ابونحیله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده:صحابه پیامبر' به 'رده:اصحاب پیامبر') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابونحیله در تراجم و رجال]] - [[ابونحیله در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
از تیره [[بجیله]] از [[قبیله]] اَزد است<ref>ابن حزم، ص۳۸۷.</ref> که به همین سبب او را [[بجلی]] خوانده‌اند<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.</ref>. با اتفاق بر بجلی بودن وی، او را به [[اختلاف]] ابونحیله<ref>ابن | از تیره [[بجیله]] از [[قبیله]] اَزد است<ref>ابن حزم، ص۳۸۷.</ref> که به همین سبب او را [[بجلی]] خوانده‌اند<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.</ref>. با اتفاق بر بجلی بودن وی، او را به [[اختلاف]] ابونحیله<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۶۴۴۹؛ عجلی، ج۲، ص۴۳۱؛ طبرانی، ج۲۲، ص۳۷۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۳۹.</ref> و ابونخیله<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.</ref> معرفی کرده‌اند، اما زبیدی<ref>زبیدی، ج۸، ص۱۳۰.</ref> به نقل از [[صنعانی]] ([[عبدالرزاق صنعانی]])، عنوان ابونحیله را درست‌تر دانسته است. برخی نیز به نقل از [[علی بن مدینی]] همین را معروف دانسته‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۳۵.</ref>. [[ابن جوزی]]<ref>ابن جوزی، ص۱۶۷ و ۲۸۱.</ref> [[کنیه]] او را به دو گونه ابونحیله و ابونجیله نقل کرده است که باید ناشی از تصحیف باشد. در [[اعراب]] این کنیه اختلاف است. برخی آن را با صیغه تصغیر (ابونحیله یا ابونخیله) آورده‌اند<ref>أبونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.</ref> اما [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۳۹.</ref> می‌گوید: در نسخه‌ای مورد [[اعتماد]] از کتاب کنی از [[ابواحمد]] ([[حاکم نیشابوری]]) دیده‌ام که "ابونَخیله" آمده است. به نظر می‌رسد به جز ابن جوزی<ref>ابن جوزی، ص۱۶۷.</ref> که نام ابونحیله را "[[بشر]]" آورده، منبع دیگری به نام وی اشاره نکرده است. در [[صحابی]] بودن وی نیز اختلاف وجود دارد. بیشتر منابع، وی را صحابی دانسته‌اند<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۳۵.</ref>. اما برخی صحابی بودن وی را رد<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۴۹.</ref> یا در آن تردید<ref>ابن حبان، ج۳، ص۴۵۴؛ نیز ر. ک: ابن حجر، ج۷، ص۴۳۹.</ref> و بر [[تابعی]] بودن او تأکید کرده‌اند. از این‌رو، او را [[ثقه]] دانسته و در شمار [[کوفیان]] آورده‌اند<ref>عجلی، ج۲، ص۴۳۱.</ref>. به نظر می‌رسد تنها گزارشی که مبنای صحابی بودن اوست، این است که یکی از [[یاران رسول خدا]] {{صل}} به نام ابو نخیله یا ابونحیله تیر خورد و چون به او گفتند تیر را درآور یا به او گفتند [[دعا]] کن، گفت: خدایا! از درد بکاه، اما از [[پاداش]] کم مکن. نیز به او گفته شد [[دعا]] کن، گفت: خدایا! مرا از [[مقربان]]، و مادرم را از [[حورالعین]] قرار ده<ref>طبرانی، ج۲۲، ص۳۷۸؛ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۸؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۰۷.</ref>. [[ابووائل]] [[شقیق بن سلمه]] از وی [[نقل روایت]] کرده است<ref>مزی، ج۳۴، ص۳۴۳.</ref><ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابونحیله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۵۴۳-۵۴۴.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۲: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۰۰
ابونحیله از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابونحیله در تراجم و رجال - ابونحیله در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
از تیره بجیله از قبیله اَزد است[۱] که به همین سبب او را بجلی خوانده‌اند[۲]. با اتفاق بر بجلی بودن وی، او را به اختلاف ابونحیله[۳] و ابونخیله[۴] معرفی کرده‌اند، اما زبیدی[۵] به نقل از صنعانی (عبدالرزاق صنعانی)، عنوان ابونحیله را درست‌تر دانسته است. برخی نیز به نقل از علی بن مدینی همین را معروف دانسته‌اند[۶]. ابن جوزی[۷] کنیه او را به دو گونه ابونحیله و ابونجیله نقل کرده است که باید ناشی از تصحیف باشد. در اعراب این کنیه اختلاف است. برخی آن را با صیغه تصغیر (ابونحیله یا ابونخیله) آورده‌اند[۸] اما ابن حجر[۹] می‌گوید: در نسخه‌ای مورد اعتماد از کتاب کنی از ابواحمد (حاکم نیشابوری) دیده‌ام که "ابونَخیله" آمده است. به نظر می‌رسد به جز ابن جوزی[۱۰] که نام ابونحیله را "بشر" آورده، منبع دیگری به نام وی اشاره نکرده است. در صحابی بودن وی نیز اختلاف وجود دارد. بیشتر منابع، وی را صحابی دانسته‌اند[۱۱]. اما برخی صحابی بودن وی را رد[۱۲] یا در آن تردید[۱۳] و بر تابعی بودن او تأکید کرده‌اند. از این‌رو، او را ثقه دانسته و در شمار کوفیان آورده‌اند[۱۴]. به نظر می‌رسد تنها گزارشی که مبنای صحابی بودن اوست، این است که یکی از یاران رسول خدا (ص) به نام ابو نخیله یا ابونحیله تیر خورد و چون به او گفتند تیر را درآور یا به او گفتند دعا کن، گفت: خدایا! از درد بکاه، اما از پاداش کم مکن. نیز به او گفته شد دعا کن، گفت: خدایا! مرا از مقربان، و مادرم را از حورالعین قرار ده[۱۵]. ابووائل شقیق بن سلمه از وی نقل روایت کرده است[۱۶][۱۷]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حزم، ص۳۸۷.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۶۴۴۹؛ عجلی، ج۲، ص۴۳۱؛ طبرانی، ج۲۲، ص۳۷۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۳۹.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.
- ↑ زبیدی، ج۸، ص۱۳۰.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۳۵.
- ↑ ابن جوزی، ص۱۶۷ و ۲۸۱.
- ↑ أبونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۳۳۹.
- ↑ ابن جوزی، ص۱۶۷.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۲۹؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۳۵.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۴۹.
- ↑ ابن حبان، ج۳، ص۴۵۴؛ نیز ر. ک: ابن حجر، ج۷، ص۴۳۹.
- ↑ عجلی، ج۲، ص۴۳۱.
- ↑ طبرانی، ج۲۲، ص۳۷۸؛ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۳۸؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۰۷.
- ↑ مزی، ج۳۴، ص۳۴۳.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ابونحیله»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۵۴۳-۵۴۴.