جز
جایگزینی متن - 'زمینهساز' به 'زمینهساز'
جز (جایگزینی متن - 'خداوند متعالی' به 'خداوند متعال') |
جز (جایگزینی متن - 'زمینهساز' به 'زمینهساز') |
||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
# '''[[انگیزه]] [[الهی]]:''' [[مصلح]] اگر برای [[طلب]] [[خشنودی]] خدااین کارراانجام دهد، از [[پاداش]] [[عظیم]] [[الهی]] بهرهمند خواهد شد. {{متن قرآن|لَا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«در بسیاری از گفتوگوهای زیرگوشی آنان خیری نیست مگر کسی به صدقه یا نکوکاری یا اصلاحی میان مردم فرمان دهد و هر کس در جست و جوی خشنودی خداوند چنین کند به زودی بدو پاداشی سترگ خواهیم داد» سوره نساء، آیه ۱۱۴.</ref> از این [[آیه]] به [[دست]] میآید که [[نیّت]] مصلح دراصلاح میان [[مردم]] باید کسب [[رضای الهی]] باشد، نه اغراض [[مادّی]] و [[دنیایی]]<ref>التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۶۵.</ref>؛ در نتیجه، متخاصمان نیز هنگامی که [[صدق]] [[نیّت]] او را ببینند، سخناورامیپذیرند واصلاح برقرار خواهد شد<ref>التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۶۵.</ref>.<ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[آشتی - صادقی فدکی (مقاله)|مقاله «آشتی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref> | # '''[[انگیزه]] [[الهی]]:''' [[مصلح]] اگر برای [[طلب]] [[خشنودی]] خدااین کارراانجام دهد، از [[پاداش]] [[عظیم]] [[الهی]] بهرهمند خواهد شد. {{متن قرآن|لَا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«در بسیاری از گفتوگوهای زیرگوشی آنان خیری نیست مگر کسی به صدقه یا نکوکاری یا اصلاحی میان مردم فرمان دهد و هر کس در جست و جوی خشنودی خداوند چنین کند به زودی بدو پاداشی سترگ خواهیم داد» سوره نساء، آیه ۱۱۴.</ref> از این [[آیه]] به [[دست]] میآید که [[نیّت]] مصلح دراصلاح میان [[مردم]] باید کسب [[رضای الهی]] باشد، نه اغراض [[مادّی]] و [[دنیایی]]<ref>التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۶۵.</ref>؛ در نتیجه، متخاصمان نیز هنگامی که [[صدق]] [[نیّت]] او را ببینند، سخناورامیپذیرند واصلاح برقرار خواهد شد<ref>التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۶۵.</ref>.<ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[آشتی - صادقی فدکی (مقاله)|مقاله «آشتی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref> | ||
==[[اسلام]] و [[صلح]] میان [[تمام]] [[انسان]] ها== | ==[[اسلام]] و [[صلح]] میان [[تمام]] [[انسان]] ها== | ||
*نقش [[آشتی]] و ایجاد [[دوستی]] در میان گروههای [[مؤمنان]] در سطوح مختلف [[اجتماعی]] و بینالمللی و [[حفظ]] [[روابط]] و ایجاد [[تعادل]] و [[توازن]] [[سیاسی]]، حائز اهمیت بیشتری است. این امر در مناسبات جهانی و میان [[ملل]] و [[اقوام]] گوناگون میتواند | *نقش [[آشتی]] و ایجاد [[دوستی]] در میان گروههای [[مؤمنان]] در سطوح مختلف [[اجتماعی]] و بینالمللی و [[حفظ]] [[روابط]] و ایجاد [[تعادل]] و [[توازن]] [[سیاسی]]، حائز اهمیت بیشتری است. این امر در مناسبات جهانی و میان [[ملل]] و [[اقوام]] گوناگون میتواند زمینهساز [[صلح جهانی]] گردد. [[خطابات]] [[قرآنی]] به صورت {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ}}، {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}}، {{متن قرآن|يَا أَهْلَ الْكِتَابِ}} در نهایت میتواند منادی [[وحدت]] جهانی به سوی تحقق [[کرامت انسانی]] و بروز و [[ظهور]] آن در میان ملیتهای گوناگون باشد؛ زیرا اصل ماده "[[صلح]]" و "[[اصلاح]]" به تصریح کارشناسان لغت [[عرب]] همچون [[خلیل بن احمد فراهیدی]]، [[فیومی]]، [[جوهری]]، [[ابن فارس]] و [[راغب اصفهانی]] ذیل واژه [[صلح]] در برابر "[[فساد]]" و "[[افساد]]" است و [[قرآن]] به صراحت تعبیر و {{متن قرآن|وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ}} را به کار برده است: {{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«از تو از انفال میپرسند بگو: انفال از آن خداوند و پیامبر است پس، از خداوند پروا کنید و میانه خود را سازش دهید و اگر مؤمنید از خداوند و پیامبرش فرمان برید» سوره انفال، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و اگر کسی از وصیّتکنندهای بیم گرایشی (نادرست) یا گناهی داشت آنگاه (با دگرگون کردن وصیّت) میان آنان سازش داد، بر او گناهی نیست، بیگمان خداوند آمرزندهای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۱۸۲.