یتیم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233);...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = یتیم | |||
| عنوان مدخل = یتیم | |||
| مداخل مرتبط = [[یتیم در قرآن]] - [[یتیم در معارف و سیره نبوی]] - [[یتیم در معارف و سیره امام جواد]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
==مقدمه== | |||
#{{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ}}<ref>«آیا یتیمت نیافت و در پناه گرفت؟ * پس با یتیم تندی مکن! * و نعمت پروردگارت را باز گوی!» سوره ضحی، آیه ۶ و ۹ و ۱۱.</ref> | #{{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ}}<ref>«آیا یتیمت نیافت و در پناه گرفت؟ * پس با یتیم تندی مکن! * و نعمت پروردگارت را باز گوی!» سوره ضحی، آیه ۶ و ۹ و ۱۱.</ref> | ||
#{{متن قرآن|وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«... در (کار) این جهان و جهان واپسین. و از تو، درباره یتیمان می‌پرسند، بگو سامان‌بخشی به کار آنان نیکوتر است و چون با آنان به سر برید (بدانید که) برادران شمایند و خداوند، تباهکار را از مصلح باز می‌شناسد و اگر خداوند می‌خواست، شما را در تنگنا می‌نهاد، بی‌گمان خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۲۰.</ref>. | #{{متن قرآن|وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«... در (کار) این جهان و جهان واپسین. و از تو، درباره یتیمان می‌پرسند، بگو سامان‌بخشی به کار آنان نیکوتر است و چون با آنان به سر برید (بدانید که) برادران شمایند و خداوند، تباهکار را از مصلح باز می‌شناسد و اگر خداوند می‌خواست، شما را در تنگنا می‌نهاد، بی‌گمان خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۲۰.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا}}<ref>«از تو درباره زنان نظر می‌خواهند، بگو خداوند برای شما درباره آنان و (نیز درباره) آنچه برای شما در این کتاب خوانده می‌شود نظر می‌دهد (از جمله) درباره دختران یتیمی که مقرّری ایشان را نمی‌پردازید و به ازدواج با آنها رغبت دارید و (نیز) درباره کودکان ناتوان شمرده شده (که حقوق آنان را بپردازید) و اینکه برای یتیمان به دادگری برخیزید و هر خیری انجام دهید خداوند به آن داناست» سوره نساء، آیه ۱۲۷.</ref>. | #{{متن قرآن|وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا}}<ref>«از تو درباره زنان نظر می‌خواهند، بگو خداوند برای شما درباره آنان و (نیز درباره) آنچه برای شما در این کتاب خوانده می‌شود نظر می‌دهد (از جمله) درباره دختران یتیمی که مقرّری ایشان را نمی‌پردازید و به ازدواج با آنها رغبت دارید و (نیز) درباره کودکان ناتوان شمرده شده (که حقوق آنان را بپردازید) و اینکه برای یتیمان به دادگری برخیزید و هر خیری انجام دهید خداوند به آن داناست» سوره نساء، آیه ۱۲۷.</ref>. | ||
==نکات== | == نکات == | ||
در [[آیات]] فوق این محورها مطرح گردیده است: | در [[آیات]] فوق این محورها مطرح گردیده است: | ||
# [[پیامبر]] فردی [[یتیم]] در [[دوران کودکی]]: {{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى}}؛ | # [[پیامبر]] فردی [[یتیم]] در [[دوران کودکی]]: {{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى}}؛ | ||
#توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] برای [[تحقیر]] نکردن [[یتیمان]]، با [[یادآوری]] دوران [[یتیمی]] وی: {{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ}}؛ | # توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] برای [[تحقیر]] نکردن [[یتیمان]]، با [[یادآوری]] دوران [[یتیمی]] وی: {{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ}}؛ | ||
