موعودگرایی مقاومت و اعتراض (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{جعبه اطلاعات مقاله | عنوان = موعودگرایی مقاومت و...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'مولفه' به 'مؤلفه') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==چکیده مقاله== | ==چکیده مقاله== | ||
نویسنده این مقاله می‌نویسد:«موعودگرایی ([[مهدویت]])، به عنوان [[میراث]] گران‌بار [[مذهب شیعه]] از زوایای مختلفی بررسی شده است. با این حال، توجه به کارکرد آن در پیدایش بزرگ‌ترین [[انقلاب]] قرن می‌تواند زوایای [[پنهان]] آن را نمایان سازد. از طرف دیگر، [[انقلاب اسلامی ایران]] از زوایای مختلفی برای پژوهشگران موضوع جذّابی بوده است. به همین [[دلیل]]، شماری از جامعه‌شناسان بنام کوشیده‌اند از یک سو عوامل و از دیگر سو آثار آن را تحلیل کنند و از پیچیدگی‌اش بکاهند. برای [[تبیین]] کارکرد [[مهدویت]] در پیدایش [[انقلاب اسلامی]]، می‌توان از سه مدل جامعه‌شناختی بهره برد: «مدل روانشناختی- ذهنی»، «مدل ساختی- سازمانی» و «مدل گفتمانی». گرچه [[رجوع]] به سخنان [[رهبران]] [[انقلاب]] نشان می‌دهد که [[مهدویت]] در دو مدل ذهنی و ساختی، به کار گرفته شده است؛ نباید این آموزه مترقی را صرفا در این دو | نویسنده این مقاله می‌نویسد:«موعودگرایی ([[مهدویت]])، به عنوان [[میراث]] گران‌بار [[مذهب شیعه]] از زوایای مختلفی بررسی شده است. با این حال، توجه به کارکرد آن در پیدایش بزرگ‌ترین [[انقلاب]] قرن می‌تواند زوایای [[پنهان]] آن را نمایان سازد. از طرف دیگر، [[انقلاب اسلامی ایران]] از زوایای مختلفی برای پژوهشگران موضوع جذّابی بوده است. به همین [[دلیل]]، شماری از جامعه‌شناسان بنام کوشیده‌اند از یک سو عوامل و از دیگر سو آثار آن را تحلیل کنند و از پیچیدگی‌اش بکاهند. برای [[تبیین]] کارکرد [[مهدویت]] در پیدایش [[انقلاب اسلامی]]، می‌توان از سه مدل جامعه‌شناختی بهره برد: «مدل روانشناختی- ذهنی»، «مدل ساختی- سازمانی» و «مدل گفتمانی». گرچه [[رجوع]] به سخنان [[رهبران]] [[انقلاب]] نشان می‌دهد که [[مهدویت]] در دو مدل ذهنی و ساختی، به کار گرفته شده است؛ نباید این آموزه مترقی را صرفا در این دو مؤلفه به انحصار کشید. [[مهدویت]] با ایجاد گفتمانی برنامه‌دار در برابر گفتمان [[قدرت]]، توانست [[مشروعیت]] [[حاکمیت]] موجود را به چالش کشیده، برای تأسیس یک [[حکومت]] [[جدید]] با ارزش‌های جایگزین برنامه‌ای ارائه کند. این را می‌توان کارکردی بزرگ برای [[مهدویت]] در [[جامعه]] [[ایران]] دانست». | ||
نسخهٔ ۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۴۸
| موعودگرایی مقاومت و اعتراض | |
|---|---|
| (نگاهی به تجربه انقلاب اسلامی ایران) | |
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | مهراب صادق‌نیا |
| موضوع | مهدویت |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه انتظار موعود |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | زمستان ۱۳۹۴ |
| شماره | ۵۱ |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
موعودگرایی مقاومت و اعتراض (نگاهی به تجربه انقلاب اسلامی ایران) عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی کارکرد مهدویت در تأسیس حکومت می‌پردازد. این مقالهٔ ۱۶ صفحه‌ای به قلم مهراب صادق‌نیا نگاشته شده و در فصلنامه انتظار موعود (شماره ۵۱، زمستان ۱۳۹۴) منتشر گشته است[۱].
چکیده مقاله
نویسنده این مقاله می‌نویسد:«موعودگرایی (مهدویت)، به عنوان میراث گران‌بار مذهب شیعه از زوایای مختلفی بررسی شده است. با این حال، توجه به کارکرد آن در پیدایش بزرگ‌ترین انقلاب قرن می‌تواند زوایای پنهان آن را نمایان سازد. از طرف دیگر، انقلاب اسلامی ایران از زوایای مختلفی برای پژوهشگران موضوع جذّابی بوده است. به همین دلیل، شماری از جامعه‌شناسان بنام کوشیده‌اند از یک سو عوامل و از دیگر سو آثار آن را تحلیل کنند و از پیچیدگی‌اش بکاهند. برای تبیین کارکرد مهدویت در پیدایش انقلاب اسلامی، می‌توان از سه مدل جامعه‌شناختی بهره برد: «مدل روانشناختی- ذهنی»، «مدل ساختی- سازمانی» و «مدل گفتمانی». گرچه رجوع به سخنان رهبران انقلاب نشان می‌دهد که مهدویت در دو مدل ذهنی و ساختی، به کار گرفته شده است؛ نباید این آموزه مترقی را صرفا در این دو مؤلفه به انحصار کشید. مهدویت با ایجاد گفتمانی برنامه‌دار در برابر گفتمان قدرت، توانست مشروعیت حاکمیت موجود را به چالش کشیده، برای تأسیس یک حکومت جدید با ارزش‌های جایگزین برنامه‌ای ارائه کند. این را می‌توان کارکردی بزرگ برای مهدویت در جامعه ایران دانست».
فهرست مقاله
- مقدمه
- انقلاب اسلامی و رویکردهای جامعه شناختی
- موعودگرایی و جنبش‌های هزاره‌ای
- موعودباور و انقلاب اسلامی
- مهدویت و انقلاب در مدل ذهن گرایانه
- مهدویت و انقلاب در مدل ساختار گرایانه
- مهدویت و انقلاب در مدل گفتمانی
- نتیجه‌گیری
درباره پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین مهراب صادق‌نیا (متولد ۱۳۴۸ ش، دزفول)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، محمد فاضل لنکرانی، وحید خراسانی پیگیری کرد. همکاری با مراکز پژوهش اسلامی صدا و سیما، دفتر تبلیغات و مطالعات ادیان و مذاهب اسلامى ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «مبانی اندیشه اسلامی»، «جایگاه شریعت در قرآن و عهدین»، «تصویر انتظار در عهد جدید»، «موعودگرایی مقاومت و اعتراض»، «کارکردهای مهدویت انسجام بخشی» و «کارکرد معنابخشی مرگ از نگاه قرآن» برخی از این آثار است[۲].