←منابع
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]]== {{فهرست اثر}} {{ستون-شروع|3}} * رده: +== {{منبعشناسی جامع}} * [[:رده:)) |
(←منابع) |
||
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = زیارت | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[زیارت]] یکی از برنامههای [[عبادی]] [[سیاسی]] [[اسلام]] است که در [[مکتب]] [[تشیع]] جلوۀ زیباتر و پرشکوهتری دارد<ref>محمد حسینی، زیارت، ص۵.</ref>. یکی از اهداف مهم [[زیارت]] که خاستگاه [[اعتقادی]] دارد، تأثیر خارجی ارادۀ [[اهل بیت]] {{عم}} در حل [[مشکلات]] [[دنیایی]] و [[اخروی]] انسانهاست. این [[قدرت]] و [[اختیار]] [[اولیای الهی]] در پدیدههای [[تکوینی]] با [[براهین عقلی]] و [[نقلی]] مسلم قابل [[اثبات]] است تا جایی که خود این اسباب و پدیدههای [[تکوینی]] [[نیازمند]] [[افاضه]] و توجه [[اولیا]] و [[اهل بیت]] هستند. {{متن حدیث|وَ بِيُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَى وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاءُ}}<ref>مجلسی، زاد المعاد - مفتاح الجنان، دعای عدیله، ص۴۲۳.</ref> زیرا به [[برکت]] [[وجود امام معصوم]] ماسوی [[الله]] از روزی برخوردار هستند و در پرتو وجود اوست که [[زمین]] در [[آسمان]] پایدار است... این ویژگی همواره در حال [[حیات]] و ممات وجود داشته و دارد و این [[قدرت]] ایشان در سایه [[ارتباط]] و اتصال با [[خداوند]] است که بعد از [[وفات]] آنها به شکل [[زیارت]] جلوه میکند. به همین [[دلیل]] [[زیارت]] در نزد همه حقیقتی [[فطری]] و مسلم است. گرچه عدهای با [[فطرت]] و خواست ذاتی [[انسان]] مقابله میکنند<ref>ر.ک: مرتضی جوادی، فلسفه زیارت آیین آن، ص۱۵۰.</ref>. | |||
[[انبیا]] و [[اهل بیت]] که [[راهنمایان]] [[حقیقی]] بشریتاند [[زیارت]] و [[سلام]] و [[توسل]] به آنها [[حق]] عظیمی است که هیچ کس نمیتواند به کنه آن برسد و از آنجا که [[شکر مخلوق]]، [[شکر]] [[خالق]] نیز است<ref>وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۳؛ بحارالأنوار، ج۶۸، ص۴۴: {{متن حدیث| عَنِ الرِّضَا {{ع}} قَالَ: مَنْ لَمْ يَشْكُرِ الْمُنْعِمَ مِنَ الْمَخْلُوقِينَ لَمْ يَشْكُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ}}.</ref>، پس [[تکریم]] آنها به این صورت، بر یک [[انسان]] [[متعهد]] و [[مؤمن]] [[واجب]] است. | |||
در [[صحف]] [[نورانی]] [[زیارات]]، به سه امر توجه داده میشود: | |||
{{ | # ضمن تببین و برشماری خصایص والای مزور به بیان خدمات و زحمات طاقتفرسایی آنان برای احیای [[معارف]] و [[احکام اسلامی]] و [[جوامع دینی]] و تلاش بیوقفه بدون توقع [[اجر]] و مزد آنان برای تأمین [[سعادت دنیا]] و تضمین [[فلاح]] [[آخرت]] میپردازد... در [[زیارت]] [[حضرت امیرالمؤمنین]] {{ع}} آمده است: "در [[راه خدا]] [[مجاهدت]] فراوان کردی و در [[راه خدا]] و رسولش [[نصیحت]] و [[پند]] و [[اندرز]] نمودی..."<ref>{{متن حدیث| وَ جَاهَدْتَ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَ نَصَحْتَ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ...}}؛ کامل الزیارات، ص۲۲.</ref>. | ||
