نشانه‌های ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
#برخی [[معتقد]] بودند که [[نفس زکیه]] که کشته شدن او را یکی از [[نشانه‌های ظهور]] دانسته‌اند همان محمّد بن [[عبدالله بن حسن]] مثنی است که در ابتدای [[حکومت]] عباسیان [[قیام]] کرد و در [[مدینه]] به [[شهادت]] رسید. استدلال‌هایی را هم برای اثبات این مطلب آورده‌اند که در اثبات این مطلب، کافی نیست<ref>تاریخ الغیبة الکبری: ص۶۰۸.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۲.]</ref>.
#برخی [[معتقد]] بودند که [[نفس زکیه]] که کشته شدن او را یکی از [[نشانه‌های ظهور]] دانسته‌اند همان محمّد بن [[عبدالله بن حسن]] مثنی است که در ابتدای [[حکومت]] عباسیان [[قیام]] کرد و در [[مدینه]] به [[شهادت]] رسید. استدلال‌هایی را هم برای اثبات این مطلب آورده‌اند که در اثبات این مطلب، کافی نیست<ref>تاریخ الغیبة الکبری: ص۶۰۸.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۲.]</ref>.
#نمونۀ دیگر تطبیق‌های علّامه مجلسی در بحار الأنوار است. وی ضمن بیان [[احادیث]] [[نشانه‌های ظهور]]، آنها را توضیح داده و گاه تطبیق کرده است. برای مثال در حدیثی از [[عمار یاسر]] چنین [[نقل]] شده است:{{عربی|«یأتی هلاک ملکهم من حیث بدا»}}<ref>نابودیِ حکومت آنان از جایی که آغاز شده، خواهد بود؛الغیبة، طوسی: ص۴۶۳ ح۴۷۹.</ref>. گویا [[مرحوم مجلسی]] ضمیر "هم" در "ملکهم" را به عباسیان برگردانده و نوشته است: "من حیث [[بدا]]"؛ یعنی از سوی [[خراسان]]؛ چون هلاکو از آن جا وارد شد، همان گونه که شروع حکومتشان از [[خراسان]] و به دست ابومسلم بود، که البته در [[حدیث]]، به عباسیان تصریح نشده است <ref>بحار الأنوار: ج۵۲ ص۲۰۸ ح۴۵.</ref>. یا در جایی دیگری از [[الغیبة]] [[نعمانی]] <ref>الغیبة، نعمانی: ص۲۷۵ ح۵۵.</ref> حدیثی آورده که در آن آمده است:{{عربی|«إِذَا قَامَ الْقَائِمُ بِخُرَاسَان‏... وَ قَامَ مِنَّا قَائِمٌ بِجِيلَان‏... وَ قَتَلَ الْكَبْش‏...»}}<ref>هنگامی که قائم در خراسان قیام کند... و قائمی از ما در گیلان قیام کند... و سرکرده کشته شود... .</ref> سپس می‌گوید: [[قیام]] کننده در [[خراسان]]، هلاکو خان یا چنگیزخان است و [[قیام]] کننده در [[گیلان]]، شاه [[اسماعیل]] و شاید از کبش، شاه عبّاس اوّل باشد <ref>بحار الأنوار: ج۵۲ ص۲۳۶ ح۱۰۴.</ref>. همچنین در جای دیگر، حدیثی را بر [[دولت]] [[صفویه]] تطبیق کرده و می‌گوید: بعید نیست که این [[حکومت]]، متّصل به [[دولت]] [[قائم]] شود<ref>بحار الأنوار: ج۵۲ ص۲۴۳.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۲.]</ref>.
