه در عصر غیبت]] است. [[منتظران]] [[مصلح]] با [[اقتدا]] به دعای خویش از [[خدای سبحان]] چنین می‌‌خواهد:{{متن حدیث|اللَّهُمَ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِيهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَى طَاعَتِكَ وَ الْقَادَةِ فِي سَبِيلِكَ وَ تَرْزُقُنَا بِهَا كَرَامَةَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ}}.
* این همان معنای بلندی است که [[امام]] [[معصوم]] بدان اشاره و در [[بیان]] [[وظیفه]] [[شیعیان]] در [[عصر غیبت]] می‌فرماید: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِالدُّعَاءِ وَ انْتِظَارِ الْفَرَجِ‌}}؛ چرا که [[دعا]] اگر فقط ناظر به جنبه فردی و [[خودسازی]] باشد، [[انتظار فرج]] قطعاً ناظر به هر دو جنبه فردی و [[اجتماعی]] یا به دیگر سخن، [[خودسازی]] و [[دیگرسازی]] است.
* اظهار [[عشق]] و علاقه به [[حضرت]]، انجام دادن [[مستحبات]] و [[اعمال صالح]] به [[نیابت]] از آن [[حضرت]] و [[اهدای ثواب]] آن به [[ارواح]] طیّب [[عترت طاهره]] از [[بهترین]] راه‌هایی است که می‌تواند [[ارتباط]] [[انسان]] با آن وجود [[مبارک]] را تأمین کند<ref>امام مهدی موجود موعود، ص۱۹۵.</ref>.
* از دیگر [[آداب]] [[حسنه]] در [[ارتباط با امام عصر]] {{ع}}[[ادب]] برخاستن به [[احترام]] نام [[مبارک]] [[ولی عصر]] {{ع}} است که در میان شیفتگان و [[پیروان]] [[خاندان عصمت]] {{عم}} سنتی دیرپاست<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۵۲-۲۵۳.</ref>.


===۴. [[تخلّق]] به مکارم [[اخلاقی]] ===
=== وظایف اقشار آسیب‌پذیر ===
* از مهم‌ترین [[وظایف منتظران]] در [[عصر غیبت]]، [[تخلّق]] به [[محاسن]] و مکارم [[اخلاقی]] است؛ چرا که [[منتظران]] [[مصلح]] خود باید [[صالح]] باشند.
{{اصلی|وظایف اقشار آسیب‌پذیر در عصر غیبت}}
* [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "هر کسی که بودن در شمار [[یاران قائم]] شادمانش سازد، باید به انتظارش باشد و با حال [[انتظار]] به [[پرهیزگاری]] و [[خلق]] [[نیکو]] [[رفتار]] کند و اوست [[منتظر]]. پس اگر اجلش برسد و [[امام]] [[قائم]] {{ع}} پس از درگذشت او [[قیام]] کند، بهره او از [[پاداش]]، مانند کسی است که آن [[حضرت]] را دریافته باشد. پس بکوشید و [[منتظر]] باشید. گوارا باد شما را ای جماعتی که مشمول [[رحمت]] خدایید"<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ‌}}؛ الغیبه، ص۲۰۰.</ref>.
همان‌گونه که اغنیای [[امت اسلامی]] موظف به [[تواضع]] و وسعت بخشیدن به سایر [[اهل]] ایمان‌اند، [[نیازمندان]] و اقشار آسیب‌پذیر نیز می‌باید با [[آراستگی]] به صفات ذیل، استغنای نفس خویش را [[حفظ]] و [[جامه]] [[انتظار راستین]] را به تن کنند:
* [[امام رضا]] {{ع}} می‌فرماید: "[[منتظران]] باید [[انتظار]] خود را با [[صبر]]، [[معاشرت نیکو]]، [[حسن]] همجواری، [[ترویج]] معروف، خودداری از اذیت دیگران. [[گشاده‌رویی]]، [[پندپذیری]] و [[رحمت]] برای [[مؤمنان]] همراه نماید"<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارَ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ وَ حُسْنَ الصُّحْبَةِ وَ حُسْنَ الْجِوَارِ وَ بَذْلَ الْمَعْرُوفِ وَ كَفَّ الْأَذَى وَ بَسْطَ الْوَجْهِ وَ النَّصِيحَةَ وَ الرَّحْمَةَ لِلْمُؤْمِنِينَ}}؛ بحارالأنوار، ج۱۰، ص۳۶۱.</ref>.
# '''[[صبر]]:''' بر آن دسته از [[منتظران راستین]] [[امام عصر]]{{ع}} که از اغنیا نیستند رواست که با پرهیز از آشفتگی و بی‌تابی که زمینه‌ساز [[انحراف]] آنان است و با [[آرامش نفس]] به [[امداد]] [[خداوند]] قادر اتکال و بر بلای مضیقه معاش صبر کنند: {{متن حدیث|وعلی الفقراء بالصبر}}.