# [[باور قلبی]] و [[تصدیق]] لسانی به این که این جریان [[حق]] [[عظیم]] و بزرگی را برای آن [[اولیاء]] و [[موالیان]] والا ایجاد میکند. این [[حق]] به حدی [[عظیم]] است که قابل اکتناه نیست. در دعای بعد از [[نماز]] [[زیارت]] [[حضرت زهرا]] {{س}} عرض میشود: "بارالها [[سوگند]] به [[حق]] عظیمی که بر [[اهل بیت]] داری و کسی جز تو ژرفای آن را نمیداند و به [[حق]] عظیمی که در نزد تو دارند از تو خواهم... که بر [[محمد]] [[آل محمد]] [[درود]] فرستی و گشایشی در امر [[آل محمد]] و [[شیعیان]] و دوستاشان قرار دهی"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ... وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ الْعَظِيمِ عَلَيْهِمْ الَّذِي لَا يَعْلَمُ كُنْهَهُ سِوَاكَ وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مَنْ حَقُّهُ عِنْدَكَ عَظِيمٌ}}</ref>. | |||
# طلب [[رفعت]] [[قیام]] و [[علو]] درجات برای آن [[سفیران الهی]] و پیامآوران [[صلح]] و [[سعادت]]. این طلب [[مغفرت]] و [[رحمت]] ضمن [[انجام وظیفه]] و [[ادای حق]] و ضمن اینکه موجب [[محبت]] و [[هدایت الهی]] نسبت به خود ما و باعث [[پوشش]] [[گناهان]] میشود: {{متن حدیث|وَ جَعَلَ صَلَوَاتِنَا عَلَيْكُمْ رَحْمَةً لَنَا وَ كَفَّارَةً لِذُنُوبِنَا}}... این [[حق]] مخصوص یک [[امام]] نیست بلکه هریک از [[ائمه]] بزرگوار مستقلاً [[حق]] خاص دارند از این رو به رغم پراکندگی مزارهای آنان بر همگان [[شایسته]] است که آنان را [[زیارت]] کنند<ref>مرتضی جوادی، فلسفه زیارت و آیین آن، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref>.<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۱۰۱- ۱۰۳.</ref> | |||
{{ | |||
{{ | |||
==[[ | == اهمیت زیارت == | ||
{{ | == زیارت == | ||
دیدار، حضور بر [[تربت]] [[شهید]]، یا [[امام]] و امام زاده، دیدار از حرمهای مطهر و بقاع متبرکه، [[زیارت پیامبر]]{{صل}} و [[ائمه]]{{عم}} هم در حیاتشان ارزشمند و تأثیرگذار است، هم پس از رحلت یا شهادتشان سازنده و [[الهام]] بخش، و تأکید زیارت، نسبت به [[حضرت رسول]]{{صل}}، [[حضرت زهرا]]{{س}}، [[امامان معصوم]]، شهدای [[آل محمد]]، [[علما]] و صلحاست. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: «هر کس ما را پس از مرگمان زیارت کند، گویا در حال [[حیات]]، زیارتمان کرده است»<ref>{{متن حدیث|مَنْ زَارَنَا فِي مَمَاتِنَا فَكَأَنَّمَا زَارَنَا فِي حَيَاتِنَا}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳۳۲.</ref>. | |||
{{ | |||
{{ | |||
==پانویس== | این گونه [[زیارتها]]، علاوه بر آنکه برای خود [[زائر]]، اثر [[تربیتی]] و [[تزکیه]] [[روح]] دارد و دلیل [[حقشناسی]] او نسبت به [[اولیای خدا]] و [[پیشوایان دین]] است، در زمینه احیای امر امامان و [[ترویج]] [[مکتب]] [[انسانی]] و تربیتی آن اسوهها در [[جوامع بشری]] و توجه دادن به خط صحیح [[رهبری]] و [[ولایت]] در [[جامعه]] موثر است؛ به ویژه وقتی حکام مستبد و [[منحرف]]، با برنامهای دقیق در جهت محو آثار ائمه میکوشیدند، زیارت به عنوان یک عمل مثبت و انقلابی محسوب میشد و نوعی [[مبارزه]] با دستگاههای [[ستمگر]] بوده است. در [[احادیث]] متعدد تأکید شده که زیارت ائمه در غربتشان و همراه با [[خوف]] و خطر، [[پاداش]] بیشتری دارد و اگر راه زائر دور باشد و [[زیارت]] پیاده و همراه با [[مشقت]] باشد [[اجر]] و [[ثواب]] بیشتری دارد<ref>فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص۲۰۲.</ref>. | ||