#نمونۀ دیگر تطبیق‌های علّامه مجلسی در بحار الأنوار است. وی ضمن بیان [[احادیث]] [[نشانه‌های ظهور]]، آنها را توضیح داده و گاه تطبیق کرده است. برای مثال در حدیثی از [[عمار یاسر]] چنین [[نقل]] شده است:{{عربی|«یأتی هلاک ملکهم من حیث بدا»}}<ref>نابودیِ حکومت آنان از جایی که آغاز شده، خواهد بود؛الغیبة، طوسی: ص۴۶۳ ح۴۷۹.</ref>. گویا [[مرحوم مجلسی]] ضمیر "هم" در "ملکهم" را به عباسیان برگردانده و نوشته است: "من حیث [[بدا]]"؛ یعنی از سوی [[خراسان]]؛ چون هلاکو از آن جا وارد شد، همان گونه که شروع حکومتشان از [[خراسان]] و به دست ابومسلم بود، که البته در [[حدیث]]، به عباسیان تصریح نشده است <ref>بحار الأنوار: ج۵۲ ص۲۰۸ ح۴۵.</ref>. یا در جایی دیگری از [[الغیبة]] [[نعمانی]] <ref>الغیبة، نعمانی: ص۲۷۵ ح۵۵.</ref> حدیثی آورده که در آن آمده است:{{عربی|«إِذَا قَامَ الْقَائِمُ بِخُرَاسَان‏... وَ قَامَ مِنَّا قَائِمٌ بِجِيلَان‏... وَ قَتَلَ الْكَبْش‏...»}}<ref>هنگامی که قائم در خراسان قیام کند... و قائمی از ما در گیلان قیام کند... و سرکرده کشته شود... .</ref> سپس می‌گوید: [[قیام]] کننده در [[خراسان]]، هلاکو خان یا چنگیزخان است و [[قیام]] کننده در [[گیلان]]، شاه [[اسماعیل]] و شاید از کبش، شاه عبّاس اوّل باشد <ref>بحار الأنوار: ج۵۲ ص۲۳۶ ح۱۰۴.</ref>. همچنین در جای دیگر، حدیثی را بر [[دولت]] [[صفویه]] تطبیق کرده و می‌گوید: بعید نیست که این [[حکومت]]، متّصل به [[دولت]] [[قائم]] شود<ref>بحار الأنوار: ج۵۲ ص۲۴۳.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۲.]</ref>.
#در دورۀ مشروطه، یکی از واعظان مشهور با نام [[شیخ]] عباسعلی [[فرزند]] [[علی]] محمّد گورتانی (۱۲۸۷ - ۱۳۶۰ ق) با [[لقب]] معین الواعظین و تخلّص ذاکر، شناخته شده است. وی می‌نویسد: "[[وقت ظهور]] را [[خدا]] می‌داند... و لکن علائمی از برای [[ظهور]] آن حضرت از ائمّه رسیده که پاره‌ای از [[اخبار]] به طور رمز و اشاره زمان قریب به [[ظهور]] را می‌رساند"<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۳.]</ref>.
#در دورۀ مشروطه، یکی از واعظان مشهور با نام [[شیخ]] عباسعلی [[فرزند]] [[علی]] محمّد گورتانی (۱۲۸۷ - ۱۳۶۰ ق) با [[لقب]] معین الواعظین و تخلّص ذاکر، شناخته شده است. وی می‌نویسد: "[[وقت ظهور]] را [[خدا]] می‌داند... و لکن علائمی از برای [[ظهور]] آن حضرت از ائمّه رسیده که پاره‌ای از [[اخبار]] به طور رمز و اشاره زمان قریب به [[ظهور]] را می‌رساند"<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۳.]</ref>. سپس مطالبی از [[نور]] الأنوار مرندی و ناظم الإسلام کرمانی [[نقل]] می‌کند و می‌نویسد: دیگر از [[علائم ظهور]]، احداث تلگراف، بی سیم است که در ممالک دور با یکدیگر حرف می‌زنند. دیگر از [[علائم]]، ایجاد دستگاهی است که عکس و صورت را [[نقل]] دهد، یعنی شخص از شهری می‌تواند دیگری را در شهر دیگر ببیند. دیگر هیجان [[مردم]] [[فقیر]] و [[رنج]] کشان است. دیگر [[فتح]] بلاد آلمان است. دیگر چنان چه در بحار است، قطع [[علم]] از [[نجف]] و ظهورش در [[قم]] است. یکی دیگر از [[علائم]]، قطع شدن پول [[ایران]] است از [[نجف]] و [[کربلا]] که اهل [[ایران]] به [[عراق]] پول نمی‌فرستند و یا آن که پول [[ایران]] از رواج می‌افتد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۴.]</ref>.
