بحث:آیا حضرت مریم علم غیب داشت؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ':{{متن قرآن' به ': {{متن قرآن') |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
*[[خدای سبحان]] به خاطر [[لطف]] و مرحمتی که نسبت به [[بندگان]] خود دارد، دریچههایی را به سوی [[جهان غیب]] باز گذارده است تا همگان بدانند، [[آگاهی از غیب]]، امر محال و غیر ممکن نیست، بلکه تسلط [[انسان]] بر [[غیب]]، امری است صددرصد ممکن، که جای هیچ [[شک]] و [[تردید]] در آن وجود ندارد و منحصر به [[پیامبران]] هم نیست<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.</ref>. | *[[خدای سبحان]] به خاطر [[لطف]] و مرحمتی که نسبت به [[بندگان]] خود دارد، دریچههایی را به سوی [[جهان غیب]] باز گذارده است تا همگان بدانند، [[آگاهی از غیب]]، امر محال و غیر ممکن نیست، بلکه تسلط [[انسان]] بر [[غیب]]، امری است صددرصد ممکن، که جای هیچ [[شک]] و [[تردید]] در آن وجود ندارد و منحصر به [[پیامبران]] هم نیست<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.</ref>. | ||
==دلالت [[آیات قرآنی]] بر [[علم غیب]] [[حضرت مریم]]== | ==دلالت [[آیات قرآنی]] بر [[علم غیب]] [[حضرت مریم]]== | ||
*برخی از [[آیات]] دلالت می‌‌کند افرادی از غیر [[پیامبران]] هم از [[غیب]] [[آگاهی]] داشتهاند مانند [[حضرت مریم]]: | *برخی از [[آیات]] دلالت می‌‌کند افرادی از غیر [[پیامبران]] هم از [[غیب]] [[آگاهی]] داشتهاند مانند [[حضرت مریم]]: {{متن قرآن|إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای از خویش نوید می‌دهد (که) نامش مسیح پسر مریم است، در این جهان و در جهان واپسین آبرومند و از نزدیک‌شدگان (به خداوند) است. و در گهواره و در میانسالی (از پیامبری خود) با مردم سخن می‌گوید و از شایستگان است» سوره آل عمران، آیه ۴۵ و ۴۶</ref> آیا [[آگاه]] شدن [[حضرت مریم]] از این که [[خدا]] فرزندی به این نام و این خصوصیات به او [[لطف]] می‌‌کند [[آگاهی از غیب]] نیست؟ آیا معنی [[آگاهی از غیب]] جز این است که [[انسان]] از اموری که از نظر [[مردم]] [[پنهان]] است [[آگاه]] گردد؟<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.</ref> | ||
*از [[آیات]] چنین برداشت می‌‌شود، [[خداوند]] به وسیلۀ [[فرشتگان]] بعضی [[امور غیبی]] را به [[حضرت مریم]] [[تعلیم]] داده، او را نسبت به [[آینده]] که دیگران هرگز از آن اطلاعی نداشته‌اند [[آگاه]] می‌ساخته است<ref>ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص٢٨؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵؛ کرد فیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، شماره ۱۰، ص ۱۳۷؛ رابیل، سیده، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟</ref>. و حقایق از [[عالم غیب]] به ایشان به صورت [[الهام]] و [[تحدیث]] [[افاضه]] می‌شده است؛<ref>ر.ک. سوره کهف، آیات ۶۵-۹۸؛ سوره آل عمران، آیات ۱۷-۲۱؛ سوره طه، آیه ۳۸؛ سوره قصص، آیه ۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۹، ص۱۱۹ -۱۲۶؛ مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref> چنین الهامی در [[قرآن کریم]]، تعبیر به [[وحی]] گردیده، منتها منظور از آن، [[وحی]] [[نبوت]] نیست<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>. [[حضرت مریم]] با [[فرشتگان]] ارتباط داشت و با آنها سخن میگفت،<ref>سوره آل عمران، آیات ۴۲ ـ ۴۵.</ref> که این نمونه‌ای از [[تحدیث]] [[ملائکه]] است<ref>ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵.</ref>. | *از [[آیات]] چنین برداشت می‌‌شود، [[خداوند]] به وسیلۀ [[فرشتگان]] بعضی [[امور غیبی]] را به [[حضرت مریم]] [[تعلیم]] داده، او را نسبت به [[آینده]] که دیگران هرگز از آن اطلاعی نداشته‌اند [[آگاه]] می‌ساخته است<ref>ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص٢٨؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵؛ کرد فیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، شماره ۱۰، ص ۱۳۷؛ رابیل، سیده، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟</ref>. و حقایق از [[عالم غیب]] به ایشان به صورت [[الهام]] و [[تحدیث]] [[افاضه]] می‌شده است؛<ref>ر.ک. سوره کهف، آیات ۶۵-۹۸؛ سوره آل عمران، آیات ۱۷-۲۱؛ سوره طه، آیه ۳۸؛ سوره قصص، آیه ۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۹، ص۱۱۹ -۱۲۶؛ مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref> چنین الهامی در [[قرآن کریم]]، تعبیر به [[وحی]] گردیده، منتها منظور از آن، [[وحی]] [[نبوت]] نیست<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>. [[حضرت مریم]] با [[فرشتگان]] ارتباط داشت و با آنها سخن میگفت،<ref>سوره آل عمران، آیات ۴۲ ـ ۴۵.</ref> که این نمونه‌ای از [[تحدیث]] [[ملائکه]] است<ref>ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵.</ref>. | ||
==[[کرامات]] و [[الهامات]] [[حضرت مریم]] در [[قرآن]]== | ==[[کرامات]] و [[الهامات]] [[حضرت مریم]] در [[قرآن]]== | ||
*در [[قرآن کریم]] در مورد [[حضرت مریم]] [[کرامات]]، خوارق عادات و [[الهامات]] فراوان [[نقل]] شده است مانند: اینکه هر گاه [[حضرت]] [[زکریا]] در [[محراب]] نزد او می‌رفت، غذای مخصوصی در آن جا می‌دید، از او می‌پرسید:ای [[مریم]]! این [[غذا]] از کجا برای تو آمده است؟ [[مریم]] پاسخ می‌داد: این از سوی [[خدای متعال]] است: {{متن قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ | *در [[قرآن کریم]] در مورد [[حضرت مریم]] [[کرامات]]، خوارق عادات و [[الهامات]] فراوان [[نقل]] شده است مانند: اینکه هر گاه [[حضرت]] [[زکریا]] در [[محراب]] نزد او می‌رفت، غذای مخصوصی در آن جا می‌دید، از او می‌پرسید:ای [[مریم]]! این [[غذا]] از کجا برای تو آمده است؟ [[مریم]] پاسخ می‌داد: این از سوی [[خدای متعال]] است: {{متن قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ}}<ref>«پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد و هرگاه زکریّا در محراب (عبادت) نزد وی می‌رفت کنار او، رزقی می‌یافت و می‌پرسید:ای مریم! این از کجا برای تو آمده است؟ و او میگفت: از نزد خداوند؛ (آری) خداوند ب» سوره آل عمران، آیه ۳۷.</ref>؛ [[آیه]] می‌‌رساند، [[حضرت]] مریم با [[عالم غیب]] ارتباط داشت. و [[الهامات]] دیگری که ذکر شده است<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>. | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*نتیجه اینکه [[آگاهی]] [[حضرت مریم]] از [[تولد]]<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۵۷.</ref> و [[مقام]] [[حضرت عیسی]] از [[خبرهای غیبی]] بوده که [[خداوند]] به آن [[حضرت]] عطا کرد. [[آگاهی از غیب]] از طریق عطای [[خداوند]] ممکن است، و اختصاص به [[پیامبران]] ندارد و حتی افرادی مانند [[حضرت مریم]]، [[مادر موسی]]، [[همسر]] [[حضرت ابراهیم]] و جناب [[آصف]] به [[عنایت الهی]] به برخی از [[علوم غیبی]] و [[لدنی]] دست یافته بودند که خبرهای آن در [[قرآن کریم]] آمده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | *نتیجه اینکه [[آگاهی]] [[حضرت مریم]] از [[تولد]]<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۵۷.</ref> و [[مقام]] [[حضرت عیسی]] از [[خبرهای غیبی]] بوده که [[خداوند]] به آن [[حضرت]] عطا کرد. [[آگاهی از غیب]] از طریق عطای [[خداوند]] ممکن است، و اختصاص به [[پیامبران]] ندارد و حتی افرادی مانند [[حضرت مریم]]، [[مادر موسی]]، [[همسر]] [[حضرت ابراهیم]] و جناب [[آصف]] به [[عنایت الهی]] به برخی از [[علوم غیبی]] و [[لدنی]] دست یافته بودند که خبرهای آن در [[قرآن کریم]] آمده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۷: | ||
