برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مدخل مرتبط | | {{مدخل مرتبط |
| | موضوع مرتبط = | | | موضوع مرتبط = |
| | عنوان مدخل = احمد بن عبدالله بن احمد بن ابی‌عبدالله برقی | | | عنوان مدخل = |
| | مداخل مرتبط = | | | مداخل مرتبط = [[احمد بن عبدالله برقی در تراجم و رجال]] |
| | پرسش مرتبط = | | | پرسش مرتبط = |
| }} | | }} |
| == آشنایی اجمالی == | | == آشنایی اجمالی == |
| [[احمد بن عبدالله بن احمد بن أبی عبدالله البرقی]]<ref>ر.ک: جامع الرواة، ج۲، ص۵۴۰؛ تعلیقة علی منهج المقال، ص۶۸؛ منتهی المقال، ج۱، ص۲۷۲، ش۱۶۲؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۰۳، ش۱۱۸۸؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۲۳۳، ش۱۰۹۲؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۶؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۴۳، ش۱۰۹۰؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۹۱، ش۴۰۳.</ref> در سند دو [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از کتاب [[معانی الأخبار]] و [[أمالی]] [[شیخ صدوق]]، واقع شده است؛ مانند: | | [[احمد بن عبد الله البرقی]] یک بار در [[سند روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]، به نقل از [[تأویل الآیات الظاهرة]] ذکر شده است: |
|
| |
|
| {{متن حدیث| حَدَّثَنَا الشَّيْخُ الْجَلِيلُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى ابْنِ بَابَوَيْهِ الْقُمِّيِّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي، عَنْ جَدِّهِ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرِ الْبَزَنْطِيِّ، عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ، قَالَ: كَانَ إِبْلِيسُ يخترق السَّمَاوَاتِ السُّبُعُ، فَلَمَّا وَلَدِ عِيسَى حَجَبَ عَنْ ثَلَاثِ سَمَاوَاتٍ، وَ كَانَ يخترق أَرْبَعَ سَمَاوَاتٍ، فَلَمَّا وُلْدِ رَسُولِ اللَّهِ حَجَبَ عَنِ السَّبْعِ كُلِّهَا، وَ رَمَيْتَ الشَّيَاطِينِ بِالنُّجُومِ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۴۳۵، به نقل از: الأمالی (صدوق)، ص۲۸۵، ح۱.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۳۳۷.</ref> | | {{متن حدیث|و فی شرح الآیات الباهرة: رَوَى الشَّيْخُ الصَّدُوقُ مُحَمَّدُ بْنُ بَابَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ فِي أَمَالِيهِ حَدِيثاً صَحِيحاً لَطِيفاً يَتَضَمَّنُ قِصَّةَ الْغَدِيرِ مُخْتَصَراً قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ خَلَفِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْعَبْدِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ الْأَعْمَشِ عَنْ عَبَايَةَ بْنِ رِبْعِيٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} لَمَّا أُسْرِيَ بِهِ إِلَى السَّمَاءِ انْتَهَى بِهِ جَبْرَئِيلُ إِلَى نَهَرٍ يُقَالُ لَهُ النُّورُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ}}<ref>«سپاس خداوند را که آسمان‌ها و زمین را آفرید و تاریکی‌ها و روشنایی را پدید آورد؛ آنگاه کافران برای پروردگار خود همتا می‌تراشند» سوره انعام، آیه ۱.