ابوالجوشاء کوفی طائی در تراجم و رجال: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۸

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث ابوالجوشاء کوفی طائی است. "ابوالجوشاء کوفی طائی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ابوالجوشاء کوفی طائی در تاریخ اسلامی | ابوالجوشاء کوفی طائی در تراجم و رجال

مقدمه

وی از اصحاب امیرمؤمنان(ع) بود و هنگام عزیمت حضرت علی(ع) از کوفه به صفین، یکی از پرچم‌داران سپاه امام(ع) بود^[۱].^[۲]
او از نیروهای سواره نظام و یاران امیرالمؤمنین(ع) بود، و موقعی که حضرت از کوفه عازم صفین بود، پرچم خود را به ابوالجوشاء کوفی طائی و پرچم مهاجرین را به نوح بن حارث بن عمرو مخزومی و پرچم انصار را به قرطة بن کعب و... داد^[۳]. طبق این روایت، ابوالجوشاء کوفی طائی مورد توجه و عنایت حضرت بوده است^[۴].
در رجال شیخ طوسی در معرفی این شخصیت اینگونه بیان شده: أبو أبي الجوشاء: صاحب رايته يوم خرج من الكوفة إلى صفين^[۵]. محقق این کتاب در تعلیقه خود بر این مطلب گفته است: كذا في النسخ، والظاهر أنه ابن أبی الجوشاء، الذي ذكره ابن أثير في كامله ^[۶] ، و الطبري في تاريخه ^[۷] ، وكان من رؤساء الخوارج.
اما در الکامل فی التاریخ ابن اثیر و تاریخ الطبری طبری؛ ابن أبی الجوشاء نیامده بلکه عبدالله بن ابی الحوساء؛ لذا احتمال می‌‌رود این شخصیت مذکور در برخی کتب تاریخی و رجالی همان عبدالله بن ابی الحوساء طائی باشد. او رییس قبیله بنی طی در کوفه بوده، در جنگ صفین، یکی از پرچم‌داران سپاه امام علی(ع) می‌‌شود اما پس از جریان حکمیت، به خوارج می‌‌پیوندد. پس از آتش بس بین امام حسن مجتبی(ع) و معاویه، او در نخیله با سپاه معاویه وارد جنگ و کشته می‌‌شود.

برخی متون تاریخی و رجالی

خُرُوج ابْن أَبِي الحوساء عَلَى مُعَاوِيَة: وَدخل الْكُوفَة فَخرج عَلَيْهِ عَبْد اللَّهِ بْن أَبِي الحوساء بالنخيلة فَبعث إِلَيْهِ مُعَاوِيَة خَالِد بْن عرفطة العذري حَلِيف بَنِي زهرَة فِي جمع من أهل الْكُوفَة فَقتل ابْن أَبِي الحوساء فِي جُمَادَى سنة إِحْدَى وَأَرْبَعين ^[۸]
لما سلم الْأَمر الْحسن بن عَليّ إِلَى مُعَاوِيَة خرج عَلَيْهِ عبد الله بن أبي الحوساء وَقيل ابْن أبي الحمساء بِالْمِيم بالنّخيلة فَبعث إِلَيْهِ الْحسن خَالِد بن عرفطة فِي جمع من أهل الْكُوفَة فَقتل ابْن أبي الحوساء فِي جُمَادَى سنة إِحْدَى وَأَرْبَعين ^[۹]
وَلَمَّا دَخَلَ مُعَاوِيَةُ الْكُوفَةَ خَرَجَ عَلَيْهِ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي الْحَوْسَاءِ بِالنُخَيْلَةِ فِي جَمْعٍ، فَبَعَثَ لِحَرْبِهِ خَالِدَ بْنَ عَرْفَطَةَ، فَقَتَلَ ابْنَ أَبِي الْحَوْسَاءِ ^[۱۰].
عبد اللَّه بْن أبي الحوساء الطائي (أحد بني ثعل)، وكان ممن اعتزل يوم النهر فِي ثلاثمائة، وقدم الكوفة فبايعه الخوارج من أصحاب فروة بعد دخول فروة الكوفة وحبس قومه إياه عندهم، فقاتل خالد بْن عرفطة وأهل الكوفة فقتل ابن أبي الحوساء، قتله رجل من بني تغلب يقال له عبيد بْن جرير، وذلك فِي سنة إحدى وأربعين ^[۱۱]
فاستعمل الخوارج عليهم عبد الله بن أبي الحوساء رجلا من طيئ فقاتلهم أهل الكوفة فقتلوهم في ربيع الأول وقيل في ربيع الآخر وقتل ابن أبي الحوساء^[۱۲]

منابع رجال و تراجم شیعه

اختیار معرفة الرجال (محمد بن حسن طوسی)

الرجال (محمد بن حسن طوسی)

الفهرست (محمد بن حسن طوسی)

فهرست اسماء مصنفی الشیعة (احمد بن علی نجاشی)

فهرست اسماء علماء الشیعه و مصنفیهم (منتجب‌الدین رازی)

خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال (علامه حلی)

الرجال (ابن‌داوود حلی)

مجمع الرجال (عنایت‌الله قهپایی)

منهج المقال (محمد بن علی استرآبادی)

