بحث:ویژگی‌های علم معصوم چیست؟ (پرسش)

محمد محمدی ری‌شهری

ویژگی‌های علمی اهل بیت(ع): پیامبر خدا(ص) ـ به نقل از خداوند عز و جل، در توصیف ویژگی‌های اهل بیت(ع) ـ: و آنها پس از تو، گنجُوران علم من‌اند. (...)

ظرفِ دانش خداوند: امام زین العابدین(ع): ما، درهای خداییم. ما راه راستیم. ما ظرف علم اوییم. ما بازگوکننده وحی اوییم. ما پایه های توحید اوییم. ما جایگاه راز اوییم. (...)

وارثان دانش پیامبران: امام باقر(ع): پیامبر خدا(ص) فرمود: «نخستین جانشینی که بر زمین بود، هِبَةُ اللّه پسرِ آدم(ع) بود و پیامبری رحلت نکرده است، مگر آن که جانشینی داشته است. شمارِ همه پیامبران، صد و بیست هزار پیامبر بوده که پنج تن از ایشان: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمّد(ع)، اولو العزم بوده اند. علی بن ابی طالب، به منزله هبة اللّه برای محمّد است و دانش [همه] اوصیا و دانش کسانی را که پیش از او بوده اند، به ارث برده است و محمّد، دانش پیامبران و رسولان پیش از خود را به ارث برده است». (...)

حدیث آنها، همان حدیث پیامبر خداست: امام باقر(ع) ـ وقتی از ایشان پرسیدند که: چرا ایشان حدیث را مرسل می‌گوید و اِسناد نمی‌دهد ؟ ـ :هر گاه من حدیثی گفتم و آن را اسناد ندادم، سند من در آن، پدرم است به نقل از جدّم به نقل از پدرش به نقل از جدّش پیامبر خدا(ص) به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جل.«الإمام الباقر(ع) ـ لَمّا سُئِلَ عَنِ الحَدیثِ یُرسِلُهُ ولا یُسنِدُهُ ـ :إذا حَدَّثتُ الحَدیثَ فَلَم اُسنِدهُ فَسَنَدی فیهِ أبی عَن جَدّی عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ رَسولِ اللّهِ(ص) عَن جَبرَئیلَ(ع) عَنِ اللّهِ عز و جل». (...)

آگاه‌ترینِ مردم: پیامبر خدا(ص): من دو چیز در میان شما می‌نهم که اگر به آن دو چنگ زنید، هرگز گمراه نمی‌شوید: کتاب خداوند عز و جل و اهل بیتم که همان عترت من اند. ای مردم! گوش کنید. به من خبر رسیده است که در کنار حوض [کوثر] بر من وارد خواهید شد و من درباره این که با این دو چیز گران سنگ چه کردید، از شما پرسش خواهم کرد. این دو چیز گران سنگ، کتاب خداوندِ والانام و اهل بیت من اند. پس، از آنها پیشی نگیرید که نابود می‌شوید و به آنها نیاموزید که داناتر از شمایند. (...)

راسخان در دانش: امام على عليه السلام : كجايند كسانى كه گمان كرده اند كه راسخان در دانش، آنهايند، نه ما؟ آنان دروغ مى گويند و به حقّ ما تجاوز مى كنند . خداوند ، ما را بالا برده و آنها را پست كرده است و به ما بخشيده و آنها را محروم ساخته است و ما را داخل كرده و آنها را بيرون برده است . در پرتو وجود ماست كه هدايت ، اعطا مى شود و پرده از نابينايى برگرفته مى شود . 428.الإمام عليّ عليه السلام : أينَ الَّذينَ زَعَموا أنَّهُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ دونَنا ، كَذِبا وبَغيا عَلَينا أن رَفَعَنَا اللّهُ ووَضَعَهُم ، وأعطانا وحَرَمَهُم ، وأدخَلَنا وأَخرَجَهُم ؟! بِنا يُستَعطَى الهُدى ، ويُستَجلَى العَمى .

معدن دانش پيامبر خدا(ص) ما، اهل بيت رحمت و درخت نبوت و جايگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و كان دانش هستيم. عَيشُ العِلمِ

زنده‌دارندگان علم و دانش

442.امام على(ع) ـ در سخنرانى اى در توصيف خاندان محمّد صلى الله عليه و آله ـ :آنان، حيات دانش و مرگ نادانى اند . خردمندى ايشان، خبر از علم آنان مى دهد و ظاهرشان حكايت از باطنشان دارد و سكوتشان پرده از حكمت گفتارشان بر مى گيرد . آنها مخالف حق نيستند و در آن با يكديگر اختلاف نمى كنند.

