عقد اخوت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = عقد اخوت | | موضوع مرتبط = عقد اخوت | ||
| خط ۷: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
طبق [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ}}<ref>«جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref> [[جامعه اسلامی]] ـ شامل تمامی طوایف، [[قبایل]] و اقوام ـ بر پایه مفهوم [[اخوت]] بنا شده است. با اصل [[اخوت اسلامی]] که در برگیرنده تمامی مناسبات [[اجتماعی]] در [[جامعه اسلامی]] است؛ رابطه متقابل [[رهبر]] و [[مردم]]، رابطه [[خیرخواهی]] بوده و تفاوت در [[مسؤولیت]]، باعث [[تفرقه]] نخواهد شد. سیرۀ [[پیامبر]]{{صل}} با [[اصحاب]]<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.</ref> و [[علی]]{{ع}} با [[مردم]] ـ از جمله [[مردم]] [[انبار]] ـ<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.</ref> [[گواه]] روشنی بر این سخن است. [[ملل]] [[عرب]]، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند<ref>روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.</ref> (نظیر دو [[قبیله اوس]] و [[خزرج]]). [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[هجرت به مدینه]]، برای [[حفظ]] [[آرامش]] منطقه [[اسلام]]، با | طبق [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ}}<ref>«جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref> [[جامعه اسلامی]] ـ شامل تمامی طوایف، [[قبایل]] و اقوام ـ بر پایه مفهوم [[اخوت]] بنا شده است. با اصل [[اخوت اسلامی]] که در برگیرنده تمامی مناسبات [[اجتماعی]] در [[جامعه اسلامی]] است؛ رابطه متقابل [[رهبر]] و [[مردم]]، رابطه [[خیرخواهی]] بوده و تفاوت در [[مسؤولیت]]، باعث [[تفرقه]] نخواهد شد. سیرۀ [[پیامبر]] {{صل}} با [[اصحاب]]<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.</ref> و [[علی]] {{ع}} با [[مردم]] ـ از جمله [[مردم]] [[انبار]] ـ<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.</ref> [[گواه]] روشنی بر این سخن است. [[ملل]] [[عرب]]، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند<ref>روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.</ref> (نظیر دو [[قبیله اوس]] و [[خزرج]]). [[پیامبر]] {{صل}} پس از [[هجرت به مدینه]]، برای [[حفظ]] [[آرامش]] منطقه [[اسلام]]، با خواندن [[عقد اخوت]]<ref>{{متن حدیث|تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ}}. ر. ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.</ref> میان [[مهاجر]] و [[انصار]]، این مشکل اساسی را حل نمود. [[عقد اخوت]] در آغاز، دو به دو انجام می‌شد؛ چنانکه [[عثمان]] با [[عبدالرحمان بن عوف]]، [[طلحه]] با [[زبیر]]، [[ابوبکر]] با [[عمر]] و [[پیامبر]] {{صل}} با [[علی]] {{ع}}، با این روش [[عقد اخوت]] بسته‌اند<ref>سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.</ref>؛ اما با نزول [[آیه اخوت]]، [[برادری]] عمومی میان [[مسلمانان]] برقرار گردید<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۲۴.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[حدیث مؤاخات]] | * [[حدیث مؤاخات]] | ||
* [[پیمان برادری]] | * [[پیمان برادری]] | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اخوت]] | [[رده:اخوت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عقد اخوت است. عقد اخوت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عقد اخوت در تاریخ اسلامی - عقد اخوت در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
طبق آیه ﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ﴾[۱] جامعه اسلامی ـ شامل تمامی طوایف، قبایل و اقوام ـ بر پایه مفهوم اخوت بنا شده است. با اصل اخوت اسلامی که در برگیرنده تمامی مناسبات اجتماعی در جامعه اسلامی است؛ رابطه متقابل رهبر و مردم، رابطه خیرخواهی بوده و تفاوت در مسؤولیت، باعث تفرقه نخواهد شد. سیرۀ پیامبر (ص) با اصحاب[۲] و علی (ع) با مردم ـ از جمله مردم انبار ـ[۳] گواه روشنی بر این سخن است. ملل عرب، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند[۴] (نظیر دو قبیله اوس و خزرج). پیامبر (ص) پس از هجرت به مدینه، برای حفظ آرامش منطقه اسلام، با خواندن عقد اخوت[۵] میان مهاجر و انصار، این مشکل اساسی را حل نمود. عقد اخوت در آغاز، دو به دو انجام می‌شد؛ چنانکه عثمان با عبدالرحمان بن عوف، طلحه با زبیر، ابوبکر با عمر و پیامبر (ص) با علی (ع)، با این روش عقد اخوت بسته‌اند[۶]؛ اما با نزول آیه اخوت، برادری عمومی میان مسلمانان برقرار گردید[۷].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.
- ↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.
- ↑ نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.
- ↑ روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.
- ↑ «تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ». ر. ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.
- ↑ سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۲۴.