|
|
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| ==ویژگی های علمی [[اهل بیت]] علیهم السّلام== | | ==محمد محمدی ری‌شهری== |
| | '''ویژگی‌های علمی [[اهل بیت]]{{عم}}:''' |
| | پیامبر خدا{{صل}} ـ به نقل از خداوند عز و جل، در توصیف ویژگی‌های [[اهل بیت]]{{عم}} ـ: و آنها پس از تو، گنجُوران علم من‌اند.<ref>«رسول اللّه{{صل}} عن اللّه عز و جل ـ فی خَصائِصِ أهلِ البَیتِ{{عم}} ـ :وهُم خُزّانی عَلی عِلمی مِن بَعدِکَ». الکافی: ج ۱ ص ۱۹۳ ح ۴، و ص ۲۰۹ ح ۴، بصائر الدرجات: ص ۵۴ ح ۳ کلاهما عن أبی حمزة الثمالیّ عن الإمام الباقر{{ع}}، بحار الأنوار: ج ۲۶ ص ۱۰۷ ح ۱۲. </ref> (...) |
|
| |
|
| خَصائِصُهُم فِی العِلمِ
| | '''ظرفِ دانش خداوند:''' |
| | امام زین العابدین{{ع}}: ما، درهای خداییم. ما راه راستیم. ما ظرف علم اوییم. ما بازگوکننده وحی اوییم. ما پایه های توحید اوییم. ما جایگاه راز اوییم.<ref>«الإمام زین العابدین{{ع}}: نَحنُ أبوابُ اللّهِ، ونَحنُ الصِّراطُ المُستَقیمُ، ونَحنُ عَیبَةُ عِلمِهِ، ونَحنُ تَراجِمَةُ وَحیِهِ، ونَحنُ أرکانُ تَوحیدِهِ، ونَحنُ مَوضِعُ سِرِّهِ». معانی الأخبار: ص ۳۵ ح ۵ عن أبی حمزة الثمالی، بحار الأنوار: ج ۲۴ ص ۱۲ ح ۵.</ref> (...) |
|
| |
|
| | '''وارثان دانش پیامبران:''' |
| | [[امام باقر]]{{ع}}: پیامبر خدا{{صل}} فرمود: «نخستین جانشینی که بر زمین بود، هِبَةُ اللّه پسرِ آدم{{ع}} بود و پیامبری رحلت نکرده است، مگر آن که جانشینی داشته است. شمارِ همه پیامبران، صد و بیست هزار پیامبر بوده که پنج تن از ایشان: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمّد{{عم}}، اولو العزم بوده اند. علی بن ابی طالب، به منزله هبة اللّه برای محمّد است و دانش [همه] اوصیا و دانش کسانی را که پیش از او بوده اند، به ارث برده است و محمّد، دانش پیامبران و رسولان پیش از خود را به ارث برده است».<ref>«الإمام الباقر{{ع}}: قالَ رَسولُ اللّهِ{{صل}}: إنَّ أوَّلَ وَصِیٍّ کانَ عَلی وَجهِ الأَرضِ هِبَةُ اللّهِ بنُ آدَمَ، وما مِن نَبِیٍّ مَضی إلّا ولَهُ وَصِیٌّ، وکانَ جَمیعُ الأَنبِیاءِ مِئَةُ ألفِ نَبِیٍّ وعِشرینَ ألفَ نَبِیٍّ، مِنهُم خَمسَةٌ اُولُو العَزمِ: نوحٌ، وإبراهیمُ، وموسی، وعیسی، ومُحَمَّدٌ{{عم}}. وإنَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ کانَ هِبةَ اللّهِ لُِمحَمَّدٍ، ووَرِثَ عِلمَ الأَوصِیاءِ وعِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ، أما إنَّ مُحَمَّدا وَرِثَ عِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ مِنَ الأَنبِیاءِ وَالمُرسَلینَ». الکافی: ج ۱ ص ۲۲۴ ح ۲ عن عبد الرحمن بن کثیر عن الإمام الباقر{{ع}}، بصائر الدرجات: ص ۱۲۱ ح ۱ عن عبدالرحمن بن بکیر الهجریّ عن الإمام الباقر{{ع}}، أعلام الدین: ص ۴۶۴ عن عبد اللّه بن بکیر عن الإمام الباقر{{ع}}، وفیهما «مئة ألف نبیّ وأربعة وعشرین» بدل «مئة ألف نبیّ وعشرین ألف نبیّ»، بحار الأنوار: ج ۱۱ ص ۴۱ ح ۴۳..</ref> (...) |
|
| |
|
| ۴ / ۱ ـ ۱
| | '''حدیث آنها، همان حدیث پیامبر خداست:''' |
| | [[امام باقر]]{{ع}} ـ وقتی از ایشان پرسیدند که: چرا ایشان حدیث را مرسل می‌گوید و اِسناد نمی‌دهد ؟ ـ :هر گاه من حدیثی گفتم و آن را اسناد ندادم، سند من در آن، پدرم است به نقل از جدّم به نقل از پدرش به نقل از جدّش پیامبر خدا{{صل}} به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جل.«الإمام الباقر{{ع}} ـ لَمّا سُئِلَ عَنِ الحَدیثِ یُرسِلُهُ ولا یُسنِدُهُ ـ :إذا حَدَّثتُ الحَدیثَ فَلَم اُسنِدهُ فَسَنَدی فیهِ أبی عَن جَدّی عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ رَسولِ اللّهِ{{صل}} عَن جَبرَئیلَ{{ع}} عَنِ اللّهِ عز و جل».<ref>الإرشاد: ج ۲ ص ۱۶۷، الخرائج والجرائح: ج ۲ ص ۸۹۳، روضة الواعظین: ص ۲۲۶، إعلام الوری: ج ۱ ص ۵۰۹، بحار الأنوار: ج ۴۶ ص ۲۸۸ ح ۱۱.</ref> (...) |
|
| |
|
| | '''آگاه‌ترینِ مردم:''' |
| | [[پیامبر خدا]]{{صل}}: من دو چیز در میان شما می‌نهم که اگر به آن دو چنگ زنید، هرگز گمراه نمی‌شوید: کتاب خداوند عز و جل و [[اهل بیت]]م که همان عترت من اند. ای مردم! گوش کنید. به من خبر رسیده است که در کنار حوض [کوثر] بر من وارد خواهید شد و من درباره این که با این دو چیز گران سنگ چه کردید، از شما پرسش خواهم کرد. این دو چیز گران سنگ، کتاب خداوندِ والانام و [[اهل بیت]] من اند. پس، از آنها پیشی نگیرید که نابود می‌شوید و به آنها نیاموزید که داناتر از شمایند.<ref>«رسول اللّه{{صل}}: إنّی تارِکٌ فیکُم أمرَینِ إن أخَذتُم بِهِما لَن تَضِلّوا: کِتابَ اللّهِ عَزَّوجَلَّ، وأهلَ بَیتی عِترَتی. أیُّهَا النّاسُ ! اِسمَعوا وقَد بَلَّغتُ، إنَّکُم سَتَرِدونَ عَلَیَّ الحَوضَ، فَأَسأَلُکُم عَمّا فَعَلتُم فِی الثَّقَلَینِ، وَالثَّقَلانِ کِتابُ اللّهِ جَلَّ ذِکرُهُ وأهلُ بَیتی، فَلا تَسبِقوهُم فَتَهلِکوا، ولا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم». الکافی: ج ۱ ص ۲۹۴ ح ۳ عن عبدالحمید بن أبی الدیلم عن الإمام الصادق{{ع}}، عیون أخبار الرضا{{ع}}: ج ۱ ص ۲۲۹، الأمالی للصدوق: ص ۶۱۶، تحف العقول: ص ۴۲۶، کلّها عن الریّان بن الصّلت عن الإمام الرضا{{ع}} عنه{{صل}}، تفسیر العیّاشی: ج ۱ ص ۲۵۰ ح ۱۶۹ عن أبی بصیر عن الإمام الباقر{{ع}} عنه{{صل}} وکلّها نحوه، بحار الأنوار: ج ۲۳ ص ۱۵۲ ح ۱۱۴.</ref> (...) |
|
| |
|
| خَزَنَةُ عِلمِ اللّهِ عز و جل
| | '''راسخان در دانش:''' |
| | امام على عليه السلام : كجايند كسانى كه گمان كرده اند كه راسخان در دانش، آنهايند، نه ما؟ آنان دروغ مى گويند و به حقّ ما تجاوز مى كنند . خداوند ، ما را بالا برده و آنها را پست كرده است و به ما بخشيده و آنها را محروم ساخته است و ما را داخل كرده و آنها را بيرون برده است . در پرتو وجود ماست كه هدايت ، اعطا مى شود و پرده از نابينايى برگرفته مى شود . |
| | 428.الإمام عليّ عليه السلام : أينَ الَّذينَ زَعَموا أنَّهُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ دونَنا ، كَذِبا وبَغيا عَلَينا أن رَفَعَنَا اللّهُ ووَضَعَهُم ، وأعطانا وحَرَمَهُم ، وأدخَلَنا وأَخرَجَهُم ؟! بِنا يُستَعطَى الهُدى ، ويُستَجلَى العَمى .<ref>نهج البلاغة: الخطبة ۱۴۴، غرر الحكم : ج 2 ص 365 ح 2826 ، عيون الحكم والمواعظ : ص۱۳۰ ح ۲۹۴۸، المناقب لابن شهرآشوب: ج1 ج285 كلّها بزيادة «وحسدا لنا» بعد «وبغيا علينا» ، بحار الأنوار : ج 23 ص 205 ح 53.</ref> |
|
| |
|
| ۳۸۳.رسول اللّه{{صل}} عن اللّه عز و جل ـ فی خَصائِصِ أهلِ البَیتِ{{عم}} ـ :وهُم خُزّانی عَلی عِلمی مِن بَعدِکَ .[۱]
| | معدن دانش |
| | [[پيامبر خدا]]{{صل}} ما، [[اهل بيت]] رحمت و درخت نبوت و جايگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و كان دانش هستيم.<ref>رسول اللّه{{صل}} إنّا أهلَ البَيتِ ، أهلُ بَيتِ الرَّحمَةِ ، وشَجَرَةُ النُّبُوَّةِ ، ومَوضِعُ الرِّسالَةِ ، ومُختَلَفُ المَلائِكَةِ ، وَمعدِنُ العِلمِ.[3[3] بصائر الدرجات : ص ۵۶ ح ۱ عن الضحّاك بن مزاحم و ص 58 ح 8 عن عليّ بن جعفر عن الإمام الكاظم عن أبيه عليهم السلام عنه صلى الله عليه و آله نحوه ، الكافي : ج 1 ص 221 ح 2 عن إسماعيل بن أبي زياد عن الإمام الصادق عن أبيه عن الإمام عليّ عليهم السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 26 ص 245 ح 8 ؛ الدرّ المنثور : ج 6 ص 606 عن الضحّاك بن مزاحم نحوه.</ref> |
| | عَيشُ العِلمِ |
|
| |
|
| ۳۸۴.الإمام الباقر{{ع}} : وَاللّهِ إنّا لَخُزّانُ اللّهِ فی سَمائِهِ وأرضِهِ ، لا عَلی ذَهَبٍ ولا عَلی فِضَّةٍ إلّا عَلی عِلمِهِ .[۲]
| | زنده‌دارندگان علم و دانش |
|
| |
|
| ۳۸۵.عنه{{ع}} : نَحنُ خُزّانُ عِلمِ اللّهِ ، ونَحنُ تَراجِمَةُ وَحیِ اللّهِ .[۳]
| | 442.امام على{{ع}} ـ در سخنرانى اى در توصيف خاندان محمّد صلى الله عليه و آله ـ :آنان، حيات دانش و مرگ نادانى اند . خردمندى ايشان، خبر از علم آنان مى دهد و ظاهرشان حكايت از باطنشان دارد و سكوتشان پرده از حكمت گفتارشان بر مى گيرد . آنها مخالف حق نيستند و در آن با يكديگر اختلاف نمى كنند.<ref>الإمام عليّ عليه السلام ـ مِن خُطبَةٍ لَهُ يَذكُرُ فيها آلَ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه و آله ـ :هُم عَيشُ العِلمِ ، ومَوتُ الجَهلِ ، يُخبِرُكُم حِلمُهُم عَن عِلمِهِم ، وظاهِرُهُم عَن باطِنِهِم ، وصَمتُهُم عَن حُكمِ مَنطِقِهِم ، لا يُخالِفونَ الحَقَّ ولا يَختَلِفونَ فيهِ .[5[5] نهج البلاغة : الخطبة 239 ، تحف العقول : ص 227 ، عيون الحكم والمواعظ : ص 514 ح 9359 كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 26 ص 266 ح 54.</ref> |
| | |
| [۱] الکافی : ج ۱ ص ۱۹۳ ح ۴ ، و ص ۲۰۹ ح ۴ ، بصائر الدرجات : ص ۵۴ ح ۳ کلاهما عن أبی حمزة الثمالیّ عن الإمام الباقر{{ع}} ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۱۰۷ ح ۱۲ .
| |
| [۲] الکافی : ج ۱ ص ۱۹۲ ح ۲ ، بصائر الدرجات : ص ۱۰۴ ح ۱ ، إعلام الوری : ج ۱ ص ۵۰۹ کلّها عن سورة بن کلیب ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۱۰۵ ح ۱ .
