|
|
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش غیرنهایی}} | | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[شعبة بن عمرو در قرآن]] - [[شعبة بن عمرو در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[شعبة بن عمرو در قرآن]] | [[شعبة بن عمرو در تاریخ اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
|
| |
|
| ==مقدمه== | | == مقدمه == |
| [[شعبة بن عمرو]] از [[یهود]] [[مدینه]]<ref>مجمع البیان، ج۳، ص۲۹۹.</ref> و شاعر بود.<ref>روض الجنان، ج ۴، ص ۴۰۰؛ اعراب القرآن، ج ۱، ص ۵۴۴.</ref> در منابع از شعبه با نام‌هایی دیگر چون [[سعید بن عمرو]]،<ref> تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸.</ref> سعیه،<ref>مفحمات الاقران، ص۲۵.</ref> [[سعیة بن عمرو]]<ref>تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶.</ref> و شعبه <ref>تفسیر منسوب به امام عسکری، ج۱، ص۹۲.</ref> یاد شده است که احتمال تصحیف سعیه به شعبه و [[عمر]] به عمرو وجود دارد. جواد [[علی]] به تصحیف اشاره دارد و شعبه را تصحیف سعیه می‌داند و آن را از نام‌های یهود برمی‌شمرد.<ref>المفصل، ج۱۲، ص۱۴۶، ۱۵۶.</ref>برخی [[منابع تفسیری]] شعبه را از یهودیانی دانسته‌اند که [[توفیق]] [[پیروی]] [[اسلام]] را یافتند.<ref> تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸؛ مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۴.</ref> در منابع، [[زمان]] [[مسلمان]] شدن شعبه مشخص نشده است. | | [[شعبة بن عمرو]] از [[یهود]] [[مدینه]]<ref>مجمع البیان، ج۳، ص۲۹۹.</ref> و شاعر بود.<ref>روض الجنان، ج ۴، ص ۴۰۰؛ اعراب القرآن، ج ۱، ص ۵۴۴.</ref> در منابع از شعبه با نام‌هایی دیگر چون [[سعید بن عمرو]]،<ref> تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸.</ref> سعیه،<ref>مفحمات الاقران، ص۲۵.</ref> [[سعیة بن عمرو]]<ref>تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶.</ref> و شعبه <ref>تفسیر منسوب به امام عسکری، ج۱، ص۹۲.</ref> یاد شده است که احتمال تصحیف سعیه به شعبه و [[عمر]] به عمرو وجود دارد. جواد [[علی]] به تصحیف اشاره دارد و شعبه را تصحیف سعیه می‌داند و آن را از نام‌های یهود برمی‌شمرد.<ref>المفصل، ج۱۲، ص۱۴۶، ۱۵۶.</ref>برخی [[منابع تفسیری]] شعبه را از یهودیانی دانسته‌اند که [[توفیق]] [[پیروی]] [[اسلام]] را یافتند.<ref> تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸؛ مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۴.</ref> در منابع، [[زمان]] [[مسلمان]] شدن شعبه مشخص نشده است. |
|
| |
|
| [[مفسران]]، در [[تفسیر]] برخی [[آیات]] از شعبة بن عمرو نام برده‌اند که می‌توان آنها را به دو دسته قسمت کرد <ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی]] و [[سید محمود سامانی|سامانی]]، [[شاس بن عدی (مقاله)|مقاله «شاس بن عدی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۶.</ref>: | | [[مفسران]]، در [[تفسیر]] برخی [[آیات]] از شعبة بن عمرو نام برده‌اند که می‌توان آنها را به دو دسته قسمت کرد <ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی]] و [[سید محمود سامانی|سامانی]]، [[شاس بن عدی (مقاله)|مقاله «شاس بن عدی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۶.</ref>: |
|
| |
|
| == آیات ناظر به [[دشمنی]] شعبه== | | == آیات ناظر به [[دشمنی]] شعبه == |
| بنا به روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} پس از [[هجرت]] [[رسول خدا]]{{صل}} به مدینه و هنگامی که آثار صدقش آشکار شد، برخی [[یهودیان]]، از جمله شعبة بن عمرو به [[تکذیب]] او پرداختند که [[آیه]] {{متن قرآن|خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«خداوند بر دل‌ها و بر شنوایی آنان مهر نهاده و بر بینایی‌های آنها پرده‌ای است و عذابی سترگ خواهند داشت» سوره بقره، آیه ۷.</ref> در باره آنان نازل شد.<ref>تاج التراجم، ج۱، ص۶۸.</ref> [[خداوند]] در این آیه یادآور می‌شود که بر [[دل‌ها]] و گوش‌های [[کافران]] مهر زده و بر دیدگانشان پرده‌ای افکنده شده است.
