مصداق‌شناسی ولی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۳۱ اوت ۲۰۲۰
جز
جایگزینی متن - 'حاکم حسکانی' به 'حاکم حسکانی'
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - 'حاکم حسکانی' به 'حاکم حسکانی')
خط ۱۰: خط ۱۰:
==مصداق‌شناسی ولی در [[آیه ولایت]]==
==مصداق‌شناسی ولی در [[آیه ولایت]]==
اینک که مؤلفه‌های معنایی ولی در [[آیه ولایت]] روشن شد، لازم است به بررسی مصداق آن بپردازیم. در گذشته روشن شد که [[خداوند متعال]] در این [[آیه]]، به دنبال معرفی مصداق، و نه عرضه تعریف و [[جعل قانون]]، است؛ از این‌رو، باید به [[روایات]] [[شأن نزول]] مراجعه کرد تا مصداق ولی در این [[آیه]] شناخته شود.
اینک که مؤلفه‌های معنایی ولی در [[آیه ولایت]] روشن شد، لازم است به بررسی مصداق آن بپردازیم. در گذشته روشن شد که [[خداوند متعال]] در این [[آیه]]، به دنبال معرفی مصداق، و نه عرضه تعریف و [[جعل قانون]]، است؛ از این‌رو، باید به [[روایات]] [[شأن نزول]] مراجعه کرد تا مصداق ولی در این [[آیه]] شناخته شود.
[[حاکم]] حسکانی بیش از بیست [[روایت]] [[نقل]] می‌کند که در آنها گقته شده که این [[آیه]] در [[شأن امام علی]]{{ع}} نازل شده است<ref>عبدالله بن احمد حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۰۹-۲۴۷.</ref>. با وجود آنکه [[ابن تیمیه]] [[شأن نزول]] یادشده را [[تکذیب]] کرده و [[اجماع]] [[اهل]] [[علم]] را با [[عقیده]] خود یکی دانسته است<ref>ابن تیمیه پس از آنکه با بیان عبارت {{عربی|كان الرفض اعظم باب و دهليز الى الكفر و الإلحاد}}، کینه خود را نسبت به تشیع علنی می‌کند، درباره این آیه می‌نویسد: {{عربی|قوله قد اجمعوا انها نزلت في علي من اعظم الدعاوي الكاذبة بل اجمع اهل العلم بالنقل على انها لم تنزل في علي بخصوصه و ان علياً لم يتصدق بخاتمه في الصلاة و اجمع اهل العلم بالحديث على ان القصة المروية في ذلك من الكذب الموضوع}}. احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ج۴، ص۵. گفتنی است که، ابن تیمیه برای استحکام نظریه خود، مدعی می‌شود که بزرگانی همچون ابن ابی حاتم و طبری در متون تفسیری خود، روایات مربوط به نزول این آیه در شأن امام علی{{ع}} را نقل نکرده‌اند و تنها کسانی همچون ثعلبی و واحدی، روایات یاد شده را نقل کرده‌اند؛ این در حالی است که چنان‌که خواهد آمد، ابن ابی حاتم و طبری همچون دیگر مفسران اهل سنت، از جمله ناقلان این روایات‌اند.</ref>، اما دیگر [[اندیشمندان]] [[اهل سنت]] روایاتی را [[نقل]] کرده‌اند که بیانگر [[نزول]] این [[آیه]] در [[شأن]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} است<ref>برای نمونه، ر.ک: عبدالرحمن بن محمد بن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۶۲-۱۱۶۳؛ طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۱۸۶؛ احمد بن ابراهیم ثعلبی نیشابوری، الکشف و البیان، ج۴، ص۸۰؛ اسماعیل بن عمرو بن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۳، ص۱۲۶؛ اسماعیل بن عمرو بن کثیر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۱۵۷؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۵۰؛ نعمت الله بن محمود نخجوانی، الفواتح الالهیة، ج۱، ص۱۹۷؛ علی بن ابی بکر هیثمی، مجمع الزوائد و منع الفوائد، ج۷، ص۱۷؛ علی المتقی بن حسام الدین الهندی، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۰۸؛ عبدالرحمن بن ابی‌بکر جلال الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۲، ص۲۹۳-۲۹۴. برای تفصیل بیشتر، ر.ک: سید علی حسینی میلانی، نگاهی به آیه ولایت، ص۲۴-۲۵.</ref>، تا آنجا که به گفته برخی محققان، ۶۵ نفر از [[عالمان اهل سنت]] در کتاب‌های [[کلامی]] و [[تفسیری]] خود این [[روایات]] را [[نقل]] کرده‌اند<ref>جعفر سبحانی، کاوش‌هایی پیرامون ولایت، ص۱۲۴. همچنین برای دستیابی به نام راویان این واقعه، ر.ک: عبدالحسین امینی، الغدیر، ج۲، ص۹۲.</ref>. افزون بر آن، [[شعر]] [[حسان بن ثابت]] نیز که پس از [[نزول]] [[آیه ولایت]] سروده شده، دلیلی بر [[تطبیق]] این [[آیه]] بر [[امام علی]]{{ع}} است.(...)