| |
| [۳] الکافی : ج ۱ ص ۱۹۲ ح ۳ ، بصائر الدرجات : ص ۱۰۴ ح ۶ کلاهما عن سدیر ، إعلام الوری : ج ۱ ص ۵۳۵ عن سدیر الصیرفی عن الإمام الصادق{{ع}} ، بشارة المصطفی : ص ۱۵۸ عن جابر بن عبد اللّه فیه «ورثة» بدل «تراجمة» ،بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۱۰۵ ح ۴ .
| |
| ===گنجوران دانش خداوند===
| |
| | |
| ۳۸۳.پیامبر خدا{{صل}} ـ به نقل از خداوند عز و جل، در توصیف ویژگی های [[اهل بیت]]{{عم}} ـ :و آنها پس از تو، گنجُوران علم من اند .
| |
| | |
| ۳۸۴.امام باقر{{ع}} : به خدا سوگند ، ما گنجوران خدا در آسمان و زمین هستیم ، نه بر زر و سیم ، که گنجوران علم اوییم .
| |
| | |
| ۳۸۵.امام باقر{{ع}} : ما ، گنجوران علم خدا و بازگو کنندگان وحی خداییم .
| |
| | |
| ۳۸۶.عنه{{ع}} : إنَّ للّهِِ تَعالی عِلما خاصّا وعِلما عامّا ، فَأَمَّا العِلمُ الخاصُّ فَالعِلمُ الَّذی لَم یُطلِع عَلَیهِ مَلائِکَتَهُ المُقَرَّبینَ وأنبِیاءَهُ المُرسَلینَ ، وأمّا عِلمُهُ العامُّ فَإِنَّهُ عِلمُهُ الّذی أطلَعَ عَلَیهِ مَلائِکَتَهُ المُقَرَّبینَ وأنبِیاءَهُ المُرسَلینَ ، وقَد وَقَعَ إلَینا مِن رَسولِ اللّهِ{{صل}} .[۱]
| |
| | |
| ۳۸۷.الإمام الصادق{{ع}} : نَحنُ وَرِثنَا النَّبِیّینَ ، وعِندَنا عَصا موسی ، وإنّا لَخُزّانُ اللّهِ فِی الأَرضِ ، لا بِخُزّانِ ذَهَبٍ ولا فِضَّةٍ .[۲]
| |
| | |
| ۳۸۸.عنه{{ع}} : نَحنُ شَجَرَةُ العِلمِ ، ونَحنُ أهلُ بَیتِ النَّبِیِّ ، وفی دارِنا مَهبَطُ جَبرَئیلَ ، ونَحنُ خُزّانُ عِلمِ اللّهِ ، ونَحنُ مَعادِنُ وَحیِ اللّهِ . مَن تَبِعَنا نَجا ، ومَن تَخَلَّفَ عَنّا هَلَکَ ، حَقّا عَلَی اللّهِ عز و جل .[۳]
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۲
| |
| | |
| | |
| عَیبَةُ عِلمِ اللّهِ عز و جل
| |
| | |
| ۳۸۹.الإمام زین العابدین{{ع}} : نَحنُ أبوابُ اللّهِ ، ونَحنُ الصِّراطُ المُستَقیمُ ، ونَحنُ عَیبَةُ عِلمِهِ ، ونَحنُ تَراجِمَةُ وَحیِهِ ، ونَحنُ أرکانُ تَوحیدِهِ ، ونَحنُ مَوضِعُ سِرِّهِ .[۴]
| |
| | |
| [۱] التوحید : ص ۱۳۸ ح ۱۴ عن ابن سنان عن الإمام الصادق{{ع}} ، بصائر الدرجات : ص ۱۱۱ ح ۱۲ عن حنّان الکندی عن أبیه و ص ۱۰۹ ح ۱ عن حنّان بن سدیر کلاهما عن الإمام الصادق{{ع}} نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۸۵ ح ۱۹ .
| |
| [۲] تفسیر فرات : ص ۱۰۷ ح ۱۰۱ عن إبراهیم ، تفسیر العیّاشی : ج ۲ ص ۲۸ عن أبی حمزة الثمالی وفیه صدره إلی «موسی» نحوه وراجع : شرح الأخبار : ج ۳ ص ۴۰۲ ح ۱۲۸۷ ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۲۹۹ ح ۵۰ .
| |
| [۳] الأمالی للصدوق : ص ۳۸۳ ح ۴۹۰ ، بشارة المصطفی : ص ۵۴ کلاهما عن أبی بصیر ، روضة الواعظین : ص ۲۹۹ ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۲۴۰ ح ۱ ، وراجع : إعلام الوری : ج ۱ ص ۵۰۸ .
| |
| [۴] معانی الأخبار : ص ۳۵ ح ۵ عن أبی حمزة الثمالی ، بحار الأنوار : ج ۲۴ ص ۱۲ ح ۵.
| |
| | |
| ۳۸۶.امام باقر{{ع}} : خداوند متعال ، علم خاصّی دارد وعلم عامّی . علم خاصّ او، همان علمی است که [حتّی] فرشتگان مقرّب و پیامبرانِ فرستاده او ، بر آن، آگاهی ندارند و علم عامّ او، همان علمی است که فرشتگان مقرّب و پیامبران فرستاده او، بر آن ، آگاهی دارند و از پیامبر خدا به ما رسیده است .
| |
| | |
| ۳۸۷.امام صادق{{ع}} : ما از پیامبران ارث می‌بریم . عصای موسی، نزد ماست و ما گنجوران خدا در زمین هستیم ، نه گنجوران زر و سیم .
| |
| | |
| ۳۸۸.امام صادق{{ع}} : ما شجره علم و [[اهل بیت]] پیامبر هستیم . جایگاه فرود جبرئیل، در خانه ماست و ما گنجوران علم خدا و معادن وحی خدا هستیم . هر که از ما پیروی کند، رهایی می‌یابد و هر که از ما باز ماند ، نابود می‌گردد و حقّ خداست که چنین کند .
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۲
| |
| | |
| | |
| ظرفِ دانش خداوند
| |
| | |
| ۳۸۹.امام زین العابدین{{ع}} : ما ، درهای خداییم. ما راه راستیم . ما ظرف علم اوییم. ما بازگوکننده وحی اوییم . ما پایه های توحید اوییم. ما جایگاه راز اوییم .
| |
| | |
| ۳۹۰.الإمام الصادق{{ع}} : نَحنُ وُلاةُ أمرِ اللّهِ ، وخَزَنَةُ عِلمِ اللّهِ ، وعَیبَةُ وَحیِ اللّهِ .[۱]
| |
| | |
| ۳۹۱.عنه{{ع}} : إنَّ اللّهَ تَبارَکَ وتَعالَی انتَجَبَنا لِنَفسِهِ ، فَجَعَلَنا صَفوَتَهُ مِن خَلقِهِ ، واُمَناءَهُ عَلی وَحیِهِ ، وخُزّانَهُ فی أرضِهِ ، ومَوضِعَ سِرِّهِ ، وعَیبَةَ عِلمِهِ .[۲]
| |
| | |
| ۳۹۲.مقتضب الأثر عن وهب بن منبّه ـ فی ذِکرِ ما اُوحِیَ إلی موسی{{ع}} ـ :تَمَسَّک بِذِکرِهِم [مُحَمَّدٍ{{صل}} وَالأَوصِیاءِ مِن بَعدِهِ] فَإِنَّهُم خَزَنَةُ عِلمی، وعَیبَةُ حِکمَتی، ومَعدِنُ نوری.[۳]
| |
| | |
| ۳۹۳.الاحتجاج عن فاطمة الصّغری ـ لِأَهلِ الکوفَةِ بَعدَ وَقعَةِ کَربَلاءَ وما جَری عَلی أهلِ البَیتِ ـ :أمّا بَعدُ ، یا أهلَ الکوفَةِ ، یا أهلَ المَکرِ وَالغَدرِ وَالخُیَلاءِ ، إنّا أهلُ بَیتٍ ابتَلانَا اللّهُ بِکُم ، وَابتَلاکُم بِنا ، فَجَعَلَ بَلاءَنا حَسَنا ، وجَعَلَ عِلمَهُ عِندَنا وفَهمَهُ لَدَینا ، فَنَحنُ عَیبَةُ عِلمِهِ ، ووِعاءُ فَهمِهِ وحِکمَتِهِ ، وحُجَّتُهُ فِی الأَرضِ فی بِلادِهِ لِعِبادِهِ ، أکرَمَنَا اللّهُ بِکَرامَتِهِ ، وفَضَّلَنا بِنَبِیِّهِ{{صل}} عَلی کَثیرٍ مِن خَلقِهِ تَفضیلاً .[۴]
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۳
| |
| | |
| | |
| وَرَثَةُ عِلمِ الأَنبِیاءِ{{عم}}
| |
| | |
| ۳۹۴.الإمام الباقر{{ع}} : قالَ رَسولُ اللّهِ{{صل}} : إنَّ أوَّلَ وَصِیٍّ کانَ عَلی وَجهِ الأَرضِ هِبَةُ اللّهِ بنُ آدَمَ ، وما مِن نَبِیٍّ مَضی إلّا ولَهُ وَصِیٌّ ، وکانَ جَمیعُ الأَنبِیاءِ مِئَةُ ألفِ نَبِیٍّ وعِشرینَ ألفَ نَبِیٍّ ، مِنهُم خَمسَةٌ اُولُو العَزمِ : نوحٌ ، وإبراهیمُ ، وموسی ، وعیسی ، ومُحَمَّدٌ{{عم}} . وإنَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ کانَ هِبةَ اللّهِ لُِمحَمَّدٍ ، ووَرِثَ عِلمَ الأَوصِیاءِ وعِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ ، أما إنَّ مُحَمَّدا وَرِثَ عِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ مِنَ الأَنبِیاءِ وَالمُرسَلینَ .[۵]
| |
| | |
| [۱] الکافی : ج ۱ ص ۱۹۲ ح ۱ ، بصائر الدرجات : ص ۶۱ ح ۳ کلاهما عن عبد الرحمن بن کثیر ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۲۰۶ عن جابر عن الإمام الباقر{{ع}} نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۱۰۶ ح ۹ .
| |
| [۲] بصائر الدرجات : ص ۶۲ ح ۷ عن عبّاد بن سلیمان عن أبیه ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۲۴۷ ح ۱۶ .
| |
| [۳] مقتضب الأثر : ص ۷۶ ح ۲۴ ، بحار الأنوار : ج ۵۱ ص ۱۴۹ ح ۲۴ .
| |
| [۴] الاحتجاج : ج ۲ ص ۱۰۶ ح ۱۶۹ عن زید ـ بن موسی بن جعفر ـ عن الإمام الکاظم عن آبائه{{عم}} ، الملهوف : ص ۱۹۵ عن زید عن الإمام الکاظم عن الإمام الصادق علیهماالسلام ، مثیر الأحزان : ص ۸۷ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴۵ ص ۱۱۰ ح ۱ .
| |
| [۵] الکافی : ج ۱ ص ۲۲۴ ح ۲ عن عبد الرحمن بن کثیر عن الإمام الباقر{{ع}} ، بصائر الدرجات : ص ۱۲۱ ح ۱ عن عبدالرحمن بن بکیر الهجریّ عن الإمام الباقر{{ع}} ، أعلام الدین : ص ۴۶۴ عن عبد اللّه بن بکیر عن الإمام الباقر{{ع}} ، وفیهما «مئة ألف نبیّ وأربعة وعشرین» بدل «مئة ألف نبیّ وعشرین ألف نبیّ» ، بحار الأنوار : ج ۱۱ ص ۴۱ ح ۴۳ .
| |
| | |
| ۳۹۰.امام صادق{{ع}} : ما ، والیان امر الهی و گنجوران دانش خدا و ظرف وحی خداوندیم .
| |
| | |
| ۳۹۱.امام صادق{{ع}} : خداوند ـ تبارک و تعالی ـ ما را برای خود برگزید و سپس ما را برگزیده مردمان و معتمدان بر وحی و گنجوران زمین و جایگاه راز و ظرف علم خود قرار داد .
| |
| | |
| ۳۹۲.مقتضب الأثر ـ به نقل از وهب بن منبّه، در یادکرد آنچه به موسی{{ع}} وحی شد ـ :به ذکر ایشان (محمّد و اوصیای پس از او) متوسّل شو ؛ چرا که آنها گنجوران علم من و ظرف حکمت من و کان پرتو من اند .
| |
| | |
| ۳۹۳.الاحتجاج ـ به نقل از فاطمه صغرا که پس از رویداد کربلا و آنچه بر [[اهل بیت]] گذشت ، به اهل کوفه چنین خطاب کرد ـ :امّا پس از سپاس خداوند ، ای کوفیان! ای اهل نیرنگ و دغل و خودپسندی! ما خاندانی هستیم که خداوند ، ما را با شما و شما را با ما آزمود . پس آزمون ما را خوب قرار داد و علم خود را در میان ما گذاشت و فهمش را نزد ما نهاد . ما ظرف دانش و فهم و حکمت اوییم و حجّت اوییم در زمین در بلاد او برای بندگانش . خداوند، ما را به سبب کرامت خود، ارجمند داشته و به سبب پیامبرش ما را بر بسیاری از خلایقش برتری داده است .
