شریعت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[امام علی]]{{ع}} به‌عنوان کسی که بیشترین آشنایی را با [[شریعت اسلام]] دارد و هیچ کلامی جامعیّت سخنان او را ندارد، [[تبیین]] کننده و مفسّر شریعت الهی است. ایشان در فرازیهایی چند بر مسئله [[شریعت]] تأکید ورزیده و درباره آن سخن گفته‌اند: [[شریعت]] به‌معنای رام کردن و ریاضت دادن [[نفس]] است<ref>غررالحکم، ۱ / ۲۱</ref>؛ [[شریعت]] راه درست و سبب [[اصلاح]] [[مردمان]] است<ref>غررالحکم، ۲۷</ref>؛ عمل به [[شریعت]] عامل سعادتمندی [[مردمان]] است<ref>غررالحکم، ۸۵</ref>؛ [[شریعت]] تنها راه [[صلاح]] و [[مصلحت]] [[بندگان]] خداست<ref>غررالحکم، ۵۶۰</ref>؛ [[امر به معروف و نهی از منکر]] و برپا داشتن حدود و [[احکام الهی]] بنیاد [[شریعت]] است<ref>غررالحکم، ۲ / ۵۴۱</ref>؛ بدترین رأی‌ها آن‌ است که با [[شریعت]] در [[دین]] مخالف باشد<ref>غررالحکم، ۱ / ۴۵۴</ref>؛ [[شریعت]] تنها راه رسیدن به [[سعادت]] و [[نعمت‌های الهی]] در [[بهشت]] است، چنان‌که فرمود:

*[[امام علی]]{{ع}} سرچشمه [[شریعت]] را دو منبع [[قرآن]] و [[سنّت]] برمی‌شمرد. [[شریعت]] هر [[پیامبری]] از [[پیامبران الهی]]{{عم}} به [[صلاح]] [[امت]] آنان است. یعنی احکامی که در [[دین]] و [[شریعت]] [[انبیای الهی]] مقرّر شده، به [[مصلحت]] [[دنیا]] و [[آخرت]] [[امت]] آنها و به‌منزله راه [[نجات]] و [[سعادت]] [[مردمان]] است، زیرا هیچ حکمی از سوی [[خداوند]] بیهوده قرار داده نشده است و هیچ فعلی از افعال [[خداوند]] عبث نیست. اما با [[ظهور]] [[اسلام]]، شریعت الهی به‌طور کامل در [[اختیار]] [[انسان‌ها]] قرار گرفت و [[خداوند]] به [[برکت]] [[اسلام]]، [[دین]] و [[هدایت]] خود را بر [[بندگان]] تکمیل کرد. [[امام]]{{ع}} می‌فرماید: [[خداوند]] به‌وسیله او ([[پیامبر اکرم]]) [[نور]] [[اسلام]] را بر گستره [[زمین]] بتاباند و راه [[هدایت]] را روشن ساخت تا گم‌گشتگان راه یابند و [[دل‌ها]] پس از سقوط در دام چاله‌ها به‌وسیله او [[نجات]] یابند. آری، او پرچم‌های روشنگری را برافراشت و [[احکام]] [[نورانی]] [[دین]] را اعلام داشت. پس اوست [[امین]] [[وحی]] و رازدار اسرارت و گنجور گنجینه دانشت که ناپیداست و گواهت در [[رستاخیز]] و فرستاده [[راستین]] و پیامبرت به‌سوی [[مردم]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۷۱</ref>. افزون بر این، [[مجتهدان]] نیز برای به‌دست آوردن [[احکام]] و [[تکالیف]] شرعی به این دو منبع [[رجوع]] می‌کنند. [[امام]]{{ع}} در فرازهایی بر این امر تأکید ورزیده است: این دو ستون ([[توحید]] [[حقّ]] تعالی و [[شریعت]] [[پیامبر اکرم]]) را برپا نگاه دارید (زیرا بقای [[اسلام]] و [[نظام]] امور [[مسلمان‌ها]] در معاش و [[معاد]] بر [[توحید]] [[خداوند سبحان]] و [[پیروی]] از [[سنّت]] [[حضرت رسول]] است) و بیفروزید این دو چراغ را (تا در تاریکی‌های [[نادانی]] و [[گمراهی]] سرگردان نمانید) و بر شما توبیخ و سرزنشی نیست مادام که (از این دو) دور و پراکنده نشوید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۹</ref>. [[امام]]{{ع}} تأکید دارد که [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} مکمل [[قرآن کریم]]، حاملان [[شریعت اسلام]] و تبیین‌کننده و [[مفسر]] آن بر [[مردمان]] هستند، چنان‌که می‌فرماید: این کتاب خداست که بیانگر [[حلال]] و [[حرام]] او و بایسته‌ها و بهینه‌هاست. "[[ناسخ و منسوخ]]"، "رخصت و عزیمت" و "خاص و عام" را در بردارد، از مثَل و [[عبرت]] سرشار است، دستورهای مقطعی و ابدی و [[محکم و متشابه]] دارد، دُرّهای [[آیات]] را از صدف برون آورده و دوررس‌ها را نزدیک کرده است. فراگیریِ بخشی از این [[آیات]] [[واجب]] شده و تحصیل بخش دیگر را تنگ نگرفته است. برخی از فرمان‌های [[الهی]] در [[قرآن]] عزیز به "حتمیّت و [[وجوب]]" نوشته شده ولی در [[سنّت]] [[پیامبر]]{{صل}} "[[نسخ]]" آن رسیده است یا در [[سنّت]]، [[وجوب]] آن آمده، ولی ترک آن در [[کتاب خدا]] مجاز شده است یا به وقتی خاص [[واجب]] شده که با گذشت آن زمان، منتفی، خواهد شد. حرام‌ها نیز شکل‌های گونه‌گون دارند: بعضی "کبیره"، که [[وعده]] [[دوزخ]] بدان داده شده و بعضی "صغیره"، که ورزشگاه [[نسیم]] [[آمرزش]] [[خداوند]] است. بعضی اعمال‌اند که اندکِ آن مقبول درگاه [[الهی]] است و بیش از آن در [[اختیار]] مکلّف نهاده شده است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱</ref>.

