|
|
| (۲۵۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۰ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[اثبات ضرورت امامت]] |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[امامت]]''' است. "'''ضرورت امامت'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ضرورت امامت در قرآن]] | [[ضرورت امامت در حدیث]] | [[ضرورت امامت در کلام اسلامی]] | [[ضرورت امامت در فلسفه اسلامی]] | [[ضرورت امامت در عرفان اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[ضرورت امامت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| '''ضرورت [[امامت]]''' به معنای واجب بودن [[نظام امامت]] برای جامعه و نصب [[امام]] از طرف خداست. این ضرورت نیازمند بیان دلایل '''[[اثبات ضرورت امامت]]''' است.
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *وجوب [[امامت]] مورد [[اجماع]] [[مسلمانان]] است و دیدگاه مخالف در این باره شاذّ بوده و قابل اعتنا نیست.
| |
| * [[اسلام]] [[آیین کامل]] و [[دین خاتم|خاتم]] است که توسط [[آخرین پیامبر]] آسمانی به بشریت ارائه شد، این [[دین]] مدعی [[کمال]] و [[جامعیت]] در عرصه‌های دنیوی و اخروی در همه اعصار به عنوان [[دین جاودان]] است. [[مسئولیت تفسیر]] و اجرای آن در عصر [[پیامبر]] به خود حضرت واگذار شده بود، [[پیامبر]] {{صل}} با اتکا به [[وحی آسمانی]] به وضع و [[تبیین شریعت]] و [[پاسخ شبهات]] و [[مقابله با تحریف]] می‌‌پرداخت. امّا با رحلت آن حضرت بیم آن می‌‌رفت که تمام مجاهدت‌های طاقت‌فرسای بیست‌وسه‌ساله حضرت به‌مرور زمان رو به تحلیل برود و [[تفاسیر به رأی]] [[بدعت‌گرایان]] جای [[آموزه‌های ناب آسمانی]] قرار گیرد. این احتمال عقلایی بود که یک [[دین]] که داعیه جهانی، [[جاودانگی]] و [[خاتمیت]] دارد، نمی‌‌تواند به آسانی آن را نادیده انگارد، از این‌رو می‌‌بایست به آسیب زدایی آن بپردازد.
| |
| * [[اسلام]] با تعیین اصل [[امامت]] به چاره‌اندیشی معضل فوق پرداخت. [[امام]] شخصیتی است که هر چند توسط [[وحی]] با مقام الوهی ارتباط ندارد، امّا توسط [[الهام]] به [[عالم غیب]] متصل و برخوردار از [[علم ویژه]] «[[علم لدنی|لدنی]]» و [[مقام عصمت]] می‌‌باشد<ref>ر.ک. [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص ۴۳.</ref>.
| |
| | |
| ==نخست: [[هدایت مردم]]==
| |
| {{اصلی|هدایتگری}}
| |
| * با توجّه به اینکه [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} از دیدگاه [[شیعه]] دارای [[مقام ولایت]] و [[مقام امامت|امامت]] هستند، بعد از [[رحلت پیامبر]] {{صل}}، [[هدایت مردم]] و [[ادامه رسالت]] و [[تبلیغ اسلام]] را به عهده می‌‌گیرند و با حضور شخصیتی مانند [[حضرت علی]] {{ع}} به عنوان «[[ولی کامل]]» بعد از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} به تجدید نبوت نیازی نبود و در حقیقت [[مقام ولایت]] آن حضرت، مافوق [[مقام نبوت]] است. به تعبیر دیگر، سؤال از [[فلسفه عدم بعثت]] و یا [[تفسیر خاتمیت]] به نازایی طبیعت از تولد [[انسان‌های کامل]]، از [[غفلت]] و نادیده انگاشتن [[مقام‌های معنوی]] [[امامان]] نشأت می‌‌گیرد<ref>ر.ک. [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص ۴۴.</ref>.
| |
| | |
| ==دوم: [[مرجعیت دینی]]==
| |
| {{اصلی|مرجعیت دینی}}
| |
| * یکی از [[شئون نبوت]] [[ابلاغ وحی آسمانی]] به [[مردم]] و [[تبیین]] و [[تفسیر]] صحیح و ناب از آن برای مخاطبان بود، با وجود [[پیامبر اسلام]] {{صل}} احتمال [[تفسیر]] ناصواب از [[دین]] در حد صفر بود، امّا بعد از رحلت آن حضرت، احتمال ارائه قرائت‌های متنوع و ناصواب از دین، احتمال بالایی داشت و با رسوخ [[تفاسیر]] و [[بدعت]] و تحریف‌های ناصواب در [[آخرین کتاب]] و [[شریعت آسمانی]]، اصالت آن و در نتیجه اعتبار آن مخدوش می‌‌شد، از این‌رو تعیین یک [[مرجع علمی]] معتبر و [[معصومانه]] ضروری می‌‌نمود. [[مقام]] و [[شأن امامت]] در [[اسلام]] به چنین نیازی پاسخ می‌‌دهد<ref>ر.ک. [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص ۴۴-۴۵.</ref>.