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۳
| |
| | |
| | |
| وارثان دانش پیامبران
| |
| | |
| ۳۹۴.امام باقر{{ع}} : پیامبر خدا{{صل}} فرمود : «نخستین جانشینی که بر زمین بود ، هِبَةُ اللّه پسرِ آدم{{ع}} بود و پیامبری رحلت نکرده است ، مگر آن که جانشینی داشته است . شمارِ همه پیامبران، صد و بیست هزار پیامبر بوده که پنج تن از ایشان : نوح ، ابراهیم ، موسی ، عیسی و محمّد{{عم}} ، اولو العزم بوده اند . علی بن ابی طالب ، به منزله هبة اللّه برای محمّد است و دانش [همه] اوصیا و دانش کسانی را که پیش از او بوده اند ، به ارث برده است و محمّد ، دانش پیامبران و رسولان پیش از خود را به ارث برده است» .
| |
| ۳۹۵.الإمام علیّ{{ع}} : أیُّها النّاسُ ! عَلَیکُم بِالطّاعَةِ وَالمَعرِفَةِ بِمَن لا تُعذَرونَ بِجَهالَتِهِ ، فَإِنَّ العِلمَ الَّذی هَبَطَ بِهِ آدَمُ وجَمیعُ ما فُضِّلَت بِهِ[۱] النَّبِیّونَ إلی خاتَمِ النَّبِیّینَ ، فی عِترَةِ مُحَمَّدٍ{{صل}} ، فَأَینَ یُتاهُ بِکُم بَل أینَ تَذهَبونَ ؟ ![۲]
| |
| | |
| ۳۹۶.الخصال عن ذریح بن محمّد المحاربی : سَمِعتُ أبا عَبدِ اللّهِ{{ع}} یَقولُ : نَحنُ وَرَثَةُ الأَنبِیاءِ . ثُمَّ قالَ : جَلَّلَ رَسولُ اللّهِ{{صل}} عَلی عَلِیٍّ{{ع}} ثَوبا ، ثُمَّ عَلَّمَهُ ألفَ کَلِمَةٍ ، کُلُّ کَلِمَةٍ تَفتَحُ[۳] ألفَ کَلِمَةٍ .[۴]
| |
| | |
| ۳۹۷.الإمام الباقر{{ع}} : إنَّ العِلمَ الَّذی نَزَلَ مَعَ آدَمَ{{ع}} لَم یُرفَع وَالعِلمُ یُتَوارثُ ، وکانَ عَلِیٌّ{{ع}} عالِمُ هذِهِ الاُمَّةِ ، وإنَّهُ لَم یَهلِک مِنّا عالِمٌ قَطُّ إلّا خَلَفَهُ مِن أهلِهِ مَن عَلِمَ مِثلَ عِلمِهِ ، أو ما شاءَ اللّهُ .[۵]
| |
| | |
| [۱] فی بعض نسخ المصدر : «فَصّلَت» بدل «فُضّلَت» .
| |
| [۲] الإرشاد : ج ۱ ص ۲۳۲ عن إسماعیل بن زیاد ، کشف الیقین : ص ۸۹ ح ۸۷ ، الغیبة للنعمانی : ص ۴۴ نحوه ، تفسیر العیّاشی: ج ۱ ص ۱۰۲ ح ۳۰۰ عن مسعدة بن صدقة عن الإمام الصادق عن آبائه{{عم}} ، تفسیر القمّی : ج ۱ ص ۳۶۷ عن ابن اُذینة عن الإمام الصادق{{ع}} نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۰۰ ح ۵۹ .
| |
| [۳] فی المصدر : «یفتح» والمثبَت من بحار الأنوار .
| |
| [۴] الخصال : ص ۶۵۱ ح ۴۹ ، بصائر الدرجات : ص ۳۰۹ ح ۴ ، الاختصاص : ص ۲۸۵ عن إسماعیل بن جابر ، شرح الأخبار : ج ۲ ص ۲۸۶ ح ۵۹۹ ولیس فیهما صدره إلی «رسول اللّه{{صل}} » نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴۰ ص ۱۳۳ ح ۱۶ ؛ کنز العمّال : ج ۱۳ ص ۱۶۵ ح ۳۶۵۰۰ ، وراجع : الاُصول الستّة عشر : ص ۲۶۲ ح ۳۶۱ .
| |
| [۵] الکافی : ج ۱ ص ۲۲۲ ح ۲ ، بصائر الدرجات : ص ۱۱۵ ح ۴ نحوه وکلاهما عن زرارة و ص ۱۱۶ ح ۱۰ عن الفضیل ، علل الشرائع : ص ۵۹۱ ح ۴۰ عن محمّد بن مسلم ، کمال الدین : ص ۲۲۳ ح ۱۴ عن الفضیل بن یسار عن الإمام الصادق والإمام الباقر علیهماالسلام وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۳۹ ح ۷۰ ، وراجع : المحاسن : ج ۱ ص ۳۶۶ ح ۷۹۶ .
| |
| | |
| ۳۹۵.امام علی{{ع}} : ای مردم! به اطاعت و شناخت کسانی رو آورید که عذر «بی اطّلاعی از آنان» ، پذیرفته نیست . آگاه باشید علمی که آدم ، آن را فرود آورد و هر آنچه پیامبران تا خاتم الأنبیا، بدان فضیلت داده شده اند ، در خاندان محمّد{{صل}} است . پس به کدام کژراهه می‌روید ؟ بلکه به کدام سو روانید؟
| |
| | |
| ۳۹۶.الخصال ـ به نقل از ذریح بن محمّد محاربی ـ :از امام صادق{{ع}} شنیدم که می‌فرمود : «ما وارثان پیامبرانیم . پیامبر{{صل}} بر علی{{ع}} جامه ای پوشاند و سپس هزار کلمه به او آموخت که هر کلمه ، آغازگر هزار کلمه بود» .
| |
| | |
| ۳۹۷.امام باقر{{ع}} : علمی که با آدم{{ع}} فرود آمد ، دیگر بالا نرفت و علم، به ارث برده می‌شود و علی{{ع}} عالِم این امّت است و هرگز در میان ما عالِمی رحلت نکرده ، مگر آن که از خاندان خود، کسی را به جانشینی نهد که علمی همچون او یا آنچه خدا بخواهد را بداند .
| |
| | |
| ۳۹۸.عنه{{ع}} : أیُّهَا النّاسُ ! إنَّ أهلَ بَیتِ نَبِیِّکُم شَرَّفَهُمُ اللّهُ بِکَرامَتِهِ ، وأعَزَّهُم بِهُداهُ ، واختَصَّهُم لِدینِهِ ، وفَضَّلَهُم بِعِلمِهِ ، وَاستَحفَظَهُم وأودَعَهُم عِلمَهُ ... فَهُمُ الأَئِمَّةُ الدُّعاةُ ، وَالقادَةُ الهُداةُ ، وَالقُضاةُ الحُکّامُ ، وَالنُّجومُ الأَعلامُ ، وَالاُسوَةُ المُتَخَیَّرَةُ ، وَالعِتَرةُ المُطَهَّرَةُ ، وَالاُمَّةُ الوُسطی ، وَالصِّراطُ الأَعلَمُ ، وَالسَّبیلُ الأَقوَمُ ، زینَةُ النُّجَباءِ ، ووَرَثَةُ الأَنبِیاءِ .[۱]
| |
| | |
| ۳۹۹.الکافی عن أبی بصیر : دَخَلتُ عَلی أبی جَعفَرٍ{{ع}} فَقُلتُ لَهُ : أنتُم وَرَثَةُ رَسولِ اللّهِ{{صل}} ؟ قالَ : نَعَم ، قُلتُ : رَسولُ اللّهِ{{صل}} وارِثُ الأَنبِیاءِ ، عَلِمَ کُلَّ ما عَلِموا ؟ قالَ لی : نَعَم .[۲]
| |
| | |
| ۴۰۰.الإمام الصادق{{ع}} : إنَّ عَلِیّا{{ع}} کانَ عالِما وَالعِلمُ یُتَوارَثُ ، ولَن یهلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ .[۳]
| |
| | |
| ۴۰۱.عنه{{ع}} : إنَّ العِلمَ الَّذی نَزَلَ مَعَ آدَمَ{{ع}} لَم یُرفَع ، وما ماتَ عالِمٌ إلّا وقَد وَرَّثَ عِلمَهُ ، إنَّ الأَرضَ لا تَبقی بِغَیرِ عالِمٍ .[۴]
| |
| | |
| [۱] تفسیر فرات : ص ۳۳۷ ح ۴۶۰ عن الفضل بن یوسف القصبانیّ ، بشارة المصطفی : ص ۱۶۱ ، الدرّ النظیم : ص ۷۶۹ عن جابر وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۲۵۳ ح ۲۷ .
| |
| [۲] الکافی : ج ۱ ص ۴۷۰ ح ۳ ، بصائر الدرجات : ص ۲۶۹ ح ۱ ، دلائل الإمامة : ص ۲۲۶ ح ۱۵۳ ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۸۴ ، الخرائج والجرائح : ج ۲ ص ۷۱۱ ح ۸ کلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴۶ ص ۲۳۷ ح ۱۳ .
| |
| [۳] الکافی: ج ۱ ص ۲۲۱ ح ۱ ، علل الشرائع : ص ۵۹۱ ح ۴۰ ، بصائرالدرجات : ص ۱۱۸ ح ۲ ، الإمامة والتبصرة : ص ۲۲۵ ح ۷۵ کلّها عن محمّدبن مسلم ، کمال الدین : ص ۲۲۳ ح ۱۳ عن محمّدبن مسلم عن الإمام الباقر{{ع}} نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۱۶۹ ح ۳۳ .
| |
| [۴] الکافی : ج ۱ ص ۲۲۳ ح ۸ ، کمال الدین : ص ۲۲۴ ح ۱۹ ، بصائر الدرجات : ص ۱۱۶ ح ۹ کلّها عن الحارث بن المغیرة ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۴۰ ح ۷۵ .
| |
| | |
| ۳۹۸.امام باقر{{ع}} : ای مردم! خداوند، خاندان پیامبر شما را به کرامتِ خود، ارجمندی بخشیده و به هدایت خود، عزیز داشته و به دین خود، اختصاص داده و به علم خود، فضیلت بخشیده و دانش خود را بدیشان سپرده و از آنها خواهان پاسداری آن شده است ... . آنان امامان دعوتگر و جلوداران هدایتگر و داوران حاکم و اخگران راه نما و الگوی نیکو و خاندان پاک و امّت میانه و مشخّص ترین نشانه و راست ترین راه و آرایش مردم نژاده و وارثان پیامبران اند .
| |
| | |
| ۳۹۹.الکافی ـ به نقل از ابو بصیر ـ :بر امام باقر{{ع}} وارد شدم . گفتم : شما ، وارثان پیامبرِ خدایید؟ فرمود : «آری» . گفتم : پیامبر خدا{{صل}} وارث پیامبران بود و هر چه آنها می‌دانستند ، می‌دانست؟ به من فرمود : «آری» .
| |
| | |
| ۴۰۰.امام صادق{{ع}} : علی{{ع}} عالِم بود و علم، ارث برده می‌شود و عالِم هرگز نمی‌میرد ، مگر این که پس از او کسی بماند که علم او یا آنچه را خدا بخواهد، بداند .
| |
| | |
| ۴۰۱.امام صادق{{ع}} : علمی که با آدم{{ع}} فرود آمد ، دیگر بالا نرفت (/ نابود نشد) و عالِمی در نگذشت ، مگر آن که علمش را به ارث نهاد . زمین ، بدون عالِم، باقی نمی‌ماند .
| |
| | |
| ۴۰۲.عنه{{ع}} : نَحنُ وَرَثَةُ الأَنبِیاءِ ، ووَرَثَةُ کِتابِ اللّهِ ، ونَحنُ صَفوَتُهُ .[۱]
| |
| | |
| ۴۰۳.الکافی عن ضریس الکناسی : کُنتُ عِندَ أبی عَبدِ اللّهِ{{ع}} وعِندَهُ أبو بَصیرٍ ، فَقالَ أبو عَبدِ اللّهِ{{ع}} : إنَّ داوودَ وَرِثَ عِلمَ الأَنبِیاءِ ، وإنَّ سُلَیمانَ وَرِثَ داوودَ ، وإنَّ مُحَمَّدا{{صل}} وَرِثَ سُلَیمانَ ، وإنّا وَرِثنا مُحَمَّدا{{صل}} ، وإنَّ عِندَنا صُحُفَ إبراهیمَ وألواحَ موسی . فَقالَ أبو بَصیرٍ : إنَّ هذا لَهُوَ العِلمُ ، فَقالَ : یا أبا مُحَمَّدٍ ، لَیسَ هذا هُوَ العِلمَ ، إنّمَا العِلمُ ما یَحدُثُ بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ ، یَوما بِیَومٍ ، وساعَةً بِساعَةٍ .[۲]
| |
| | |
| ۴۰۴.الإمام الهادی{{ع}} ـ فِی الزِّیارَةِ الجامِعَةِ الَّتی یُزارُ بِهَا الأَئِمَّةُ{{عم}} ـ :السَّلامُ عَلی أئِمَّةِ الهُدی ، ومَصابیحِ الدُّجی ، وأعلامِ التُّقی ، وذَوِی النُّهی ، واُولِی الحِجی ، وکَهفِ الوَری ، ووَرَثَةِ الأَنبِیاءِ ، وَالمَثَلِ الأَعلی ، وَالدَّعوَةِ الحُسنی ، وحُجَجِ اللّهِ عَلی أهلِ الدُّنیا وَالآخِرَةِ وَالاُولی ، ورَحمَةُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ .[۳]
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۴
| |
| | |
| | |
| حَدیثُهُم حَدیثُ رَسولِ اللّهِ{{صل}}
| |
| | |
| ۴۰۵.الإمام الباقر{{ع}} ـ لَمّا سُئِلَ عَنِ الحَدیثِ یُرسِلُهُ ولا یُسنِدُهُ ـ :إذا حَدَّثتُ الحَدیثَ فَلَم اُسنِدهُ فَسَنَدی فیهِ أبی عَن جَدّی عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ رَسولِ اللّهِ{{صل}} عَن جَبرَئیلَ{{ع}} عَنِ اللّهِ عز و جل .[۴]
| |
| | |
| [۱] مختصر بصائر الدرجات : ص ۶۳ عن عبد الغفّار الجازیّ ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۱۰۰ ح ۷۰ ، وراجع : الهدایة الکبری : ص ۲۴۳ .