</ref> فَلَمَّا انْتَهَى بِهِ إِلَى ذَلِكَ النَّهَرِ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ يَا مُحَمَّدُ اعْبُرْ عَلَى بَرَكَةِ اللَّهِ فَقَدْ نَوَّرَ اللَّهُ لَكَ بَصَرَكَ وَ مَدَّ لَكَ أَمَامَكَ فَإِنَّ هَذَا نَهَرٌ لَمْ يَعْبُرْهُ أَحَدٌ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ غَيْرَ أَنَّ لِي فِي كُلِّ يَوْمٍ اغْتِمَاسَةً فِيهِ أَخْرُجُ مِنْهُ فَأُنَفِّضُ أَجْنِحَتِي فَلَيْسَ مِنْ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ أَجْنِحَتِي إِلَّا خَلَقَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مِنْهَا مَلَكاً مُقَرَّباً لَهُ عِشْرُونَ أَلْفَ وَجْهٍ وَ أَرْبَعُونَ أَلْفَ لِسَانٍ كُلُّ لِسَانِ بِلَفْظٍ وَ لُغَةٍ لَا يَفْقَهُهَا اللِّسَانُ الْآخَرُ فَعَبَرَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} حَتَّى انْتَهَى إِلَى الْحُجُبِ وَ الْحُجُبُ خَمْسُمِائَةِ حِجَابٍ مِنَ الْحِجَابِ إِلَى الْحِجَابِ مَسِيرَةُ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ تَقَدَّمْ أَنْتَ يَا مُحَمَّدُ فَقَالَ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ لِمَ لَا تَكُونُ مَعِي قَالَ لَيْسَ لِي أَنْ أَجُوزَ هَذَا الْمَكَانَ فَتَقَدَّمَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَتَقَدَّمَ حَتَّى سَمِعَ مَا قَالَ لَهُ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَالَ أَنَا الْمَحْمُودُ وَ أَنْتَ مُحَمَّدٌ شَقَقْتُ اسْمَكَ مِنْ اسْمِي فَمَنْ وَصَلَكَ وَصَلْتُهُ وَ مَنْ قَطَعَكَ قَطَعْتُهُ انْزِلْ إِلَى عِبَادِي فَأَخْبِرْهُمْ بِكَرَامَتِي إِيَّاكَ وَ أَنِّي لَمْ أَبْعَثْ نَبِيّاً إِلَّا جَعَلْتُ لَهُ وَزِيراً وَ أَنَّكَ رَسُولِي وَ أَنَّ عَلِيّاً وَزِيرُكَ...}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۱۹۳ - ۱۹۴، به نقل از: تأویل الآیات الظاهرة، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref>. |
|
| |
|
| == شرح حال [[راوی]] ==
| | عنوان محل بحث در منبع اصلی (تأویل الآیات الظاهرة) [[احمد بن ابی‌عبدالله البرقی]] ثبت شده است<ref>تأویل الآیات الظاهرة، ص۱۶۲.</ref>، و همین عنوان صحیح است؛ زیرا اولاً، در کتاب [[امالی شیخ صدوق]] که تأویل الآیات الظاهرة از آن نقل کرده، «احمد بن أبی عبدالله البرقی» ثبت شده است<ref>ر.ک: الأمالی (صدوق)، ص۳۵۴، ح۱۰.</ref>؛ و ثانیاً، به قرینه [[راوی]] و مروی عنه. |
| شرح حال راوی در کتب [[رجال]] ذکر نشده، ولی نام وی در اسناد بسیاری واقع شده است<ref>ر.ک: الأمالی (صدوق)، ص۱۴، ح۵، ۳۵، ح۱۰، ۵۶، ح۷، ۱۸۱، ح۵، ۲۰۲، ح۱۵؛ و....</ref>. [[شیخ کلینی]] در [[کتاب الکافی]] هشت سند را با عنوان «احمد بن عبدالله» آغاز کرده که در برخی موارد، از «احمد بن أبی عبدالله»<ref>مقصود «احمد بن محمد بن خالد البرقی» است.</ref> روایت کرده است <ref>الکافی، ج۳، ص۴۵۵، ح۲۰، ج۴، ص۵۴ (ح۱۲) و ۳۱۷ (۱۰)؛ و....</ref> و در یک مورد از [[پدر]] بزرگ خود ([[محمد بن خالد البرقی]]) با تعبیر «[[جده]]» روایت کرده است<ref>{{عربی|أحمد بن عبدالله عن جده عن...}}؛ الکافی، ج۴، ص۳، ح۶.</ref>؛ از این رو، «احمد بن عبدالله بن احمد بن أبی عبدالله البرقی» از استادان [[کلینی]] شمرده شده و از جمله افراد «عدة» کلینی به حساب آمده است.