| |
| * شاید اینجا این توهم پیش آید که با وجود [[قرآن]] و [[روایات]] به [[امامت]] نیازی نیست! و به اصطلاح «[[حسبنا کتاب الله و سنة الرسول]]»، در پاسخ آن باید گفت نکات یاد شده و نکاتی که بعداً می‌‌آید پاسخ نقد را می‌‌دهد، علاوه اینکه بعض [[روایات]] [[پیامبر]] به دست [[جاعلان]] [[جعل]] یا [[تحریف]] شده است، به گونه‌ای که حدود ۷۰۰ [[جاعل حدیث]] در تاریخ ضبط شده است که دلیل بر آن است که نمیتوان از نفس [[احادیث]] و بدون شناخت و تفکیک آنها به [[اعتبار]] و [[حجیت]] آن قائل شد و تشخیص آن در گرو [[مقام امامت]] و [[عصمت]] است<ref>ر.ک. [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص ۴۴-۴۵.</ref>.
| |
| | |
| ==سوم: عدم بلوغ کامل عقلی مخاطبان==
| |
| * یکی از فلسفه‌های [[خاتمیت نبوت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} تکامل و [[بلوغ عقلی مسلمانان]] [[صدر اسلام]] بود که در پرتو همین بلوغ آنان موفّق شدند [[کتاب آسمانی]] را حفظ و به‌صورت اصیل و ناب به نسل‌های بعدی منتقل نمایند. لکن نکته‌ی قابل توجّه اینکه چون مردم شبه جزیره عربستان از نظر تعلیمات و [[علوم نظری]] مانند: [[فلسفه]]، [[تفسیر]] و [[کلام]] در حد پایین بودند، بر شناخته و فهم [[آیات متشابه]] و همچنین [[بواطن]] و [[لایه‌های ژرفای قرآن]] قادر نبودند و لذا به وجود [[امام]] و [[مرجع]] و [[مفسر]] [[معصوم]] [[قرآن]] نیاز افتاد. ظهور فرقه‌های مختلف دینی شاهد [[تفاسیر]] و قرائت‌های مختلف و ناسره از [[قرآن]] است که با تمسک به [[ظاهر آیات]] موجب [[تشتت مسلمانان]] شدند. اینجا می‌‌توان به [[فرقه مجسمه]] مثال زد که به تجسم خداوند – العیاذ بالله - معتقدند، همچنین اکثریت قریب به اتفاق [[اهل سنت]] به رؤیت خداوند با چشم ظاهری در قیامت اعتقاد می‌‌ورزند. امّا [[تشیع]] به دلیل [[پیوستگی با امام]] [[معصوم]] از چنین آموزه‌هایی مبراست.
| |
| * نکته دیگر اینکه در حوزه معرفتی و تفسیری [[نیاز به مرجع]] و [[امام]] [[معصوم]] همیشه لازم است و دیگران به دلیل فقدان [[عصمت]] [[محتمل الخطا]] هستند، [[امامان]] توانستند مبانی و اصول لازم [[دین‌شناسی]] را به مخاطبان [[القا]] و با [[تربیت]] [[مفسران]] و [[متکلمان]] برجسته؛ همچون: [[هشام بن الحکم|هشام]]، ضریب [[نیاز به امام]] در [[عصر غیبت]] را کاهش دهند. آنان مبانی و [[اصول دین]] را به صورت ناب تحویل [[جامعه]] داده و از ابتلای [[آموزه‌های دینی]] به آفت [[تحریف]] و [[بدعت]] جلوگیری کنند و یا حداقل چنین هدفی در میان پیروان خود تحقق یابد.
| |
| * پس عدم بلوغ کامل مردم در [[صدر اسلام]] و [[تکامل]] تدریجی آن در پرتو [[هدایت امام]] [[معصوم]]، یکی از [[دلایل ضرورت وجود امام]] بعد از [[خاتمیت نبوت]] می‌‌باشد<ref>ر.ک. [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص ۴۵-۴۶.</ref>.
| |
| | |
| ==[[امام]]{{ع}} ادامه دهندۀ راه پیامبر==
| |
| *[[پیامبر|پیامبر گرامی اسلام]]، وظایفی بر عهده داشتند:
| |
| *الف) تفسیر آیات قرآن.
| |
| *ب) بیان احکام فردی و اجتماعی.
| |
| *ج) پاسخگویی شبهات.
| |
| *د) جلوگیری از وقوع تحریف.
| |
| *واقعیت‌های تاریخی حاکی از تداوم این نیازها در جامعه اسلامی بود:
| |
| *#اختلاف شدید در تفسیر قرآن و در احکام عملی؛
| |
| *#هجوم شبهات و شیوع احادیث مجعول.
| |
| *حال، احتمال نخست آن است که خداوند امر مسلمانان را با علم به ناتوانی‌شان به خودشان واگذار کرده باشد که چنین نقض غرضی از سوی حکیم، ممتنع است.
| |
| *احتمال دوم آن که خداوند، شخص شایسته‌ای را به عنوان جانشین [[پیامبر]] تعیین کند. که اقتضای حکمت الهی احتمال دوم است<ref>ر.ک. [[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]؛ [[امیر دیوانی|دیوانی، امیر]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)|معارف اسلامی]]، ج۲، ص:۱۳۷ - ۱۳۸.</ref>.
