بسبس بن عمرو جهنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\{\{صحابه\}\}\n↵\[\[رده\:(.*)\]\]↵\[\[رده\:مدخل\]\]↵\[\[رده\:اعلام\]\]↵\[\[رده\:اصحاب پیامبر\]\]' به 'رده:مدخل رده:اعلام رده:اصحاب پیامبر') |
(←مقدمه) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[بسبس بن عمرو جهنی در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
بیشتر سیره‌نویسان و صحابه‌نگاران از وی این گونه یاد کرده‌اند. ولی در کتاب‌های [[روایی]]، نام او «بسیسه» ضبط شده است<ref>برای نمونه ر.ک: احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴.</ref>. از این‌رو، [[ابن اثیر]] افزون بر شرح حال «بسبس»<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref>، مدخلی به «بُسَیسه» اختصاص داده<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۹.</ref> و توضیح می‌دهد که این شخص جز «بسبس بن عمرو» نیست. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰ و ۴۸۰.</ref> نیز چنین کرده، با این تفاوت که اصل را «بسبسه» قرار می‌دهد و آن را درست می‌داند<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۱.</ref>. | بیشتر سیره‌نویسان و صحابه‌نگاران از وی این گونه یاد کرده‌اند. ولی در کتاب‌های [[روایی]]، نام او «بسیسه» ضبط شده است<ref>برای نمونه ر. ک: احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴.</ref>. از این‌رو، [[ابن اثیر]] افزون بر شرح حال «بسبس»<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref>، مدخلی به «بُسَیسه» اختصاص داده<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۹.</ref> و توضیح می‌دهد که این شخص جز «بسبس بن عمرو» نیست. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰ و ۴۸۰.</ref> نیز چنین کرده، با این تفاوت که اصل را «بسبسه» قرار می‌دهد و آن را درست می‌داند<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۱.</ref>. | ||
در [[رجال]] [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۲۹.</ref> نام وی «بسباس» آمده است. [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۶۸.</ref> گوید: او را [[بسبس بن بشر]] هم گفته‌اند. پیداست [[اختلاف]] یا [[اشتباه]] در نام این [[صحابی]]، ناشی از تصحیف است. [[بسبس بن عمرو بن ثعلبة بن خرشه]] از [[قبیله]] بنوجهینه و از صحابه [[بدری]] به شمار می‌رود<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۲۲.</ref>. ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref> گوید: «بسبس جُهنی انصاری، هم‌پیمان [[بنی ساعدة بن کعب بن خزرج]] بود و [[عروة بن زبیر]] او را از [[بنی طریف بن خزرج]] دانسته است، ولی بین این دو قول منافاتی نیست؛ زیرا [[طریف]] هم شاخه‌ای از [[بنی ساعده]] است». | در [[رجال]] [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۲۹.</ref> نام وی «بسباس» آمده است. [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۶۸.</ref> گوید: او را [[بسبس بن بشر]] هم گفته‌اند. پیداست [[اختلاف]] یا [[اشتباه]] در نام این [[صحابی]]، ناشی از تصحیف است. [[بسبس بن عمرو بن ثعلبة بن خرشه]] از [[قبیله]] «[[بنوجهینه]]» و از صحابه [[بدری]] به شمار می‌رود<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۲۲.</ref>. ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.</ref> گوید: «بسبس جُهنی انصاری، هم‌پیمان [[بنی ساعدة بن کعب بن خزرج]] بود و [[عروة بن زبیر]] او را از [[بنی طریف بن خزرج]] دانسته است، ولی بین این دو قول منافاتی نیست؛ زیرا [[طریف]] هم شاخه‌ای از [[بنی ساعده]] است». | ||