جامع الرواة (محمد بن علی اردبیلی)

نقد الرجال (مصطفی بن حسین تفرشی)

تنقیح المقال (عبدالله مامقانی)

معجم رجال الحدیث (سید ابوالقاسم خوئی)

الجامع فی الرجال (موسی عباسی زنجانی)

قاموس الرجال (محمد تقی شوشتری)

جستارهای وابسته

منابع

ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی

پانویس

↑ رجال طوسی، ص۶۵، ش۴۰.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۵۶.
↑ اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۱۷ و رجال طوسی، ص۶۴.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۶۶.
↑ رجال، شیخ طوسی، ج1، ص88.
↑ ابن أثير، الکامل فی التاریخ، ج2، ص:449
↑ الطبري، تاریخ الطبری، ج5، ص:166.
↑ عصفری، خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۲۰۳؛ الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، ج۲، ص۴۳۵.
↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۶۶.
↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الإسلام، ج۴ ، ص۴.
↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۴.
↑ ابن الأثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۴۰۹-۴۱۰.

[1] رجال طوسی، ص۶۵، ش۴۰.

[2] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۵۶.

[3] اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۱۷ و رجال طوسی، ص۶۴.

[4] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۶۶.

[5] رجال، شیخ طوسی، ج1، ص88.

[6] ابن أثير، الکامل فی التاریخ، ج2، ص:449

[7] الطبري، تاریخ الطبری، ج5، ص:166.

[8] عصفری، خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۲۰۳؛ الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، ج۲، ص۴۳۵.

[9] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۶۶.

[10] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الإسلام، ج۴ ، ص۴.

[11] بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۴.

[12] ابن الأثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۴۰۹-۴۱۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 ==مقدمه==
 *وی از [[اصحاب]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} بود و هنگام عزیمت [[حضرت علی]]{{ع}} از [[کوفه]] به [[صفین]]، یکی از پرچم‌داران [[سپاه امام]]{{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۶۵، ش۴۰.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۵۶.</ref>
-*او از نیروهای سواره [[نظام]] و [[یاران]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} بود، و موقعی که [[حضرت]] از [[کوفه]] عازم [[صفین]] بود، [[پرچم]] خود را به ابوالجوشاء کوفی طائی و [[پرچم]] [[مهاجرین]] را به [[نوح بن حارث بن عمرو مخزومی]] و [[پرچم]] [[انصار]] را به [[قرطة بن کعب]] و... داد<ref>اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۱۷ و رجال طوسی، ص۶۴.</ref>. طبق این [[روایت]]، ابوالجوشاء کوفی طائی مورد توجه و [[عنایت]] [[حضرت]] بوده است<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۶۶.</ref>.
+*او از نیروهای سواره [[نظام]] و [[یاران امیرالمؤمنین]]{{ع}} بود، و موقعی که [[حضرت]] از [[کوفه]] عازم [[صفین]] بود، [[پرچم]] خود را به ابوالجوشاء کوفی طائی و [[پرچم]] [[مهاجرین]] را به [[نوح بن حارث بن عمرو مخزومی]] و [[پرچم]] [[انصار]] را به [[قرطة بن کعب]] و... داد<ref>اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۱۷ و رجال طوسی، ص۶۴.</ref>. طبق این [[روایت]]، ابوالجوشاء کوفی طائی مورد توجه و [[عنایت]] [[حضرت]] بوده است<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۶۶.</ref>.
 *در [[رجال شیخ طوسی]] در معرفی این شخصیت اینگونه بیان شده: {{عربی|أبو أبي الجوشاء: صاحب رايته يوم خرج من الكوفة إلى صفين}}<ref>رجال، شیخ طوسی، ج1، ص88.</ref>. محقق این کتاب در تعلیقه خود بر این مطلب گفته است: {{عربی|كذا في النسخ، والظاهر أنه [[ابن أبی الجوشاء]]، الذي ذكره ابن أثير في كامله <ref>ابن أثير، الکامل فی التاریخ، ج2، ص:449</ref> ، و الطبري في تاريخه <ref>الطبري، تاریخ الطبری، ج5، ص:166.</ref> ، وكان من رؤساء الخوارج}}.
 *اما در [[الکامل فی التاریخ (کتاب)|الکامل فی التاریخ]] [[ابن اثیر]] و [[تاریخ الطبری (کتاب)|تاریخ الطبری]] [[طبری]]؛ [[ابن أبی الجوشاء]] نیامده بلکه [[عبدالله بن ابی الحوساء]]؛ لذا احتمال می‌‌رود این [[شخصیت]] مذکور در برخی کتب [[تاریخی]] و رجالی همان [[عبدالله بن ابی الحوساء طائی]] باشد. او [[رییس]] [[قبیله بنی طی]] در [[کوفه]] بوده، در [[جنگ صفین]]، یکی از پرچم‌داران [[سپاه امام علی]]{{ع}} می‌‌شود اما پس از جریان [[حکمیت]]، به [[خوارج]] می‌‌پیوندد. پس از [[آتش بس]] بین [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} و [[معاویه]]، او در [[نخیله]] با [[سپاه معاویه]] وارد [[جنگ]] و کشته می‌‌شود.