به [[تجربه]] ثابت شده است که [[انسان]] در زیارت بزرگان [[احساس]] نزدیکی و [[قرب]] به آنان میکند و با ایشان [[تجدید عهد]] و [[میثاق]] مینماید. سزاوار آن است که این احساس قرب و نزدیکی را با [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} داشته باشد؛ چراکه [[حیات]] آنان با مرگشان تفاوتی ندارد و آنان دارای [[مقام]] والای شهادتند و [[شهید]]، زنده و [[جاودانه]] است. [[قرآن مجید]] میفرماید: {{متن قرآن|وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ}}<ref>«و کسانی را که در راه خداوند کشته میشوند مرده نخوانید که زندهاند امّا شما درنمییابید» سوره بقره، آیه ۱۵۴.</ref>. | |||
همانگونه که هنگام حضور در مقابل زندگان به آنان [[سلام]] میدهیم و عرض ارادت میکنیم، وقتی در مشاهد آنان حاضر میشویم قبل از ورود به مضجع شریفشان عرض میکنیم: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ وَ إِنِّي أَعْتَقِدُ حُرْمَةَ نَبِيِّكَ فِي غَيْبَتِهِ كَمَا أَعْتَقِدُهَا فِي حَضْرَتِهِ وَ أَعْلَمُ أَنَّ رُسُلَكَ وَ خُلَفَاءَكَ أَحْيَاءٌ عِنْدَكَ يُرْزَقُونَ فَرِحِينَ يَرَوْنَ مَكَانِي وَ يَسْمَعُونَ كَلَامِي وَ يَرُدُّونَ سَلَامِي عَلَيَّ وَ أَنَّكَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِي كَلَامَهُمْ وَ فَتَحْتَ بَابَ فَهْمِي بِلَذِيذِ مُنَاجَاتِهِمْ}}<ref>مفاتیح الجنان.</ref>. | |||
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: «هر کس [[قبر]] مرا زیارت کند، [[شفاعت]] من به او رسد و هر کس، مرا پس از مرگم زیارت کند، گویی مرا در [[زمان]] حیاتم زیارت کرده است»<ref>{{متن حدیث|مَنْ زَارَ قَبْرِي حَلَّتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَ مَنْ زَارَنِي مَيِّتاً فَكَأَنَّمَا زَارَنِي حَيّاً}}؛ مستدرک الوسائل، ج۱۰، ص۱۸۶.</ref>. در بیانی دیگر فرمودند: «هر کس قبر مرا پس از مرگم زیارت کند، همچون کسی است که در زمان حیاتم به سوی من [[مهاجرت]] کرده، پس اگر نتوانستید، بر من سلام بفرستید که به من خواهد رسید<ref>{{متن حدیث|مَنْ زَارَ قَبْرِي بَعْدَ مَوْتِي كَانَ كَمَنْ هَاجَرَ إِلَيَّ فِي حَيَاتِي فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِيعُوا فَابْعَثُوا إِلَيَّ السَّلَامَ فَإِنَّهُ يَبْلُغُنِي}}؛ تهذیب الاحکام، جششم.</ref>. قرآن مجید میفرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و به سوی او راه جویید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار گردید» سوره مائده، آیه ۳۵.</ref>. | |||
مرحوم [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]] آورده که برخی از [[روایات اهل بیت]]، واژه «وسیله» در [[آیه کریمه]] فوق را به [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} [[تفسیر]] کردهاند، و فرمودهاند: آن وسیلهای که در [[قرآن]] فرموده است [[طلب]] کنید، ما هستیم. مرحوم [[شیخ صدوق]] در [[فقیه]] و [[عیون]] [[روایت]] کرده از [[موسی بن عبدالله نخعی]] که گفت: [[خدمت]] حضرت [[امام علی نقی]]{{ع}} عرض کردم که یابن [[رسول الله]]! مرا [[تعلیم]] فرما زیارتی با [[بلاغت]] کامل که هرگاه خواستم [[زیارت]] کنم یکی از شما را، آن را بخوانم. فرمود که چون به درگاه رسیدی، بایست و [[شهادتین]] را بگو {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ}}<ref>مفاتیح الجنان.