*هم‌چنین درباره اعلمیّت و افضلیّت [[اهل‌بیت]]{{عم}} نسبت به شریعت الهی می‌فرماید: [[راز]] [[پیامبر]] بدان‌ها ([[اهل بیت]]) سپرده شده است. هر که آنان را [[پناه]] گیرد به [[حق]] راه برده است. مخزن [[علم]] پیامبرند و [[احکام شریعت]] او را بیانگر. [[قرآن]] و [[سنّت]] نزد آنان در [[امان]]. چون کوه افراشته، [[دین]] را نگهبان، پشت [[اسلام]] بدان‌ها راست و ثابت و پابرجاست<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲</ref>.

*[[مردم]] در مواجهه با [[شریعت]] و با در نظر گرفتن [[میزان]] توجه و عمل آنها به [[دستورات]] [[الهی]] به دو دسته تقسیم می‌شوند: نخست عاملان به شریعت الهی و دوم بدعت‌گذاران در شریعت الهی. [[امام]]{{ع}} در این‌باره می‌فرماید: [[مردم]] دو دسته‌اند: یکی آن‌که از [[شریعت]] [[پیروی]] کند، دیگر آن‌که در [[دین]] [[بدعت]] آورد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵</ref>. [[امام]]{{ع}} ترک [[شریعت]] را بدترین طریقه [[آدمی]] در مسیر [[زندگی]] برمی‌شمرد و می‌فرماید: بدترین رأی‌ها و [[اندیشه‌ها]] [[رأی]] و اندیشه‌ای است که مخالف [[شریعت]] باشد<ref>غررالحکم، ۴ / ۱۶۳</ref>.

*انسانی که از [[قوانین]] [[شریعت]] [[پیروی]] می‌کند، مسیر صحیح را شناخته است. در منظر [[امام]]{{ع}} [[انسان]] شریعت‌مداره راه طریقت را می‌پیماید و از [[منافع]] [[اطاعت]] بهره‌مند می‌شود و [[باطن]] خویش را [[پاک]] و پیراسته می‌گرداند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۳</ref>. هم‌چنین آن [[حضرت]] کسی را می‌ستاید که در مسیر روشن [[شریعت]] قرار داشته و [[شریعت]] درخشان [[اسلام]] همراه او باشد. چنین فردی دل‌باخته [[آخرت]] است و از زیورهای [[دنیا]] پرهیز می‌کند<ref>غررالحکم، ۲ / ۴۶۸</ref>. [[امام]]{{ع}} در فرازی دیگر از [[پیروان]] شریعت الهی این گونه یاد می‌کند: خوشا به حال کسی که در پیش خود [[خوار]]، کسبش [[پاکیزه]] (و از راه [[حلال]])، [[باطن]] و درونش [[پاک]] و خلقتش نیکو باشد. فزونی مالش را در [[راه خدا]] دهد، اضافه سخنش را نگه دارد، بدی‌اش را از [[مردم]] بازدارد، [[دین]] و [[شریعت]] را به‌طور کامل [[پیروی]] کند و [[بدعت]]، او را به‌سوی تطاول و تعدّی نکشاند<ref>غررالحکم، ۲ / ۴۶۹</ref>. ترک [[شریعت]] در منطق [[امام]] مساوی با [[نادانی]] و [[جهالت]] و بازگشت به دوره [[جاهلیت]] است. از این‌رو فردی که [[پیروی]] از [[شریعت]] و [[احکام الهی]] را ترک کند، گویی هرگز از دوره [[جاهلیت]] عبور نکرده است.

*[[امام]]{{ع}} گام‌های آغازین [[تربیت اسلامی]] را از طریق [[آموزش]] شریعت الهی می‌داند و می‌فرماید: تصمیم گرفتم ابتدا [[کتاب خدا]] را به تو بیاموزم و [[تأویل]] آن را برایت شرح دهم و [[شریعت اسلام]] و [[احکام]] آن، از [[حلال]] و [[حرام]] را بر تو [[آشکار]] سازم، در حالی که برای [[آموختن]] از غیر [[کتاب خدا]] استفاده نکنم<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. در منظر [[امام]]{{ع}} [[دعوت]] [[مردمان]] به [[شریعت اسلام]] و [[تبیین]] و توصیف مبانی آن از [[وظایف امام]] است.