تربیت فرزند: تفاوت میان نسخه‌ها

تربیت فرزند (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۱

۱۰٬۹۳۲ بایت اضافه‌شده ، ۷ اکتبر

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۲٬۳۴۹

ویرایش

@@ خط ۸۷: / خط ۸۷: @@
 === [[احترام و تکریم فرزند]] ===
 در [[سیره معصومان]]{{عم}} [[تکریم]] و [[احترام]] کودکان، به شیوه‌های مختلف صورت می‌گیرد؛ از جمله ایستادن و استقبال از فرزندان هنگام ورود آنها به مجالس، [[سلام کردن]] به کودکان، با احترام صدا زدن آنها و [[عیادت]] از کودکان مریض. در [[نظام تربیتی اسلام]]، تکریم و [[شخصیت]] دادن به فرزندان، اهمیت ویژه‌ای دارد. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} در این باره می‌فرمایند: «فرزندان خود را احترام کنید و آدابشان را [[نیکو]] گردانید که مورد [[رحمت]] و [[بخشش]] قرار خواهید گرفت»<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۹۵.</ref>.<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۱۴۰.</ref>
+== [[تعلیم و تربیت]] [[فرزندان]] در نوجوانی ==
+در دوره نوجوانی، نوع ارتباط میان والدین و فرزند، در شکل‌گیری و چگونگی [[هویت]] فرزندان مؤثر است<ref>لطف‌آبادی، روان‌شناسی رشد، ش۲، ص۱۳۱.</ref>. با [[رشد]] طبیعی نوجوان، جستجوی [[معنوی]] وی برای دستیابی به [[معنای زندگی]] نیز آغاز می‌شود. موضوعات مربوط به رشد اخلاقی و معنوی، در محور تحولات [[فرهنگی]] [[زندگی]] نوجوان است. این مرحله از دوران رشد فرزند، مرحله‌ای تعیین کننده و حساس در [[سرنوشت]] اوست. به همین دلیل، [[اسلام]] توجه و [[عنایت]] خاصی به آن داشته است. [[امام علی]]{{ع}} در اهمیت این مرحله از زندگی می‌فرماید: [[اطاعت]] از [[فرامین]] و [[دستورات]] را به مدت هفت سال بر او [[واجب]] ساز؛ پس اگر [[نجات]] یافت که چه نیکوست و گرنه خیری در او نیست<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۳۲۰.</ref>.
+[[وظیفه]] والدین است که در این هفت سال، مقدمات [[آموزش]] و [[یادگیری]] کودکان را فراهم سازند و قوانین، [[مقررات]] و مهارت‌های لازم را به او بیاموزند. در این دوره با [[نظارت]] بر [[رفتار]] فرزند، باید [[مسئولیت‌ها]] و نقش‌های مختلف را به او آموخت و با [[تربیت]] صحیح، او را برای مرحله [[وزارت]] که [[دوره جوانی]] است، آماده کرد<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۱۴۲؛ [[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۳۳.</ref>.
+=== تربیت اعتقادی ===
+[[اعتقادات]]، بخشی از [[دین اسلام]] را تشکیل می‌دهند؛ از این رو [[دین‌داری]] در سطحی پذیرفته می‌شود که درصد بالایی از [[اعتقاد]] را به دنبال خود داشته باشد. میل به [[مذهب]] و [[امور دینی]] و [[اخلاقی]]، امری [[فطری]] و خدادادی است که در کودکان و نوجوانان نیز وجود دارد. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در این باره می‌فرمایند: هر کودکی با فطرت خدایی تولد می‌یابد و این پدر و مادر او هستند که او را از مسیر [[فطرت]] [[سلیم]] خود ([[اسلام]]) [[منحرف]] ساخته، [[یهودی]] و [[نصرانی]] بار می‌آورند<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۳، ص۲۸۱.</ref>.
+والدین علاوه بر تأمین نیازهای [[زیستی]] و معیشتی [[فرزندان]]، [[مسئولیت]] [[تربیت دینی]] آنها را نیز بر عهده دارند. منظور از تربیت دینی، ایجاد [[روحیه]] و میل مذهبی در کودک نیست؛ زیرا این میل مانند غرایز دیگر به صورت [[تکوینی]]، در وجود او نهاده شده است و نیازی به ایجاد ندارد؛ بلکه پدر و مادر [[وظیفه]] زمینه‌سازی برای شکوفایی این امر [[فطری]] و سپس تقویت آن را برعهده دارند؛ چنان که [[معصومان]]{{عم}} بر [[تربیت دینی]] [[فرزندان]] خود، [[مراقبت]] داشته‌اند<ref>[[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۳۵-۲۵۳.</ref>.
+=== [[تعلیم و تربیت]] جنسی ===