| |
| [۲] الکافی : ج ۱ ص ۲۲۵ ح ۴ ، بصائر الدرجات : ص ۱۳۵ ح ۱ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۱۷ ص ۱۳۲ ح ۸ .
| |
| [۳] تهذیب الأحکام : ج ۶ ص ۹۶ ح ۱۷۷ ، وراجع : ص ۲۱۷ ح ۶۴۹۵ من کتابنا هذا .
| |
| [۴] الإرشاد : ج ۲ ص ۱۶۷ ، الخرائج والجرائح : ج ۲ ص ۸۹۳ ، روضة الواعظین : ص ۲۲۶ ، إعلام الوری : ج ۱ ص ۵۰۹ ، بحار الأنوار : ج ۴۶ ص ۲۸۸ ح ۱۱ .
| |
| | |
| ۴۰۲.امام صادق{{ع}} : ما ، وارثان انبیا و میراث بران کتاب خدا و برگزیدگان اوییم .
| |
| | |
| ۴۰۳.الکافی ـ به نقل از ضریس کُناسی ـ :نزد امام صادق{{ع}} بودم و ابو بصیر نیز در خدمت ایشان بود . امام صادق{{ع}} فرمود : «داوود، علم پیامبران را به ارث برد و سلیمان، علم داوود را و محمّد، علم سلیمان را و ما علم محمّد را به ارث برده ایم . نزد ماست صحف ابراهیم و ده فرمان موسی» . ابو بصیر گفت : این، همان علم است . فرمود : «ای ابو محمّد! این، همان علم نیست . علم، آن است که شب و روز و روز به روز و ساعت به ساعت رخ می‌دهد» .
| |
| | |
| ۴۰۴.امام هادی{{ع}} ـ در زیارت جامعه که امامان{{عم}} را با آن ، زیارت می‌کنند ـ :سلام بر امامانِ هدایت و چراغ های تاریکی و نشانه های تقوا و صاحبان خرد و فرزانگان و پناهگاه مردم و وارثان پیامبران و الگوهای والا و صاحبان دعوت نیکو و حجّت های خدا بر اهل دنیا و آخرت و نخستینیان ، و رحمت و برکات خدا بر ایشان باد!
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۴
| |
| | |
| | |
| حدیث آنها، همان حدیث پیامبر خداست
| |
| | |
| ۴۰۵.امام باقر{{ع}} ـ وقتی از ایشان پرسیدند که: چرا ایشان حدیث را مرسل می‌گوید و اِسناد نمی‌دهد ؟ ـ :هر گاه من حدیثی گفتم و آن را اسناد ندادم ، سند من در آن ، پدرم است به نقل از جدّم به نقل از پدرش به نقل از جدّش پیامبر خدا{{صل}} به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جل .
| |
| | |
| ۴۰۶.عنه{{ع}} : لَو أنَّا حَدَّثنا بِرَأیِنا ضَلَلنا کَما ضَلَّ مَن کانَ قَبلَنا ، ولکِنّا حَدَّثنا بِبَیِّنَةٍ مِن رَبِّنا بَیَّنَها لِنَبِیِّهِ{{صل}} فَبَیَّنَها لَنا .[۱]
| |
| | |
| ۴۰۷.الإرشاد عن جابر : قُلتُ لِأَبی جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ الباقِرِ{{ع}} : إذا حَدَّثتَنی بِحَدیثٍ فَأَسنِدهُ لی . فَقالَ : حَدَّثَنی أبی عَن جَدّی عَن رَسولِ اللّهِ{{صل}} عَن جَبرَئیلَ{{ع}} عَنِ اللّهِ عز و جل . وکُلُّ ما اُحَدِّثُکَ بِهذَا الإِسنادِ .[۲]
| |
| | |
| ۴۰۸.الإمام الصادق{{ع}} : حَدیثی حَدیثُ أبی ، وحَدیثُ أبی حَدیثُ جَدّی ، وحَدیثُ جَدّی حَدیثُ الحُسَینِ ، وحَدیثُ الحُسَینِ حَدیثُ الحَسَنِ ، وحَدیثُ الحَسَنِ حَدیثُ أمیرِ المُؤمِنینَ{{عم}} ، وحَدیثُ أمیرِ المُؤمِنینَ حَدیثُ رَسولِ اللّهِ{{صل}} ، وحَدیثُ رَسولِ اللّهِ قَولُ اللّهِ عز و جل .[۳]
| |
| | |
| ۴۰۹.عنه{{ع}} : إنَّ اللّهَ فَرَضَ وَلایَتَنا ، وأوجَبَ مَوَدَّتَنا . وَاللّهِ ! ما نَقولُ بِأَهوائِنا ، ولا نَعمَلُ بِآرائِنا ، ولا نَقولُ إلّا ما قالَ رَبُّنا عز و جل .[۴]
| |
| | |
| ۴۱۰.الإمام الکاظم{{ع}} ـ فی جَوابِ خَلَفِ بنِ حَمّادٍ الکوفِیِّ لَمّا سَأَلَهُ عَن مَسأَلَةٍ مُشکِلَةٍ ـ :وَاللّهِ ! إنّی ما اُخبِرُکَ إلّا عَن رَسولِ اللّهِ{{صل}} عَن جَبرَئیلَ عَنِ اللّهِ عز و جل .[۵]
| |
| | |
| [۱] بصائر الدرجات : ص ۲۹۹ ح ۲ ، الاختصاص : ص ۲۸۱ نحوه ، إعلام الوری : ج ۱ ص ۵۰۸ کلّها عن الفضیل عن الفضیل بن یسار ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۷۲ ح ۲ .
| |
| [۲] الأمالی للمفید : ص ۴۲ ح ۱۰ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۷۸ ح ۲۷ .
| |
| [۳] الکافی : ج ۱ ص ۵۳ ح ۱۴ ، منیة المرید : ص ۳۷۳ کلاهما عن حمّاد بن عثمان ، الإرشاد : ج ۲ ص ۱۸۶ ، الخرائج والجرائح : ج ۲ ص ۸۹۵ ، روضة الواعظین: ص ۲۳۳ کلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۷۹ ح ۲۸ .
| |
| [۴] الأمالی للمفید : ص ۶۰ ح ۴ ، بصائر الدرجات : ص ۳۰۰ ح ۵ ، إعلام الوری : ج ۱ ص ۵۳۷ کلاهما نحوه وکلّها عن محمّد بن شریح ، بحار الأنوار : ج ۲۷ ص ۱۰۲ ح ۶۵ .
| |
| [۵] الکافی : ج ۳ ص ۹۴ ح ۱ ، المحاسن : ج ۲ ص ۲۱ ح ۱۰۹۳ ، منتقی الجمان : ج ۱ ص ۱۹۷ کلها عن خلف بن حمّاد ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۳۱۱ ، بحار الأنوار : ج ۴۸ ص ۱۱۳ ح ۲۲ .
| |
| | |
| ۴۰۶.امام باقر{{ع}} : اگر ما بر اساس رأی و نظر خود حدیث بگوییم ، گم راه شده ایم ، همچون کسانی که پیش از ما بودند ؛ لیکن ما از روی بیّنه ای از سوی خدایمان حدیث می‌گوییم که خداوند ، آن را برای پیامبرش و او نیز برای ما تبیین کرده است .
| |
| | |
| ۴۰۷.الإرشاد ـ به نقل از جابر ـ :به امام باقر{{ع}} گفتم : هر گاه حدیثی برای من می‌گویی ، سند آن را نیز برای من باز گو . فرمود : «پدرم به نقل از جدّم به نقل از پیامبر خدا{{صل}} به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جلبه من حدیث کرده است . هر آنچه من به تو حدیث کنم ، این گونه اِسنادی دارد» .
| |
| | |
| ۴۰۸.امام صادق{{ع}} : حدیث من حدیث پدرم و حدیث پدرم حدیث نِیایم و حدیث نِیایم ، حدیث حسین و حدیث حسین حدیث حسن و حدیث حسن حدیث امیر مؤمنان و حدیث امیر مؤمنان حدیث پیامبر خدا{{صل}} و حدیث پیامبر خدا حدیث خداوند عز و جلاست .
| |
| | |
| ۴۰۹.امام صادق{{ع}} : خداوند ، ولایت ما و دوستی ما را واجب ساخته است. به خدا سوگند ، ما از روی هوسِ خود، سخن نمی‌گوییم و بر طبق آرای خود، عمل نمی‌کنیم، و نمی‌گوییم مگر آنچه را که خداوند عز و جل فرموده است .
| |
| | |
| ۴۱۰.امام کاظم{{ع}} ـ در پاسخ خَلَف بن حمّاد کوفی که سؤال دشواری از ایشان پرسید ـ :به خدا سوگند ، من تو را آگاه نمی‌کنم ، مگر به نقل از پیامبر خدا{{صل}} به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جل .
| |
| | |
| ۴۱۱.الإمام الرضا{{ع}} : إنّا عَنِ اللّهِ وعَن رَسولِهِ نُحَدِّثُ .[۱]
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۵
| |
| | |
| | |
| أعلَمُ النّاسِ
| |
| | |
| ۴۱۲.رسول اللّه{{صل}} : إنّی تارِکٌ فیکُم أمرَینِ إن أخَذتُم بِهِما لَن تَضِلّوا : کِتابَ اللّهِ عَزَّوجَلَّ ، وأهلَ بَیتی عِترَتی . أیُّهَا النّاسُ ! اِسمَعوا وقَد بَلَّغتُ ، إنَّکُم سَتَرِدونَ عَلَیَّ الحَوضَ ، فَأَسأَلُکُم عَمّا فَعَلتُم فِی الثَّقَلَینِ ، وَالثَّقَلانِ کِتابُ اللّهِ جَلَّ ذِکرُهُ وأهلُ بَیتی ، فَلا تَسبِقوهُم فَتَهلِکوا ، ولا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم .[۲]
| |
| | |
| ۴۱۳.عنه{{صل}} : ألا إنَّ أبرارَ عِترَتی وأطائِبَ أرومَتی أحلَمُ النّاسِ صِغارا وأعلَمُ النّاسِ کِبارا ، فَلا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم ، لا یُخرِجونَکُم مِن بابِ هُدیً ولا یُدخِلونَکُم فی بابِ ضَلالَةٍ .[۳]
| |
| | |
| ۴۱۴.الإمام علیّ{{ع}} : ولَقَد عَلِمَ المُستَحفِظونَ مِن أصحابِ مُحَمَّدٍ{{صل}} أ نَّهُ قالَ : إنّی وأهلُ بَیتی مُطَهَّرونَ ، فَلا تَسبِقوهُم فَتَضِلّوا ، ولا تَتَخَلَّفوا عَنهُم فَتَزِلّوا ، ولا تُخالِفوهُم فَتَجهَلوا ، ولا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم ، هُم أعلَمُ النّاسِ کِبارا ، وأحلَمُ النّاسِ صِغارا .[۴]
| |
| | |
| [۱] رجال الکشّی : ج ۲ ص ۴۹۰ ح ۴۰۱ عن یونس بن عبد الرحمن ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۵۰ ح ۶۲ .
| |
| [۲] الکافی: ج ۱ ص ۲۹۴ ح ۳ عن عبدالحمید بن أبی الدیلم عن الإمام الصادق{{ع}} ، عیون أخبار الرضا{{ع}} : ج ۱ ص ۲۲۹ ، الأمالی للصدوق : ص ۶۱۶ ، تحف العقول : ص ۴۲۶ ، کلّها عن الریّان بن الصّلت عن الإمام الرضا{{ع}} عنه{{صل}} ، تفسیر العیّاشی: ج ۱ ص ۲۵۰ ح ۱۶۹ عن أبی بصیر عن الإمام الباقر{{ع}} عنه{{صل}} وکلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۱۵۲ ح ۱۱۴ .
| |
| [۳] عیون أخبار الرضا{{ع}} : ج ۱ ص ۲۰۴ ح ۱ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۴۳۶ ح ۳۰۸ ، کلاهما عن علیّ بن محمّد بن الجهم عن الإمام الرضا{{ع}} .
| |
| [۴] تفسیر القمّی : ج ۱ ص ۴ ، الغیبة للنعمانی : ص ۴۴ وفیه «اأعلم الناس صغارا» بدل «أحلم الناس صغارا» ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۱۳۰ ح ۶۲ .
| |
| | |
| ۴۱۱.امام رضا{{ع}} : ما از سوی خدا و پیامبر او حدیث می‌گوییم .
| |
| | |
| | |
| ۴ / ۱ ـ ۵
| |
| | |
| | |
| آگاه ترینِ مردم
| |
| | |
| ۴۱۲.پیامبر خدا{{صل}} : من دو چیز در میان شما می‌نهم که اگر به آن دو چنگ زنید، هرگز گم راه نمی‌شوید : کتاب خداوند عز و جل و [[اهل بیت]]م که همان عترت من اند . ای مردم! گوش کنید . به من خبر رسیده است که در کنار حوض [کوثر] بر من وارد خواهید شد و من در باره این که با این دو چیز گران سنگ چه کردید ، از شما پرسش خواهم کرد . این دو چیز گران سنگ ، کتاب خداوندِ والانام و [[اهل بیت]] من اند . پس ، از آنها پیشی نگیرید که نابود می‌شوید و به آنها نیاموزید که داناتر از شمایند .