فعلا در بحث بماند

در پایان نامه علم غیب در روایات

ویژگی های علم امام ع

۱- علم امام ارادی است امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد. مفهوم علم ارادی آنچه که از روایات فوق به‌دست می‌آید این است که علم ارادی به این معنا است که امام هر گاه اراده کند که چیزی را بداند میداند و در کیفیت این آگاهی یافتن روایات عمودی از نور را مطرح می‌کند که آن وسیله شناخت امام و اطلاع یافتن او بر امور است. چگونگی اطلاع از وقایع براساس علم ارادی عمود از نور وسیله شناخت امام(ع)بر اشیاء أبی عبد الله ع قال: إن الله إذا أراد أن یخلق الإمام أنزل قطرة من ماء المزن فیقع علی کل شجرة فیأکل منه ثم یواقع فیخلق الله الإمام فیسمع الصوت فی بطن أمه فإذا وقع علی الأرض رفع له منار من نور یری أعمال العباد۲ أبو عبد الله ع: قرارداده می‌شود ستونی از نور از آسمان تا زمین برای امام و امام توسط آن نور اعمال بندگان رامی بیند

أبا جعفر ع یقول: امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد. أبا جعفر ع یقول: إن الإمام. .. یرفع له عمودا من نور یری به أعمال العباد امام باقر(ع) می‌فرماید همانا برای امام ستونی از نور برافراشته می‌شود که امام بواسطه آن اعمال بندگان را می‌بیند. روایاتی بسیار زیادی به این مضمون از امام صادق و امام باقر ع در منابع حدیثی شیعه نقل شده است

۲- افزایش علمی آنها از ناحیه خداوند و موهبت الهی است سلیمان دیلمی می‌گوید از امام صادق ع پرسیدم که از شما بارها شنید م که می‌گویید: اگر ما افزایش علمی پیدا نکنیم بدون علم می‌مانیم فرمود اما حلال و حرام را خداوند بطور کامل بر پیامبر اش فرو فرستاده است و امام در حلال حرام افزایش علمی پیدا نمی‌کند به او گفتم پس این افزایش چیست؟ فرمود در سائر چیزها غیر از حلال و حرام گفتم آیا بر چیزی افزایش علمی پیدا می‌کنید که بر پیامبر مخفی باشد و آنرا نداند فرمود خیر علم از نزد خدا بیرون می‌آید فرشته آنرا نزد پیامبر می‌آورد و می‌گوید ای محمد پروردگارت به تو چنین و چنان دستور می‌دهد پیامبر می‌فرماید: آنرا نزد علی ببر پیوسته آنرا چنین نزد یک به یک می‌برد تا اینکه به ما می‌رسد و غیر ممکن است که امام چیزی را بداند که پیامبر خدا و امام پیش از او نداندامام رضا ع و امام صادق ع می‌فرماید ما افزایش علمی پیدا می‌کنیم و اگر افزایش علمی نداشته باشیم بی علم می‌مانیم۱ زراره از امام باقر ع نقل می‌کند که حضرت می‌فرمود: اگر ما افزایش علمی نداشته باشیم بی علم می‌مانیم زراره می‌پرسد آیا چیزی بر علم شما افزوده می‌شود که پیامبر ص نداند حضرت در پاسخ می‌فرماید اگر آن چیز باشد ابتدا بر پیامبر نازل می‌شود سپس بر امامان معصوم ع تا اینکه به ما می‌رسد.

۳- علم آنان از خزانه ی غیبی خداوند است امام باقر ع فرمود: به خدا قسم که ما خزانه دار خدائیم در آسمان و زمین اش نه آنکه خزانه دار طلا یا نقره باشیم بلکه خزانه دار علم او هستیم. راوی بنام ابراهیم از امام صادق ع می‌پرسد فدایت شوم در مورد این آیه از قرآن که می‌فرماید( یا رشک می‌ورزند بر آنها بخاطر آنچه که خداوند از فضل خود به آنها عنایت فرموده است همانا ما بر آل ابراهیم کتاب و حکمت عطا کردیم و برای آنان ملک عظیم ) شما چه می‌فرمایید امام صادق ع می‌فرماید ما همان مردمی هستیم که خداوند در این آیه اشاره نمود، و ما آنانی هستیم که بر ما رشک می‌ورزند و ما اهل ملک و حاکمیت هستیم و ما وارثان انبیاء ایم؛ در نزد ما عصای موسی است و ما خزانه داران خدا در زمین ایم نه خزانه داران طلا و نقره و همانا از ماست رسول خدا و علی و حسن و حسین ع

