اضطراب خاطر در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{ویرایش غیرنهایی}} +)) |
جز (جایگزینی متن - '-،' به '-') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ولایت}} | {{ولایت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = اضطراب خاطر | |||
| عنوان مدخل = [[اضطراب خاطر]] | |||
| مداخل مرتبط = [[اضطراب خاطر در قرآن]] - [[اضطراب خاطر در حدیث]] - [[اضطراب خاطر در نهج البلاغه]] - [[اضطراب خاطر در اخلاق اسلامی]] - [[اضطراب خاطر در معارف دعا و زیارات]] | |||
| پرسش مرتبط = اضطراب خاطر (پرسش) | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
*این صفت [[ناپسند]] [[اخلاقی]]، همچون بلائی بزرگ، دامن برخی [[انسان‌ها]] را می‌گیرد، آنان را همچون کشتی‌ای متلاطم که در معرض [[غرق]] شدن است، در اقیانوس [[جهان]] به [[چپ و راست]] می‌کشاند و لحظه‌ای [[آرامش]] را بر آنان روا نمی‌دارد؛ از این‌رو هر لحظه اندوهی وحشت‌زا بر آنان حکمفرما شده ثمره‌ای از درخت حیات خود جز از [[ضعف نفس]] و [[ضعف]] اعصاب و بی‌ارادگی نخواهند چید<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۷۰.</ref>. | * این صفت [[ناپسند]] [[اخلاقی]]، همچون بلائی بزرگ، دامن برخی [[انسان‌ها]] را می‌گیرد، آنان را همچون کشتی‌ای متلاطم که در معرض [[غرق]] شدن است، در اقیانوس [[جهان]] به [[چپ و راست]] می‌کشاند و لحظه‌ای [[آرامش]] را بر آنان روا نمی‌دارد؛ از این‌رو هر لحظه اندوهی وحشت‌زا بر آنان حکمفرما شده ثمره‌ای از درخت حیات خود جز از [[ضعف نفس]] و [[ضعف]] اعصاب و بی‌ارادگی نخواهند چید<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۷۰.</ref>. | ||
*اینچنین کسان، چون [[نشاط]] خود را از دست داده در [[زندگی]] در پی برآوردن مقصودی نخواهند بود، در [[جامعه]] همچون عضوی زائد این سو و آن سو می‌شوند، تا سرانجام رخت از [[زندگی]] بریسته به دیار دیگر شوند. | * اینچنین کسان، چون [[نشاط]] خود را از دست داده در [[زندگی]] در پی برآوردن مقصودی نخواهند بود، در [[جامعه]] همچون عضوی زائد این سو و آن سو می‌شوند، تا سرانجام رخت از [[زندگی]] بریسته به دیار دیگر شوند. | ||
*در مقابل صفت [[اضطراب]] خاطر، [[اطمینان]] آن قرار دارد؛ همانگونه که [[اطمینان]] و [[آرامش]] خاطر نیز در سایه‌سار [[ایمان]] رشد خواهد کرد. توضیح آنکه [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن| وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ}}<ref> و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟ آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند؛ سوره انعام، آیه: ۸۱ - ۸۲.</ref>. بخوبی نشان می‌دهد که [[طمأنینه]] و [[آرامش]] [[قلب]]، در گرو [[ایمان]] و [[تقوی]] بوده؛ در نتیجه [[اضطراب]] خاطر نیز در گرو [[فسق]] و بدکرداری خواهد بود. آری! از این [[آیه]] نمی‌توان استفاده نمود که تنها علّت پدید آمدن [[اضطراب]] خاطر، [[فسق]] و یا [[کفر]] است؛ امّا دخالت این دو در آن ثمره شوم را، به‌راحتی می‌توان برداشت نمود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۷۱.</ref>. | * در مقابل صفت [[اضطراب]] خاطر، [[اطمینان]] آن قرار دارد؛ همانگونه که [[اطمینان]] و [[آرامش]] خاطر نیز در سایه‌سار [[ایمان]] رشد خواهد کرد. توضیح آنکه [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن| وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ}}<ref> و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟ آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند؛ سوره انعام، آیه: ۸۱ - ۸۲.</ref>. بخوبی نشان می‌دهد که [[طمأنینه]] و [[آرامش]] [[قلب]]، در گرو [[ایمان]] و [[تقوی]] بوده؛ در نتیجه [[اضطراب]] خاطر نیز در گرو [[فسق]] و بدکرداری خواهد بود. آری! از این [[آیه]] نمی‌توان استفاده نمود که تنها علّت پدید آمدن [[اضطراب]] خاطر، [[فسق]] و یا [[کفر]] است؛ امّا دخالت این دو در آن ثمره شوم را، به‌راحتی می‌توان برداشت نمود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۷۱.</ref>. | ||
*[[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ}}<ref>«و هر کس به خداوند شرک ورزد چنان است که از آسمان فرو افتد و پرندگان او را بربایند یا باد او را به جایی دور اندازد» سوره حج، آیه ۳۱.</ref>، نیز با استفاده از اسلوب [[تشبیه]] معقول به محسوس - که دریافتن آن برای اذهان [[آدمیان]] آسان‌تر می‌باشد- | * [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ}}<ref>«و هر کس به خداوند شرک ورزد چنان است که از آسمان فرو افتد و پرندگان او را بربایند یا باد او را به جایی دور اندازد» سوره حج، آیه ۳۱.</ref>، نیز با استفاده از اسلوب [[تشبیه]] معقول به محسوس - که دریافتن آن برای اذهان [[آدمیان]] آسان‌تر می‌باشد- نشان می‌دهد که [[مشرک]]، مانند کسی که از [[آسمان]] فرو افتاده و بازیچه مرغان شده، و یا [[باد]] او را بی‌اختیار از این سو به آن سو می‌برد، در [[اضطراب]] خاطر بوده هیچ آرامشی نخواهد داشت<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۷۱.</ref>. | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
* [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۲''']] | * [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۲''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
{{ | |||
[[رده:اضطراب خاطر]] | [[رده:اضطراب خاطر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۴۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اضطراب خاطر است. اضطراب خاطر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اضطراب خاطر در قرآن - اضطراب خاطر در حدیث - اضطراب خاطر در نهج البلاغه - اضطراب خاطر در اخلاق اسلامی - اضطراب خاطر در معارف دعا و زیارات - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- این صفت ناپسند اخلاقی، همچون بلائی بزرگ، دامن برخی انسان‌ها را می‌گیرد، آنان را همچون کشتی‌ای متلاطم که در معرض غرق شدن است، در اقیانوس جهان به چپ و راست می‌کشاند و لحظه‌ای آرامش را بر آنان روا نمی‌دارد؛ از این‌رو هر لحظه اندوهی وحشت‌زا بر آنان حکمفرما شده ثمره‌ای از درخت حیات خود جز از ضعف نفس و ضعف اعصاب و بی‌ارادگی نخواهند چید[۱].
- اینچنین کسان، چون نشاط خود را از دست داده در زندگی در پی برآوردن مقصودی نخواهند بود، در جامعه همچون عضوی زائد این سو و آن سو می‌شوند، تا سرانجام رخت از زندگی بریسته به دیار دیگر شوند.
- در مقابل صفت اضطراب خاطر، اطمینان آن قرار دارد؛ همانگونه که اطمینان و آرامش خاطر نیز در سایه‌سار ایمان رشد خواهد کرد. توضیح آنکه آیه شریفه:
وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمُ الأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ
[۲]. بخوبی نشان می‌دهد که طمأنینه و آرامش قلب، در گرو ایمان و تقوی بوده؛ در نتیجه اضطراب خاطر نیز در گرو فسق و بدکرداری خواهد بود. آری! از این آیه نمی‌توان استفاده نمود که تنها علّت پدید آمدن اضطراب خاطر، فسق و یا کفر است؛ امّا دخالت این دو در آن ثمره شوم را، به‌راحتی می‌توان برداشت نمود[۳]. - آیه شریفه: وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ[۴]، نیز با استفاده از اسلوب تشبیه معقول به محسوس - که دریافتن آن برای اذهان آدمیان آسان‌تر می‌باشد- نشان می‌دهد که مشرک، مانند کسی که از آسمان فرو افتاده و بازیچه مرغان شده، و یا باد او را بی‌اختیار از این سو به آن سو می‌برد، در اضطراب خاطر بوده هیچ آرامشی نخواهد داشت[۵].
منابع
پانویس
- ↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۰.
- ↑ و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟ آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند؛ سوره انعام، آیه: ۸۱ - ۸۲.
- ↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۱.
- ↑ «و هر کس به خداوند شرک ورزد چنان است که از آسمان فرو افتد و پرندگان او را بربایند یا باد او را به جایی دور اندازد» سوره حج، آیه ۳۱.
- ↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۲، ص ۷۱.