| |
| | |
| ۴۱۳.پیامبر خدا{{صل}} : آگاه باشید که نیکان خاندان من و پاک ترین های تبار من ، در خردسالی، خردمندترین مردم و در بزرگ سالی، داناترین ایشان اند . پس به آنها نیاموزید که داناتر از شمایند . آنها شما را از درِ هدایت بیرون نمی‌برند و به درِ گم راهی واردتان نمی‌سازند .
| |
| | |
| ۴۱۴.امام علی{{ع}} : اصحاب سر از اصحاب محمّد{{صل}} می‌دانند که ایشان فرموده است : «من و خاندانم پاک هستیم . پس، از آنها پیشی نگیرید که گم راه می‌شوید و از آنها عقب نمانید که می‌لغزید و با آنها به مخالفت بر نخیزید که نادانی می‌یابید و به آنها نیاموزید که آنها از شما داناترند . آنها داناترینِ مردم اند در بزرگ سالی و خردمندترینِ آنها در خردسالی» .
| |
| | |
| ۴۱۵.کمال الدین عن جابر بن یزید ـ فی حَدیثٍ طَویلٍ ـ :دَخَلَ جابِرُ بنُ عَبدِ اللّهِ الأَنصارِیُّ عَلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ{{ع}} ، فَبَینَما هُوَ یُحَدِّثُهُ إذ خَرَجَ مُحَمَّدُ بنُ عَلِیٍّ الباقِرُ{{ع}} مِن عِندِ نِسائِهِ ، وعَلی رَأسِهِ ذُؤابَةٌ وهُوَ غُلامٌ ، فَلَمّا بَصُرَ بِهِ جابِرٌ اِرتَعَدَت فَرائِصُهُ ، وقامَت کُلُّ شَعرَةٍ عَلی بَدَنِهِ ، ونَظَرَ إلَیهِ مَلِیّا ، ثُمَّ قالَ لَهُ : یاغُلامُ أقبِل ، فَأَقبَلَ . ثُمَّ قالَ لَهُ : أدبِر ، فَأَدبَرَ ، فَقالَ جابِرٌ : شَمائِلُ رَسولِ اللّهِ{{صل}} ورَبِّ الکَعبَةِ ! ثُمَّ قامَ فَدَنا مِنهُ ، فَقالَ لَهُ : مَا اسمُکَ یا غُلامُ ؟ فَقالَ : مُحَمَّدٌ ، قالَ : اِبنُ مَن ؟ قالَ : اِبنُ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ . قالَ : یا بُنَیَّ فَدَتکَ نَفسی ، فَأَنتَ إذا الباقِرُ ؟ فَقالَ : نَعَم . ثُمَّ قالَ : فَأَبلِغنی ما حَمَّلَکَ رَسولُ اللّهِ{{صل}} ، فَقالَ جابِرٌ : یا مَولایَ ، إنَّ رَسولَ اللّهِ{{صل}} بَشَّرَنی بِالبَقاءِ إلی أن ألقاکَ ، وقالَ لی : إذا لَقیتَهُ فَأَقرِئهُ مِنِّی السَّلامَ ، فَرَسولُ اللّهِ یا مَولایَ یَقرَأُ عَلَیکَ السَّلامَ . فَقالَ أبو جَعفَرٍ{{ع}} : یا جابِرُ ، عَلی رَسولِ اللّهِ السَّلامُ ما قامَتِ السَّماواتُ وَالأَرضُ ، وعَلَیکَ یا جابِرُ کَما بَلَّغتَ السَّلامَ . فَکانَ جابِرٌ بَعدَ ذلِکَ یَختَلِفُ إلَیهِ ویَتَعَلَّمُ مِنهُ ، فَسَأَلَهُ مُحَمَّدُ بنُ عَلِیٍّ{{ع}} عَن شَیءٍ ، فَقالَ لَهُ جابِرٌ : وَاللّهِ ما دَخَلتُ فی نَهیِ رَسولِ اللّهِ{{صل}} ، فَقَد أخبَرَنی أنَّکُم الأَئِمَّةُ الهُداةِ مِن أهلِ بَیتِهِ مِن بَعدِهِ ، أحلَمُ النّاسِ صِغارا ، وأعلَمُ النّاسِ کِبارا ، وقالَ : «لا تُعَلِّموهُم فَهُم أعلَمُ مِنکُم» ، فَقالَ أبو جَعفَرٍ{{ع}} : صَدَقَ جَدّی رَسولُ اللّهِ{{صل}} ، إنّی لَأَعلَمُ مِنکَ بِما سَأَلتُکَ عَنهُ ، ولَقَد اُوتیتُ الحُکمَ صَبِیّا ، کُلُّ ذلِکَ بِفَضلِ اللّهِ عَلَینا ورَحمَتِهِ لَنا أهلَ البَیتِ .[۱]
| |
| | |
| [۱] کمال الدین : ص ۲۵۳ ح ۳ ، کفایة الأثر : ص ۵۵ ، الکافی : ج ۱ ص ۴۶۹ ح ۲ ، الاختصاص : ص ۶۲ کلاهما عن أبان بن تغلب ، روضة الواعظین : ص ۲۲۷ والثلاثة الأخیرة نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳۶ ص ۲۵۰ ح ۶۷ .
| |
| | |
| ۴۱۵.کمال الدین ـ در حدیثی طولانی ـ :جابر بن عبد اللّه انصاری بر امام زین العابدین{{ع}} وارد شد. در حالی که امام{{ع}} با جابر بن عبد اللّه سخن می‌گفت ، ناگاه محمّد بن علی (امام باقر{{ع}} ) از نزد خانواده اش بیرون آمد و زلف امام ـ که هنوز جوان بود ـ ، به چشم می‌خورد . هنگامی که جابر او را دید ، پیکرش به لرزه افتاد و موی بر بدنش راست گردید و اندکی بدو نگریست . سپس به او گفت : رو به من کن ، جوان! و او، رو به جابر کرد . جابر، سپس به او گفت : بر گرد . او بر گشت . جابر گفت : به خدای کعبه سوگند ، شکل و شمایل پیامبر{{صل}} را دارد . سپس جابر برخاست و به او نزدیک شد و گفت : نام تو چیست ، ای جوان؟ فرمود : «محمّد» . جابر پرسید : پسر که هستی؟ فرمود : «پسر علی بن الحسین» . جابر گفت : فرزندم! جانم فدایت باد! بنا بر این تو باید باقر باشی . پاسخ داد : «آری» . و سپس فرمود : «به من بگو پیامبر خدا{{صل}} چه مسئولیتی بر دوش تو نهاده است؟» . جابر گفت : سَرورم! پیامبر{{صل}} به من بشارت زنده ماندن داد تا تو را ملاقات کنم و به من فرمود : «هر گاه او را دیدی ، سلام مرا به او برسان» . سَرورم! پیامبر خدا{{صل}} به تو سلام می‌رساند . امام باقر{{ع}} فرمود : «ای جابر! سلام و درود بر پیامبر خدا، تا زمانی که آسمان ها و زمین بر قرارند و بر تو ـ ای جابر ـ سلامی باد، به گونه ای که ابلاغ کردی!» . جابر از این پس نزد امام{{ع}} می‌رفت و از ایشان آموزش می‌گرفت . یک بار امام باقر{{ع}} در باره چیزی از او پرسش کرد . جابر در پاسخ گفت : به خدا سوگند ، من بر خلاف نهی پیامبر خدا{{صل}} رفتار نمی‌کنم . او به من فرموده است که شما ، امامان هدایتگرِ از خاندانش پس از او هستید که در خردسالی ، خردمندترین مردم و در بزرگ سالی ، داناترین مردم هستید و نیز فرمود : «به آنها چیزی نیاموزید، که آنها از شما داناترند» . امام باقر{{ع}} فرمود : «جدّم پیامبر خدا{{صل}} راست گفت . من در آنچه از تو پرسیدم ، آگاه ترم و از کودکی ، حکمت را دریافته ام و همه اینها در پرتو فضل خدا و رحمت او به ما [[اهل بیت]] است» .
| |
| | |
| ۴۱۶.الطبقات الکبری عن جبلة بنت المصفّح عن أبیها : قالَ لی عَلِیٌّ{{ع}} : یا أخا بَنی عامِرٍ ، سَلنی عَمّا قالَ اللّهُ ورَسولُهُ ، فَإِنّا نَحنُ أهلَ البَیتِ أعلَمُ بِما قالَ اللّهُ ورَسولُهُ .[۱]
| |
| | |
| ۴۱۷.الإمام علیّ{{ع}} ـ فِی الحِکَمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ ـ :غایَةُ کُلِّ مُتَعَمِّقٍ فی عِلمِنا أن یَجهَلَ.[۲]
| |
| | |
| ۴۱۸.الإمام الباقر{{ع}} ـ لِسَلَمَةَ بنِ کُهَیلٍ وَالحَکَمِ بنِ عُتَیبَةَ ـ :شَرِّقا وغَرِّبا ، فَلا تَجِدانِ عِلما صَحیحا إلّا شَیئا خَرَجَ مِن عِندِنا أهلَ البَیتِ .[۳]
| |
| | |
| ۴۱۹.الإمام الباقر{{ع}} : لَیسَ عِندَ أحَدٍ مِنَ النّاسِ حَقٌّ ولا صَوابٌ ، ولا أحَدٌ مِنَ النّاسِ یَقضی بِقَضاءٍ حَقٍّ إلّا ما خَرَجَ مِنّا أهلَ البَیتِ . وإذا تَشَعَّبَت بِهِمُ الاُمورُ کانَ الخَطَأُ مِنهُم وَالصَّوابُ مِن عَلِیٍّ{{ع}} .[۴]
| |
| | |
| ۴۲۰.الکافی عن زرارة : کُنتُ عِندَ أبی جَعفَرٍ{{ع}} فَقالَ لَهُ رَجُلٌ مِن أهلِ الکوفَةِ یَسأَلُهُ عَن قَولِ أمیرِ المُؤمِنینَ{{ع}} : «سَلونی عَمّا شِئتُم ، فَلا تَسأَلونی عَن شَیءٍ إلّا أنبَأتُکُم بِهِ» . قالَ : إنَّهُ لَیسَ أحَدٌ عِندَهُ عِلمُ شَیءٍ إلّا خَرَجَ مِن عِندِ أمیرِ المُؤمِنینَ{{ع}} ، فَلیَذهَبِ النّاسُ حَیثُ شاؤوا ، فَوَاللّهِ لَیسَ الأَمرُ إلّا مِن هاهُنا ـ وأشارَ بِیَدِهِ إلی بَیتِهِ ـ .[۵]
| |
| | |
| ۴۲۱.الإمام الباقر{{ع}} : کُلُّ ما لَم یَخرُج مِن هذَا البَیتِ فَهُوَ باطِلٌ .[۶]
| |
| | |
| [۱] الطبقات الکبری : ج ۶ ص ۲۴۰ .
| |
| [۲] شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید : ج ۲۰ ص ۳۰۷ ح ۵۱۵ . | |
| [۳] الکافی : ج ۱ ص ۳۹۹ ح ۳ ، بصائر الدرجات : ص ۱۰ ح ۴ ، رجال الکشّی : ج ۲ ص ۴۶۹ ح ۳۶۹ کلّها عن أبی مریم الأنصاری ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۲ ح ۲۰ .
| |
| [۴] الکافی : ج ۱ ص ۳۹۹ ح ۱ ، الأمالی للمفید : صص ۹۶ ح ۶ ، بصائر الدرجات : ص ۵۱۹ ح ۲ ، المحاسن : ج ۱ ص ۲۴۳ ح ۴۴۸ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۰ کلّها عن محمّد بن مسلم نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۵ ح ۳۵ .
| |
| [۵] الکافی : ج ۱ ص ۳۹۹ ح ۲ ، بصائر الدرجات : ص ۱۲ ح ۱ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۴ ح ۳۴ .
| |
| [۶] بصائر الدرجات : ص ۵۱۱ ح ۲۱ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۶۲ ، کلاهما عن فضیل بن یسار ، مستدرک الوسائل : ج ۱۷ ص ۳۰۹ ح ۲۱۴۳۲ نقلاً عن الاختصاص نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۴ ح ۳۲ .
| |
| | |
| ۴۱۶.الطبقات الکبری ـ به نقل از جبله دختر مصفّح، از پدرش ـ :علی{{ع}} به من گفت : «ای مرد بنی عامری! در باره آنچه خدا و پیامبرش فرموده اند ، از من پرسش کن که ما [[اهل بیت]] به آنچه خدا و پیامبرش فرموده اند ، آگاه ترینیم» .
| |
| | |
| ۴۱۷.امام علی{{ع}} ـ در سخنان حکیمانه منسوب به ایشان ـ :غایت هر ژرف اندیش در دانش ما ، آن است که نداند .
| |
| | |
| ۴۱۸.امام باقر{{ع}} ـ به سلمة بن کُهَیل و حَکَم بن عُتَیبه ـ :نه در شرق و نه در غرب، دانش صحیحی را نمی‌یابید ، مگر آن که از نزد ما [[اهل بیت]] بیرون آمده باشد .
| |
| | |
| ۴۱۹.امام باقر{{ع}} : هیچ یک از مردم ، به حق و صوابی دست نیافته و هیچ کس داوریِ حقّی نکرده است ، مگر از آنچه از سوی ما [[اهل بیت]] صادر شده باشد و هر گاه امور آنها شاخه شاخه گردد ، خطا از آنِ ایشان و صواب، از آنِ علی{{ع}} خواهد بود .