</ref>؛ {{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا}}<ref>«و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید تا خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند که خداوند دانایی آگاه است» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref>؛ {{متن قرآن|وَجَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و کیفر هر بدی بدییی، مانند آن است پس هر که درگذرد و به راه آید پاداش وی بر خداوند است، بیگمان او ستمگران را دوست نمیدارد» سوره شوری، آیه ۴۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ}}<ref>«و اگر دو دسته از مؤمنان جنگ کنند، میان آنان را آشتی دهید پس اگر یکی از آن دو بر دیگری ستم کرد با آن کس که ستم میکند جنگ کنید تا به فرمان خداوند باز گردد و چون بازگشت، میان آن دو با دادگری آشتی دهید و دادگری ورزید که خداوند دادگران را دوست میدارد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>؛ و نیز تعبیر {{متن قرآن|الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ}}<ref>«دلجوییشدگان» سوره توبه، آیه ۶۰.</ref> و {{متن قرآن|وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ}}<ref>«و دلهای آنان را با هم پیوستگی داد» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳</ref>؛ {{متن قرآن|وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و دلهای آنان را با هم پیوستگی داد؛ اگر همه آنچه را در زمین است میبخشیدی میان دلهای آنها پیوستگی نمیدادی اما خداوند ایشان را با هم پیوستگی داد؛ بیگمان او پیروزمندی فرزانه است» سوره انفال، آیه ۶۳.</ref>. گویای [[آشتی]] و [[روابط]] [[حسنه]] میان همه انسانهاست؛ به ویژه آنکه [[اسلام]]، [[دین جهانی]] و مدعی [[هدایت]] همه [[بشریت]] است. | ||
*همچنین واژه "سِلم" به معنای [[سازش]] و ترک [[کینهتوزی]] و [[ستیز]] و [[مخاصمه]] در [[آیات]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای مؤمنان! همگی به فرمانبرداری (خداوند) درآیید و از گامهای شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref> و {{متن قرآن|وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِنْ بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَنْ يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا وَالصُّلْحُ خَيْرٌ وَأُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَإِنْ تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}}<ref>«و اگر زنی از کنارهگیری یا رویگردانی شویش بیم دارد بر آن دو گناهی نیست که میان خود به سازشی شایسته برسند و سازش نیکوتر است و جانها آز را در آستین دارند و اگر نکویی کنید و پرهیزگاری ورزید بیگمان خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است» سوره نساء، آیه ۱۲۸.</ref> است و کلمه "[[توفیق]]" به معنی همگام کردن، [[سازش]] دادن، [[آشتی]] دادن، همفکرنمودن در [[آیات]] {{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا}}<ref>«و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید تا خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند که خداوند دانایی آگاه است» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> و {{متن قرآن|فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا}}<ref>«پس چه حالی دارند هنگامی که برای کارهایی که کردهاند مصیبتی به آنان برسد سپس نزد تو آیند و به خداوند سوگند خورند که ما جز نیکی و هماهنگی نظری نداشتیم؟!» سوره نساء، آیه ۶۲.</ref> و حتی واژه "شفع" به معنای ضمیمه کردن چیزی به چیز دیگر در [[آیه]] ۸۵ [[نساء]] گویای همین امر است. | *همچنین واژه "سِلم" به معنای [[سازش]] و ترک [[کینهتوزی]] و [[ستیز]] و [[مخاصمه]] در [[آیات]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای مؤمنان! همگی به فرمانبرداری (خداوند) درآیید و از گامهای شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref> و {{متن قرآن|وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِنْ بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَنْ يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا وَالصُّلْحُ خَيْرٌ وَأُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَإِنْ تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}}<ref>«و اگر زنی از کنارهگیری یا رویگردانی شویش بیم دارد بر آن دو گناهی نیست که میان خود به سازشی شایسته برسند و سازش نیکوتر است و جانها آز را در آستین دارند و اگر نکویی کنید و پرهیزگاری ورزید بیگمان خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است» سوره نساء، آیه ۱۲۸.