| | مراد از احمد بن أبی عبدالله البرقی، [[احمد بن محمد بن خالد البرقی]] است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۳۴۳-۳۴۴.</ref> |
| | |
| [[علامه حلی]] در آخر کتاب [[خلاصة الأقوال]]، در فایده سوم می‌نویسد: {{عربی|"قال الشيخ الصدوق محمد بن يعقوب الكليني في كتابه الكافي... كلما ذكرته في كتابي المشار إليه عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن خالد البرقي، فهم علي بن إبراهيم و علي بن محمد بن عبدالله بن أذينة و أحمد بن عبدالله بن أمية<ref>خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۲۷۱ - ۲۷۲.</ref> و علي بن الحسن..."}}
| |
| | |
| و مراد از «احمد بن عبدالله بن أمیة»<ref>مصحف «احمد بن عبدالله بن ابنه» است: {{عربی|فقوله: إبن أمیة أو ابن أبیه و هم، و صوابه ابن ابنه، بالموحدة ثم النون}}؛ تجرید أسانید الکافی، ج۱، ص۱۵۹؛ و نیز ر.ک: قاموس الرجال، ج۱، ص۴۹۱، ش۴۰۳؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۴۶، ش۶۳۵.</ref>، [[راوی]] مورد نظر، یعنی «أحمد بن عبدالله بن أحمد بن أبی عبدالله البرقی» است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۳۳۷-۳۳۸.</ref>
| |
| | |
| == طبقه، استادان و [[شاگردان راوی]] ==
| |
| از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی اطلاعی در دست نیست، ولی با توجه به روایتش از جد خودش ([[احمد بن محمد بن خالد البرقی]]) که از طبقه هفتم شمرده شده<ref>الموسوعة الرجالیة، ج۴، ص۵۲.</ref>، وی از [[راویان]] طبقه هشتم به شمار می‌آید.
| |
| | |
| احمد بن عبدالله بن احمد در تمام موارد، از «احمد بن أبی عبدالله البرقی» [[روایت]] کرده که استادش به شمار می‌آید؛ و [[ابومحمد حسن بن حمزة بن علی بن عبدالله علوی حسینی طبری]] و فرزندش [[علی بن احمد بن عبدالله]] از او روایت کردند که از شاگردانش به حساب می‌آیند<ref>ر.ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۴۳۵؛ الأمالی (مفید)، ص۳۳، ح۸؛ رجال النجاشی، ص۳۳۵، ش۸۹۸.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۳۳۹.</ref>
| |
| | |
| == [[مذهب]] راوی ==
| |
| [[تشیع]] و امامی بودن راوی جای تردید نیست و محتوای روایاتش نیز آن را [[تأیید]] می‌کند؛ از جمله: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ دَاوُدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْجَارُودِ الْعَبْدِيِّ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ: خَرَجَ عَلَيْنَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} ذَاتَ يَوْمٍ وَ يَدُهُ فِي يَدِ ابْنِهِ الْحَسَنِ{{ع}} وَ هُوَ يَقُولُ خَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} ذَاتَ يَوْمٍ وَ يَدِي فِي يَدِهِ هَكَذَا وَ هُوَ يَقُولُ خَيْرُ الْخَلْقِ بَعْدِي وَ سَيِّدُهُمْ أَخِي هَذَا وَ هُوَ إِمَامُ كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدَ وَفَاتِي أَلَا وَ إِنِّي أَقُولُ خَيْرُ الْخَلْقِ بَعْدِي وَ سَيِّدُهُمْ ابْنِي هَذَا وَ هُوَ إِمَامُ كُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدَ وَفَاتِي أَلَا وَ إِنَّهُ سَيُظْلَمُ بَعْدِي كَمَا ظُلِمْتُ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صوَ خَيْرُ الْخَلْقِ وَ سَيِّدُهُمْ بَعْدَ الْحَسَنِ ابْنِي أَخُوهُ الْحُسَيْنُ الْمَظْلُومُ بَعْدَ أَخِيهِ الْمَقْتُولُ فِي أَرْضِ كَرْبَلَاءَ أَمَا إِنَّهُ وَ أَصْحَابُهُ مِنْ سَادَةِ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مِنْ بَعْدِ الْحُسَيْنِ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِهِ خُلَفَاءُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَجُهُ عَلَى عِبَادِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَى وَحْيِهِ وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ وَ قَادَةُ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَادَةُ الْمُتَّقِينَ تَاسِعُهُمُ الْقَائِمُ الَّذِي يَمْلَأُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الْأَرْضَ نُوراً بَعْدَ ظُلْمَتِهَا وَ عَدْلًا بَعْدَ جَوْرِهَا وَ عِلْماً بَعْدَ جَهْلِهَا وَ الَّذِي بَعَثَ أَخِي مُحَمَّداً بِالنُّبُوَّةِ وَ اخْتَصَّنِي بِالْإِمَامَةِ لَقَدْ نَزَلَ بِذَلِكَ الْوَحْيُ مِنَ السَّمَاءِ عَلَى لِسَانِ الرُّوحِ الْأَمِينِ جَبْرَئِيلَ وَ لَقَدْ سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} وَ أَنَا عِنْدَهُ عَنِ الْأَئِمَّةِ بَعْدَهُ فَقَالَ لِلسَّائِلِ {{متن قرآن|وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ}}<ref>«سوگند به آسمان که باروها دارد،» سوره بروج، آیه ۱.</ref> إِنَّ عَدَدَهُمْ بِعَدَدِ الْبُرُوجِ وَ رَبِّ اللَّيَالِي وَ الْأَيَّامِ وَ الشُّهُورِ إِنَّ عَدَدَهُمْ كَعَدَدِ الشُّهُورِ فَقَالَ السَّائِلُ فَمَنْ هُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَوَضَعَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَدَهُ عَلَى رَأْسِي فَقَالَ أَوَّلُهُمْ هَذَا وَ آخِرُهُمُ الْمَهْدِيُّ مَنْ وَالاهُمْ فَقَدْ وَالانِي وَ مَنْ عَادَاهُمْ فَقَدْ عَادَانِي وَ مَنْ أَحَبَّهُمْ فَقَدْ أَحَبَّنِي وَ مَنْ أَبْغَضَهُمْ فَقَدْ أَبْغَضَنِي وَ مَنْ أَنْكَرَهُمْ فَقَدْ أَنْكَرَنِي وَ مَنْ عَرَفَهُمْ فَقَدْ عَرَفَنِي بِهِمْ يَحْفَظُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ دِينَهُ وَ بِهِمْ يَعْمُرُ بِلَادَهُ وَ بِهِمْ يَرْزُقُ عِبَادَهُ وَ بِهِمْ نَزَلَ الْقَطْرُ مِنَ السَّمَاءِ وَ بِهِمْ يَخْرُجُ بَرَكَاتُ الْأَرْضِ هَؤُلَاءِ أَصْفِيَائِي وَ خُلَفَائِي وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ وَ مَوَالِي الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>کمال الدین، ج۱، ص۲۵۹، ح۵.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۳۳۹-۳۴۰.</ref>
| |
| | |
| == جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]] ==
| |
| با توجه به ذکر نشدن نام راوی در [[کتب رجالی]] و عدم [[جرح و تعدیل]] وی، جزو [[راویان مجهول]] و یا مُهمل است، ولی با توجه به چند نکته، می‌‌توان به [[وثاقت]] و یا دست‌کم [[حسن حال]] او [[اطمینان]] حاصل کرد:
| |
| #[[روایات]] فراوان [[شیخ صدوق]] از [[احمد بن عبدالله]] توسط فرزندش [[علی بن احمد بن عبدالله]]، که [[نشانه]] [[اعتماد]] و [[وثوق]] شیخ صدوق به آن دو است. [[مجلسی]] اول می‌نویسد: {{عربی|"الظاهر أن علي و أحمد كانا ثقتين عند المصنف لاعتماده في كثير من الروايات عليهما سيما الإبن، لكن على قانون المتأخرين مجهولان}}<ref>روضة المتقین، ج۱۴، ص۲۵۳ - ۲۵۴.</ref>.
| |
| #استاد [[کلینی]] بودن؛ زیرا چنان که گذشت، مراد از «احمد بن عبدالله» در ابتدای اسناد [[کتاب الکافی]]، راوی مورد نظر است<ref>الکافی، ج۳، ص۴۵۵، ح۲۰، ج۴، ص۵۴، ح۱۲ و ۳۱۷، ح۱۰؛ و....</ref>.
| |
| #تصحیح طریق [[صدوق]] به «[[محمد بن مسلم الثقفی]]» توسط [[علامه]] که یکی از افراد آن، [[احمد بن عبدالله بن احمد]] است<ref>{{عربی|ما کان فیه عن محمد بن مسلم الثقفی فقد رؤیته عن علی بن أحمد بن عبدالله بن أحمد بن أبی عبدالله، عن أبیه، عن جده أحمد بن أبی عبدالله البرقی، عن أبیه محمد بن خالد...}}؛ من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۲۴.</ref>.
