کربلا در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = کربلا

| پرسش مرتبط  =  

}}

«[[کربلا]]» نام یکی از شهرهای مهم [[کشور عراق]] و مرکز استانی به همین نام در نواحی مرکزی آن [[کشور]] است. این [[شهر]] در جانب غربی [[رود فرات]] و در حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب [[غرب]] [[بغداد]] و حدود ۸۰ کیلومتری شمال غرب [[نجف]] واقع است. در اطراف شهر، نخلستان‌ها، باغ‌ها و مزارع وجود دارد. این شهر به جهت آنکه محل وقوع [[واقعه عاشورا]] بوده و [[مدفن]] [[امام حسین]] {{ع}} و دیگر شهدای عاشورا است، از دیرباز نزد [[شیعیان]] [[قداست]] و [[حرمت]] خاصی داشته است. [[حرم امام حسین]] {{ع}} در [[شرق]] این شهر و [[حرم]] [[حضرت عباس]] {{ع}} نیز در فاصله ۳۵۰ متری شمال شرقی آن حرم قرار دارد.

کربلا شهری زیارتی است و زیارتگاه‌های آن محدود به حرمین نمی‌شود. در اطراف حرمین، چند [[زیارتگاه]] دیگر وجود دارد که مکان‌های نمادینی از [[واقعه عاشورا]] محسوب می‌شوند. یکی «[[خیمه‌گاه]]» که بنایی مجلل است با چند گنبد و در محل تقریبی [[خیمه‌گاه امام حسین]] {{ع}} در [[روز عاشورا]] ساخته شده است، دومی و سومی، دو بنای یادبود در محل‌های فرضی قطع شدن دست‌های [[حضرت عباس]] {{ع}} - که به «کف العباس» مشهور شده‌اند - و چهارمی «تل [[زینبیه]]» در نزدیکی «باب القبله» ی [[حرم حسینی]] که قبلاً اتاقی کوچک بود، اما در ۱۳۹۸ق ساختمانی با حدوداً پنج متر ارتفاع از سطح خیابان در آن ساخته شده است. البته کف‌العباس‌ها و تل زینبیه گرچه نزد [[عامه]] [[مردم]] محترم‌اند، اما مستند [[تاریخی]] ندارند.

در [[فرهنگ شیعی]]، [[زیارت کربلا]] جایگاه [[ارزشمندی]] دارد و [[شیعیان]] و بسیاری از دیگر [[مسلمانان]] [[آرزو]] دارند در [[طول عمر]] خود حداقل یک بار به کربلا بروند و [[ضریح امام حسین]] {{ع}} را از نزدیک ببینند. نزد بسیاری از شیعیان، زیارت کربلا بزرگ‌ترین [[سعادت]] است و حتی از [[زیارت]] [[مکه]] و [[مدینه]] و [[نجف]] اهمیت و جذابیت بیشتری دارد. تجلی این آرزو را می‌توان در چاووشی مشهور «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا/ بر دلم ترسم بماند آرزوی کربلا» یا چاووشی «هر که دارد [[هوس]] کرببلا [[بسم الله]] / هرکه دارد سر [[همراهی]] ما، بسم الله» و نیز در بسیاری از نوحه‌ها و اشعار مورد استفاده در مداحی‌ها و [[روضه‌خوانی‌ها]] (مانند «کربلا کربلا ما داریم می‌آییم») [[شاهد]] بود. در [[زمان]] [[جنگ]] [[عراق]] با [[ایران]] نیز رسیدن به کربلا و آزادسازی آن از دست [[رژیم بعث]] عراق الهام‌بخش [[رزمندگان]] ایران و از مضامین اصلی [[تبلیغات]] جنگ و نوحه‌های [[سیاسی]] آن دوره بود. در گذشته که زیارت کربلا برای همه افراد به [[راحتی]] میسر نبود، از کسانی که به زیارت کربلا می‌رفتند، با عنوان «کربلایی» یاد می‌شد. هنوز هم استفاده از این عنوان که همراه با امتیازاتی [[اجتماعی]] است، در برخی مناطق مانند افغانستان رایج است. در دوره اخیر شلوغ‌ترین ایام در کربلا ایام منتهی به [[اربعین حسینی]] (۲۰ صفر) است که میلیون‌ها [[زائر]] از نقاط مختلف [[عراق]] و از کشورهای [[همسایه]] و از اقصی نقاط [[جهان]] به [[زیارت کربلا]] می‌روند. علاوه بر دو [[ماه محرم]] و صفر به ویژه روزهای [[عاشورا]] و اربعین، [[شب]] و [[روز عرفه]] هم از ایامی است که [[زائران]] بسیاری به [[کربلا]] رهسپار می‌شوند. در روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} به بیتوته در کربلا در [[شب عرفه]] توصیه شده است. همچنین در منابع [[شیعی]]، عموم شب‌های [[جمعه]] از ایام زیارتی [[امام حسین]] {{ع}} دانسته شده‌اند. نقل شده که [[محقق حلی]] پنجشنبه‌ها درس نمی‌داده و از حله به کربلا می‌رفته تا [[زیارت امام حسین]] {{ع}} در [[شب جمعه]] را [[درک]] کند. از آنجا که [[دعا]] در [[حائر]] به ویژه زیر گنبد [[حرم امام حسین]] {{ع}} (اصطلاحاً «تحت [[قبه]]») بسیار سفارش شده و دعا در آن مکان [[مستجاب]] دانسته شده است، زائران با حضور در آن محل، [[حاجات]] خود را از [[خدا]] می‌طلبند و به امام حسین {{ع}} [[توسل]] می‌جویند. حتی [[روایت]] شده که [[امام هادی]] {{ع}} فردی را به حائر فرستاد تا برای آن [[حضرت]] در آنجا دعا کند.

