دعا در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

دعا در اخلاق اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۱ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۲۹

۹٬۱۲۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۳۱ مارس ۲۰۲۰

←‏اقسام دعا

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۱۵۴

ویرایش

@@ خط ۳۹: / خط ۳۹: @@
 ##در خواست [[امنیت]] توسط [[ابراهیم]] {{ع}}: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که ابراهیم گفت: پروردگارا! اینجا را شهری امن کن» سوره بقره، آیه ۱۲۶.</ref>.
 ##[[طلب صبر]] و [[یاری]] و [[پیروزی]] بر [[دشمنان]]: {{متن قرآن|رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ}}<ref>«پروردگارا! ما را از شکیب سرشار کن  و ما را مسلمان بمیران!» سوره اعراف، آیه ۱۲۶.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ}}<ref>«(نوح) گفت: پروردگارا! در برابر آنکه  مرا دروغگو شمردند یاریم کن!» سوره مؤمنون، آیه ۲۶.</ref>.<ref>ر.ک: سحرخوان، محمد و یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص۱۰۴.</ref>
+===خاستگاه و اسباب (عوامل) [[دعا]]===
+===موانع [[دعا]]===
+*عدم [[استجابت دعا]] یا به خاطر آن است که شرائط لازم برای [[استجابت]] فراهم نشده و یا به خاطر آن است که مانعی در [[استجابت دعا]] وجود دارد؛ به عنوان نمونه گاهی آنچه مورد [[دعا]] قرار می‌گیرد به [[مصلحت]] واقعی دعاکننده نیست و در [[حقیقت]] برای او ضرر دارد: {{متن قرآن|وَيَدْعُ الْإِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الْإِنْسَانُ عَجُولًا}}<ref>«و آدمی بدی را چنان فرا می‌خواند که نیکی را و آدمی شتابگر است» سوره اسراء، آیه ۱۱.</ref> و {{متن قرآن|عَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«بسا چیزی را ناپسند می‌دارید و همان برای شما بهتر است و بسا چیزی را دوست می‌دارید و همان برایتان بدتر است و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید» سوره بقره، آیه ۲۱۶.</ref> با این همه چون نفس [[دعا کردن]] عملی زیبا و [[نیکو]] در نزد [[خداوند]] است [[قرآن کریم]] [[شهادت]] داده است اگر دعایی پذیرفته نشد، [[خداوند]] به جای آن خیر دیگری برای [[انسان]] لحاظ می‌‌کند: {{متن قرآن|فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا}}<ref>«پس، خواستیم که پروردگارشان برای آنان فرزندی (دیگر) پاک‌جان‌تر و مهربان‌تر از او، جایگزین کند» سوره کهف، آیه ۸۱.</ref>.<ref>ر.ک: مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۳۰۵-۳۰۶. </ref>
+*از جمله موانع پذیرش [[دعا]] عبارت‌اند از:
+#صفات رذیله: این صفات [[مانع]] بزرگی، برای رسیدن [[دعا]] به [[حریم]] [[پاک]] [[الهی]] است: {{متن قرآن|وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ}}<ref>«و اگر می‌خواستیم (جایگاه) او را با آن آیات فرا می‌بردیم اما او به دنیا گرایید» سوره اعراف، آیه ۱۷۶.</ref> [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: «[[خداوند]] دعائی که از [[قلبی]] سخت و سنگین ایجاد شود را نمی‌پذیرد»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ قَاس}}؛‏ اصول کافی، ج۲، ص۴۷۴. </ref>.
+#[[گناه]]: [[خداوند متعال]] بارها [[عهد]] فرموده [[کافران]]، [[فاسقان]] و [[ظالمان]] را مشمول [[هدایت]] خود نکند؛ از این‌رو نه خود آنان را می‌پذیرد نه عملشان را و نه دعایشان را: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ}}<ref>«بی‌گمان خداوند نافرمانان را راهنمایی نمی‌کند» سوره منافقون، آیه ۶.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> و {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«بی‌گمان خداوند گروه ستمگران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «فرد [[ظالم]] دعایش قبول نمی‌شود تا وقتی که به سوی [[خداوند]] [[توبه]] کند»<ref>بحارالأنوار، ج۱۰، ص۱۷۴. </ref>.<ref>ر.ک: مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۳۰۷. </ref>
