جز
جایگزینی متن - 'دست' به 'دست'
(←پانویس) |
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
از [[کلام]] [[انصاری]] استفاده میشود که [[اضطرار]] عبارت است از واقع شدن شخص به جهت عوامل طبیعی تحت شرایط غیر قابل [[تحمل]] و شامل عامل [[انسانی]] تهدیدکننده نمیشود. با این تعریف، اضطرار از اکراه و اجبار - که در آن منشأ خطر و [[تهدید]]، یک عامل انسانی است - ممتاز میشود و بر این اساس در [[حدیث]] رفع، اضطرار و اکراه هر دو ذکر شدهاند<ref>المکاسب، ج۳، ص۳۱۸.</ref>. | از [[کلام]] [[انصاری]] استفاده میشود که [[اضطرار]] عبارت است از واقع شدن شخص به جهت عوامل طبیعی تحت شرایط غیر قابل [[تحمل]] و شامل عامل [[انسانی]] تهدیدکننده نمیشود. با این تعریف، اضطرار از اکراه و اجبار - که در آن منشأ خطر و [[تهدید]]، یک عامل انسانی است - ممتاز میشود و بر این اساس در [[حدیث]] رفع، اضطرار و اکراه هر دو ذکر شدهاند<ref>المکاسب، ج۳، ص۳۱۸.</ref>. | ||
اضطرار در کلمات [[اصحاب]] در مقابل [[اختیار]] و اکراه قرار دارد. اکراه، اجبار و اضطرار هر سه از عناوین ثانویه بوده، عنوان [[شرعی]] فعل را از [[حرمت]] به [[اباحه]] [[تغییر]] داده به تبع آن، [[مسئولیت]] [[پیشبینی]] شده را نیز زایل میکنند، تفاوت عمده میان اضطرار و اجبار از حیث وجود و عدم قصد و [[اراده]] است؛ با این توضیح که در اجبار، قصد و اراده نسبت به شخص مجبور منتفی است و شخص کاملاً فاقد اراده میشود و همانند ابزاری در اختیار دیگری است و در اکراه منشأ آن، حادثه و عاملی بیرونی مانند تهدید [[ظالم]] است و فرد اکراه شده برای [[رهایی]] از آن تهدید بیرونی قصد میکنند و فعل را انجام میدهد. در حالی که اضطرار، برآمده از عاملی درونی و [[نفسانی]] مانند [[گرسنگی]]، [[تشنگی]] و [[بیماری]] است که به دنبال آن [[خوف]] [[هلاکت]] یا بیماری باشد و شخص [[مضطر]] با قصد و | اضطرار در کلمات [[اصحاب]] در مقابل [[اختیار]] و اکراه قرار دارد. اکراه، اجبار و اضطرار هر سه از عناوین ثانویه بوده، عنوان [[شرعی]] فعل را از [[حرمت]] به [[اباحه]] [[تغییر]] داده به تبع آن، [[مسئولیت]] [[پیشبینی]] شده را نیز زایل میکنند، تفاوت عمده میان اضطرار و اجبار از حیث وجود و عدم قصد و [[اراده]] است؛ با این توضیح که در اجبار، قصد و اراده نسبت به شخص مجبور منتفی است و شخص کاملاً فاقد اراده میشود و همانند ابزاری در اختیار دیگری است و در اکراه منشأ آن، حادثه و عاملی بیرونی مانند تهدید [[ظالم]] است و فرد اکراه شده برای [[رهایی]] از آن تهدید بیرونی قصد میکنند و فعل را انجام میدهد. در حالی که اضطرار، برآمده از عاملی درونی و [[نفسانی]] مانند [[گرسنگی]]، [[تشنگی]] و [[بیماری]] است که به دنبال آن [[خوف]] [[هلاکت]] یا بیماری باشد و شخص [[مضطر]] با قصد و ارادهدست به ارتکاب فعل [[محرّم]] میزند. | ||
به [[اعتقاد]] [[فقها]]، اضطرار و اکراه هر چند در رفع [[حکم تکلیفی]] مشترک هستند؛ از حیث تأثیر در [[حکم وضعی]] متفاوتاند. اکراه موجب زوال حکم وضعی نیز میشود؛ اما در اضطرار چنین نیست و [[معاملات]] مضطربه [[اجماع]] [[مسلمین]] صحیح است<ref>مهذب الأحکام، ج۱۶، ص۲۸۶.</ref>. | به [[اعتقاد]] [[فقها]]، اضطرار و اکراه هر چند در رفع [[حکم تکلیفی]] مشترک هستند؛ از حیث تأثیر در [[حکم وضعی]] متفاوتاند. اکراه موجب زوال حکم وضعی نیز میشود؛ اما در اضطرار چنین نیست و [[معاملات]] مضطربه [[اجماع]] [[مسلمین]] صحیح است<ref>مهذب الأحکام، ج۱۶، ص۲۸۶.</ref>. |