</ref> است و کلمه "[[توفیق]]" به معنی همگام کردن، [[سازش]] دادن، [[آشتی]] دادن، همفکرنمودن در [[آیات]] {{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا}}<ref>«و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید تا خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند که خداوند دانایی آگاه است» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> و {{متن قرآن|فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا}}<ref>«پس چه حالی دارند هنگامی که برای کارهایی که کردهاند مصیبتی به آنان برسد سپس نزد تو آیند و به خداوند سوگند خورند که ما جز نیکی و هماهنگی نظری نداشتیم؟!» سوره نساء، آیه ۶۲.</ref> و حتی واژه "شفع" به معنای ضمیمه کردن چیزی به چیز دیگر در [[آیه]] ۸۵ [[نساء]] گویای همین امر است. | ||
*موضوع "[[آشتی]]" در [[دین اسلام]] و در تمام [[ادیان آسمانی]] به عنوان [[راه]] حلی برای [[اختلافات]] و رفع [[منازعات]] در سرلوحه [[وظایف]] [[پیامبران]] [[ثبت]] گردیده است: {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ}}<ref>«و با آنان کتاب (آسمانی) را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه اختلاف داشتند داوری کند و در آن جز کسانی که به آنها کتاب داده بودند، اختلاف» سوره بقره، آیه ۲۱۳.</ref> بر این اساس [[پیامبران]]، موظف به [[داوری]] در میان [[مردم]] در باب [[منازعات]] [[اجتماعی]] آنها و ایجاد [[آشتی]] در میان آنان بودهاند و درباره روش [[آشتی]] هم از [[راه]] تحریک عاطفه [[برادری]]، [[عفو]] و اغماض و گذشت از [[حقوق]] شخصی، [[موعظه]] و [[نصیحت]] و وعدههای [[پاداش اخروی]] سفارشهای لازم در [[قرآن]] و [[روایات]] دیده میشود. با این همه [[آشتی]] با [[دشمنان]] [[محارب]] در صورتی که منجر به وهن و [[سستی]] و [[ذلّت]] [[مؤمنان]] بشود و [[دشمنان]] را [[سلطه]]، و [[قدرت]] بخشد روا دانسته نشده است: {{متن قرآن|فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ}}<ref>«پس، سستی نکنید و (دشمنان را) به سازش فرا مخوانید در حالی که شما برترید» سوره محمد، آیه ۳۵.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[آشتی - کوشا (مقاله)|مقاله «آشتی»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۴۹-۵۰.</ref> | *موضوع "[[آشتی]]" در [[دین اسلام]] و در تمام [[ادیان آسمانی]] به عنوان [[راه]] حلی برای [[اختلافات]] و رفع [[منازعات]] در سرلوحه [[وظایف]] [[پیامبران]] [[ثبت]] گردیده است: {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ}}<ref>«و با آنان کتاب (آسمانی) را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه اختلاف داشتند داوری کند و در آن جز کسانی که به آنها کتاب داده بودند، اختلاف» سوره بقره، آیه ۲۱۳.</ref> بر این اساس [[پیامبران]]، موظف به [[داوری]] در میان [[مردم]] در باب [[منازعات]] [[اجتماعی]] آنها و ایجاد [[آشتی]] در میان آنان بودهاند و درباره روش [[آشتی]] هم از [[راه]] تحریک عاطفه [[برادری]]، [[عفو]] و اغماض و گذشت از [[حقوق]] شخصی، [[موعظه]] و [[نصیحت]] و وعدههای [[پاداش اخروی]] سفارشهای لازم در [[قرآن]] و [[روایات]] دیده میشود. با این همه [[آشتی]] با [[دشمنان]] [[محارب]] در صورتی که منجر به وهن و [[سستی]] و [[ذلّت]] [[مؤمنان]] بشود و [[دشمنان]] را [[سلطه]]، و [[قدرت]] بخشد روا دانسته نشده است: {{متن قرآن|فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ}}<ref>«پس، سستی نکنید و (دشمنان را) به سازش فرا مخوانید در حالی که شما برترید» سوره محمد، آیه ۳۵.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[آشتی - کوشا (مقاله)|مقاله «آشتی»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۴۹-۵۰.</ref> |