خوارج در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

مطابق این نقل، سخنگوی خوارج از علی{{ع}} خواست که او نیز همانند آنان [[توبه]] کند. علی{{ع}} فرمود: [[خدا]] شما را نابود کند، آیا پس از [[ایمان به خدا]] و [[جهاد در راه خدا]] و [[هجرت]] با [[رسول خدا]]{{صل}} به [[کفر]] [[اقرار]] کنم؟ در این صورت [[گمراه]] خواهم بود و از هدایت‌شدگان نخواهم بود.... سپس بر آنان [[حمله]] کرد و آنها را [[شکست]] داد<ref>زبیر بن بکار، الاخبار الموفقیات، ص۳۲۵ – ۳۲۷؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم والرسل والملوک، ج۴، ص۶۲؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۵۸؛ دینوری، ابن قتیبه، الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۰؛ دینوری، ابو حنیفه، الاخبار الطوال، ص۲۰۷ – ۲۰۸.</ref>.

علی{{ع}} نیز از [[شک]] خوارج در صحت مواضع خود خبر داده است. آن‌گاه که شنید مردی خارجی [[شب‌زنده‌داری]] می‌کند و [[قرآن]] می‌خواند، فرمود: «[[خواب]] در [[یقین]]، از [[نماز]] در شک بهتر است»<ref>سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ص۱۰۵؛ تستری، محمدتقی، بهج الصباغه، ج۷، ص۱۶۶.</ref>.

[[فروة بن نوفل اشجعی]] از [[جنگ با علی]]{{ع}} در [[نهروان]] منصرف شد؛ زیرا [[حقیقت]] امر بر او مشتبه بود. او می‌گفت: «به [[خدا]] [[سوگند]]، نمی‌دانم به چه دلیل با علی می‌جنگیم، جز اینکه از [[جنگ]] روی بگردانم تا اینکه برایم روشن شود که با او بجنگم یا از او [[پیروی]] کنم»<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۳۴۶؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم والرسل والملوک، ج۴، ص۶۲.</ref>.

[[ابن طقطقی]] می‌گوید: «گروهی از [[خوارج]] پیش از آغاز [[جنگ]] رفتند. آنان می‌گفتند: به [[خدا]] [[سوگند]]، نمی‌دانیم به چه دلیل با علی می‌جنگیم. در ناحیه‌ای می‌نشینیم و نظاره می‌کنیم که کار به کجا می‌انجامد»<ref>ابن طقطقی، الفخری فی الآداب السلطانیه، ص۹۵.</ref>.

#دفع تباهی خوارج در زمین، و بازداشت آنان از ارتکاب جنایات، و گسترش [[صلح]] و [[امنیت]] در میان [[امت اسلامی]].

# [[اعلان]] [[انحراف]] [[خوارج]] از [[راه راست]] و دوری آنان از [[حق]] و [[حقیقت]]، و اصرارشان بر [[باطل]]، به منظور ایمن‌سازی [[مردم]] از [[تبلیغات]] اغواگرانه خوارج.

آن حضرت به همین مناسبت فرمود: «با [[گناه‌کاران]] [[گمراه]] بجنگید، با [[قاسطین]]، کسانی که نه [[قاری]] قرآنند و نه [[فقیه]] در [[دین]]، و نه [[عالم به تأویل]]، و نه سزاوار این امر ([[امامت]]) به واسطه [[سبقت]] در [[اسلام]]. به خدای [[سوگند]]، اگر بر شما مسلط شوند، همانند [[کسرا]] و [[هرقل]] با شما [[رفتار]] خواهند کرد»<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۳۳۹.</ref>.