*[[خدای سبحان]] به خاطر [[لطف]] و مرحمتی که نسبت به [[بندگان]] خود دارد، دریچههایی را به سوی [[جهان غیب]] باز گذارده است تا همگان بدانند، [[آگاهی از غیب]]، امر محال و غیر ممکن نیست، بلکه تسلط [[انسان]] بر [[غیب]]، امری است صددرصد ممکن، که جای هیچ [[شک]] و [[تردید]] در آن وجود ندارد و منحصر به [[پیامبران]] هم نیست<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.</ref>. | *[[خدای سبحان]] به خاطر [[لطف]] و مرحمتی که نسبت به [[بندگان]] خود دارد، دریچههایی را به سوی [[جهان غیب]] باز گذارده است تا همگان بدانند، [[آگاهی از غیب]]، امر محال و غیر ممکن نیست، بلکه تسلط [[انسان]] بر [[غیب]]، امری است صددرصد ممکن، که جای هیچ [[شک]] و [[تردید]] در آن وجود ندارد و منحصر به [[پیامبران]] هم نیست<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.</ref>. | ||
==دلالت [[آیات قرآنی]] بر [[علم غیب]] [[حضرت مریم]]== | ==دلالت [[آیات قرآنی]] بر [[علم غیب]] [[حضرت مریم]]== | ||
*برخی از [[آیات]] دلالت می‌‌کند افرادی از غیر [[پیامبران]] هم از [[غیب]] [[آگاهی]] داشتهاند مانند [[حضرت مریم]]: | *برخی از [[آیات]] دلالت می‌‌کند افرادی از غیر [[پیامبران]] هم از [[غیب]] [[آگاهی]] داشتهاند مانند [[حضرت مریم]]: {{متن قرآن|إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای از خویش نوید می‌دهد (که) نامش مسیح پسر مریم است، در این جهان و در جهان واپسین آبرومند و از نزدیک‌شدگان (به خداوند) است. و در گهواره و در میانسالی (از پیامبری خود) با مردم سخن می‌گوید و از شایستگان است» سوره آل عمران، آیه ۴۵ و ۴۶</ref> آیا [[آگاه]] شدن [[حضرت مریم]] از این که [[خدا]] فرزندی به این نام و این خصوصیات به او [[لطف]] می‌‌کند [[آگاهی از غیب]] نیست؟ آیا معنی [[آگاهی از غیب]] جز این است که [[انسان]] از اموری که از نظر [[مردم]] [[پنهان]] است [[آگاه]] گردد؟<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.</ref> | ||
*از [[آیات]] چنین برداشت می‌‌شود، [[خداوند]] به وسیلۀ [[فرشتگان]] بعضی [[امور غیبی]] را به [[حضرت مریم]] [[تعلیم]] داده، او را نسبت به [[آینده]] که دیگران هرگز از آن اطلاعی نداشته‌اند [[آگاه]] می‌ساخته است<ref>ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص٢٨؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵؛ کرد فیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، شماره ۱۰، ص ۱۳۷؛ رابیل، سیده، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟</ref>. و حقایق از [[عالم غیب]] به ایشان به صورت [[الهام]] و [[تحدیث]] [[افاضه]] می‌شده است؛<ref>ر.ک. سوره کهف، آیات ۶۵-۹۸؛ سوره آل عمران، آیات ۱۷-۲۱؛ سوره طه، آیه ۳۸؛ سوره قصص، آیه ۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۹، ص۱۱۹ -۱۲۶؛ مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref> چنین الهامی در [[قرآن کریم]]، تعبیر به [[وحی]] گردیده، منتها منظور از آن، [[وحی]] [[نبوت]] نیست<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>. [[حضرت مریم]] با [[فرشتگان]] ارتباط داشت و با آنها سخن میگفت،<ref>سوره آل عمران، آیات ۴۲ ـ ۴۵.