 
سپس مطالبی از [[نور]] الأنوار مرندی و ناظم الإسلام کرمانی [[نقل]] می‌کند و می‌نویسد: دیگر از [[علائم ظهور]]، احداث تلگراف، بی سیم است که در ممالک دور با یکدیگر حرف می‌زنند. دیگر از [[علائم]]، ایجاد دستگاهی است که عکس و صورت را [[نقل]] دهد، یعنی شخص از شهری می‌تواند دیگری را در شهر دیگر ببیند. دیگر هیجان [[مردم]] [[فقیر]] و [[رنج]] کشان است. دیگر [[فتح]] بلاد آلمان است. دیگر چنان چه در بحار است، قطع [[علم]] از [[نجف]] و ظهورش در [[قم]] است. یکی دیگر از [[علائم]]، قطع شدن پول [[ایران]] است از [[نجف]] و [[کربلا]] که اهل [[ایران]] به [[عراق]] پول نمی‌فرستند و یا آن که پول [[ایران]] از رواج می‌افتد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۴.]</ref>.
#یکی از معاصران، احتمال داده که [[نفس زکیه]] بر [[شهید]] آیة [[الله]] [[سید محمد باقر صدر]] تطبیق شود<ref>عصر الظهور: ص۱۶۵.</ref>. این نشانه، از نمونه‌هایی است که [[زیدیه]] از آن سوء استفاده و بر محمّد بن [[عبدالله]] تطبیق کرده‌اند؛ چون وی در آن زمان به نفْس زکیّه شهرت داشت<ref>مقاتل الطالبین: ص۲۰۷ و ۲۱۰ – ۲۱۳.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۴.]</ref>.
#یکی از معاصران، احتمال داده که [[نفس زکیه]] بر [[شهید]] آیة [[الله]] [[سید محمد باقر صدر]] تطبیق شود<ref>عصر الظهور: ص۱۶۵.</ref>. این نشانه، از نمونه‌هایی است که [[زیدیه]] از آن سوء استفاده و بر محمّد بن [[عبدالله]] تطبیق کرده‌اند؛ چون وی در آن زمان به نفْس زکیّه شهرت داشت<ref>مقاتل الطالبین: ص۲۰۷ و ۲۱۰ – ۲۱۳.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۴.]</ref>.
#پس از وقوع [[انقلاب اسلامی]] نیز [[عالمان]] بسیاری به صورت شفاهی یا کتبی، احتمال تطبیق [[احادیث]] را بر [[انقلاب اسلامی ایران]] مطرح کرده‌اند. اینان در این [[آرزو]] هستند که [[قیام]] [[انقلاب اسلامی]] به [[قیام مهدی]]{{ع}} متّصل شود و [[زمینه‌ساز]] [[ظهور]] ایشان گردد. این احتمال بر پایۀ دقت در متون [[احادیث]] و شواهد موجود مطرح شده است. از مهم‌ترین احادیثی که با این تطبیق سازگاری بیشتری دارد، دو [[حدیث]] مهم است: اولی، حدیثی از مصادر اهل سنّت به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} است که فرمود:{{عربی|«يَخْرُجُ أُنَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوطِئُونَ لِلْمَهْدِيِّ يَعْنِي سُلْطَانَهُ»}}<ref>مردمی از شرق، قیام می کنند و برای حکومت مهدی، زمینه را آماده می کنند؛ بحار الأنوار (ط - بيروت): ج‏۵۱، ص ۷.</ref>. [[حدیث]] دیگر، گزارش [[نعمانی]] دربارۀ [[پیشگامان]] [[ظهور]] است. [[نعمانی]] متعهّد شده، احادیثی را [[نقل]] کند که به صحّت آنها [[اطمینان]] دارد. لذا از نظر سندی، برخی آن را معتبر شمرده‌اند. متن [[حدیث]] این گونه است:{{عربی|«كَأَنِّي بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ يَطْلُبُونَ الْحَقَّ فَلَا يُعْطَوْنَهُ ثُمَّ يَطْلُبُونَهُ فَلَا يُعْطَوْنَهُ فَإِذَا رَأَوْا ذَلِكَ وَضَعُوا سُيُوفَهُمْ عَلَى عَوَاتِقِهِمْ فَيُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوهُ فَلَا يَقْبَلُونَهُ حَتَّى يَقُومُوا وَ لَا يَدْفَعُونَهَا إِلَّا إِلَى صَاحِبِكُمْ قَتْلَاهُمْ شُهَدَاءُ أَمَا إِنِّي لَوْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ لَاسْتَبْقَيْتُ نَفْسِي لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ»}}<ref>گویی می‌بینیم گروهی را که در شرق در پی گرفتن حق، قیام می‌کنند؛ امّا آن را به ایشان نمی‌دهند. دوباره آن را می‌طلبند؛ ولی به آنها داده نمی‌شود. پس چون این وضعیت را می‌بینند، شمشیرهایشان را بر گردن خود می‌نهند. آنچه را خواسته بودند، به ایشان می‌دهند، اما دیگر آن را نمی‌پذیرند تا این که قیام می‌کنند و آن را جز به صاحبتان نمی‌سپرند. کشتگان آنها شهیدند. هان! من اگر آن زمان را درک می‌کردم. خود را برای صاحب این امر، خود را نگاه می‌داشتم؛الغيبة للنعماني: ص ۲۷۳، ح ۵۰.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۴.]</ref>.