در [[جنگ بدر]] [[رسول خدا]]{{صل}}، بسبس و [[عدی بن ابی زغباء]] را برای دریافت اطلاعات از کاروان [[قریش]] اعزام کرد<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.</ref>. وقتی آن دو به کنار چاه‌های [[بدر]] رسیدند، دو [[کنیز]] را دیدند که مشغول برداشتن آب هستند و یکی به دیگری می‌گوید: کاروان، فردا یا پس فردا می‌رسد و من بدهی تو را خواهم داد. آنان بر شترهای خود سوار شدند و این خبر را برای [[پیامبر]] آوردند. وقتی [[ابوسفیان]] به آنجا رسید، از فضله شتران بسبس و عدی دریافت که کسانی از [[اهل | در [[جنگ بدر]] [[رسول خدا]] {{صل}}، بسبس و [[عدی بن ابی زغباء]] را برای دریافت اطلاعات از کاروان [[قریش]] اعزام کرد<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.</ref>. وقتی آن دو به کنار چاه‌های [[بدر]] رسیدند، دو [[کنیز]] را دیدند که مشغول برداشتن آب هستند و یکی به دیگری می‌گوید: کاروان، فردا یا پس فردا می‌رسد و من بدهی تو را خواهم داد. آنان بر شترهای خود سوار شدند و این خبر را برای [[پیامبر]] آوردند. وقتی [[ابوسفیان]] به آنجا رسید، از فضله شتران بسبس و عدی دریافت که کسانی از [[اهل مدینه]] آنجا حضور داشته‌اند؛ پس مسیر خود را گرداند <ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۹؛ واقدی، ج۱، ص۴۱.</ref>. | ||
در [[منابع روایی]] از [[انس بن مالک]] نقل شده است که چون [[رسول خدا]]{{صل}} بسبس را برای کسب اطلاع از کاروان [[قریش]] فرستاد و او برای گزارش نزد آن [[حضرت]] برگشت، من حضور داشتم و شخص دیگری در [[خانه]] با [[پیامبر]] نبود؛ آنگاه [[رسول الله]]{{صل}} [[مردم]] را برای حرکت فرا خواند<ref>احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴؛ بیهقی، ج۹، ص۹۹.</ref>. با اینکه از این گزارش استفاده می‌شود که بسبس در [[مدینه]] و پیش از حرکت برای [[بدر]]، اعزام شده و برگشته است و تردید [[راوی]] درباره حضور [[زنان پیامبر]] در آن مجلس، مؤید این مطلب است، ولی برخی سیره‌نویسان از اعزام بسبس و عدی، در بین راه خبر داده‌اند. [[ابن هشام]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.</ref> گوید: هنگامی که رسول خدا{{صل}} به «صفراء» نزدیک شد، بسبس و عدی را فرستاد تا از [[دشمن]] خبر بیاورند. به گفته یاقوت<ref>یاقوت، ج۳، ص۴۱۲.</ref> صفراء بیرون مدینه و در یک منزلی بدر قرار دارد. واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۲۲.</ref> هم می‌گوید: این دو نفر در «[[بیوت]] السُقیا» نزد پیامبر آمدند. همو<ref>واقدی، ج۱، ص۲۱.</ref> توضیح می‌دهد که خانه‌های سقیا در بیرون مدینه، اما متصل به خانه‌های [[شهر]] است و [[عایشه]] در آنجا همراه رسول خدا{{صل}} بوده است. این گزارش با آنچه در [[منابع روایی]] آمده است، همخوانی دارد. واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۵۱.</ref> همچنین از [[همراهی]] بسبس با علی{{ع}}، [[زبیر]] و [[سعد بن ابی وقاص]] خبر می‌دهد که پیامبر هنگام رسیدن به وادی بدر، ایشان را برای جستجوی آب فرستاد. اما به گفته [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۲، ص۱۰.</ref> اینان برای خبر آوردن از [[مشرکان]] پیش آب رفتند و سقّاهای آنان را دستگیر کردند. به رغم آنکه [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰.</ref> شرکت بسبس را در [[جنگ بدر]] اتفاقی می‌داند، [[بلاذری]]<ref>بلاذری، ج۱، ص۳۴۵.</ref> گوید: رسول خدا این سهم بسبس و عدی را کنار گذاشت؛ زیرا وقتی آنان خبر کاروان قریش را آوردند، در مدینه ماندند و در [[جنگ]] شرکت نکردند. ابن سعد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۲۲.</ref> گوید: بسبس در [[جنگ بدر]] و [[احد]] شرکت کرد و از او نسلی بر جای نماند.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «بسبس بن عمرو جهنی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۲۲۵.