[[امام علی]]{{ع}} این سخن را زمانی بیان فرمود که [[فتنه]] خوارج را به مردم شناساند. به تعبیر آن حضرت، امواج سیاهی‌های این فتنه بالا گرفته بود و هاری‌اش سخت شده بود و فقط او بود که توانست چشم این فتنه را از حدقه بیرون آورد. بنابراین، خوارج به رغم شدت [[انحرافات]] و جنایات هولناکی که مرتکب شدند، از [[امویان]] به [[حق]] سزاوارترند<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۴۴؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۶۰.</ref>؛ چنان‌که امام علی{{ع}} پس از [[فراغت]] از غائله [[نهروان]] فرمود: «کسی پس از من با خوارج نخواهد جنگید، مگر کسانی که خوارج از آنان به حق سزاوارترند». آنان چنان در [[عقاید]] [[مسلمانان]] [[تصرف]] کردند که خواسته‌های شیطانی‌شان ایجاب می‌کرد. امویان [[جبر]] را با عنوان قدر وارد عقاید مسلمانان ساختند و در این باره [[غلو]] کردند و آن را [[توحید]] [[ناب]] خواندند. این امر موجب عدم [[احساس مسئولیت]] [[انسان‌ها]] در قبال [[اعمال زشت]] خویش و عدم [[پایبندی]] به [[دیانت]] شد. چنان‌که [[دانشمندان]] [[اهل کتاب]] و شاگردانشان که به [[حکومت]] و [[حاکمان اموی]] نزدیک بودند، همانند [[کعب الاحبار]]، و [[عبدالله بن عمرو بن عاص]]، بسیاری از [[عقاید]] [[فاسد]] و [[زشت]] اهل کتاب را وارد [[دین]] کردند. [[اعتقاد]] به تجسم [[خداوند]] که موجب سلب [[تفکر]] و [[بصیرت دینی]] [[مردم]] و [[آشوب]] [[عقلی]] گردید، از آن جمله است. علاوه بر این، حاکمان اموی به منظور دور ساختن هر چه بیش‌تر علی{{ع}} و فرزندانش از [[مقام خلافت]]، به [[غلو]] فاحش درباره [[خلفای سه‌گانه]] پرداختند؛ چنان‌که [[اعتقاد به امامت]] و [[خلافت]] آن سه نفر را جزء دین، بلکه از مهم‌ترین ارکان آن، قرار دادند. اما بنا به دلایلی که در پی می‌آید، [[دعوت]] [[خوارج]] چنین خطری نداشت:

از جمله [[عقاید]] [[ازارقه]] این است که جز [[پیروان]] خویش، همه را [[کافر]] می‌دانند، و [[مؤمنان]] [[ازرقی]] [[حق]] ندارند به [[دعوت]] دیگران به [[نماز]]، پاسخ دهند و از [[ذبح]] دیگران بخورند و با آنان [[ازدواج]] کنند. نه خارجی از دیگران [[ارث]] می‌برد و نه دیگران از خارجی. دیگران از نظر این فرقه همانند [[کفار]] [[عرب]] و [[بت‌پرستان]] هستند و از آنان جز [[اسلام]] یا [[قتل]] پذیرفته نیست و سرزمینشان دار [[حرب]] است، و قتل [[زنان]] و کودکانشان [[حلال]]. [[غدر]] با مخالفان جایز است. همچنان که با قاعدان از [[جنگ]] نیز می‌توان غدر کرد<ref>ر.ک: شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل والنحل، ج۱، ص۱۲۱ - ۱۲۲؛ ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص۹۵؛ افندی بدران، عبدالقادر، تهذیب تاریخ دمشق، ج۴، ص۱۴۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۳۶ - ۱۳۸؛ احمدامین، فجر الاسلام، ص۲۶۰؛ ابن عبدربه، العقد الفرید، ج۱، ص۲۲۳؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۱۶۸؛ طعیمه، صابر عبدالرحمان، الاباضیه، عقیدةً و مذهباً، ص۲۸ - ۲۹؛ عامر النجار، الخوارج، عقیدةً و فکراً و فلسفةً، ص۷۰ – ۷۲.</ref>.

قطری بن فجائه، خوارجی را که از کرمان و فارس نزد او آمده بودند، همراه [[صالح]] بن مخراق و سعد الطلائع به جنگ [[عبدالعزیز]]، [[برادر]] مهلب، فرستاد. آنان عبدالعزیز را [[شکست]] دادند و زنان را به [[اسارت]] بردند و اسرای بی‌شماری گرفتند و دست آنان را بستند و در درون غاری جای دادند. آن‌گاه درِ [[غار]] را بستند تا همه در آنجا مردند<ref>مبرد، ابو العباس، الکامل فی الادب، ج۳، ص۳۵۵؛ نایف محمود، اسماعیل، الخوارج فی العصر الاموی، ص۱۵۴.</ref>.

[[فرزندان]] و [[خانواده]] قطری بن فجائه در [[خانه]] [[جرموز]] مازنی بودند و او از آنان [[پذیرایی]] می‌کرد. [[جرموز]] از قطری بن فجائه درخواست کرد که [[اجازه]] دهد فرزندانش را نزد او فرستد تا آنها را کمک کند. قطری جواب داد: اگر فرزندانش را نزد او فرستد، گردنشان را خواهد زد و سرهایشان را برای او خواهد فرستاد. جرموز از این گفته قطری شگفت‌زده شد؛ زیرا او [[فرزندان]] و [[خانواده]] قطری را در [[خانه]] خود داشت و از آنان پذیرایی می‌کرد، اما قطری می‌خواست فرزندان وی را گردن زند و سرشان را برای او بفرستد. قطری گفت: آن‌چه تو برای خانواده‌ام انجام دادی، مطابق [[تعالیم]] مذهبی‌ات بود، و آن‌چه من با فرزندانت انجام می‌دهم، مطابق تعالیم [[مذهب]] خودم است<ref>جاحظ، عمرو بن بحر، البرهان والعرجان، ص۶۷.</ref>.

== منابع ==