| |
| | |
| ۴۲۰.الکافی ـ به نقل از زراره ـ :نزد امام باقر{{ع}} بودم . مردی از اهل کوفه از ایشان در باره این سخن امیر مؤمنان{{ع}} که : «در باره هر چه می‌خواهید ، از من بپرسید . شما در باره نکته ای از من نخواهید پرسید ، مگر آن که شما را از آن آگاه می‌کنم» پرسش کرد . فرمود : «هیچ کس به علمی دست نیافته است ، مگر این که آن علمْ از سوی امیر مؤمنان{{ع}} صادر شده باشد . مردم هر کجا می‌خواهند بروند . به خدا سوگند ، امر نیست ، مگر از این جا» و با دست به خانه اش اشاره کرد .
| |
| | |
| | |
| | |
| ۴۲۱.امام باقر{{ع}} : هر چه از این خانه صادر نشده باشد ، باطل است .
| |
| | |
| | |
| ۴۲۲.الکافی عن عبد اللّه بن سلیمان : سَمِعتُ أبا جَعفَرٍ{{ع}} یَقولُ وعِندَهُ رَجُلٌ مِن أهلِ البَصرَةِ یُقالُ لَهُ : عُثمانُ الأَعمی وهُوَ یَقولُ : إنَّ الحَسَنَ البَصرِیَّ یَزعُمُ أنَّ الَّذینَ یَکتُمونَ العِلمَ یُؤذی ریحُ بُطونِهِم أهلَ النّارِ . فَقالَ أبو جَعفَرٍ{{ع}} : فَهَلَکَ إذَن مُؤمِنُ آلِ فِرعَونَ ! ما زالَ العِلمُ مَکتوما مُنذُ بَعَثَ اللّهُ نوحا{{ع}} ، فَلیَذهَبِ الحَسَنُ یَمینا وشِمالاً ، فَوَاللّهِ ما یوجَدُ العِلمُ إلّا هاهُنا .[۱]
| |
| | |
| ۴۲۳.الکافی عن أبی بَصیرٍ : سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ{{ع}} عَن شَهادَةِ وَلَدِ الزِّنا : تَجوزُ ؟ فَقالَ : لا ، فَقُلتُ : إنَّ الحَکَمَ بنَ عُتَیبَةَ یَزعُمُ أنَّها تَجوزُ . فَقالَ : اللّهُمَّ لا تَغفِر ذَنبَهُ ، ما قالَ اللّهُ لِلحَکَمِ : «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَّکَ وَ لِقَوْمِکَ» [۲] ، فَلیَذهَبِ الحَکَمُ یَمینا وشِمالاً ، فَوَاللّهِ لا یُؤخَذُ العِلمُ إلّا مِن أهلِ بَیتٍ نَزَلَ عَلَیهِم جَبرَئیلُ{{ع}} .[۳]
| |
| | |
| ۴۲۴.الإمام الصادق{{ع}} ـ لِأَبی بَصیرٍ ـ :إنَّ الحَکَمَ بنَ عُتَیبَةَ مِمَّن قالَ اللّهُ : «وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَقُولُ ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْیَوْمِ الْأَخِرِ وَ مَا هُم بِمُؤْمِنِینَ» [۴] ، فَلیُشَرِّقِ الحَکَمُ وَلیُغَرِّب ، أما وَاللّهِ ، لا یُصیبُ العِلمَ إلّا مِن أهلِ بَیتٍ نَزَلَ عَلَیهِم جَبرَئیلُ[۵] .
| |
| | |
| [۱] الکافی : ج ۱ ص ۵۱ ح ۱۵ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۱۹۳ ح ۲۱۲ نحوه ، بصائر الدرجات : ص ۹ ح ۱ ، منیة المرید : ص ۱۸۸ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۶۵ ح ۳ .
| |
| [۲] الزخرف : ۴۴ .
| |
| [۳] الکافی : ج ۱ ص ۴۰۰ ح ۵ ، بصائر الدرجات : ص ۹ ح ۳ ، رجال الکشّی : ج ۲ ص ۴۶۹ ح ۳۷۰ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۱ ح ۱۹ .
| |
| [۴] البقرة : ۸ .
| |
| [۵] بصائر الدرجات : ص ۹ ح ۲ عن أبی بصیر ، الکافی : ج ۱ ص ۳۹۹ ح ۴ مضمرًا ، رجال الکشّی : ج ۲ ص ۴۶۹ ح ۳۷۰ عن أبی بصیر عن الإمام الباقر{{ع}} نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۱ ح ۱۸ .
| |
| | |
| ۴۲۲.الکافی ـ به نقل از عبد اللّه بن سلیمان ـ :مردی از بصریان به نام عثمانِ اعمی در خدمت امام باقر{{ع}} بود و شنیدم که می‌گفت : حسن بصری گمان می‌کند کسانی که دانش خود را پنهان می‌دارند ، دوزخیان از باد شکم آنها در آزار خواهند بود . امام باقر{{ع}} فرمود : «بنا بر این ، مؤمن خاندان فرعون، نابود شده است ؛ زیرا از هنگامی که خداوند، نوح{{ع}} را بر انگیخت ، دانش، پنهان بوده است . به خدا سوگند ، حَسَن چه به شمال برود چه به جنوب ، دانشی جز در این جا یافت نمی‌شود» .
| |
| | |
| ۴۲۳.الکافی ـ به نقل از ابو بصیر ـ :از امام باقر{{ع}} در باره شهادت دادن زنازاده پرسش کردم که: آیا جایز است؟ فرمود : «خیر» . گفتم : حَکَم بن عتیبه می‌گوید جایز است . فرمود : «خدایا! از گناه او در مگذر . خداوند به حَکَم نفرموده است : «و این قرآن برای تو و قومت تذکّری است» . حَکَم، چه به راست برود و چه به چپ، به خدا سوگند، علم به دست نمی‌آید ، مگر از [[اهل بیت]]ی که جبرئیل بر آنها نازل شده است» .
| |
| | |
| ۴۲۴.امام صادق{{ع}} ـ به ابو بصیر ـ :حکم بن عتیبه، از کسانی است که خداوند در باره آنها فرموده است : «برخی از مردم می‌گویند که به خدا و روز واپسین ایمان آورده ایم ، در حالی که ایمان ندارند» . حَکَم ، چه به شرق برود چه به غرب، به خدا سوگند، به علمی دست نمی‌یابد ، مگر از [[اهل بیت]]ی که جبرئیل بر آنان نازل شده است .
| |
| | |
| | |
| ۴۲۵.الإمام الصادق{{ع}} : یا یونُسُ ، إذا أرَدتَ العِلمَ الصَّحیحَ فَخُذ عَن أهلِ البَیتِ ، فَإِنّا رُویناهُ ، واُوتینا شَرحَ الحِکمَةِ وفَصلَ الخِطابِ ، إنَّ اللّهَ اصطَفانا وآتانا ما لَم یُؤتِ أحَدا مِنَ العالَمینَ .[۱]
| |
| | |
| ۴۲۶.عنه{{ع}} ـ وعِندَهُ اُناسٌ مِن أهلِ الکوفَةِ ـ :عَجَبا لِلنّاسِ ، إنَّهُم أخَذوا عِلمَهُم کُلَّهُ عَن رَسولِ اللّهِ{{صل}} فَعَمِلوا بِهِ وَاهتَدَوا ، ویَرَونَ أنَّ أهلَ بَیتِهِ لَم یَأخُذوا عِلمَهُ ! ونَحنُ أهلُ بَیتِهِ وذُرِّیَّتُهُ ، فی مَنازِلِنا نَزَلَ الوَحیُ ، ومِن عِندِنا خَرَجَ العِلمُ إلَیهِم ، أفَیَرَونَ أنَّهُم عَلِموا وَاهتَدَوا وجَهِلنا نَحنُ وضَلَلنا ؟! إنَّ هذا لَمُحالٌ .[۲]
| |
| | |
| ۴۲۷.الإمام الرضا{{ع}} : إنَّ الأَنبِیاءَ وَالأَئِمَّةَ ـ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم ـ یُوَفِّقُهُمُ اللّهُ ویُؤتیهِم مِن مَخزونِ عِلمِهِ وحُکمِهِ ما لا یُؤتیهِ غَیرَهُم ، فَیَکونُ عِلمُهُم فَوقَ عِلمِ أهلِ الزَّمانِ فی قَولِهِ تَعالی : «أَفَمَن یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لَا یَهِدِّی إِلَّا أَن یُهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ» [۳] وقَولِهِ تَبارَکَ وتَعالی : «وَمَن یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرًا کَثِیرًا» [۴] وقَولِهِ فی طالوتَ : «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَیْکُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللَّهُ یُؤْتِی مُلْکَهُ مَن یَشَآءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ» [۵] .[۶]
| |
| | |
| [۱] بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۱۵۸ ح ۵ نقلاً عن کتاب المحتضر ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۲۲ ، کفایة الأثر : ص ۲۵۴ ، الصراط المستقیم : ج ۲ ص ۱۵۷ کلّها عن یونس بن ظبیان والثلاثة الأخیرة نحوه .
| |
| [۲] الکافی : ج ۱ ص ۳۹۸ ح ۱ ، الأمالی للمفید : ص ۱۲۲ ح ۶ نحوه ، بصائر الدرجات : ص ۱۲ ح ۳ کلّها عن یحیی بن عبداللّه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۷۹ ح ۲ .
| |
| [۳] یونس : ۳۵ .
| |
| [۴] البقرة : ۲۶۹ .
| |
| [۵] البقرة : ۲۴۷ .
| |
| [۶] الکافی : ج ۱ ص ۲۰۲ ح ۱ ، کمال الدین : ص ۶۸۰ ح ۳۱ ، عیون أخبار الرضا{{ع}} : ج ۱ ص ۲۲۱ ح ۱ ، تحف العقول : ص ۴۴۱ نحوه ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۴۴۵ ح ۳۱۰ کلّها عن عبد العزیز بن مسلم ، بحار الأنوار : ج ۲۵ ص ۱۲۷ ح ۴ .
| |
| | |
| | |
| ۴۲۵.امام صادق{{ع}} : ای یونس! هر گاه طالب علمِ صحیح بودی ، آن را از [[اهل بیت]] بستان ؛ زیرا آن برای ما روایت شده است و به ما شرح حکمت و سخنِ فصل داده اند . خداوند، ما را برگزیده است و به ما آن داده که به هیچ یک از جهانیان نداده است .
| |
| | |
| ۴۲۶.امام صادق{{ع}} ـ در حالی که گروهی از کوفیان در خدمت ایشان بودند ـ :شگفت از مردمی که همه علم خود را از پیامبر خدا{{صل}} ستاندند و بدان عمل کردند و ره یافتند و گمان می‌کنند [[اهل بیت]] او علمش را نستانده اند ، در حالی که ما، [[اهل بیت]] و ذرّیه او هستیم ؛ وحی در خانه های ما فرود آمد و علم از سوی ما بدیشان صادر شد . آیا آنها گمان می‌کنند که آگاه شده اند و ره یافته اند ؛ ولی ما نمی‌دانیم و گم راه شده ایم؟! این، محال است» .
| |
| | |
| ۴۲۷.امام رضا{{ع}} : خداوند ، پیامبران و امامان را ـ که درودهای خداوند بر آنان باد ـ توفیق داده است و بدیشان از گنجینه علم و حکمت خود ، آن بخشیده که به دیگران نبخشیده است . علم آنها، برتر از علم مردم زمانشان است در این سخن خداوند متعال : «آیا آن که به سوی حق هدایت می‌کند ، برای پیروی، سزاوارتر است یا کسی که هدایت نمی‌کند ، مگر خود هدایت شود؟ پس شما را چه شده؟! چگونه داوری می‌کنید» و این سخن خدای ـ تبارک و تعالی ـ : «هر که حکمتْ داده شده ، خیر فراوانی بدو داده شده است» و سخن او در باره طالوت : «خداوند، او را بر شما برگزیده و به دانش و توان او افزوده است و خداوند ، مُلک خویش را به هر کس بخواهد ، می‌بخشد و خداوند، گشایشگری داناست» .
| |
|
| |
|
| ==فعلا در بحث بماند== | | ==فعلا در بحث بماند== |
| خط ۳۱۴: |
خط ۳۵: |
| امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد. | | امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد. |
| مفهوم علم ارادی | | مفهوم علم ارادی |
| آنچه که از روایات فوق بدست می‌آید این است که علم ارادی به این معنا است که امام هر گاه اراده کند که چیزی را بداند میداند و در کیفیت این آگاهی یافتن روایات عمودی از نور را مطرح می‌کند که آن وسیله شناخت امام و اطلاع یافتن او بر امور است. | | آنچه که از روایات فوق به‌دست می‌آید این است که علم ارادی به این معنا است که امام هر گاه اراده کند که چیزی را بداند میداند و در کیفیت این آگاهی یافتن روایات عمودی از نور را مطرح می‌کند که آن وسیله شناخت امام و اطلاع یافتن او بر امور است. |
| چگونگی اطلاع از وقایع براساس علم ارادی | | چگونگی اطلاع از وقایع براساس علم ارادی |
| عمود از نور وسیله شناخت امام(ع)بر اشیاء | | عمود از نور وسیله شناخت امام(ع)بر اشیاء |
| خط ۳۲۱: |
خط ۴۲: |
|
| |
|
| أبا جعفر ع یقول: امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد. | | أبا جعفر ع یقول: امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد. |
| أبا جعفر ع یقول: إن الإمام ... یرفع له عمودا من نور یری به أعمال العباد | | أبا جعفر ع یقول: إن الإمام. .. یرفع له عمودا من نور یری به أعمال العباد |
| امام باقر(ع) می‌فرماید همانا برای امام ستونی از نور برافراشته می‌شود که امام بواسطه آن اعمال بندگان را می‌بیند. | | امام باقر(ع) می‌فرماید همانا برای امام ستونی از نور برافراشته می‌شود که امام بواسطه آن اعمال بندگان را می‌بیند. |
| روایاتی بسیار زیادی به این مضمون از امام صادق و امام باقر ع در منابع حدیثی شیعه نقل شده است | | روایاتی بسیار زیادی به این مضمون از امام صادق و امام باقر ع در منابع حدیثی شیعه نقل شده است |
| خط ۳۳۰: |
خط ۵۱: |
|
| |
|
| ۳- علم آنان از خزانه ی غیبی خداوند است | | ۳- علم آنان از خزانه ی غیبی خداوند است |
| امام باقر ع فرمود: به خدا قسم که ما خزانه دار خدائیم در آسمان و زمین اش نه آنکه خزانه دار طلا یا نقره باشیم بلکه خزانه دار علم او هستیم . | | امام باقر ع فرمود: به خدا قسم که ما خزانه دار خدائیم در آسمان و زمین اش نه آنکه خزانه دار طلا یا نقره باشیم بلکه خزانه دار علم او هستیم. |
| راوی بنام ابراهیم از امام صادق ع می‌پرسد فدایت شوم در مورد این آیه از قرآن که می‌فرماید( یا رشک می‌ورزند بر آنها بخاطر آنچه که خداوند از فضل خود به آنها عنایت فرموده است همانا ما بر آل ابراهیم کتاب و حکمت عطا کردیم و برای آنان ملک عظیم ) شما چه می‌فرمایید امام صادق ع می‌فرماید ما همان مردمی هستیم که خداوند در این آیه اشاره نمود، و ما آنانی هستیم که بر ما رشک می‌ورزند و ما اهل ملک و حاکمیت هستیم و ما وارثان انبیاء ایم؛ در نزد ما عصای موسی است و ما خزانه داران خدا در زمین ایم نه خزانه داران طلا و نقره و همانا از ماست رسول خدا و علی و حسن و حسین ع | | راوی بنام ابراهیم از امام صادق ع می‌پرسد فدایت شوم در مورد این آیه از قرآن که می‌فرماید( یا رشک می‌ورزند بر آنها بخاطر آنچه که خداوند از فضل خود به آنها عنایت فرموده است همانا ما بر آل ابراهیم کتاب و حکمت عطا کردیم و برای آنان ملک عظیم ) شما چه می‌فرمایید امام صادق ع می‌فرماید ما همان مردمی هستیم که خداوند در این آیه اشاره نمود، و ما آنانی هستیم که بر ما رشک می‌ورزند و ما اهل ملک و حاکمیت هستیم و ما وارثان انبیاء ایم؛ در نزد ما عصای موسی است و ما خزانه داران خدا در زمین ایم نه خزانه داران طلا و نقره و همانا از ماست رسول خدا و علی و حسن و حسین ع |
|
| |
|
| ۴- علم آنان علم انبیا است و از طریق وراثت به آنان می‌رسد | | ۴- علم آنان علم انبیا است و از طریق وراثت به آنان می‌رسد |
| امام باقر ع می‌فرماید رسول الله ص می‌فرمود: همانا اولین وصی برروی زمین هدیهْ خداوند فرزند آدم بود و هیچ نبی نیامده است مگر اینکه وصی داشته و تمامی انبیاء صدوبیست هزار نفر بوده اند و از این تعداد پنج تای آنان اولوالعزم بودند که عبارت اند از نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد ع و علی ابن ابی طالب هدیهْ بود از ناحیه خداوند برای حضرت محمد ص و او وارث علم اوصیاء و کسانی که قبل از خودش بودند می‌باشد اما حضرت محمد ص وارث علم انبیاء و رسولان قبل از خود می‌باشد. | | امام باقر ع می‌فرماید رسول الله ص می‌فرمود: همانا اولین وصی برروی زمین هدیهْ خداوند فرزند آدم بود و هیچ نبی نیامده است مگر اینکه وصی داشته و تمامی انبیاء صدوبیست هزار نفر بوده اند و از این تعداد پنج تای آنان اولوالعزم بودند که عبارت اند از نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد ع و علی بن ابی طالب هدیهْ بود از ناحیه خداوند برای حضرت محمد ص و او وارث علم اوصیاء و کسانی که قبل از خودش بودند می‌باشد اما حضرت محمد ص وارث علم انبیاء و رسولان قبل از خود می‌باشد. |
|
| |
|
| امام صادق ع :همانا داود وارث علم انبیاء بود و سلیمان وارث علم او، و همانا محمد ص وارث علم سلیمان است و ما وارث او، و در نزد ما و در نزد ما صحف ابراهیم و لوح های موسی است در ادامه راوی (ابوبصیر) می‌پرسد: آیا این همان علم کامل است حضرت در جواب می‌گوید نه ای ابامحمد این علم نیست بلکه علم آن چیزی است که در شب و روز و ساعتی پس از ساعتی و یا روزی پس از روزی دیگر ایجاد می‌شود. ۱ | | امام صادق ع :همانا داود وارث علم انبیاء بود و سلیمان وارث علم او، و همانا محمد ص وارث علم سلیمان است و ما وارث او، و در نزد ما و در نزد ما صحف ابراهیم و لوح های موسی است در ادامه راوی (ابوبصیر) می‌پرسد: آیا این همان علم کامل است حضرت در جواب می‌گوید نه ای ابامحمد این علم نیست بلکه علم آن چیزی است که در شب و روز و ساعتی پس از ساعتی و یا روزی پس از روزی دیگر ایجاد می‌شود. ۱ |
| خط ۳۴۲: |
خط ۶۳: |
|
| |
|
| ۶- داناترین مردم۳ | | ۶- داناترین مردم۳ |
| امام باقر(ع)می فرماید که پیامبر ص فرمود علی ابن ابی طالب و اوصیاء بعد از او همانا داناتر از شما یند و من از پروردگارم خواسته ام که جدایی نیاندازد بین آنها و قرآن تا اینکه در حوض بر من وارد شوند. | | امام باقر(ع)می فرماید که پیامبر ص فرمود علی بن ابی طالب و اوصیاء بعد از او همانا داناتر از شما یند و من از پروردگارم خواسته ام که جدایی نیاندازد بین آنها و قرآن تا اینکه در حوض بر من وارد شوند. |
|
| |
|
| امام صادق(ع) در مورد کلام خداوند که فرمود اطاعت کنید خدا و رسول و اولی الامر تان را می‌فرماید این آیه در مورد علی ابن ابی طالب و حسن و حسین نازل شده است و رسول الله ص در باره آنان فرمود به آنان چیزی نیاموزید که آنها از شما دانا تر اند۴ | | امام صادق(ع) در مورد کلام خداوند که فرمود اطاعت کنید خدا و رسول و اولی الامر تان را می‌فرماید این آیه در مورد علی بن ابی طالب و حسن و حسین نازل شده است و رسول الله ص در باره آنان فرمود به آنان چیزی نیاموزید که آنها از شما دانا تر اند۴ |
|
| |
|
| ۷-راسخان در علم | | ۷-راسخان در علم |
محمد محمدی ری‌شهری
ویژگی‌های علمی اهل بیت(ع):
پیامبر خدا(ص) ـ به نقل از خداوند عز و جل، در توصیف ویژگی‌های اهل بیت(ع) ـ: و آنها پس از تو، گنجُوران علم من‌اند.[۱] (...)
ظرفِ دانش خداوند:
امام زین العابدین(ع): ما، درهای خداییم. ما راه راستیم. ما ظرف علم اوییم. ما بازگوکننده وحی اوییم. ما پایه های توحید اوییم. ما جایگاه راز اوییم.[۲] (...)
وارثان دانش پیامبران:
امام باقر(ع): پیامبر خدا(ص) فرمود: «نخستین جانشینی که بر زمین بود، هِبَةُ اللّه پسرِ آدم(ع) بود و پیامبری رحلت نکرده است، مگر آن که جانشینی داشته است. شمارِ همه پیامبران، صد و بیست هزار پیامبر بوده که پنج تن از ایشان: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمّد(ع)، اولو العزم بوده اند. علی بن ابی طالب، به منزله هبة اللّه برای محمّد است و دانش [همه] اوصیا و دانش کسانی را که پیش از او بوده اند، به ارث برده است و محمّد، دانش پیامبران و رسولان پیش از خود را به ارث برده است».[۳] (...)
حدیث آنها، همان حدیث پیامبر خداست:
امام باقر(ع) ـ وقتی از ایشان پرسیدند که: چرا ایشان حدیث را مرسل می‌گوید و اِسناد نمی‌دهد ؟ ـ :هر گاه من حدیثی گفتم و آن را اسناد ندادم، سند من در آن، پدرم است به نقل از جدّم به نقل از پدرش به نقل از جدّش پیامبر خدا(ص) به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جل.«الإمام الباقر(ع) ـ لَمّا سُئِلَ عَنِ الحَدیثِ یُرسِلُهُ ولا یُسنِدُهُ ـ :إذا حَدَّثتُ الحَدیثَ فَلَم اُسنِدهُ فَسَنَدی فیهِ أبی عَن جَدّی عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ رَسولِ اللّهِ(ص) عَن جَبرَئیلَ(ع) عَنِ اللّهِ عز و جل».[۴] (...)
آگاه‌ترینِ مردم:
پیامبر خدا(ص): من دو چیز در میان شما می‌نهم که اگر به آن دو چنگ زنید، هرگز گمراه نمی‌شوید: کتاب خداوند عز و جل و اهل بیتم که همان عترت من اند. ای مردم! گوش کنید. به من خبر رسیده است که در کنار حوض [کوثر] بر من وارد خواهید شد و من درباره این که با این دو چیز گران سنگ چه کردید، از شما پرسش خواهم کرد. این دو چیز گران سنگ، کتاب خداوندِ والانام و اهل بیت من اند. پس، از آنها پیشی نگیرید که نابود می‌شوید و به آنها نیاموزید که داناتر از شمایند.[۵] (...)
راسخان در دانش:
امام على عليه السلام : كجايند كسانى كه گمان كرده اند كه راسخان در دانش، آنهايند، نه ما؟ آنان دروغ مى گويند و به حقّ ما تجاوز مى كنند . خداوند ، ما را بالا برده و آنها را پست كرده است و به ما بخشيده و آنها را محروم ساخته است و ما را داخل كرده و آنها را بيرون برده است . در پرتو وجود ماست كه هدايت ، اعطا مى شود و پرده از نابينايى برگرفته مى شود .
428.الإمام عليّ عليه السلام : أينَ الَّذينَ زَعَموا أنَّهُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ دونَنا ، كَذِبا وبَغيا عَلَينا أن رَفَعَنَا اللّهُ ووَضَعَهُم ، وأعطانا وحَرَمَهُم ، وأدخَلَنا وأَخرَجَهُم ؟! بِنا يُستَعطَى الهُدى ، ويُستَجلَى العَمى .[۶]
معدن دانش
پيامبر خدا(ص) ما، اهل بيت رحمت و درخت نبوت و جايگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و كان دانش هستيم.[۷]
عَيشُ العِلمِ
زنده‌دارندگان علم و دانش
442.امام على(ع) ـ در سخنرانى اى در توصيف خاندان محمّد صلى الله عليه و آله ـ :آنان، حيات دانش و مرگ نادانى اند . خردمندى ايشان، خبر از علم آنان مى دهد و ظاهرشان حكايت از باطنشان دارد و سكوتشان پرده از حكمت گفتارشان بر مى گيرد . آنها مخالف حق نيستند و در آن با يكديگر اختلاف نمى كنند.[۸]
فعلا در بحث بماند
در پایان نامه علم غیب در روایات
- ویژگی های علم امام ع
۱- علم امام ارادی است
امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد.
مفهوم علم ارادی
آنچه که از روایات فوق به‌دست می‌آید این است که علم ارادی به این معنا است که امام هر گاه اراده کند که چیزی را بداند میداند و در کیفیت این آگاهی یافتن روایات عمودی از نور را مطرح می‌کند که آن وسیله شناخت امام و اطلاع یافتن او بر امور است.
چگونگی اطلاع از وقایع براساس علم ارادی
عمود از نور وسیله شناخت امام(ع)بر اشیاء
أبی عبد الله ع قال: إن الله إذا أراد أن یخلق الإمام أنزل قطرة من ماء المزن فیقع علی کل شجرة فیأکل منه ثم یواقع فیخلق الله الإمام فیسمع الصوت فی بطن أمه فإذا وقع علی الأرض رفع له منار من نور یری أعمال العباد۲
أبو عبد الله ع: قرارداده می‌شود ستونی از نور از آسمان تا زمین برای امام و امام توسط آن نور اعمال بندگان رامی بیند
أبا جعفر ع یقول: امام صادق(ع) می‌فرماید هرگاه امام اراده نماید که چیزی را بداند خداوند امام را برآن چیز آگاه می‌سازد.
أبا جعفر ع یقول: إن الإمام. .. یرفع له عمودا من نور یری به أعمال العباد
امام باقر(ع) می‌فرماید همانا برای امام ستونی از نور برافراشته می‌شود که امام بواسطه آن اعمال بندگان را می‌بیند.
روایاتی بسیار زیادی به این مضمون از امام صادق و امام باقر ع در منابع حدیثی شیعه نقل شده است
۲- افزایش علمی آنها از ناحیه خداوند و موهبت الهی است
سلیمان دیلمی می‌گوید از امام صادق ع پرسیدم که از شما بارها شنید م که می‌گویید: اگر ما افزایش علمی پیدا نکنیم بدون علم می‌مانیم فرمود اما حلال و حرام را خداوند بطور کامل بر پیامبر اش فرو فرستاده است و امام در حلال حرام افزایش علمی پیدا نمی‌کند به او گفتم پس این افزایش چیست؟ فرمود در سائر چیزها غیر از حلال و حرام گفتم آیا بر چیزی افزایش علمی پیدا می‌کنید که بر پیامبر مخفی باشد و آنرا نداند فرمود خیر علم از نزد خدا بیرون می‌آید فرشته آنرا نزد پیامبر می‌آورد و می‌گوید ای محمد پروردگارت به تو چنین و چنان دستور می‌دهد پیامبر می‌فرماید: آنرا نزد علی ببر پیوسته آنرا چنین نزد یک به یک می‌برد تا اینکه به ما می‌رسد و غیر ممکن است که امام چیزی را بداند که پیامبر خدا و امام پیش از او نداندامام رضا ع و امام صادق ع می‌فرماید ما افزایش علمی پیدا می‌کنیم و اگر افزایش علمی نداشته باشیم بی علم می‌مانیم۱
زراره از امام باقر ع نقل می‌کند که حضرت می‌فرمود: اگر ما افزایش علمی نداشته باشیم بی علم می‌مانیم زراره می‌پرسد آیا چیزی بر علم شما افزوده می‌شود که پیامبر ص نداند حضرت در پاسخ می‌فرماید اگر آن چیز باشد ابتدا بر پیامبر نازل می‌شود سپس بر امامان معصوم ع تا اینکه به ما می‌رسد.
۳- علم آنان از خزانه ی غیبی خداوند است
امام باقر ع فرمود: به خدا قسم که ما خزانه دار خدائیم در آسمان و زمین اش نه آنکه خزانه دار طلا یا نقره باشیم بلکه خزانه دار علم او هستیم.
راوی بنام ابراهیم از امام صادق ع می‌پرسد فدایت شوم در مورد این آیه از قرآن که می‌فرماید( یا رشک می‌ورزند بر آنها بخاطر آنچه که خداوند از فضل خود به آنها عنایت فرموده است همانا ما بر آل ابراهیم کتاب و حکمت عطا کردیم و برای آنان ملک عظیم ) شما چه می‌فرمایید امام صادق ع می‌فرماید ما همان مردمی هستیم که خداوند در این آیه اشاره نمود، و ما آنانی هستیم که بر ما رشک می‌ورزند و ما اهل ملک و حاکمیت هستیم و ما وارثان انبیاء ایم؛ در نزد ما عصای موسی است و ما خزانه داران خدا در زمین ایم نه خزانه داران طلا و نقره و همانا از ماست رسول خدا و علی و حسن و حسین ع
۴- علم آنان علم انبیا است و از طریق وراثت به آنان می‌رسد
امام باقر ع می‌فرماید رسول الله ص می‌فرمود: همانا اولین وصی برروی زمین هدیهْ خداوند فرزند آدم بود و هیچ نبی نیامده است مگر اینکه وصی داشته و تمامی انبیاء صدوبیست هزار نفر بوده اند و از این تعداد پنج تای آنان اولوالعزم بودند که عبارت اند از نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد ع و علی بن ابی طالب هدیهْ بود از ناحیه خداوند برای حضرت محمد ص و او وارث علم اوصیاء و کسانی که قبل از خودش بودند می‌باشد اما حضرت محمد ص وارث علم انبیاء و رسولان قبل از خود می‌باشد.
امام صادق ع :همانا داود وارث علم انبیاء بود و سلیمان وارث علم او، و همانا محمد ص وارث علم سلیمان است و ما وارث او، و در نزد ما و در نزد ما صحف ابراهیم و لوح های موسی است در ادامه راوی (ابوبصیر) می‌پرسد: آیا این همان علم کامل است حضرت در جواب می‌گوید نه ای ابامحمد این علم نیست بلکه علم آن چیزی است که در شب و روز و ساعتی پس از ساعتی و یا روزی پس از روزی دیگر ایجاد می‌شود. ۱
۵- حدیث آنها حدیث پیامبر است
امام صادق(ع) می‌فرماید: حدیث من حدیث پدرم و حدیث او حدیث جدم و حدیث جدم حدیث حسین(ع) و حدیث حسین(ع) حدیث حسن(ع) و حدیث حسن(ع)حدیث امیرالمومنین(ع) حدیث امیرالمومنین(ع)حدیث رسول الله(ص)و حدیث رسول الله کلام خداوند(ج) می‌باشد.
۶- داناترین مردم۳
امام باقر(ع)می فرماید که پیامبر ص فرمود علی بن ابی طالب و اوصیاء بعد از او همانا داناتر از شما یند و من از پروردگارم خواسته ام که جدایی نیاندازد بین آنها و قرآن تا اینکه در حوض بر من وارد شوند.
امام صادق(ع) در مورد کلام خداوند که فرمود اطاعت کنید خدا و رسول و اولی الامر تان را می‌فرماید این آیه در مورد علی بن ابی طالب و حسن و حسین نازل شده است و رسول الله ص در باره آنان فرمود به آنان چیزی نیاموزید که آنها از شما دانا تر اند۴
۷-راسخان در علم
علی ع: ونحن الراسخون فی العلم ونحن منار الهدی۱
اباجعفر ع: قال الله ومایعلم تاْویله الا الله والراسخون فی العلم نحن نعلمه۲
ابی عبدالله ع: الراسخون فی العلم امیرالموْمنین والائمه ع۳
در این سه روایت حضرات امام علی(ع)،امام باقر(ع)و امام صادق(ع) ائمه(ع) را راسخان در علم و آگاهان بر تاْویل آن معرفی می‌نمایند
ابوعبدالله ع: نحن الراسخون فی العلم ونحن المحسودون الذین قال الله تعالی ام یحسدون الناس علی ما اتاهم الله من فضله۴
در این حدیث امام صادق ضمن آنکه ائمه(ع) را راسخان در علم معرفی می‌فرماید ائمه(ع) را از مصداق این آیهْ از قرآن معرفی می‌کند که می‌فرماید( مردم بر آنان رشک می‌ورزند بخاطر آنچه که خداوند از فضل خویش بر آنان عنایت فرموده است)
۸- معدن علم
ما درخت نبوتیم و محل فرودآمدن رسالت وجای آمد و شد فرشتگان رحمت و کان های دانش و چشمه سار های بینش.
۹- علم آنان احیا کننده دانش است
علی ع:آنان زنده کنندگان دانش اند و میرانند گان جهل، برد باری شان شما را از دانش شان خبر می‌دهد و برون آنان از درون شان، و سکوت شان از حکمت شان خبر می‌دهد.
صفحه ۵۴ تا۶۰
- ↑ «رسول اللّه(ص) عن اللّه عز و جل ـ فی خَصائِصِ أهلِ البَیتِ(ع) ـ :وهُم خُزّانی عَلی عِلمی مِن بَعدِکَ». الکافی: ج ۱ ص ۱۹۳ ح ۴، و ص ۲۰۹ ح ۴، بصائر الدرجات: ص ۵۴ ح ۳ کلاهما عن أبی حمزة الثمالیّ عن الإمام الباقر(ع)، بحار الأنوار: ج ۲۶ ص ۱۰۷ ح ۱۲.
- ↑ «الإمام زین العابدین(ع): نَحنُ أبوابُ اللّهِ، ونَحنُ الصِّراطُ المُستَقیمُ، ونَحنُ عَیبَةُ عِلمِهِ، ونَحنُ تَراجِمَةُ وَحیِهِ، ونَحنُ أرکانُ تَوحیدِهِ، ونَحنُ مَوضِعُ سِرِّهِ». معانی الأخبار: ص ۳۵ ح ۵ عن أبی حمزة الثمالی، بحار الأنوار: ج ۲۴ ص ۱۲ ح ۵.
- ↑ «الإمام الباقر(ع): قالَ رَسولُ اللّهِ(ص): إنَّ أوَّلَ وَصِیٍّ کانَ عَلی وَجهِ الأَرضِ هِبَةُ اللّهِ بنُ آدَمَ، وما مِن نَبِیٍّ مَضی إلّا ولَهُ وَصِیٌّ، وکانَ جَمیعُ الأَنبِیاءِ مِئَةُ ألفِ نَبِیٍّ وعِشرینَ ألفَ نَبِیٍّ، مِنهُم خَمسَةٌ اُولُو العَزمِ: نوحٌ، وإبراهیمُ، وموسی، وعیسی، ومُحَمَّدٌ(ع). وإنَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ کانَ هِبةَ اللّهِ لُِمحَمَّدٍ، ووَرِثَ عِلمَ الأَوصِیاءِ وعِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ، أما إنَّ مُحَمَّدا وَرِثَ عِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ مِنَ الأَنبِیاءِ وَالمُرسَلینَ». الکافی: ج ۱ ص ۲۲۴ ح ۲ عن عبد الرحمن بن کثیر عن الإمام الباقر(ع)، بصائر الدرجات: ص ۱۲۱ ح ۱ عن عبدالرحمن بن بکیر الهجریّ عن الإمام الباقر(ع)، أعلام الدین: ص ۴۶۴ عن عبد اللّه بن بکیر عن الإمام الباقر(ع)، وفیهما «مئة ألف نبیّ وأربعة وعشرین» بدل «مئة ألف نبیّ وعشرین ألف نبیّ»، بحار الأنوار: ج ۱۱ ص ۴۱ ح ۴۳..
- ↑ الإرشاد: ج ۲ ص ۱۶۷، الخرائج والجرائح: ج ۲ ص ۸۹۳، روضة الواعظین: ص ۲۲۶، إعلام الوری: ج ۱ ص ۵۰۹، بحار الأنوار: ج ۴۶ ص ۲۸۸ ح ۱۱.
- ↑ «رسول اللّه(ص): إنّی تارِکٌ فیکُم أمرَینِ إن أخَذتُم بِهِما لَن تَضِلّوا: کِتابَ اللّهِ عَزَّوجَلَّ، وأهلَ بَیتی عِترَتی. أیُّهَا النّاسُ ! اِسمَعوا وقَد بَلَّغتُ، إنَّکُم سَتَرِدونَ عَلَیَّ الحَوضَ، فَأَسأَلُکُم عَمّا فَعَلتُم فِی الثَّقَلَینِ، وَالثَّقَلانِ کِتابُ اللّهِ جَلَّ ذِکرُهُ وأهلُ بَیتی، فَلا تَسبِقوهُم فَتَهلِکوا، ولا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم». الکافی: ج ۱ ص ۲۹۴ ح ۳ عن عبدالحمید بن أبی الدیلم عن الإمام الصادق(ع)، عیون أخبار الرضا(ع): ج ۱ ص ۲۲۹، الأمالی للصدوق: ص ۶۱۶، تحف العقول: ص ۴۲۶، کلّها عن الریّان بن الصّلت عن الإمام الرضا(ع) عنه(ص)، تفسیر العیّاشی: ج ۱ ص ۲۵۰ ح ۱۶۹ عن أبی بصیر عن الإمام الباقر(ع) عنه(ص) وکلّها نحوه، بحار الأنوار: ج ۲۳ ص ۱۵۲ ح ۱۱۴.
- ↑ نهج البلاغة: الخطبة ۱۴۴، غرر الحكم : ج 2 ص 365 ح 2826 ، عيون الحكم والمواعظ : ص۱۳۰ ح ۲۹۴۸، المناقب لابن شهرآشوب: ج1 ج285 كلّها بزيادة «وحسدا لنا» بعد «وبغيا علينا» ، بحار الأنوار : ج 23 ص 205 ح 53.
- ↑ رسول اللّه(ص) إنّا أهلَ البَيتِ ، أهلُ بَيتِ الرَّحمَةِ ، وشَجَرَةُ النُّبُوَّةِ ، ومَوضِعُ الرِّسالَةِ ، ومُختَلَفُ المَلائِكَةِ ، وَمعدِنُ العِلمِ.[3[3] بصائر الدرجات : ص ۵۶ ح ۱ عن الضحّاك بن مزاحم و ص 58 ح 8 عن عليّ بن جعفر عن الإمام الكاظم عن أبيه عليهم السلام عنه صلى الله عليه و آله نحوه ، الكافي : ج 1 ص 221 ح 2 عن إسماعيل بن أبي زياد عن الإمام الصادق عن أبيه عن الإمام عليّ عليهم السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 26 ص 245 ح 8 ؛ الدرّ المنثور : ج 6 ص 606 عن الضحّاك بن مزاحم نحوه.
- ↑ الإمام عليّ عليه السلام ـ مِن خُطبَةٍ لَهُ يَذكُرُ فيها آلَ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه و آله ـ :هُم عَيشُ العِلمِ ، ومَوتُ الجَهلِ ، يُخبِرُكُم حِلمُهُم عَن عِلمِهِم ، وظاهِرُهُم عَن باطِنِهِم ، وصَمتُهُم عَن حُكمِ مَنطِقِهِم ، لا يُخالِفونَ الحَقَّ ولا يَختَلِفونَ فيهِ .[5[5] نهج البلاغة : الخطبة 239 ، تحف العقول : ص 227 ، عيون الحكم والمواعظ : ص 514 ح 9359 كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 26 ص 266 ح 54.