</ref> | در [[منابع روایی]] از [[انس بن مالک]] نقل شده است که چون [[رسول خدا]] {{صل}} بسبس را برای کسب اطلاع از کاروان [[قریش]] فرستاد و او برای گزارش نزد آن [[حضرت]] برگشت، من حضور داشتم و شخص دیگری در [[خانه]] با [[پیامبر]] نبود؛ آنگاه [[رسول الله]] {{صل}} [[مردم]] را برای حرکت فرا خواند<ref>احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴؛ بیهقی، ج۹، ص۹۹.</ref>. با اینکه از این گزارش استفاده می‌شود که بسبس در [[مدینه]] و پیش از حرکت برای [[بدر]]، اعزام شده و برگشته است و تردید [[راوی]] درباره حضور [[زنان پیامبر]] در آن مجلس، مؤید این مطلب است، ولی برخی سیره‌نویسان از اعزام بسبس و عدی، در بین راه خبر داده‌اند. [[ابن هشام]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.</ref> گوید: هنگامی که رسول خدا {{صل}} به «صفراء» نزدیک شد، بسبس و عدی را فرستاد تا از [[دشمن]] خبر بیاورند. به گفته یاقوت<ref>یاقوت، ج۳، ص۴۱۲.</ref> صفراء بیرون مدینه و در یک منزلی بدر قرار دارد. واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۲۲.</ref> هم می‌گوید: این دو نفر در «[[بیوت]] السُقیا» نزد پیامبر آمدند. همو<ref>واقدی، ج۱، ص۲۱.</ref> توضیح می‌دهد که خانه‌های سقیا در بیرون مدینه، اما متصل به خانه‌های [[شهر]] است و [[عایشه]] در آنجا همراه رسول خدا {{صل}} بوده است. این گزارش با آنچه در [[منابع روایی]] آمده است، همخوانی دارد. واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۵۱.</ref> همچنین از [[همراهی]] بسبس با علی {{ع}}، [[زبیر]] و [[سعد بن ابی وقاص]] خبر می‌دهد که پیامبر هنگام رسیدن به وادی بدر، ایشان را برای جستجوی آب فرستاد. اما به گفته [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۲، ص۱۰.</ref> اینان برای خبر آوردن از [[مشرکان]] پیش آب رفتند و سقّاهای آنان را دستگیر کردند. به رغم آنکه [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰.</ref> شرکت بسبس را در [[جنگ بدر]] اتفاقی می‌داند، [[بلاذری]]<ref>بلاذری، ج۱، ص۳۴۵.</ref> گوید: رسول خدا این سهم بسبس و عدی را کنار گذاشت؛ زیرا وقتی آنان خبر کاروان قریش را آوردند، در مدینه ماندند و در [[جنگ]] شرکت نکردند. ابن سعد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۲۲.</ref> گوید: بسبس در [[جنگ بدر]] و [[احد]] شرکت کرد و از او نسلی بر جای نماند.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «بسبس بن عمرو جهنی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۲۲۵.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۸
بسبس بن عمرو جهنی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بسبس بن عمرو جهنی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
بیشتر سیره‌نویسان و صحابه‌نگاران از وی این گونه یاد کرده‌اند. ولی در کتاب‌های روایی، نام او «بسیسه» ضبط شده است[۱]. از این‌رو، ابن اثیر افزون بر شرح حال «بسبس»[۲]، مدخلی به «بُسَیسه» اختصاص داده[۳] و توضیح می‌دهد که این شخص جز «بسبس بن عمرو» نیست. ابن حجر[۴] نیز چنین کرده، با این تفاوت که اصل را «بسبسه» قرار می‌دهد و آن را درست می‌داند[۵].
در رجال طوسی[۶] نام وی «بسباس» آمده است. ابن عبدالبر[۷] گوید: او را بسبس بن بشر هم گفته‌اند. پیداست اختلاف یا اشتباه در نام این صحابی، ناشی از تصحیف است. بسبس بن عمرو بن ثعلبة بن خرشه از قبیله «بنوجهینه» و از صحابه بدری به شمار می‌رود[۸]. ابن اثیر[۹] گوید: «بسبس جُهنی انصاری، هم‌پیمان بنی ساعدة بن کعب بن خزرج بود و عروة بن زبیر او را از بنی طریف بن خزرج دانسته است، ولی بین این دو قول منافاتی نیست؛ زیرا طریف هم شاخه‌ای از بنی ساعده است».