+#[[مال]] مشتبه: بزرگان [[اهل دین]] معتقدند یک لقمه از [[مال]] مشتبه، تا چندین شب [[انسان]] را از [[نماز شب]] باز می‌دارد، پس به طریق اولی لقمۀ [[حرام]] اثرات مخربش بیشتر از [[مال]] مشتبه است در همین رابطه [[روایات]] مختلفی وجود دارد:
+##[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: «کسب خود را [[حلال]] کن تا دعایت [[اجابت]] شود، چرا که لقمۀ [[حرام]] باعث می‌‌شود [[دعا]] فرد تا [[چهل]] روز [[مستجاب]] نشود»<ref>{{متن حدیث|أَطِبْ کَسْبَکَ تستجاب تُسْتَجَبْ دَعْوَتُکَ فَإِنَّ الرَّجُلَ یَرْفَعُ اللُّقْمَةَ إِلَی فِیهِ حَرَاماً فَمَا تُسْتَجَابُ لَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً}}؛ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۵۸.  </ref>.
+##مردی نزد [[پیامبر]] {{صل}} آمد و گفت: [[خداوند]] را بخوان که دعای مرا [[مستجاب]] کند؛ آن [[حضرت]] فرمودند: «اگر چنین می‌خواهی کسب و کار خود را [[حلال]] کن»<ref>{{متن حدیث|إِذَا أَرَدْتَ ذَلِکَ فَأَطِبْ کَسْبَکَ}}؛ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۷۱. </ref>.
+##در [[حدیث قدسی]] آمده است، [[حضرت حق]] می‌فرماید: «[[بنده]] من! [[دعا]] از توست و [[اجابت]] بر عهده من است، هیچ دعائی از من پوشیده نمی‌ماند مگر دعای کسی که [[حرام]] بخورد»<ref>{{متن حدیث|فَمِنْکَ الدُّعَاءُ وَ عَلَیَّ الْإِجَابَةُ فَلَا تُحْجَبُ عَنِّی دَعْوَةٌ إِلَّا دَعْوَةُ آکِلِ الْحَرَامِ}}؛ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۷۳. </ref>.<ref>ر.ک: مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۳۰۷.          </ref>
+#ناهماهنگی میان زبان و [[قلب]]: [[دعا]] به سبب هماهنگی بین زبان و [[قلب]] [[مستجاب]] می‌‌شود و [[خداوند]] کسانی را که با [[قلبی]] [[غافل]] به سمت او می‌‌آید و [[دعا]] می‌‌کند را نمی‌پذیرد. [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمودند: «[[خداوند]] دعائی که از [[قلبی]] [[غافل]] برخیزد را نمی‌پذیرد»<ref>{{متن حدیث|لَا یَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ دُعَاءَ قَلْبٍ لَاه‏}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۷۳. </ref>.
+#تکیه و [[اعتماد بر غیر خداوند]] [[متعال]]: در [[روایات]] بسیاری وارد شده، «[[خداوند]] دعای [[امیدواری]] که به غیر او [[امید]] دارد را [[مستجاب]] نمی‌کند».
+#ناهماهنگی میان [[دعا]] و عمل [[انسان]]: اگر کسی خود را به [[فقر]]، [[گناه]] و [[بردگی]] اجانب وادار کرد و بعد از آن اینچنین در درگاه [[خداوند]] [[دعا]] کرد «خدایا! مرا به واسطۀ حلالت از حرامت و به واسطۀ اطاعتت از گناهت و به واسطۀ فضلت از دیگران بی‌نیاز ساز»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ أَغْنِنِی بِحَلَالِکَ عَنْ حَرَامِکَ وَ أَغْنِنِی بِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوَاک‌}}</ref>، دعای او [[مستجاب]] نمی‌شود  مگر اینکه به سوی [[خداوند]] برگردد و از آنچه انجام داده [[توبه]] کند.
+#فراهم نساختن [[علل]] و اسباب لازم:  آماده نکردن اسباب و عوامل ظاهری و اکتفا به دعای زبانی موجب عدم [[استجابت]] دعاست. [[آیات]] و [[روایات]] بسیاری بر این مطلب دلالت می‌‌کند: {{متن قرآن|وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَلَا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا}}<ref>«و در آنچه خداوند به تو داده است سرای واپسین را بجوی و بهره خود از این جهان را (هم) فراموش مکن» سوره قصص، آیه ۷۷.</ref>.
 ===ارکان دعا===