</ref> که این نمونه‌ای از [[تحدیث]] [[ملائکه]] است<ref>ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵.</ref>. | *از [[آیات]] چنین برداشت می‌‌شود، [[خداوند]] به وسیلۀ [[فرشتگان]] بعضی [[امور غیبی]] را به [[حضرت مریم]] [[تعلیم]] داده، او را نسبت به [[آینده]] که دیگران هرگز از آن اطلاعی نداشته‌اند [[آگاه]] می‌ساخته است<ref>ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص٢٨؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵؛ کرد فیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، شماره ۱۰، ص ۱۳۷؛ رابیل، سیده، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟</ref>. و حقایق از [[عالم غیب]] به ایشان به صورت [[الهام]] و [[تحدیث]] [[افاضه]] می‌شده است؛<ref>ر.ک. سوره کهف، آیات ۶۵-۹۸؛ سوره آل عمران، آیات ۱۷-۲۱؛ سوره طه، آیه ۳۸؛ سوره قصص، آیه ۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۹، ص۱۱۹ -۱۲۶؛ مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref> چنین الهامی در [[قرآن کریم]]، تعبیر به [[وحی]] گردیده، منتها منظور از آن، [[وحی]] [[نبوت]] نیست<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>. [[حضرت مریم]] با [[فرشتگان]] ارتباط داشت و با آنها سخن میگفت،<ref>سوره آل عمران، آیات ۴۲ ـ ۴۵.</ref> که این نمونه‌ای از [[تحدیث]] [[ملائکه]] است<ref>ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵.</ref>. | ||
==[[کرامات]] و [[الهامات]] [[حضرت مریم]] در [[قرآن]]== | ==[[کرامات]] و [[الهامات]] [[حضرت مریم]] در [[قرآن]]== | ||
*در [[قرآن کریم]] در مورد [[حضرت مریم]] [[کرامات]]، خوارق عادات و [[الهامات]] فراوان [[نقل]] شده است مانند: | *در [[قرآن کریم]] در مورد [[حضرت مریم]] [[کرامات]]، خوارق عادات و [[الهامات]] فراوان [[نقل]] شده است مانند: | ||
#هر گاه [[حضرت]] [[زکریا]] در [[محراب]] نزد او می‌رفت، غذای مخصوصی در آنجا می‌دید، از او می‌پرسید:ای [[مریم]]! این [[غذا]] از کجا برای تو آمده است؟ [[مریم]] پاسخ می‌داد: این از سوی [[خدای متعال]] است: {{متن قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ | #هر گاه [[حضرت]] [[زکریا]] در [[محراب]] نزد او می‌رفت، غذای مخصوصی در آنجا می‌دید، از او می‌پرسید:ای [[مریم]]! این [[غذا]] از کجا برای تو آمده است؟ [[مریم]] پاسخ می‌داد: این از سوی [[خدای متعال]] است: {{متن قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ}}<ref>«پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد و هرگاه زکریّا در محراب (عبادت) نزد وی می‌رفت کنار او، رزقی می‌یافت و می‌پرسید:ای مریم! این از کجا برای تو آمده است؟ و او میگفت: از نزد خداوند؛ (آری) خداوند ب» سوره آل عمران، آیه ۳۷.</ref>؛ [[آیه]] می‌‌رساند، [[حضرت مریم]] با [[عالم غیب]] ارتباط داشت<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>. | ||
#[[حضرت مریم]] با [[خدای متعال]] مکالمه داشت و نیز [[ملائکه]] با او سخن می‌گفتند: | #[[حضرت مریم]] با [[خدای متعال]] مکالمه داشت و نیز [[ملائکه]] با او سخن می‌گفتند: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ * وَرَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد. و به پیامبری به سوی بنی اسرائیل (می‌فرستد، تا بگوید) که من برای شما نشانه‌ای از پروردگارتان آورده‌ام؛ من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهد گرفت.» سوره آل عمران، آیه ۴۲ و ۴۹</ref><ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>» | ||
#[[حضرت مریم]] با [[جبرئیل]] نیز [[گفت‌وگو]] می‌کرد: | #[[حضرت مریم]] با [[جبرئیل]] نیز [[گفت‌وگو]] می‌کرد: {{متن قرآن|فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا * قَالَ كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا}}<ref>«و از چشم آنان پنهان شد و ما روح خود را به سوی او فرو فرستادیم که چون انسانی باندام، بر او پدیدار گشت. گفت: چنین است؛ پروردگارت می‌فرماید که آن (کار) بر من آسان است و (بر آنیم) تا او را نشانه‌ای برای مردم و رحمتی از سوی خویش گردانیم و این کاری انجام شدنی است.» سوره مریم، آیه ۱۷ و ۲۱</ref><ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>» | ||
#فرزندش [[حضرت عیسی]] پیش از به [[دنیا]] آمدن یا به محض ولادت با وی سخن گفت: | #فرزندش [[حضرت عیسی]] پیش از به [[دنیا]] آمدن یا به محض ولادت با وی سخن گفت: {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا * وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا}}<ref>«(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است. و بر من روزی که زاده شدم و روزی که درگذرم و روزی که زنده برانگیخته گردم درود باد» سوره مریم، آیه ۳۰ و ۳۳</ref> <ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.</ref>» | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*نتیجه اینکه [[آگاهی]] [[حضرت مریم]] از [[تولد]]<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۵۷.</ref> و [[مقام]] [[حضرت عیسی]] از [[خبرهای غیبی]] بوده که [[خداوند]] به آن [[حضرت]] عطا کرد. [[آگاهی از غیب]] از طریق عطای [[خداوند]] ممکن است، و اختصاص به [[پیامبران]] ندارد و حتی افرادی مانند [[حضرت مریم]]، [[مادر موسی]]، [[همسر]] [[حضرت ابراهیم]] و جناب [[آصف]] به [[عنایت الهی]] به برخی از [[علوم غیبی]] و [[لدنی]] دست یافته بودند که خبرهای آن در [[قرآن کریم]] آمده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | *نتیجه اینکه [[آگاهی]] [[حضرت مریم]] از [[تولد]]<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۵۷.</ref> و [[مقام]] [[حضرت عیسی]] از [[خبرهای غیبی]] بوده که [[خداوند]] به آن [[حضرت]] عطا کرد. [[آگاهی از غیب]] از طریق عطای [[خداوند]] ممکن است، و اختصاص به [[پیامبران]] ندارد و حتی افرادی مانند [[حضرت مریم]]، [[مادر موسی]]، [[همسر]] [[حضرت ابراهیم]] و جناب [[آصف]] به [[عنایت الهی]] به برخی از [[علوم غیبی]] و [[لدنی]] دست یافته بودند که خبرهای آن در [[قرآن کریم]] آمده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۱
پاسخ اجمالی
امکان علم غیب برای همگان
دلالت آیات قرآنی بر علم غیب حضرت مریم
- برخی از آیات دلالت می‌‌کند افرادی از غیر پیامبران هم از غیب آگاهی داشتهاند مانند حضرت مریم: ﴿إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ﴾[۲] آیا آگاه شدن حضرت مریم از این که خدا فرزندی به این نام و این خصوصیات به او لطف می‌‌کند آگاهی از غیب نیست؟ آیا معنی آگاهی از غیب جز این است که انسان از اموری که از نظر مردم پنهان است آگاه گردد؟[۳]
- از آیات چنین برداشت می‌‌شود، خداوند به وسیلۀ فرشتگان بعضی امور غیبی را به حضرت مریم تعلیم داده، او را نسبت به آینده که دیگران هرگز از آن اطلاعی نداشته‌اند آگاه می‌ساخته است[۴]. و حقایق از عالم غیب به ایشان به صورت الهام و تحدیث افاضه می‌شده است؛[۵] چنین الهامی در قرآن کریم، تعبیر به وحی گردیده، منتها منظور از آن، وحی نبوت نیست[۶]. حضرت مریم با فرشتگان ارتباط داشت و با آنها سخن میگفت،[۷] که این نمونه‌ای از تحدیث ملائکه است[۸].