| |
| | |
| ==فوائد وجود امام برای جامعه==
| |
| *نقش [[امامان]] شیعه در توسعه معارف دینی و اعتلای فضایل اخلاقی در جامعه اسلامی را نمیتوان نادیده گرفت. پاره‌ای از این فواید:
| |
| *#در هیچ عصری، حتی دانشمندان احساس بی‌نیازی از [[امامان]] نکرده‌اند. همچنین در بخش شریعت اسلامی و فروعات احکام نیز نقش [[امامان]] آشکار است و برخی از سر سلسلۀ مذاهب فقهی [[اهل سنت]]، خود از شاگردان [[امامان]] شیعه‌اند.
| |
| *#[[امامان]] به عنوان اسوه‌های معنوی و اخلاقی، نقش بسزایی در تربیت اخلاقی مؤمنان داشته‌اند.
| |
| *#به برکت حضور [[امامان]]، مکتب فکری و سیاسی شیعه شکل گرفته، شکوفا شد. در دوران [[امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}} در جامعه شیعی برای سازماندهی امور شیعیان، وکیلان و سفیرانی تعیین شد که دستورات اجتماعی را هم به مردم می‌رساندند. البته [[امام]] بر مبنای "تقیه" بیشتر در پی حفظ این گروه و تقویت بنیان‌های فکری این مکتب بودند. وجود تشکیلاتی که در این دوران میان [[امام]] و امت نقش نایبان را ایفا می‌‌نمود، حکومت وقت را نگران می‌کرد. بعد از [[امام رضا|امام هشتم]]، "[[امامت]] در سن کودکی" به عنوان امتحان سختی مطرح می‌گردد و ارتباط ظاهری [[امام]] با مردم کمتر می‌شود و مردم فقط با نایبان مورد اعتماد ایشان ارتباط داشتند<ref>ر.ک. [[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]؛ [[امیر دیوانی|دیوانی، امیر]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)|معارف اسلامی]]، ج۲، ص:۱۲۳ - ۱۲۶.</ref>.
| |
| | |
| ==دلایل وجوب و ضرورت وجود [[امام]]==
| |
| {{اصلی|اثبات ضرورت امامت}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| {{ستون-شروع|2}}
| |
| * [[پرونده:Ka2-m17 91815.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[کلام تطبیقی ج۲ (کتاب)|'''کلام تطبیقی ج۲''']]؛
| |
| * [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']].
| |
| * [[پرونده:1368903.jpg|22px]] [[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]؛ [[امیر دیوانی|دیوانی، امیر]]، [[معارف اسلامی ج۲ (کتاب)|'''معارف اسلامی ج۲''']].
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| ==جستارهای وابسته==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|3}}
| |
| * [[هدایت]]
| |
| * [[ولایت]] ([[ولایت تکوینی]]؛ [[ولایت تشریعی]]؛ [[ولایت امر]])
| |
| * [[خلافت]]
| |
| * [[شهادت]]
| |
| * [[ملک]]
| |
| * [[حکم]]
| |
| * [[وراثت]] ([[وراثت زمین]]؛ [[وراثت کتاب]])
| |
| * [[حجت]]
| |
| * [[تمکین فی الارض]]
| |
| * [[امت وسط]]
| |
| * [[اصطفا]]
| |
| * [[اجتبا]]
| |
| * [[امامت در قرآن]]
| |
| * [[آیات امامت]]
| |
| * [[امامت در حدیث]]
| |
| * [[امامت در کلام اسلامی]]
| |
| * [[امامت در حکمت اسلامی]]
| |
| * [[امامت در عرفان اسلامی]]
| |
| * [[امامت از دیدگاه برون‌دینی]]
| |
| * [[امامت امامان دوازده‌گانه]]
| |
| * [[شؤون امام]]
| |
| * [[صفات امام]]
| |
| * [[راه تعیین امام]]
| |
| * [[امامان دوازده‌گانه]]
| |
| * [[امامت امام على]]
| |
| * [[امامت امام حسن مجتبى]]
| |
| * [[امامت امام حسين]]
| |
| * [[امامت امام سجاد]]
| |
| * [[امامت امام باقر]]
| |
| * [[امامت امام صادق]]
| |
| * [[امامت امام كاظم]]
| |
| * [[امامت امام رضا]]
| |
| * [[امامت امام جواد]]
| |
| * [[امامت امام هادى]]
| |
| * [[امامت امام حسن عسکری]]
| |
| * [[امامت امام مهدى]]
| |
| * [[امامان از اهل بیت پیامبر خاتم]]
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| =='''[[:رده:آثار امامت|منبع‌شناسی جامع امامت]]'''==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|3}}
| |
| * [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت|کتاب‌شناسی امامت]]؛
| |
| * [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های امامت|مقاله‌شناسی امامت]]؛
| |
| * [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های امامت|پایان‌نامه‌شناسی امامت]].
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| | |
| [[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
| |
| [[رده:امامت]]
| |