شیعیان [[باور]] دارند که [[دفن]] اموات در جوار [[امام حسین]] {{ع}} موجب [[آمرزش گناهان]] متوفی خواهد شد. این باور ریشه در برخی حکایات مذهبی دارد. مثلاً [[محدث نوری]] در دارالسلام نقل می‌کند که [[وحید بهبهانی]] در [[عالم رؤیا]] [[خدمت]] امام حسین {{ع}} رسیده و پرسیده است: آیا از کسی که در جوار شما به [[خاک]] سپرده شود سؤال می‌شود؟ و [[حضرت]] فرموده: کدام [[مَلِک]] است که جرأت کند از او سؤال کند. در همان کتاب، از [[سید]] علی [[صاحب ریاض]] - داماد و خواهرزاده وحید بهبهانی- نقل شده که وی در [[خواب]] دیده هاتفی به [[زبان فارسی]] می‌گوید: «خوشا به حال کسی که در این [[زمین]] [[مقدس]] مدفون شود؛ اگرچه با هزاران [[گناه]] باشد از هول [[قیامت]] سالم می‌ماند و هیهات که از هول قیامت [[سلامت]] باشد کسی که در این زمین دفن نشود». بر همین اساس و با وجود آنکه برخی [[فقها]] مانند [[محمدباقر مجلسی]] و [[جعفر شوشتری]] انتقال [[جسد]] به شهرهای دور را جایز نمی‌دانستند، حمل جنازه اموات برای [[دفن در کربلا]] از دیرباز رایج بوده است. چنان‌که ژان دیولافوا در سفرنامه‌اش از انتقال جنازه‌ها از سراسر [[ایران]] و حتی از [[هندوستان]] به [[کربلا]] خبر داده است. دونالدسن هم در کتابش - که در ۱۹۳۳م به چاپ رسیده - از دفن جنازه‌های حمل شده به کربلا در دو [[سرداب]] حرمین خبر داده است و اشاره کرده که در آن [[زمان]] دفن اجساد در این دو محل حداقل ۵۰۰ روپیه هزینه داشته است. سیف‌الدوله قاجار در سفرنامه خود درباره کربلا می‌نویسد: «از جهت تنگی مکان، کثرت [[مردم]] [و] بسیاری دفن اموات همیشه هوای این [[ولایت]] متعفن است... در واقع این [[ملک]] [[مدفن]] است نه مَسکن». از آنجا که برخی نسبت به دفن جسدشان در کربلا [[وصیت]] می‌کردند و گاهی امکان چنین کاری وجود نداشت، نظر به [[وجوب]] عمل به [[وصیت]]، بستگان فرد متوفا به [[زحمت]] می‌افتادند و گاهی بعد از چند سال [[دفن]] امانی در محل دیگر، [[نبش قبر]] کرده و باقی مانده پیکر را به [[کربلا]] منتقل می‌کردند.

== منابع ==

{{منابع}}

# [[پرونده:1100827.jpg|22px]] [[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|'''مقاله «کربلا»، فرهنگ سوگ شیعی''']]

{{پایان منابع}}

{{پانویس}}