[[حاکم حسکانی]] بیش از بیست [[روایت]] [[نقل]] می‌کند که در آنها گقته شده که این [[آیه]] در [[شأن امام علی]]{{ع}} نازل شده است<ref>عبدالله بن احمد حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۰۹-۲۴۷.</ref>. با وجود آنکه [[ابن تیمیه]] [[شأن نزول]] یادشده را [[تکذیب]] کرده و [[اجماع]] [[اهل]] [[علم]] را با [[عقیده]] خود یکی دانسته است<ref>ابن تیمیه پس از آنکه با بیان عبارت {{عربی|كان الرفض اعظم باب و دهليز الى الكفر و الإلحاد}}، کینه خود را نسبت به تشیع علنی می‌کند، درباره این آیه می‌نویسد: {{عربی|قوله قد اجمعوا انها نزلت في علي من اعظم الدعاوي الكاذبة بل اجمع اهل العلم بالنقل على انها لم تنزل في علي بخصوصه و ان علياً لم يتصدق بخاتمه في الصلاة و اجمع اهل العلم بالحديث على ان القصة المروية في ذلك من الكذب الموضوع}}. احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ج۴، ص۵. گفتنی است که، ابن تیمیه برای استحکام نظریه خود، مدعی می‌شود که بزرگانی همچون ابن ابی حاتم و طبری در متون تفسیری خود، روایات مربوط به نزول این آیه در شأن امام علی{{ع}} را نقل نکرده‌اند و تنها کسانی همچون ثعلبی و واحدی، روایات یاد شده را نقل کرده‌اند؛ این در حالی است که چنان‌که خواهد آمد، ابن ابی حاتم و طبری همچون دیگر مفسران اهل سنت، از جمله ناقلان این روایات‌اند.</ref>، اما دیگر [[اندیشمندان]] [[اهل سنت]] روایاتی را [[نقل]] کرده‌اند که بیانگر [[نزول]] این [[آیه]] در [[شأن]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} است<ref>برای نمونه، ر.ک: عبدالرحمن بن محمد بن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۶۲-۱۱۶۳؛ طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۱۸۶؛ احمد بن ابراهیم ثعلبی نیشابوری، الکشف و البیان، ج۴، ص۸۰؛ اسماعیل بن عمرو بن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۳، ص۱۲۶؛ اسماعیل بن عمرو بن کثیر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۱۵۷؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۵۰؛ نعمت الله بن محمود نخجوانی، الفواتح الالهیة، ج۱، ص۱۹۷؛ علی بن ابی بکر هیثمی، مجمع الزوائد و منع الفوائد، ج۷، ص۱۷؛ علی المتقی بن حسام الدین الهندی، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۰۸؛ عبدالرحمن بن ابی‌بکر جلال الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۲، ص۲۹۳-۲۹۴. برای تفصیل بیشتر، ر.ک: سید علی حسینی میلانی، نگاهی به آیه ولایت، ص۲۴-۲۵.</ref>، تا آنجا که به گفته برخی محققان، ۶۵ نفر از [[عالمان اهل سنت]] در کتاب‌های [[کلامی]] و [[تفسیری]] خود این [[روایات]] را [[نقل]] کرده‌اند<ref>جعفر سبحانی، کاوش‌هایی پیرامون ولایت، ص۱۲۴. همچنین برای دستیابی به نام راویان این واقعه، ر.ک: عبدالحسین امینی، الغدیر، ج۲، ص۹۲.</ref>. افزون بر آن، [[شعر]] [[حسان بن ثابت]] نیز که پس از [[نزول]] [[آیه ولایت]] سروده شده، دلیلی بر [[تطبیق]] این [[آیه]] بر [[امام علی]]{{ع}} است.(...)


گفتنی است، [[امیر المؤمنین]]{{ع}} نیز خود در مواضع متعددی، از این [[آیه]] برای [[اثبات]] [[برتری]] خود بر دیگران استفاده کرده‌اند که [[احتجاج]] ایشان در [[شورای شش نفره]]، پس از [[مرگ]] [[عمر]]<ref>احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج۱، ص۱۳۹.</ref>، [[احتجاج]] ایشان با [[مهاجران]] و [[انصار]] در زمان [[حکومت]] [[عثمان]]<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۷۶؛ احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ص۱۴۷.</ref> و [[گفت‌وگو]] با برخی زنادقه که مدعی تناقض در [[قرآن]] بودند<ref>احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ص۲۵۵.</ref>، از جمله آنها است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۱۸۴.</ref>
گفتنی است، [[امیر المؤمنین]]{{ع}} نیز خود در مواضع متعددی، از این [[آیه]] برای [[اثبات]] [[برتری]] خود بر دیگران استفاده کرده‌اند که [[احتجاج]] ایشان در [[شورای شش نفره]]، پس از [[مرگ]] [[عمر]]<ref>احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج۱، ص۱۳۹.</ref>، [[احتجاج]] ایشان با [[مهاجران]] و [[انصار]] در زمان [[حکومت]] [[عثمان]]<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۷۶؛ احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ص۱۴۷.</ref> و [[گفت‌وگو]] با برخی زنادقه که مدعی تناقض در [[قرآن]] بودند<ref>احمد بن علی طبرسی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ص۲۵۵.</ref>، از جمله آنها است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۱۸۴.</ref>
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش