سوء ظن: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: "می‌خواستم [[مال]] التّجاره‌ای را به [[یمن]] فرستم. از این رو نزد پدرم آمده گفتم: می‌خواهم فلان کس را به عنوان [[رئیس]] کاروان برگزینم، پدرم فرمود: آیا نمی‌دانی که او شراب‌خوار است؟ گفتم: شنیده‌ام که گروهی از [[مؤمنان]] گفته‌اند او این‌چنین است! پدرم فرمود: آنان را [[تصدیق]] کن، چه [[خداوند]] می‌فرماید: [[پیامبر]]، به [[خدا]] [[ایمان]] دارد و [[مؤمنان]] را تأیید می‌نماید". این [[روایت]]، در آنچه گفتیم به‌خوبی [[ظهور]] داشته نشان می‌دهد که دائره [[حسن ظن]]، مؤمنانِ متّهم را در بر نمی‌گیرد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۱۱۱.</ref>.

هرچند در [[متون دینی]] برای [[حسن ظن]] درجات و مراتبی ذکر نشده، برای سوء ظن می‌توان حداقل سه مرتبه قائل شد. چون [[گمان]] [[بدی]] که [[ذهن]] [[انسان]] را مشغول می‌کند، گاهی آثارش در گفتار و [[رفتار]] آشکار می‌شود و گاهی هیچ اثری در [[قول و فعل]] انسان ندارد. قسم دوم که اثری ظاهری ندارد، گاهی به گونه‌ای است که انسان می‌تواند آن را از ذهن خود [[پاک]] کند و گاهی پاک‌کردن آن غیرممکن است؛ بنابراین [[بدگمانی]] یا سوء ظن دارای سه قسم است که هریک در مرتبه‌ای خاص قرار می‌گیرد.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱۴، ص ۲۳۷.</ref>.

===مرتبه اول: گمان بی‌اثر غیراختیاری===