←معناشناسی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۹: | خط ۹: | ||
== معناشناسی == | == معناشناسی == | ||
لغت "اصل" واژه | لغت "اصل" واژه عربی است و به معنای بیخ، بنیاد، پایه و بن هر چیزی است<ref>علی اکبر دهخدا، لغتنامه دهخدا، ماده «اصل».</ref>. برخی "اصل" را به معنای مفاهیم، نظریهها و قواعد نسبتاً کلی که در بیشتر موارد [[صادق]] است و باید راهنمای [[مربیان]] و اولیای [[فرهنگ]] در همه [[اعمال]] [[تربیتی]] باشد میدانند<ref>احمد احمدی، اصول و روشهای تربیت در اسلام، ص۹۹.</ref>. "اصل"، یعنی قواعد و دستورالعملهای نسبتاً کلیای که پذیرفتن و به کار بستن آنها، فرد را برمیانگیزد تا در راستای [[هدف]] عالی ([[قرب الهی]])، [[خواستهها]] و فعالیتهای خود و دیگران را سامان دهد<ref>علی نقی فقیهی، مبانی، اصول و روشهای تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث، ص۳۲.</ref>. "مبانی" در متون [[دینی]]، منشأ اصولاند و "اصول"، برگرفته شده از مبانیاند<ref>علی نقی فقیهی، مبانی، اصول و روشهای تربیت جنسی از منظر قرآن و حدیث، ص۳۲.</ref>.<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۹۴.</ref> | ||
== اصل [[اعتدال]] == | == اصل [[اعتدال]] == | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
== اصل تسهیل و تیسیر == | == اصل تسهیل و تیسیر == | ||
تسهیل و تیسیر به معنای آسان کردن و [[سهل]] گردانیدن است<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژههای “تسهیل” و “تیسیر”؛ فرهنگ معین، ج۱، ص۱۰۸۳، ۱۱۸۰.</ref> و منظور از اصل تسهیل و تیسیر این است که برنامهها و اقدامات [[تربیتی]] باید اموری آسان و میسر باشد و مبتنی بر [[تکالیف]] شاق نباشد و راههایی در تربیت گشوده شود که متربی با میل و رغبت در آن راهها گام زند و با متربی از سر [[ملایمت]] و [[مدارا]] رفتار شود تا بتواند | تسهیل و تیسیر به معنای آسان کردن و [[سهل]] گردانیدن است<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژههای “تسهیل” و “تیسیر”؛ فرهنگ معین، ج۱، ص۱۰۸۳، ۱۱۸۰.</ref> و منظور از اصل تسهیل و تیسیر این است که برنامهها و اقدامات [[تربیتی]] باید اموری آسان و میسر باشد و مبتنی بر [[تکالیف]] شاق نباشد و راههایی در تربیت گشوده شود که متربی با میل و رغبت در آن راهها گام زند و با متربی از سر [[ملایمت]] و [[مدارا]] رفتار شود تا بتواند راه تربیت را بر خود هموار کند و به [[اهداف تربیت]] دست یابد. [[سنت]] [[تربیت الهی]] چنین است و خدای [[مهربان]] [[شریعت]] خود را [[سهل]] و آسان قرار داده است تا همگان به [[کمالات الهی]] متصف شوند، چنانکه فرموده است: {{متن قرآن|يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ}}<ref>«خداوند برای شما آسانی میخواهد و برایتان دشواری نمیخواهد» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref>. {{متن قرآن|وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ}}<ref>«و در (راه) خداوند چنان که سزاوار جهاد (در راه) اوست جهاد کنید؛ او شما را برگزید و در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد» سوره حج، آیه ۷۸.</ref>. | ||
[[آیین]] تربیت الهی سهل و آسان بنا گذاشته شده است و [[راه]] [[تربیت فرزند]] نیز باید بر چنین آیینی [[استوار]] گردد. بنیانگذار این [[نظام تربیتی]]، [[رسول خدا]] {{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|بَعَثَنِي بِالْحَنِيفِيَّةِ السَّهْلَةِ السَّمْحَةِ}}<ref>«خداوند مرا بر شریعت و دین حنیف آسان و ملایم مبعوث کرده است». الکافی، ج۵، ص۴۹۴؛ التفسیر الکبیر، ج۷، ص۱۱۸، ج۱۵، ص۲۵؛ شرح ابن أبی الحدید، ج۱۵، ص۱۴۴؛ أبوالسعود محمد بن محمد العمادی، تفسیر أبی السعود، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج۱، ص۲۷۷؛ بحار الانوار، ج۲۲، ص۲۶۴.</ref>. | [[آیین]] تربیت الهی سهل و آسان بنا گذاشته شده است و [[راه]] [[تربیت فرزند]] نیز باید بر چنین آیینی [[استوار]] گردد. بنیانگذار این [[نظام تربیتی]]، [[رسول خدا]] {{صل}} فرموده است: {{متن حدیث|بَعَثَنِي بِالْحَنِيفِيَّةِ السَّهْلَةِ السَّمْحَةِ}}<ref>«خداوند مرا بر شریعت و دین حنیف آسان و ملایم مبعوث کرده است». الکافی، ج۵، ص۴۹۴؛ التفسیر الکبیر، ج۷، ص۱۱۸، ج۱۵، ص۲۵؛ شرح ابن أبی الحدید، ج۱۵، ص۱۴۴؛ أبوالسعود محمد بن محمد العمادی، تفسیر أبی السعود، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج۱، ص۲۷۷؛ بحار الانوار، ج۲۲، ص۲۶۴.</ref>. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