| |
| #روایات متعدد راوی [[جلیل القدر]] و [[فقیه]] باورع، [[حسن بن حمزه علوی حسینی طبری]] از راوی که [[شیخ طوسی]] درباره‌اش نوشته است: {{عربی|"كان فاضلاً، أديباً، عارفاً، فقيهاً، زاهداً، ورعاً، كثير المحاسن. له كتب و تصنيفات كثیرة،... أخبرنا برواياته جماعة من أصحابنا...}}<ref>الفهرست (طوسی)، ص۱۳۵، ش۱۹۵.</ref>.
| |
| | |
| [[نجاشی]] می‌نویسد: {{عربی|"يُعرف بالمرعش، كان من أجلاء هذه الطائفة و فقهائها، قدم بغداد و لقيه شيوخنا... له كتب أخبرنا بها شيخنا أبوعبدالله و جميع شيوخنا رحمهم الله}}<ref>رجال النجاشی، ص۶۴، ش۱۵۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۳۴۱-۳۴۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
آشنایی اجمالی
احمد بن عبد الله البرقی یک بار در سند روایت تفسیر کنز الدقائق، به نقل از تأویل الآیات الظاهرة ذکر شده است:
«و فی شرح الآیات الباهرة: رَوَى الشَّيْخُ الصَّدُوقُ مُحَمَّدُ بْنُ بَابَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ فِي أَمَالِيهِ حَدِيثاً صَحِيحاً لَطِيفاً يَتَضَمَّنُ قِصَّةَ الْغَدِيرِ مُخْتَصَراً قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ خَلَفِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْعَبْدِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ الْأَعْمَشِ عَنْ عَبَايَةَ بْنِ رِبْعِيٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) لَمَّا أُسْرِيَ بِهِ إِلَى السَّمَاءِ انْتَهَى بِهِ جَبْرَئِيلُ إِلَى نَهَرٍ يُقَالُ لَهُ النُّورُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ 
وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ
[۱] فَلَمَّا انْتَهَى بِهِ إِلَى ذَلِكَ النَّهَرِ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ يَا مُحَمَّدُ اعْبُرْ عَلَى بَرَكَةِ اللَّهِ فَقَدْ نَوَّرَ اللَّهُ لَكَ بَصَرَكَ وَ مَدَّ لَكَ أَمَامَكَ فَإِنَّ هَذَا نَهَرٌ لَمْ يَعْبُرْهُ أَحَدٌ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ غَيْرَ أَنَّ لِي فِي كُلِّ يَوْمٍ اغْتِمَاسَةً فِيهِ أَخْرُجُ مِنْهُ فَأُنَفِّضُ أَجْنِحَتِي فَلَيْسَ مِنْ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ أَجْنِحَتِي إِلَّا خَلَقَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مِنْهَا مَلَكاً مُقَرَّباً لَهُ عِشْرُونَ أَلْفَ وَجْهٍ وَ أَرْبَعُونَ أَلْفَ لِسَانٍ كُلُّ لِسَانِ بِلَفْظٍ وَ لُغَةٍ لَا يَفْقَهُهَا اللِّسَانُ الْآخَرُ فَعَبَرَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) حَتَّى انْتَهَى إِلَى الْحُجُبِ وَ الْحُجُبُ خَمْسُمِائَةِ حِجَابٍ مِنَ الْحِجَابِ إِلَى الْحِجَابِ مَسِيرَةُ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ تَقَدَّمْ أَنْتَ يَا مُحَمَّدُ فَقَالَ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ لِمَ لَا تَكُونُ مَعِي قَالَ لَيْسَ لِي أَنْ أَجُوزَ هَذَا الْمَكَانَ فَتَقَدَّمَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَتَقَدَّمَ حَتَّى سَمِعَ مَا قَالَ لَهُ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَالَ أَنَا الْمَحْمُودُ وَ أَنْتَ مُحَمَّدٌ شَقَقْتُ اسْمَكَ مِنْ اسْمِي فَمَنْ وَصَلَكَ وَصَلْتُهُ وَ مَنْ قَطَعَكَ قَطَعْتُهُ انْزِلْ إِلَى عِبَادِي فَأَخْبِرْهُمْ بِكَرَامَتِي إِيَّاكَ وَ أَنِّي لَمْ أَبْعَثْ نَبِيّاً إِلَّا جَعَلْتُ لَهُ وَزِيراً وَ أَنَّكَ رَسُولِي وَ أَنَّ عَلِيّاً وَزِيرُكَ...»[۲].