* [[منتظر واقعی]] [[امام زمان]] {{ع}}، خودِ [[امام زمان]] {{ع}} و بیش از همه [[انسان‌ها]] در پی تحقق [[مقدمات ظهور]] خویش است. این مهم، از سخنان [[نورانی]] و [[ادعیه]] مأثورِ آن [[امام]] به‌دست می‌آید. دعای معروف: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ}} است، که سرچشمه همه [[صفات]] [[منتظران راستین]] و بیان‌کننده مجموعه [[وظایف]] فرد و [[جامعه منتظر]] است، نمونه آن است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۵۳-۲۵۴.</ref>.
# '''[[قناعت]]:''' بر اقشار کم درآمدی که [[دل]] در گرو [[ظهور امام زمان]]{{ع}} دارند بایسته است که با تدبیر [[معیشت]] خویش بر محور قناعت، افزون بر صیانت از [[عزت نفس]]، [[زمینه‌ساز ظهور]] آن حضرت باشند: {{متن حدیث|وَ الْقَنَاعَة‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۲۱۳.</ref>.


== وظایف منتظران در کتاب پیامبر اعظم و امام مهدی ==
=== وظایف نیروی انتظامی ===
# [[شناخت امام زمان]]: [[ایمان]] و [[پیروی]] بدون [[شناخت]] و [[معرفت]] به دست نمی‌آید و [[معرفت]]، زمینه را برای [[ایمان]] و [[پیروی]] آماده می‌کند. از این رو، روایت‌های متواتری در [[لزوم]] [[شناخت امام زمان]] از [[پیامبر اسلام]] رسیده که نشناختن [[امام زمان]] را با برابر [[کفر]] دانسته است. [[پیامبر اعظم]] {{صل}} فرمود: هر کس بمیرد و [[امام]] زمانش را نشناسد، به [[مرگ جاهلی]] مرده است<ref>کافی، ج۱، ص۳۷۷، ح۳.</ref>. هرکس [[فرزند]] مرا در زمان غیبتش [[انکار]] کند، به [[مرگ جاهلی]] مرده است<ref>کمال الدین، ج۲، ص۴۱۲.</ref>. مقصود از شناختی که [[پیامبر اسلام]] آن را [[واجب]] کرده و نداشتن آن را با [[مرگ جاهلی]] برابر دانسته، [[شناخت]] تمام ویژگی‌های آن [[حضرت]] است. تنها [[شناخت]] نام و [[نسب]] [[خانوادگی]] کافی نیست؛ چون همگان حتی [[مخالفان]] [[امامان]]، آنان را به نام و [[نسب]] و [[ویژگی‌های اخلاقی]] می‌شناسند و با این حال [[اهل]] [[دوزخ]] هستند. شناختی که در [[حدیث نبوی]] [[واجب]] شمرده شده، از دو عنصر تشکیل شده است و در صورت نبود یکی از آنها به دست نمی‌آید:
{{اصلی|وظایف نیروی انتظامی در عصر غیبت}}
## [[شناخت]] همه [[ویژگی‌های امام عصر]] به همراه اهداف و آرمان‌های ایشان و آشنایی با [[معارف]] [[مکتب اهل بیت]] {{عم}}.
نیروهای نظامی، حافظان حدود و [[ثغور]] [[ملت]] [[اسلام]] و مدافعان کیان [[نظام اسلامی]] اند که [[وظیفه]] آنان در عصر انتظار فَرَج چنین بازگو گردیده است:
## در مرحله بعد، [[اطاعت]] او را [[واجب]] بداند و در گفتار و [[رفتار]] از [[امام]] عصرش [[پیروی]] کند. پس او را [[امام]] و مقتدای خود بشناسد و در پی به دست آوردن [[رضایت]] آن [[حضرت]] باشد، به گونه‌ای که سبب سالم ماندن [[اعتقاد]] از شبهه‌های [[ملحدان]] [[گمراه کننده]] باشد. [[امام باقر]] {{ع}} در ادامه [[روایت نبوی]] می‌فرماید: هر کس بمیرد در حالی که به [[امام]] زمانش [[معرفت]] دارد، تقدّم یا تأخیر در این امر [[[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} و [[دولت آل محمد]]] به او آسیب نرساند و هر کس [[امام زمان]] خود را بشناسد، همچون کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]] با آن [[حضرت]] باشد<ref>کافی، ج۱، ص۳۷۲، ح۵.</ref>.
# '''نصر:''' بر اساس [[اندیشه توحیدی]]، هر فتح و نَصری از [[خدا]] و به [[اذن]] اوست: {{متن قرآن|وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ}}<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۲۶.</ref> و نیز یاری الهی همواره با کسانی است که [[دین الهی]] را کمک داده و در حراست و ترویج آن می‌کوشند: {{متن قرآن|إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ}}<ref>سوره محمد، آیه ۷.</ref>. بر این پایه، اولین وظیفه نیروهای نظامی تلاش در جهت تقویت و [[دفاع]] از کیان [[دین]] است تا از این راه از [[نصرت]] [[خدای سبحان]] برخوردار گردند: {{متن حدیث|وَ عَلَى‏ الْغُزَاةِ بِالنَّصْرِ}}.