کرامات و الهامات حضرت مریم در قرآن
- در قرآن کریم در مورد حضرت مریم کرامات، خوارق عادات و الهامات فراوان نقل شده است مانند: اینکه هر گاه حضرت زکریا در محراب نزد او می‌رفت، غذای مخصوصی در آن جا می‌دید، از او می‌پرسید:ای مریم! این غذا از کجا برای تو آمده است؟ مریم پاسخ می‌داد: این از سوی خدای متعال است: ﴿فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ﴾[۹]؛ آیه می‌‌رساند، حضرت مریم با عالم غیب ارتباط داشت. و الهامات دیگری که ذکر شده است[۱۰].
نتیجه گیری
- نتیجه اینکه آگاهی حضرت مریم از تولد[۱۱] و مقام حضرت عیسی از خبرهای غیبی بوده که خداوند به آن حضرت عطا کرد. آگاهی از غیب از طریق عطای خداوند ممکن است، و اختصاص به پیامبران ندارد و حتی افرادی مانند حضرت مریم، مادر موسی، همسر حضرت ابراهیم و جناب آصف به عنایت الهی به برخی از علوم غیبی و لدنی دست یافته بودند که خبرهای آن در قرآن کریم آمده است[۱۲].
پاسخ تفصیلی
امکان علم غیب برای همگان
دلالت آیات قرآنی بر علم غیب حضرت مریم
- برخی از آیات دلالت می‌‌کند افرادی از غیر پیامبران هم از غیب آگاهی داشتهاند مانند حضرت مریم: ﴿إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ﴾[۱۴] آیا آگاه شدن حضرت مریم از این که خدا فرزندی به این نام و این خصوصیات به او لطف می‌‌کند آگاهی از غیب نیست؟ آیا معنی آگاهی از غیب جز این است که انسان از اموری که از نظر مردم پنهان است آگاه گردد؟[۱۵]
- از آیات چنین برداشت می‌‌شود، خداوند به وسیلۀ فرشتگان بعضی امور غیبی را به حضرت مریم تعلیم داده، او را نسبت به آینده که دیگران هرگز از آن اطلاعی نداشته‌اند آگاه می‌ساخته است[۱۶]. و حقایق از عالم غیب به ایشان به صورت الهام و تحدیث افاضه می‌شده است؛[۱۷] چنین الهامی در قرآن کریم، تعبیر به وحی گردیده، منتها منظور از آن، وحی نبوت نیست[۱۸]. حضرت مریم با فرشتگان ارتباط داشت و با آنها سخن میگفت،[۱۹] که این نمونه‌ای از تحدیث ملائکه است[۲۰].
کرامات و الهامات حضرت مریم در قرآن
- هر گاه حضرت زکریا در محراب نزد او می‌رفت، غذای مخصوصی در آنجا می‌دید، از او می‌پرسید:ای مریم! این غذا از کجا برای تو آمده است؟ مریم پاسخ می‌داد: این از سوی خدای متعال است: ﴿فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ﴾[۲۱]؛ آیه می‌‌رساند، حضرت مریم با عالم غیب ارتباط داشت[۲۲].
- حضرت مریم با خدای متعال مکالمه داشت و نیز ملائکه با او سخن می‌گفتند: ﴿وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ * وَرَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾[۲۳][۲۴]»
- حضرت مریم با جبرئیل نیز گفت‌وگو می‌کرد: ﴿فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا * قَالَ كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا﴾[۲۵][۲۶]»
- فرزندش حضرت عیسی پیش از به دنیا آمدن یا به محض ولادت با وی سخن گفت: ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا * وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا﴾[۲۷] [۲۸]»
نتیجه گیری
- نتیجه اینکه آگاهی حضرت مریم از تولد[۲۹] و مقام حضرت عیسی از خبرهای غیبی بوده که خداوند به آن حضرت عطا کرد. آگاهی از غیب از طریق عطای خداوند ممکن است، و اختصاص به پیامبران ندارد و حتی افرادی مانند حضرت مریم، مادر موسی، همسر حضرت ابراهیم و جناب آصف به عنایت الهی به برخی از علوم غیبی و لدنی دست یافته بودند که خبرهای آن در قرآن کریم آمده است[۳۰].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.