عنوان محل بحث در منبع اصلی (تأویل الآیات الظاهرة) احمد بن ابی‌عبدالله البرقی ثبت شده است[۳]، و همین عنوان صحیح است؛ زیرا اولاً، در کتاب امالی شیخ صدوق که تأویل الآیات الظاهرة از آن نقل کرده، «احمد بن أبی عبدالله البرقی» ثبت شده است[۴]؛ و ثانیاً، به قرینه راوی و مروی عنه.
مراد از احمد بن أبی عبدالله البرقی، احمد بن محمد بن خالد البرقی است.[۵]
منابع
پانویس
- ↑ «سپاس خداوند را که آسمان‌ها و زمین را آفرید و تاریکی‌ها و روشنایی را پدید آورد؛ آنگاه کافران برای پروردگار خود همتا می‌تراشند» سوره انعام، آیه ۱.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۱۹۳ - ۱۹۴، به نقل از: تأویل الآیات الظاهرة، ص۱۶۲-۱۶۳.
- ↑ تأویل الآیات الظاهرة، ص۱۶۲.
- ↑ ر.ک: الأمالی (صدوق)، ص۳۵۴، ح۱۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۳۴۳-۳۴۴.
احمد بن عبدالله برقی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن عبدالله برقی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد
وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ
[۱] فَلَمَّا انْتَهَى بِهِ إِلَى ذَلِكَ النَّهَرِ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ يَا مُحَمَّدُ اعْبُرْ عَلَى بَرَكَةِ اللَّهِ فَقَدْ نَوَّرَ اللَّهُ لَكَ بَصَرَكَ وَ مَدَّ لَكَ أَمَامَكَ فَإِنَّ هَذَا نَهَرٌ لَمْ يَعْبُرْهُ أَحَدٌ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ غَيْرَ أَنَّ لِي فِي كُلِّ يَوْمٍ اغْتِمَاسَةً فِيهِ أَخْرُجُ مِنْهُ فَأُنَفِّضُ أَجْنِحَتِي فَلَيْسَ مِنْ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ أَجْنِحَتِي إِلَّا خَلَقَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مِنْهَا مَلَكاً مُقَرَّباً لَهُ عِشْرُونَ أَلْفَ وَجْهٍ وَ أَرْبَعُونَ أَلْفَ لِسَانٍ كُلُّ لِسَانِ بِلَفْظٍ وَ لُغَةٍ لَا يَفْقَهُهَا اللِّسَانُ الْآخَرُ فَعَبَرَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) حَتَّى انْتَهَى إِلَى الْحُجُبِ وَ الْحُجُبُ خَمْسُمِائَةِ حِجَابٍ مِنَ الْحِجَابِ إِلَى الْحِجَابِ مَسِيرَةُ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ تَقَدَّمْ أَنْتَ يَا مُحَمَّدُ فَقَالَ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ لِمَ لَا تَكُونُ مَعِي قَالَ لَيْسَ لِي أَنْ أَجُوزَ هَذَا الْمَكَانَ فَتَقَدَّمَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَتَقَدَّمَ حَتَّى سَمِعَ مَا قَالَ لَهُ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَالَ أَنَا الْمَحْمُودُ وَ أَنْتَ مُحَمَّدٌ شَقَقْتُ اسْمَكَ مِنْ اسْمِي فَمَنْ وَصَلَكَ وَصَلْتُهُ وَ مَنْ قَطَعَكَ قَطَعْتُهُ انْزِلْ إِلَى عِبَادِي فَأَخْبِرْهُمْ بِكَرَامَتِي إِيَّاكَ وَ أَنِّي لَمْ أَبْعَثْ نَبِيّاً إِلَّا جَعَلْتُ لَهُ وَزِيراً وَ أَنَّكَ رَسُولِي وَ أَنَّ عَلِيّاً وَزِيرُكَ...»[۲].