| |
|
| |
|
| مطابق [[نقلی]]، گروهی از یهود از جمله شعبة بن عمرو (سعیة بن عمرو)<ref> العجاب، ص۷۰۴.</ref> با گرفتن [[رشوه]] با [[هدف]] [[تغییر]] [[صفات پیامبر]]{{صل}} در [[تورات]] به [[تحریف]] آن دست می‌زدند.<ref> تفسیر بغوی، ج۱، ص۴۶۲؛ نک: کشف الاسرار، ج۲، ص ۱۷۱ - ۱۷۲.</ref> خداوند با [[یادآوری]] این مطلب که از میان ایشان گروهی هستند که به شیوه [[کتاب خدا]] [[سخن]] می‌گویند تا شما [[گمان]] کنید که آنچه می‌گویند، از کتاب خداست،<ref> روض الجنان، ج۴، ص۴۰۰.</ref>نسبت به این کار ناروای آنان واکنش منفی نشان داد: {{متن قرآن|وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ}}<ref>«و برخی از آنان گروهی هستند که به تحریف کتاب (آسمانی) زبان می‌گردانند تا آن را از کتاب بپندارید در حالی که از کتاب نیست و می‌گویند که از سوی خداوند است و از سوی خداوند نیست؛ آنان دانسته بر خداوند دروغ می‌بندند» سوره آل عمران، آیه ۷۸.</ref> بنابر روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} در پی زنای محصنه [[زن]] و مردی از اشراف [[یهود]] [[خیبر]] و [[کراهت]] داشتن [[یهودیان]] از سنگسارکردن آن دو، شماری از جمله شعبة بن [[عمرو]] <ref> العجاب، ص۵۳۰.</ref> [[مأموریت]] یافتند تا نزد [[پیامبر]]{{صل}}آمده و از [[حکم]] زنای محصنه بپرسند. در این هنگام [[جبرئیل]]، از حکم سنگسار کردن مرتکبان زنای محصنه خبر داد: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لَا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذِينَ هَادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا أُولَئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«ای پیامبر! آنان که در کفر شتاب می‌ورزند تو را اندوهگین نکنند، همان کسانی که به زبان می‌گفتند ایمان آورده‌ایم در حالی که دل‌هاشان ایمان نیاورده است و یهودیانی که به دروغ گوش می‌سپارند جاسوسان گروهی دیگرند که نزد تو نیامده‌اند؛ عبارات (کتاب آسمانی) را از جایگاه آنها پس و پیش می‌کنند؛ (به همدیگر) می‌گویند اگر به شما این (حکمی که ما می‌خواهیم از سوی پیامبر) داده شد بپذیرید و اگر داده نشد، (از او) دوری گزینید- و از تو در برابر خداوند، برای کسی که عذاب وی را بخواهد، هیچ‌گاه کاری ساخته نیست- آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ در این جهان، خواری و در جهان واپسین عذابی سترگ دارند» سوره مائده، آیه ۴۱.</ref>.<ref>مجمع البیان، ج۳، ص۲۹۹؛ نور الثقلین، ج۱، ص۶۲۹.</ref> در این [[آیه]]، [[خداوند]] پیامبر را از [[نیت]] یهود در ارجاع [[داوری]] به آن [[حضرت]] [[آگاه]] ساخت، زیرا هریک از دو [[قبیله]] تنها در صورتی به [[رأی]] آن حضرت گردن می‌نهادند که به سود آنان باشد؛ ضمن آنکه درصدد بودند تا [[گفتار پیامبر]] را [[تحریف]] کنند، از این رو خداوند در [[آیات]] بعدی از پیامبر می‌خواهد یا از داوری برای آنان خودداری کند، یا میان آنان به [[عدالت]] داوری کند.