- ↑ «آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای از خویش نوید می‌دهد (که) نامش مسیح پسر مریم است، در این جهان و در جهان واپسین آبرومند و از نزدیک‌شدگان (به خداوند) است. و در گهواره و در میانسالی (از پیامبری خود) با مردم سخن می‌گوید و از شایستگان است» سوره آل عمران، آیه ۴۵ و ۴۶
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.
- ↑ ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص٢٨؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵؛ کرد فیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، شماره ۱۰، ص ۱۳۷؛ رابیل، سیده، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. سوره کهف، آیات ۶۵-۹۸؛ سوره آل عمران، آیات ۱۷-۲۱؛ سوره طه، آیه ۳۸؛ سوره قصص، آیه ۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۹، ص۱۱۹ -۱۲۶؛ مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ سوره آل عمران، آیات ۴۲ ـ ۴۵.
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵.
- ↑ «پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد و هرگاه زکریّا در محراب (عبادت) نزد وی می‌رفت کنار او، رزقی می‌یافت و می‌پرسید:ای مریم! این از کجا برای تو آمده است؟ و او میگفت: از نزد خداوند؛ (آری) خداوند ب» سوره آل عمران، آیه ۳۷.
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۵۷.
- ↑ ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.
- ↑ «آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای از خویش نوید می‌دهد (که) نامش مسیح پسر مریم است، در این جهان و در جهان واپسین آبرومند و از نزدیک‌شدگان (به خداوند) است. و در گهواره و در میانسالی (از پیامبری خود) با مردم سخن می‌گوید و از شایستگان است» سوره آل عمران، آیه ۴۵ و ۴۶
- ↑ ر.ک. سبحانی، جعفر، آگاهی سوم یا علم غیب، ص۸۵ -۱۰۸.
- ↑ ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، محمد حسین، غلامی، محمد رضا، بحثی مبسوط در آموزش عقائد، ج٢، ص٢٨؛ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵؛ کرد فیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، شماره ۱۰، ص ۱۳۷؛ رابیل، سیده، جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. سوره کهف، آیات ۶۵-۹۸؛ سوره آل عمران، آیات ۱۷-۲۱؛ سوره طه، آیه ۳۸؛ سوره قصص، آیه ۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۹، ص۱۱۹ -۱۲۶؛ مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ سوره آل عمران، آیات ۴۲ ـ ۴۵.
- ↑ ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص۳۹۶ -۳۹۷؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۱۴۵.
- ↑ «پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد و هرگاه زکریّا در محراب (عبادت) نزد وی می‌رفت کنار او، رزقی می‌یافت و می‌پرسید:ای مریم! این از کجا برای تو آمده است؟ و او میگفت: از نزد خداوند؛ (آری) خداوند ب» سوره آل عمران، آیه ۳۷.
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ «و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد. و به پیامبری به سوی بنی اسرائیل (می‌فرستد، تا بگوید) که من برای شما نشانه‌ای از پروردگارتان آورده‌ام؛ من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهد گرفت.» سوره آل عمران، آیه ۴۲ و ۴۹
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ «و از چشم آنان پنهان شد و ما روح خود را به سوی او فرو فرستادیم که چون انسانی باندام، بر او پدیدار گشت. گفت: چنین است؛ پروردگارت می‌فرماید که آن (کار) بر من آسان است و (بر آنیم) تا او را نشانه‌ای برای مردم و رحمتی از سوی خویش گردانیم و این کاری انجام شدنی است.» سوره مریم، آیه ۱۷ و ۲۱
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ «(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است. و بر من روزی که زاده شدم و روزی که درگذرم و روزی که زنده برانگیخته گردم درود باد» سوره مریم، آیه ۳۰ و ۳۳
- ↑ ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی ، انسان‌شناسی، ص۴۰۶.
- ↑ ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص۱۵۷.
- ↑ ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