۴- علم آنان علم انبیا است و از طریق وراثت به آنان می‌رسد امام باقر ع می‌فرماید رسول الله ص می‌فرمود: همانا اولین وصی برروی زمین هدیهْ خداوند فرزند آدم بود و هیچ نبی نیامده است مگر اینکه وصی داشته و تمامی انبیاء صدوبیست هزار نفر بوده اند و از این تعداد پنج تای آنان اولوالعزم بودند که عبارت اند از نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد ع و علی بن ابی طالب هدیهْ بود از ناحیه خداوند برای حضرت محمد ص و او وارث علم اوصیاء و کسانی که قبل از خودش بودند می‌باشد اما حضرت محمد ص وارث علم انبیاء و رسولان قبل از خود می‌باشد.

امام صادق ع :همانا داود وارث علم انبیاء بود و سلیمان وارث علم او، و همانا محمد ص وارث علم سلیمان است و ما وارث او، و در نزد ما و در نزد ما صحف ابراهیم و لوح های موسی است در ادامه راوی (ابوبصیر) می‌پرسد: آیا این همان علم کامل است حضرت در جواب می‌گوید نه ای ابامحمد این علم نیست بلکه علم آن چیزی است که در شب و روز و ساعتی پس از ساعتی و یا روزی پس از روزی دیگر ایجاد می‌شود. ۱

۵- حدیث آنها حدیث پیامبر است امام صادق(ع) می‌فرماید: حدیث من حدیث پدرم و حدیث او حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین(ع) و حدیث حسین(ع) حدیث حسن(ع) و حدیث حسن(ع)حدیث امیرالمومنین(ع) حدیث امیرالمومنین(ع)حدیث رسول الله(ص)و حدیث رسول الله کلام خداوند(ج) می‌باشد.

۶- داناترین مردم۳ امام باقر(ع)می فرماید که پیامبر ص فرمود علی بن ابی طالب و اوصیاء بعد از او همانا داناتر از شما یند و من از پروردگارم خواسته ام که جدایی نیاندازد بین آنها و قرآن تا اینکه در حوض بر من وارد شوند.

امام صادق(ع) در مورد کلام خداوند که فرمود اطاعت کنید خدا و رسول و اولی الامر تان را می‌فرماید این آیه در مورد علی بن ابی طالب و حسن و حسین نازل شده است و رسول الله ص در باره آنان فرمود به آنان چیزی نیاموزید که آنها از شما دانا تر اند۴

۷-راسخان در علم علی ع: ونحن الراسخون فی العلم ونحن منار الهدی۱ اباجعفر ع: قال الله ومایعلم تاْویله الا الله والراسخون فی العلم نحن نعلمه۲ ابی عبدالله ع: الراسخون فی العلم امیرالموْمنین والائمه ع۳ در این سه روایت حضرات امام علی(ع)،امام باقر(ع)و امام صادق(ع) ائمه(ع) را راسخان در علم و آگاهان بر تاْویل آن معرفی می‌نمایند ابوعبدالله ع: نحن الراسخون فی العلم ونحن المحسودون الذین قال الله تعالی ام یحسدون الناس علی ما اتاهم الله من فضله۴ در این حدیث امام صادق ضمن آنکه ائمه(ع) را راسخان در علم معرفی می‌فرماید ائمه(ع) را از مصداق این آیهْ از قرآن معرفی می‌کند که می‌فرماید( مردم بر آنان رشک می‌ورزند بخاطر آنچه که خداوند از فضل خویش بر آنان عنایت فرموده است)

۸- معدن علم ما درخت نبوتیم و محل فرودآمدن رسالت وجای آمد و شد فرشتگان رحمت و کان های دانش و چشمه سار های بینش.

۹- علم آنان احیا کننده دانش است علی ع:آنان زنده کنندگان دانش اند و میرانند گان جهل، برد باری شان شما را از دانش شان خبر می‌دهد و برون آنان از درون شان، و سکوت شان از حکمت شان خبر می‌دهد.

صفحه ۵۴ تا۶۰