+یکی از قوی‌ترین غرایزی که در نهاد همه [[انسان‌ها]] وجود دارد، غریزه جنسی است و بقای [[بشر]] به وجود این [[غریزه]] بستگی دارد. آنچه حائز اهمیت است، هدایت و کنترل این غریزه [[خدادادی]] در سنین مختلف است. [[آموزش]] دنیای متفاوت [[زن]] و مرد و آماده ساختن فرد برای [[پذیرش مسئولیت]] پدر و مادری، از [[وظایف]] مهم والدین است. والدین باید به پرسش‌های کودکان در زمینه مسائل جنسی، متناسب با سن آنها و در چارچوب سؤالاتشان پاسخ دهند و در اوایل [[جوانی]] فرزندان، زمینه [[ازدواج]] آنها را فراهم کنند تا غریزه جنسی آنان در مسیر صحیح آن ارضا گردد.
+[[اسلام]] این امر را در زمره [[حقوق فرزندان]] و از [[وظایف والدین]] می‌شمارد. غریزه جنسی و [[شهوت]] و میل به جنس مخالف، تنها از [[زمان]] [[بلوغ]] به وجود نمی‌آید، بلکه از ابتدای [[طفولیت]] به صورت نهفته در وجود کودک هست<ref>غرویان، تربیت فرزند، ص۶۰.</ref> و در سنین مختلف وجود دارد. از این رو [[ائمه]]{{عم}} به [[مراقبت]] از [[فرزندان]] در این زمینه بسیار توجه کرده‌اند و توصیه‌های فراوانی درباره جدا کردن رختخواب فرزندان از رختخواب والدین در سن خاص، جدا کردن رختخواب فرزندان از یکدیگر، پرهیز از بوسیدن دختر و پسر پس از شش سالگی توسط نامحرم شده است. [[امام صادق]]{{ع}} در روایتی می‌فرمایند: دختر، همین که به شش سالگی رسید، نباید پسربچه کوچک او را ببوسد و پسر نیز وقتی به هفت سالگی رسید، نباید زنی او را ببوسد<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۱۷۰.</ref>. این [[دستورات]] و تأکیدات در [[فرهنگ]] [[اخلاقی]] ائمه{{عم}} برای این است که زمینه‌های [[انحراف]] و [[فساد]] در کودکان به وجود نیاید و پیش از رسیدن به مرحله مداوای امراض اخلاقی و جنسی، از بروز آنها جلوگیری شود<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۱۴۹.</ref>.
+=== تربیت و [[بلوغ]] [[اجتماعی]] ===
+انسان به [[طور]] [[فطری]]، موجودی اجتماعی است. کودکان و نوجوانان بخش عظیمی از [[اجتماع]] را تشکیل می‌دهند که [[شخصیت]] آنها و نوع برخوردهای اجتماعی‌شان در دوران کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد. [[ارزش‌ها]] و ضد ارزش‌های جامعه، ریشه در اعمال و [[رفتار]] والدین و رفتار آنها با [[فرزندان]] و نوع تربیت آنان دارد. در [[سیره ائمه]]{{عم}} در نخستین [[وظیفه]] والدین در پرورش اجتماعی فرزند، [[یاری کردن]] او در [[خودشناسی]] است؛ زیرا [[خداوند]]، [[انسان‌ها]] را [[عزیز]]، با [[کرامت]]، [[آزاد]] و با سرشتی [[پاک]] [[آفریده]] است و در بسیاری از [[آیات قرآن]]، در مورد کرامت و [[فضیلت]] انسان سخن گفته و انسان را بر آفریده‌های دیگر [[برتری]] بخشیده و جایگاه او را متعالی برشمرده است.
+والدین باید به [[فرزندان]] بیاموزند که [[شخصیت]] خود را [[فرومایه]] ندانند و همواره در [[راه تکامل]] خود و دیگران بکوشند و [[آگاه]] باشند که [[خداوند]] برای آنها [[مقام]] خلیفة اللهی را در نظر گرفته است. بنابراین باید تلاش کنند تا به این مقام برسند<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۱۵۱.</ref>.
+=== [[آموزش]] مهارت‌های دفاعی و [[اجتماعی]] ===
+والدین افزون بر آموزش و [[نظارت]] بر [[تعلیم و تربیت]] [[فرزندان]] خود [[وظیفه]] دارند به جنبه‌های جسمانی و مهارت‌های مورد نیاز آنان در [[جامعه]] نیز توجه کنند. [[رسول خدا]]{{صل}} فرمودند: «از جمله حقوق فرزند بر پدر این است که به او خواندن و نوشتن، شنا کردن و [[تیراندازی]] بیاموزد و جز روزی حلال خوراک او نکند»<ref>{{متن حدیث|حق الولد على الوالده أن يعلمه الكتابة و السباحة و الرماية و أن لا يرزقه إلا طيبا}}؛ کنز العمال، ح۴۵۳۴۰.</ref>.
+والدین از ابتدا توجه داشته باشند که فرزند، تنها برای یک زندگی عادی و معمولی [[تربیت]] نشود، او را [[انسانی]] مسئولیت‌پذیر تربیت کنند؛ او را نسبت به [[سرنوشت]] جامعه، [[دین]] و اعتقاداتش حساس بار بیاورند و آموزش‌های لازم را برای رویارویی با دشمنانی که یقیناً همیشه در کمین [[جوامع اسلامی]] هستند، بیاموزند. تیراندازی، سوارکاری و شنا، افزون بر اینکه تفریحی سالم و ورزشی مناسب برای سلامت بدن هستند، مهارت‌هایی هستند که در طول زندگی و در مواقع حساسی چون [[دفاع]] از آب و خاک [[کشور]] به کار می‌آیند؛ از این رو به [[تعلیم]] آنها سفارش شده و محبوب خدا و رسولش معرفی شده است<ref>[[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۵۳.</ref>.
 == منابع ==