#پس از وقوع [[انقلاب اسلامی]] نیز [[عالمان]] بسیاری به صورت شفاهی یا کتبی، احتمال تطبیق [[احادیث]] را بر [[انقلاب اسلامی ایران]] مطرح کرده‌اند. اینان در این [[آرزو]] هستند که [[قیام]] [[انقلاب اسلامی]] به [[قیام مهدی]]{{ع}} متّصل شود و [[زمینه‌ساز]] [[ظهور]] ایشان گردد. این احتمال بر پایۀ دقت در متون [[احادیث]] و شواهد موجود مطرح شده است. از مهم‌ترین احادیثی که با این تطبیق سازگاری بیشتری دارد، دو [[حدیث]] مهم است: اولی، حدیثی از مصادر اهل سنّت به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} است که فرمود:{{عربی|«يَخْرُجُ أُنَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوطِئُونَ لِلْمَهْدِيِّ يَعْنِي سُلْطَانَهُ»}}<ref>مردمی از شرق، قیام می کنند و برای حکومت مهدی، زمینه را آماده می کنند؛ بحار الأنوار (ط - بيروت): ج‏۵۱، ص ۷.</ref>. [[حدیث]] دیگر، گزارش [[نعمانی]] دربارۀ [[پیشگامان]] [[ظهور]] است. [[نعمانی]] متعهّد شده، احادیثی را [[نقل]] کند که به صحّت آنها [[اطمینان]] دارد. لذا از نظر سندی، برخی آن را معتبر شمرده‌اند. متن [[حدیث]] این گونه است:{{عربی|«كَأَنِّي بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ يَطْلُبُونَ الْحَقَّ فَلَا يُعْطَوْنَهُ ثُمَّ يَطْلُبُونَهُ فَلَا يُعْطَوْنَهُ فَإِذَا رَأَوْا ذَلِكَ وَضَعُوا سُيُوفَهُمْ عَلَى عَوَاتِقِهِمْ فَيُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوهُ فَلَا يَقْبَلُونَهُ حَتَّى يَقُومُوا وَ لَا يَدْفَعُونَهَا إِلَّا إِلَى صَاحِبِكُمْ قَتْلَاهُمْ شُهَدَاءُ أَمَا إِنِّي لَوْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ لَاسْتَبْقَيْتُ نَفْسِي لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ»}}<ref>گویی می‌بینیم گروهی را که در شرق در پی گرفتن حق، قیام می‌کنند؛ امّا آن را به ایشان نمی‌دهند. دوباره آن را می‌طلبند؛ ولی به آنها داده نمی‌شود. پس چون این وضعیت را می‌بینند، شمشیرهایشان را بر گردن خود می‌نهند. آنچه را خواسته بودند، به ایشان می‌دهند، اما دیگر آن را نمی‌پذیرند تا این که قیام می‌کنند و آن را جز به صاحبتان نمی‌سپرند. کشتگان آنها شهیدند. هان! من اگر آن زمان را درک می‌کردم. خود را برای صاحب این امر، خود را نگاه می‌داشتم؛الغيبة للنعماني: ص ۲۷۳، ح ۵۰.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B7_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۵۴.]</ref>.
۱۹٬۴۱۸

ویرایش