دعا در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۸: خط ۲۸:
#تحقق [[قضای الهی]] توسط [[دعا کردن]]: دعا [[کلامی]] است که به سمت [[خداوند]] می‌‌رود و قدرتش به حدی است که [[خداوند]] بخشی از امور عالم را از طریق [[دعا کردن]] محقق می‌‌کند. درواقع دعا یکی از اسباب تحقق [[قضای الهی]] است<ref>ر.ک: سحرخوان، محمد و یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص۱۰۴. </ref>.  
#تحقق [[قضای الهی]] توسط [[دعا کردن]]: دعا [[کلامی]] است که به سمت [[خداوند]] می‌‌رود و قدرتش به حدی است که [[خداوند]] بخشی از امور عالم را از طریق [[دعا کردن]] محقق می‌‌کند. درواقع دعا یکی از اسباب تحقق [[قضای الهی]] است<ref>ر.ک: سحرخوان، محمد و یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص۱۰۴. </ref>.  
#حاصل شدن [[ارتباط قلبی]] بین مخلوق و [[خالق]]: در دو آیۀ {{متن قرآن|قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ}}<ref>«بگو: اگر دعای شما نباشد  پروردگارم به شما بهایی نمی‌دهد» سوره فرقان، آیه ۷۷.</ref> و {{متن قرآن|وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ}}<ref>«و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا پاسختان دهم که آنان که از پرستش من سر برمی‌کشند به زودی با خواری در دوزخ درمی‌آیند» سوره غافر، آیه ۶۰.</ref>، [[ضرورت]] و اهمیت [[ارتباط قلبی]] بین مخلوق و [[خالق]] به واسطۀ دعا روشن می‌‌شود<ref>ر.ک: مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۲۸۸. </ref>.
#حاصل شدن [[ارتباط قلبی]] بین مخلوق و [[خالق]]: در دو آیۀ {{متن قرآن|قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ}}<ref>«بگو: اگر دعای شما نباشد  پروردگارم به شما بهایی نمی‌دهد» سوره فرقان، آیه ۷۷.</ref> و {{متن قرآن|وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ}}<ref>«و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا پاسختان دهم که آنان که از پرستش من سر برمی‌کشند به زودی با خواری در دوزخ درمی‌آیند» سوره غافر، آیه ۶۰.</ref>، [[ضرورت]] و اهمیت [[ارتباط قلبی]] بین مخلوق و [[خالق]] به واسطۀ دعا روشن می‌‌شود<ref>ر.ک: مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص ۲۸۸. </ref>.
===اقسام [[دعا]]===
*به طور کلی دعای [[انسان‌ها]] بر دو دسته است:
#[[دعا]] در جهت کمال [[انسان]]: این نوع [[دعا]] زمانی محقق می‌شود که [[روح]] دعاکننده از اسباب و [[علل]] مادی منقطع شده و چیزی غیر از [[دعا]] در برابر [[خداوند]] وجودش را آرام نکند این گونه [[دعاها]] معمولاً درقالب‌های زیر مطرح می‌‌شود:
##درخواست [[هدایت]]: یکی از خواسته‌های مهم [[انبیا]] و [[صالحان]]، [[هدایت]] است: {{متن قرآن|اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref>«راه راست را به ما بنمای» سوره فاتحه، آیه ۶.</ref>. [[انسان]] با بررسی ابعاد وجودی خویش به خوبی متوجۀ نقصش می‌‌شود و به اقتضای فطرتش جبران چنین نقصی را در [[هدایت الهی]] می‌‌بیند و به همین [[دلیل]] [[دعا]] برای هدایتش می‌‌کند.
##درخواست [[مغفرت]]: یکی از اساسی‌ترین خواسته‌های همۀ [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] [[استغفار]] از درگاه [[الهی]] است: {{متن قرآن|رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ}}<ref>«پروردگارا! مرا و پدر و مادرم و مؤمنان را در روزی که حساب برپا می‌شود بیامرز!» سوره ابراهیم، آیه ۴۱.</ref>.
##درخواست [[علم]]: چنانکه در [[قرآن]] به [[پیامبر]]{{صل}} امر شده که از [[خداوند]] [[علم]] [[دانش]] را بخواهد: {{متن قرآن|قُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا}}<ref>«و بگو: پروردگارا! بر دانش من بیفزای!» سوره طه، آیه ۱۱۴.</ref>.
#دعاهایی برای رفع [[نیاز]]: اینگونه [[دعاها]] زمانی محقق می‌‌شود که فرد دچار [[سختی]] و [[اضطرار]] شده و راهی جز [[پناه]] بردن به [[خداوند]] و [[دعا کردن]] به درگاه او ندارد از جملۀ این [[دعاها]]:
##درخواست [[فرزند]] مانند دعای [[ابراهیم]] {{ع}}: {{متن قرآن|رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«پروردگارا (فرزندی) از شایستگان به من ببخش!» سوره صافات، آیه ۱۰۰.</ref>.
##درخواست روزی توسط [[حضرت عیسی]] {{ع}}: قَالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ {{متن قرآن|اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ}}<ref>«عیسی پسر مریم گفت: خداوندا! ای پروردگار ما! خوانی از آسمان بر ما فرو فرست تا برای ما، برای آغاز و انجام ما  عیدی و نشانه‌ای از سوی تو باشد و به ما روزی ده و تو بهترین روزی دهندگانی» سوره مائده، آیه ۱۱۴.</ref>.
##در خواست [[امنیت]] توسط [[ابراهیم]] {{ع}}: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که ابراهیم گفت: پروردگارا! اینجا را شهری امن کن» سوره بقره، آیه ۱۲۶.</ref>.
##[[طلب صبر]] و [[یاری]] و [[پیروزی]] بر [[دشمنان]]: {{متن قرآن|رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ}}<ref>«پروردگارا! ما را از شکیب سرشار کن  و ما را مسلمان بمیران!» سوره اعراف، آیه ۱۲۶.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ}}<ref>«(نوح) گفت: پروردگارا! در برابر آنکه  مرا دروغگو شمردند یاریم کن!» سوره مؤمنون، آیه ۲۶.</ref>.<ref>ر.ک: سحرخوان، محمد و یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص۱۰۴.</ref>


===ارکان دعا===
===ارکان دعا===
۱۱۷٬۲۲۵

ویرایش