</ref> و با حال [[غسل]] باشی و چون داخل [[حرم]] شوی و [[قبر]] را ببینی، بایست و ۳۰ مرتبه بگو {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ}} پس با [[آرامش]] [[دل]]، به آرامی اندکی راه برو و گامها را نزدیک یکدیگر گذار، سپس بایست و سی مرتبه بگو {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ}}، پس نزدیک [[قبر مطهر]] برو و چهل مرتبه بگو {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ}} تا صد [[تکبیر]] تمام شود. | |||
[[مرحوم مجلسی]] اول فرمودهاند: وجه تکبیر این است که اکثر طبایع مایلند به غُلوّ، مبادا از عبارات امثال این زیارت به [[غلو]] افتند و یا از بزرگی [[حق سبحانه و تعالی]] [[غافل]] شوند. پس بگو: {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفَ الْمَلَائِكَةِ وَ مَهْبِطَ الْوَحْيِ وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ وَ خُزَّانَ الْعِلْمِ وَ مُنْتَهَى الْحِلْمِ وَ أُصُولَ الْكَرَمِ وَ قَادَةَ الْأُمَمِ وَ أَوْلِيَاءَ النِّعَمِ وَ عَنَاصِرَ الْأَبْرَارِ وَ دَعَائِمَ الْأَخْيَارِ}}<ref>مفاتیح الجنان (زیارت جامعه کبیره).</ref>. | |||
تا آنجا میرسد که چند ویژگی را برای [[ائمه]] بیان میکند: | |||
# {{متن حدیث|أَنْتُمُ الصِّرَاطُ الْأَقْوَمُ}}؛ شما راستترین راهها هستید. | |||
# {{متن حدیث|والسبیل الاعظم}}؛ شما بزرگترین شاهراهها هستید. | |||
# {{متن حدیث|وَ شُهَدَاءُ دَارِ الْفَنَاءِ}}؛ شما [[گواهان]] این [[دنیا]] هستید. | |||
# {{متن حدیث|وَ شُفَعَاءُ دَارِ الْبَقَاءِ}}<ref>مفاتیح الجنان، ص۹۵۹.</ref>؛ و شما [[شفیعان]] آن جهانید. | |||
[[انسان]] برای [[ملاقات]] با هر صاحب نام و عنوانی و یا دیدار با یک [[شخصیت]] [[علمی]]، مذهبی و [[سیاسی]] به مقتضای شخصیت فرد ملاقات شونده، خود را میآراید و آماده میکند، آری در شرایطی که به [[خانه خدا]] وارد میشویم، شایسته است برای ورود آدابی را رعایت نماییم. [[ابان بن تغلب]] از قول [[امام صادق]]{{ع}} برخی از این [[آداب]] را به ما [[آموزش]] میدهد: با [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} بین [[مکه]] و [[مدینه]] همراه بودم، چون آن حضرت به [[حرم]] رسید، از مرکب پیاده شد و [[غسل]] کرد و دو [[کفش]] خود را به دست گرفت و با پای برهنه به حرم آمد و من هر چه او انجام داد انجام دادم. حضرت فرمود: ای [[ابان]]! هر که برای [[تواضع]] در برابر [[خدا]] این گونه عمل کند که من عمل کردم، [[خداوند]] صد هزار [[گناه]] را از او محو میکند، و صد هزار [[نیکی]] برای او مینگارد و صد هزار درجه به او میدهد، و صد هزار نیازش را بر میآورد<ref>وسائل الشیعه، ج۹، کتاب الحج، ص۳۱۵، ح۱؛ کافی، ج۴، ص۴۹.</ref>.<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۵۲۸.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379781.jpg|22px]] [[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|'''حقوق اهل بیت''']] | |||
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:زیارت]] | [[رده:زیارت]] |