| | == [[آیات]] ناظر به [[اسلام آوردن]] شعبه == |
|
| |
|
| به [[نقل]] برخی [[مفسران]]، شعبة بن عمرو همراه برخی دیگر از یهودیان نزد [[رسول خدا]]{{صل}}آمدند و [[حروف مقطعه]] {{متن قرآن|الَمِ}}<ref>«سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.</ref> را دستاویز خود قرار داده، گفتند: برپایه حساب اَبْجَد، الف مساوی یک و [[لام]] مساوی۳۰ و میم مساوی ۴۰ است و به این ترتیب خبر دادند که دوران بقای [[امت]] تو بیش از ۷۱ سال نیست! پیامبر{{صل}}برای جلوگیری از [[سوء]] استفاده آنها فرمود: چرا تنها {{متن قرآن|الَمِ}}<ref>«سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.</ref> را [[محاسبه]] کرده‌اید؟ مگر در [[قرآن]] {{متن قرآن|المص}} و {{متن قرآن|الر}} و دیگر [[حروف مقطعه]] نیست؟ اگر این حروف به مدت بقای [[امت]] من اشاره دارند چرا همه را [[محاسبه]] نمی‌کنید؟<ref>تفسیر سمرقندی، ج۱، ص۲۰ - ۲۱.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی]] و [[سید محمود سامانی|سامانی]]، [[شاس بن عدی (مقاله)|مقاله «شاس بن عدی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۶.</ref>
| | == منابع == |
| | | {{منابع}} |
| == [[آیات]] ناظر به [[اسلام آوردن]] شعبه== | |
| به [[نقل]] [[ضحاک]]، [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ}}<ref>«و یهودیان و مسیحیان هرگز از تو خشنود نخواهند شد تا آنکه از آیین آنها پیروی کنی. بگو تنها رهنمود خداوند، رهنمود است و اگر تو پس از دانشی که بدان دست یافته‌ای از خواسته‌های آنان پیروی کنی از سوی خداوند هیچ یار و یاوری نخواهی داشت» سوره بقره، آیه ۱۲۰.</ref> در باره گروهی از [[یهودیان]]، مانند [[شعبة بن عمرو]] (سعیة بن عمرو)،<ref>تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶.</ref> [[عبدالله بن سلام]] و برخی دیگر نازل شده که به [[پیامبر]]{{صل}} [[ایمان]] آوردند<ref> تاج التراجم، ج۱، ص۱۵۰.</ref> در مقابل، [[قتاده]] و [[عکرمه]] [[نزول]] این آیه را در باره [[یاران پیامبر]]{{صل}}دانسته‌اند.<ref>تفسیر ثعلبی، ج۱، ص۲۶۶؛ مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۴؛ العجاب، ص۳۷۳.</ref> بر پایه نقل برخی [[مفسران]]، شعبة بن عمرو <ref>التکمیل و الاتمام، ص ۶۰.</ref> ([[سعید]] بن عمرو)<ref>تفسیر ماوردی، ج۱، ص۲۶۸.</ref> و شماری دیگر از یهودیان [[مسلمان]] شده نزد [[رسول خدا]]{{صل}}آمدند و از آن [[حضرت]] خواستند همچنان بر اساس [[تورات]] عمل کنند و روزهای [[شنبه]] را گرامی بدارند. در پاسخ آنان آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای مؤمنان! همگی به فرمانبرداری (خداوند) درآیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref> فرود آمد و آنان را به [[تسلیم محض]] در برابر [[خدا]] فراخواند و از [[وسوسه‌های شیطان]] برحذر داشت.<ref>جامع البیان، ج۲، ص۴۴۲؛ التکمیل و الاتمام، ص۶۰؛ الدر المنثور، ج۱، ص۲۴۱.</ref> [[شأن نزول]] دیگری نیز درباره آیه وجود دارد<ref>کشف الاسرار، ج۱، ص۵۵۵؛ مبهمات القرآن، ج۲، ص ۲۰۹؛ العجاب، ص۳۳۸ - ۳۳۹.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی]] و [[سید محمود سامانی|سامانی]]، [[شاس بن عدی (مقاله)|مقاله «شاس بن عدی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۶.</ref>
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:1100410.jpg|22px]] [[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی]] و [[سید محمود سامانی|سامانی]]، [[شعبة بن عمرو (مقاله)|مقاله «شعبة بن عمرو»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶''']] | | * [[پرونده:1100410.jpg|22px]] [[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی]] و [[سید محمود سامانی|سامانی]]، [[شعبة بن عمرو (مقاله)|مقاله «شعبة بن عمرو»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶''']] |
| | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته==
| | == پانویس == |
| | |
| ==پانویس== | |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| [[رده:شعبة بن عمرو]] | | [[رده:شعبة بن عمرو]] |
| [[رده:مدخل]]
| |
| [[رده:اعلام]] | | [[رده:اعلام]] |
شعبة بن عمرو از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شعبة بن عمرو در قرآن - شعبة بن عمرو در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد