ظهار: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== # +==منابع== {{منابع}} # ))
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ظهار در قرآن]] - [[نکوهش ظهار در معارف و سیره نبوی]] - [[ظهار در فقه اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
== مقدمه ==
ظهار از «ظَهْر» به معنای پشت، در [[شرع]] [[مقدس]] عبارت است از اینکه مرد [[همسر]] خویش را به پشت [[مادر]] خود [[تشبیه]] کند. وجه تشبیه این است که [[ظهر]] (پشت) محل [[سوار شدن]] است و [[زن]] هنگام آمیزش مرد با وی مرکوب او واقع می‏‌شود و در [[حقیقت]] زوج با تشبیه یاد شده می‏‌خواهد به زوجه بفهماند که سوار شدن بر تو به قصد آمیزش بر من [[حرام]] است؛ چنان که سوار شدن بر مادرم بدین قصد بر من حرام است.
ظهار در [[جاهلیت]] [[طلاق]] به شمار می‏‌رفت و [[عرب جاهلی]] [[زنان]] خود را بدین وسیله طلاق می‏‌دادند و برای همیشه [[ازدواج]] با آنان را بر خود حرام می‏‌کردند؛ لکن [[اسلام]] از آن [[نهی]] و آن را [[باطل]] کرد و [[احکام]] ویژه‏‌ای برای آن مقرر نمود.<ref>التنقیح الرائع ۳ / ۳۶۷؛ الحدائق الناضرة ۲۵ / ۶۲۹.</ref>
در [[قرآن کریم]]، [[آیات]] نخست [[سوره مجادله]] برای ابطال این [[آیین]] [[جاهلی]] و [[بیان احکام]] خاص ظهار فرود آمده است. ظهار عنوان بابی مستقل در [[فقه]] می‏‌باشد که احکام آن به تفصیل در این باب بیان شده است.


{{نبوت}}
بدون [[شک]]، ظهار حرام است و ارتکاب آن آثاری در پی دارد که به آنها اشاره می‏‌شود<ref>مسالک الافهام ۹ / ۴۹۹.</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۱، صفحه ۲۷۳-۲۷۹.</ref>
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ظهار در قرآن]] - [[ظهار در حدیث]] - [[ظهار در کلام اسلامی]]</div>
== ارکان ==
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[ظهار (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
=== صیغه ===
==مقدمه==
=== ظهار کننده (مُظاهِر) ===
ظهار از جمله [[سنن]] [[جاهلی]] بود که مرد به همسرش می‌‌گفت: تو برای من همچون پشت مادرم هستی. با این سخن، [[زن]] از شوهرش جدا می‌‌شد. در واقع ظهار [[طلاق]] [[جاهلی]] بود که [[زن]] به صورت دائمی و همیشه بر شوهر [[حرام]] می‌‌شد. با آمدن [[اسلام]] این [[سنت]] لغو شد.
=== ظهار شونده (مُظاهَر منها) ===
#{{متن قرآن|قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ}}<ref>«خداوند، سخن زنی را که با تو درباره همسرش چالش داشت و به خداوند شکوه می‌کرد شنیده است و خداوند گفت و گوی شما را می‌شنود که خداوند، شنوایی بیناست» سوره مجادله، آیه ۱.</ref>.
=== زنی که ظهار شونده به او [[تشبیه]] می‏‌شود (مُشَبَّه بها) ===
#{{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ * فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و آنان که زنان خود را ظهار می‌کنند سپس به آنچه گفته‌اند باز می‌گردند (تا آن را بشکنند) باید پیش از آنکه با یکدیگر تماسی داشته باشند بنده‌ای آزاد کنند؛ این (کاری) است که بدان اندرز داده می‌شوید و خداوند به آنچه می‌کنید آگاه است *و هر کس نیافت، روزه دو ماه پیاپی پیش از آنکه با همدیگر تماسی بگیرند (بر عهده اوست) و آنکه یارایی ندارد، خوراک دادن به شصت مستمند (بر عهده اوست)، این بدان روست که به خداوند و پیامبرش ایمان آورید و اینها احکام خداوند است و کافران عذابی دردناک خواهند داشت» سوره مجادله، آیه ۳-۴.</ref>.
==نکات==
در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
#گفتگوی [[زن]] ظهار شده با [[پیامبر]] در [[حکم]] ظهار مسئله‌ای مهم و مورد [[عنایت ویژه]] [[خداوند]]: {{متن قرآن|قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ}}؛
#رعایت [[احکام]] ظهار، [[نشانه]] [[ایمان به خدا]] و [[رسول]]: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا... ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ...}}؛
#ادا کردن [[کفاره]] [[ظهار]] [[نشانه]] [[ایمان به خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ... ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۱۵۷.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== سایر [[احکام]] ==


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
# [[پرونده:1368945.jpg|22px]] [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت''']]
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۲۴: خط ۲۸:


[[رده:ظهار]]
[[رده:ظهار]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۹

مقدمه

ظهار از «ظَهْر» به معنای پشت، در شرع مقدس عبارت است از اینکه مرد همسر خویش را به پشت مادر خود تشبیه کند. وجه تشبیه این است که ظهر (پشت) محل سوار شدن است و زن هنگام آمیزش مرد با وی مرکوب او واقع می‏‌شود و در حقیقت زوج با تشبیه یاد شده می‏‌خواهد به زوجه بفهماند که سوار شدن بر تو به قصد آمیزش بر من حرام است؛ چنان که سوار شدن بر مادرم بدین قصد بر من حرام است.

ظهار در جاهلیت طلاق به شمار می‏‌رفت و عرب جاهلی زنان خود را بدین وسیله طلاق می‏‌دادند و برای همیشه ازدواج با آنان را بر خود حرام می‏‌کردند؛ لکن اسلام از آن نهی و آن را باطل کرد و احکام ویژه‏‌ای برای آن مقرر نمود.[۱]

در قرآن کریم، آیات نخست سوره مجادله برای ابطال این آیین جاهلی و بیان احکام خاص ظهار فرود آمده است. ظهار عنوان بابی مستقل در فقه می‏‌باشد که احکام آن به تفصیل در این باب بیان شده است.

بدون شک، ظهار حرام است و ارتکاب آن آثاری در پی دارد که به آنها اشاره می‏‌شود[۲].[۳]

ارکان

صیغه

ظهار کننده (مُظاهِر)

ظهار شونده (مُظاهَر منها)

زنی که ظهار شونده به او تشبیه می‏‌شود (مُشَبَّه بها)

سایر احکام

منابع

پانویس

  1. التنقیح الرائع ۳ / ۳۶۷؛ الحدائق الناضرة ۲۵ / ۶۲۹.
  2. مسالک الافهام ۹ / ۴۹۹.
  3. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۲۷۳-۲۷۹.