در جنگ بدر رسول خدا (ص)، بسبس و عدی بن ابی زغباء را برای دریافت اطلاعات از کاروان قریش اعزام کرد[۱۰]. وقتی آن دو به کنار چاه‌های بدر رسیدند، دو کنیز را دیدند که مشغول برداشتن آب هستند و یکی به دیگری می‌گوید: کاروان، فردا یا پس فردا می‌رسد و من بدهی تو را خواهم داد. آنان بر شترهای خود سوار شدند و این خبر را برای پیامبر آوردند. وقتی ابوسفیان به آنجا رسید، از فضله شتران بسبس و عدی دریافت که کسانی از اهل مدینه آنجا حضور داشته‌اند؛ پس مسیر خود را گرداند [۱۱].
در منابع روایی از انس بن مالک نقل شده است که چون رسول خدا (ص) بسبس را برای کسب اطلاع از کاروان قریش فرستاد و او برای گزارش نزد آن حضرت برگشت، من حضور داشتم و شخص دیگری در خانه با پیامبر نبود؛ آنگاه رسول الله (ص) مردم را برای حرکت فرا خواند[۱۲]. با اینکه از این گزارش استفاده می‌شود که بسبس در مدینه و پیش از حرکت برای بدر، اعزام شده و برگشته است و تردید راوی درباره حضور زنان پیامبر در آن مجلس، مؤید این مطلب است، ولی برخی سیره‌نویسان از اعزام بسبس و عدی، در بین راه خبر داده‌اند. ابن هشام[۱۳] گوید: هنگامی که رسول خدا (ص) به «صفراء» نزدیک شد، بسبس و عدی را فرستاد تا از دشمن خبر بیاورند. به گفته یاقوت[۱۴] صفراء بیرون مدینه و در یک منزلی بدر قرار دارد. واقدی[۱۵] هم می‌گوید: این دو نفر در «بیوت السُقیا» نزد پیامبر آمدند. همو[۱۶] توضیح می‌دهد که خانه‌های سقیا در بیرون مدینه، اما متصل به خانه‌های شهر است و عایشه در آنجا همراه رسول خدا (ص) بوده است. این گزارش با آنچه در منابع روایی آمده است، همخوانی دارد. واقدی[۱۷] همچنین از همراهی بسبس با علی (ع)، زبیر و سعد بن ابی وقاص خبر می‌دهد که پیامبر هنگام رسیدن به وادی بدر، ایشان را برای جستجوی آب فرستاد. اما به گفته ابن سعد[۱۸] اینان برای خبر آوردن از مشرکان پیش آب رفتند و سقّاهای آنان را دستگیر کردند. به رغم آنکه ابن حجر[۱۹] شرکت بسبس را در جنگ بدر اتفاقی می‌داند، بلاذری[۲۰] گوید: رسول خدا این سهم بسبس و عدی را کنار گذاشت؛ زیرا وقتی آنان خبر کاروان قریش را آوردند، در مدینه ماندند و در جنگ شرکت نکردند. ابن سعد[۲۱] گوید: بسبس در جنگ بدر و احد شرکت کرد و از او نسلی بر جای نماند.[۲۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ برای نمونه ر. ک: احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۹.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰ و ۴۸۰.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۱.
- ↑ طوسی، ص۲۹.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۶۸.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۴۲۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۷۳.
- ↑ ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.
- ↑ ابن هشام، ج۲، ص۲۶۹؛ واقدی، ج۱، ص۴۱.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۳۶؛ مسلم، ج۶، ص۴۴؛ بیهقی، ج۹، ص۹۹.
- ↑ ابن هشام، ج۲، ص۲۶۵.
- ↑ یاقوت، ج۳، ص۴۱۲.
- ↑ واقدی، ج۱، ص۲۲.
- ↑ واقدی، ج۱، ص۲۱.
- ↑ واقدی، ج۱، ص۵۱.
- ↑ ابن سعد، ج۲، ص۱۰.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۰.
- ↑ بلاذری، ج۱، ص۳۴۵.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۲۲۲.
- ↑ صادقی، مصطفی، مقاله «بسبس بن عمرو جهنی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۲۲۵.