#فراهم شدن [[سرپرست]] برای [[پیامبر]] در دوران [[یتیمی]]، از [[الطاف خداوند]] به ایشان و سزاوار بازگوکردن برای دیگران: {{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ}}؛ | # فراهم شدن [[سرپرست]] برای [[پیامبر]] در دوران [[یتیمی]]، از [[الطاف خداوند]] به ایشان و سزاوار بازگوکردن برای دیگران: {{متن قرآن|أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ}}؛ | ||
# [[پیامبر]] موظف به اعلام [[ارزشمندی]] [[اصلاح]] امور [[یتیمان]]: {{متن قرآن|...وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}؛ | # [[پیامبر]] موظف به اعلام [[ارزشمندی]] [[اصلاح]] امور [[یتیمان]]: {{متن قرآن|...وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}؛ | ||
# [[تجاوز به حقوق]] [[دختران]] [[یتیم]]، و رغبت به [[ازدواج]] با [[دختران]] [[یتیم]] [[زیبا]] به قصد پایمال کردن [[حقوق]] آنان، در [[عصر پیامبر]] عملی نکوهیده: {{متن قرآن|...فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، | # [[تجاوز به حقوق]] [[دختران]] [[یتیم]]، و رغبت به [[ازدواج]] با [[دختران]] [[یتیم]] [[زیبا]] به قصد پایمال کردن [[حقوق]] آنان، در [[عصر پیامبر]] عملی نکوهیده: {{متن قرآن|...فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲]]، ص ۹۸۲.</ref>. | ||
== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
==پانویس== | |||
{{ | |||
[[رده: | [[رده:اصطلاحات فقهی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۱۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث یتیم است. یتیم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: یتیم در قرآن - یتیم در معارف و سیره نبوی - یتیم در معارف و سیره امام جواد - پرسش مرتبط نداردمقدمه
أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ
[۱]- وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ[۲].
- وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا[۳].
نکات
در آیات فوق این محورها مطرح گردیده است:
- پیامبر فردی یتیم در دوران کودکی: أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى؛
- توصیه خداوند به پیامبر برای تحقیر نکردن یتیمان، با یادآوری دوران یتیمی وی: أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ؛
- فراهم شدن سرپرست برای پیامبر در دوران یتیمی، از الطاف خداوند به ایشان و سزاوار بازگوکردن برای دیگران: أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى * فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ؛
- پیامبر موظف به اعلام ارزشمندی اصلاح امور یتیمان: ...وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛
- تجاوز به حقوق دختران یتیم، و رغبت به ازدواج با دختران یتیم زیبا به قصد پایمال کردن حقوق آنان، در عصر پیامبر عملی نکوهیده: ...فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ[۴].
منابع
پانویس
- ↑ «آیا یتیمت نیافت و در پناه گرفت؟ * پس با یتیم تندی مکن! * و نعمت پروردگارت را باز گوی!» سوره ضحی، آیه ۶ و ۹ و ۱۱.
- ↑ «... در (کار) این جهان و جهان واپسین. و از تو، درباره یتیمان می‌پرسند، بگو سامان‌بخشی به کار آنان نیکوتر است و چون با آنان به سر برید (بدانید که) برادران شمایند و خداوند، تباهکار را از مصلح باز می‌شناسد و اگر خداوند می‌خواست، شما را در تنگنا می‌نهاد، بی‌گمان خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۲۰.
- ↑ «از تو درباره زنان نظر می‌خواهند، بگو خداوند برای شما درباره آنان و (نیز درباره) آنچه برای شما در این کتاب خوانده می‌شود نظر می‌دهد (از جمله) درباره دختران یتیمی که مقرّری ایشان را نمی‌پردازید و به ازدواج با آنها رغبت دارید و (نیز) درباره کودکان ناتوان شمرده شده (که حقوق آنان را بپردازید) و اینکه برای یتیمان به دادگری برخیزید و هر خیری انجام دهید خداوند به آن داناست» سوره نساء، آیه ۱۲۷.
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲، ص ۹۸۲.