راه و رسمی که بر تسهیل و [[تیسیر]] [[استوار]] باشد، زمینه تحقق مییابد و موجب ناخواهی و گریزپایی نمیشود. ازاینروست که [[پیشوایان دین]] چنین راه و رسمی را [[بهترین]] معرفی کردهاند. | راه و رسمی که بر تسهیل و [[تیسیر]] [[استوار]] باشد، زمینه تحقق مییابد و موجب ناخواهی و گریزپایی نمیشود. ازاینروست که [[پیشوایان دین]] چنین راه و رسمی را [[بهترین]] معرفی کردهاند. | ||
در | در آموزههای علوی آمده است: {{متن حدیث|خَيْرُ الْأُمُورِ مَا سَهُلَتْ مَبَادِيهِ وَ حَسُنَتْ خَوَاتِمُهُ وَ حُمِدَتْ عَوَاقِبُهُ}}<ref>«بهترین کارها آن است که مبادی آن آسان، و اواخر آن نیکو، و عاقبتهای آن ستوده باشد». شرح غررالحکم، ج۳، ص۴۳۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۳۸.</ref>. | ||
تسهیل و تیسیر در سالهای نخستین [[زندگی]] و [[دوران کودکی]] از اهمیتی بیشتر برخوردار است، زیرا وجود [[آدمی]] لطیفتر است و به تسهیلی بیشتر نیاز دارد. [[یونس بن رباط]]<ref>یونس بن رباط بَجَلی از اصحاب امام صادق {{ع}} و از راویان ثقه است. ر. ک: رجال النجاشی، ص۴۴۸؛ تقی الدین الحسن بن علی بن داوود الحلی، کتاب الرجال، تصحیح السید کاظم الموسوی المیاموی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۲ ش. ص۳۸۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۲۰، ص۱۹۰-۱۹۱؛ معجم الثقات، ص۱۳۴.</ref> از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که [[رسول خدا]] {{صل}} چنین فرموده است: {{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ}} [[خداوند]] [[رحمت]] کند کسی را که فرزند خود را در [[نیکی]] و [[نیکوکاری]] [[یاری]] کند. یونس بن رباط گوید از [[حضرت]] پرسیدم: “چگونه فرزند خود را در نیکی و نیکوکاری یاری کند؟ ” حضرت فرمود: {{متن حدیث|يَقْبَلُ مَيْسُورَهُ وَ يَتَجَاوَزُ عَنْ مَعْسُورِهِ وَ لَا يُرْهِقُهُ وَ لَا يَخْرَقُ بِهِ}}<ref>«آنچه را که در توان اوست از او بپذیرد، و آنچه را که برایش طاقتفرساست از او نخواهد، و او را به تکلیف ما فوق طاقتش واندارد، و او را دچار سرگشتگی و شرمندگی نسازد». الکافی، ج۶، ص۵۰؛ تهذیب الاحکام، ج۸، ص۱۱۳؛ السرائر، ج۳، ص۵۹۵؛ وسائل الشیعة، ج۱۵، ص۱۹۹.</ref>. | تسهیل و تیسیر در سالهای نخستین [[زندگی]] و [[دوران کودکی]] از اهمیتی بیشتر برخوردار است، زیرا وجود [[آدمی]] لطیفتر است و به تسهیلی بیشتر نیاز دارد. [[یونس بن رباط]]<ref>یونس بن رباط بَجَلی از اصحاب امام صادق {{ع}} و از راویان ثقه است. ر. ک: رجال النجاشی، ص۴۴۸؛ تقی الدین الحسن بن علی بن داوود الحلی، کتاب الرجال، تصحیح السید کاظم الموسوی المیاموی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۲ ش. ص۳۸۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۲۰، ص۱۹۰-۱۹۱؛ معجم الثقات، ص۱۳۴.</ref> از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که [[رسول خدا]] {{صل}} چنین فرموده است: {{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ وَلَدَهُ عَلَى بِرِّهِ}} [[خداوند]] [[رحمت]] کند کسی را که فرزند خود را در [[نیکی]] و [[نیکوکاری]] [[یاری]] کند. یونس بن رباط گوید از [[حضرت]] پرسیدم: “چگونه فرزند خود را در نیکی و نیکوکاری یاری کند؟ ” حضرت فرمود: {{متن حدیث|يَقْبَلُ مَيْسُورَهُ وَ يَتَجَاوَزُ عَنْ مَعْسُورِهِ وَ لَا يُرْهِقُهُ وَ لَا يَخْرَقُ بِهِ}}<ref>«آنچه را که در توان اوست از او بپذیرد، و آنچه را که برایش طاقتفرساست از او نخواهد، و او را به تکلیف ما فوق طاقتش واندارد، و او را دچار سرگشتگی و شرمندگی نسازد». الکافی، ج۶، ص۵۰؛ تهذیب الاحکام، ج۸، ص۱۱۳؛ السرائر، ج۳، ص۵۹۵؛ وسائل الشیعة، ج۱۵، ص۱۹۹.</ref>. | ||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصول تربیتی]] |