# '''[[انتظار فرج]]:''' [[حضرت محمد]] {{صل}} فرمود: "برترین [[اعمال]] امتم، [[انتظار فرج]] از درگاه [[ربوبی]] است"<ref>منتخب الأثر، ص۶۲۹.</ref>. [[انتظار]] تنها یک حالت و [[اعتقاد]] نیست. [[انتظار]]، تلاش، حرکت و عمل‌آفرین است. [[انتظار]]؛ یعنی تلاش و [[زمینه‌سازی برای ظهور]]. در روایتی دیگر، [[پیامبر اسلام]]، [[انتظار]] را [[برترین]] [[جهاد]] دانسته و فرموده است: "با فضیلت‌ترین [[جهاد]] امتم، [[انتظار فرج]] است"<ref>بحارالانوار، ج۷۷، ص۱۴۳.</ref>. [[انتظار]] و حرکت با هم هستند؛ چون [[انتظار]]، عامل و علت حرکت است و مورد [[انتظار]] هرچه مقدس‌تر و عالی‌تر باشد، انتظارش، مقدس‌تر و عالی‌تر خواهد بود. [[ارزش]] افراد به انتظارشان شناخته می‌شود. از آنجا که تحقق [[دولت]] [[عدل مهدوی]]، عالی‌ترین و مقدس‌ترین [[آرمان الهی]] است، [[پیامبر خاتم]]، [[انتظار فرج]] را [[برترین]] [[کارها]] و [[جهاد]] بیان کرده است.
# '''[[غلبه]]:''' [[برتری]] قدرتمندانه بر آنان که در برابر اندیشه توحیدی به معارضه برمی‌خیزند، خواسته حضرت [[بقیةالله]]{{ع}} است. بر اساس این فقره از [[دعا]] از سویی، تلاش در جهت دستیابی به توانایی‌های تکنیکی و تاکتیکی و آخرین دستاوردهای [[دفاعی]] و از طرفی کوشش در جهت تقویت ایمان و [[صبر]] و [[استقامت]]، وظیفه گروه‌های نظامی در عصر غیبت است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص۲۱۵.</ref>.
# [[زمینه‌سازی]] برای [[تعجیل]] [[ظهور]] [[دولت حق]]: آنچه [[ضرورت]] [[زمینه‌سازی برای ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} را آشکار می‌کند، این [[روایت]] [[پیامبر اعظم]] {{صل}} است که فرمود: "قومی از [[مشرق]] [[زمین]] خروج میکنند و مقدمات [[حکومت]] و [[دولت مهدی]] {{ع}} را آماده می‌کنند".
* از این [[روایت]] چنین برمی‌آید که [[دولت امام زمان]] به مقدماتی نیاز دارد که [[منتظران]] باید آن را فراهم آورند و تا زمینه فراهم نشود، [[ظهور]] محقق نخواهد شد<ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[پیامبر و امام مهدی (کتاب)| پیامبر و امام مهدی]]، ص۳۷- ۳۹.</ref>.


== پرسش مستقیم ==
== پرسش مستقیم ==
{{پرسش‌های وابسته}}
* [[وظیفه منتظران در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)]]
* [[وظیفه منتظران در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)]]
* [[وظایف منتظران راستین امام مهدی چیست؟ (پرسش)]]
{{پایان پرسش‌های وابسته}}


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان ویژگی منتظران}}
{{پرسمان ویژگی منتظران}}
{{مدخل انتظار}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
# [[پرونده:152036.jpg|22px]] [[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، [[ما منتظریم (کتاب)|'''ما منتظریم''']]
* [[پرونده:48623.jpg|22px]] [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|'''چشم به راه''']]
# [[پرونده:1254862355.jpg|22px]] [[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[آفتاب ولایت (کتاب)|'''آفتاب ولایت''']]
* [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']]
# [[پرونده:151897.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|'''امام مهدی موجود موعود''']]
* [[پرونده:1368142.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|'''درسنامه امام‌شناسی''']]
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
* [[پرونده: 136810799.jpg|22px]] [[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[پیامبر و امام مهدی (کتاب)|''' پیامبر و امام مهدی ''']]
# [[پرونده:48623.jpg|22px]] [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|'''چشم به راه''']]
# [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']]
# [[پرونده:1368142.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|'''درسنامه امام‌شناسی''']]
# [[پرونده:13681062.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵ ج۲''']]
# [[پرونده:1379120.jpg|22px]] [[یوسف مدن]]، [[روان‌شناسی انتظار ۱ (کتاب)|'''روان‌شناسی انتظار''']]
# [[پرونده:97B13919.jpg|22px]] [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|'''فلسفه انتظار''']]
# [[پرونده:13681057.jpg|22px]] [[محمد رضا آزاد منجیری|آزاد منجیری، محمد رضا]]، [[ویژگی‌های دانشجوی منتظر (مقاله)|'''ویژگی‌های دانشجوی منتظر''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۱۳۴: خط ۱۴۸:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:امام مهدی]]
[[رده:منتظران ظهور امام مهدی]]
[[رده:تکالیف منتظران امام مهدی]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش