(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام رضا| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابراهیم بن بشر در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابراهیم بن بشر در تراجم و رجال]] - [[ابراهیم بن بشر در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }}
==مقدمه==
== آشنایی اجمالی ==
از [[راویان]] و [[اصحاب امام رضا]]{{ع}}. برخی [[ابراهیم]] را از راویان و اصحاب امام رضا{{ع}} بر شمرده‌اند<ref>موسوعة مؤلفی الإمامیة، ج۱، ص۱۵۹.</ref>، گرچه هیچ روایتی از وی در [[کتب حدیثی]] موجود دیده نمی‌شود. فقط [[نجاشی]] در [[رجال]] خود آورده که وی پرسش‌هایی از [[امام رضا]]{{ع}} داشته و [[محمد بن عبدالحمید]] آن را [[روایت]] کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۲۳؛ حیاة الإمام الرضا{{ع}}، ج۲، ص۹۰.</ref>. دیگران به نقل از او به ذکر آن پرداخته‌اند<ref>نقد الرجال، ج۱، ص۵۷؛ جامع الرواة، ج۱، ص۲۰.</ref>، بی‌آنکه کمترین اطلاعی از وی ارائه کرده یا به مضمون پرسشی از او اشاره کرده باشند. شاید به همین اعتبار عطاردی نامی از وی در [[مسند]] نمی‌آورد و دسته‌ای از [[اهل]] تحقیق نیز به مجهول بودنش نظر می‌دهند<ref>تنقیح المقال، ج۱، ص۱۴؛ المفید من معجم رجال الحدیث، ص۶.</ref>، هر چند برخی طبق همین داده به امامی بودنش [[حکم]] می‌کنند<ref>طرائف المقال، ج۱، ص۳۹۵.</ref>.
در برخی منابع متأخر نام او [[ابراهیم بن ابان بن بشر]] آمده است.<ref>مجمع الرجال ۱/۳۹۰.</ref> وی [[شیعه]] و از [[یاران امام رضا]]{{ع}} بود.<ref>دائرة المعارف الشیعیة العامه ۱/۴۸.</ref> [[نجاشی]] مینویسد: وی دارای تألیفی به نام «مسائل الی الرضا»{{ع}} بود و [[محمد بن عبدالحمید]] که ظاهراً مراد از او [[ابوجعفر عطّار]]، [[وکیل امام حسن عسکری]]{{ع}} است، آن را از ابراهیم [[روایت]] کرده است،<ref>رجال النجاشی ۱/۱۰۵.</ref> از این رو باید وی را از [[رجال]] [[قرن سوم]] به شمار آورد. گفتنی است احتمال دارد وی همان [[ابراهیم بن بشر بن خالد عبدی]] باشد که از [[عمرو بن خالد]]<ref>الخصال ۳۱۷.</ref> و [[منصور بن یعقوب بن ابی نویره اسدی]] روایت کرده و [[علی بن عباس بن ولید]] و [[عبدالله بن محمد بن عبیدالله بن مطلب شیبانی]] در [[کوفه]] از وی نقل کرده‌اند.<ref>الامالی (طوسی) ۲۰۶ و ۵۸۷.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۶۸.</ref>
در این میان، عده‌ای به تعدد ابراهیم بن بشر یا [[بشیر]] اشاره کرده و گفته‌اند که یکی از آنها در طریق [[شیخ صدوق]] واقع شده که با واسطه از [[ابوحمزه ثمالی]] [[نقل روایت]] می‌کند<ref>الأمالی، صدوق، ص۴۹، ۳۱۷؛ الأمالی، طوسی، ص۵۸۷؛ بحار الأنوار، ج۳۸، ص۳۳۳.</ref> و دیگری همین ابراهیم است که احتمالاً منسوب به جد خود است و پدرش [[ولید بن بشر]] یا بشیر می‌باشد<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۲۹.</ref>. اما خویی مدعای اخیر را که ابراهیم به جدش منسوب باشد، اشتباهی برآمده از نسخة مطبوع رجال نجاشی می‌داند که در آن آمده است: [[ابراهیم بن ولید بن بشیر]] پرسش‌های کوتاهی از امام رضا{{ع}} دارد که محمد بن عبدالحمید آن را روایت کرده است. سپس مینویسد: اما مطمئناً تحریفی در این نسخه صورت گرفته و دو کلمه «ابن ولید» و «کوتاه»، در آن افزوده شده است، چنان که نسخه [[عنایت]] [[الله]] قهپایی با همه اینها [[مخالف]] است، چون در آنجا دو ابراهیم آمده است: یکی [[ابراهیم بن ابان بن بشیر]] و دیگر ابراهیم بن بشر<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۹۳.</ref>. بنابراین، نباید میان آن دو خلطی صورت گیرد.
بیش از این چیزی درباره [[ابراهیم]] در متون رجالی و [[حدیثی]] نیامده است. به رغم یادکرد [[نجاشی]] از او، دیگر رجالیون کهن از وی یادی نکرده‌اند.<ref>منابع: الأمالی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، اول، ۱۴۱۴ق، الأمالی، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تهران، اسلامیة، سوم، ۱۳۵۵ش؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار لها، محمدباقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛ تنقیح المقال فی علم الرجال، عبدالله بن محمد حسن مامقانی (۱۳۵۱ق)، تحقیق: محیی الدین مامقانی، قم، مؤسسة آل البیت علا لإحیاء التراث، اول، ۱۴۲۷ق، جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، محمد بن علی اردبیلی (۱۱۰۱ق)، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق؛ حیاة الإمام علی بن موسی الرضا علیلا، باقر بن شریف قرشی (۱۴۳۳ق)، قم، دار التبلیغ الإسلامی، ۱۳۹۸ق؛ رجال النجاشی، احمد بن علی معروف به نجاشی (۴۵۰ق)، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم، ۱۴۱۶ق، طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال، سید علی اصغر بن محمد شفیع بروجردی (۱۳۱۳ق)، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۴۱۰ق؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، علی بن محمد نمازی شاهرودی (۱۴۰۵ق)، تهران، شفق - حیدری، اول، ۱۴۱۲ق؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سید ابو القاسم بن علی اکبر موسوی خویی (۱۴۱۳ق)، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، پنجم، ۱۴۱۳ق؛ المفید من معجم رجال الحدیث، محمد جواهری معاصر)، قم، نشر محلاتی، دوم، ۱۴۲۴ق؛ موسوعة مؤلفی الإمامیة، مجمع الفکر الإسلامی، قم، مجمع الفکر الإسلامی، اول، ۱۴۲۰ق؛ نقد الرجال، سیدمصطفی بن حسین حسینی تفرشی (۱۰۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت طلا الإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۸ق.</ref>.<ref>[[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابراهیم بن بشر - واسعی (مقاله)|مقاله «ابراهیم بن بشر»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۳۴۳.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده: 1100514.jpg|22px]] [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[ابراهیم بن بشر (مقاله)|مقاله «ابراهیم بن بشر»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام رضا ج۱''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام رضا است. ابراهیم بن بشر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابراهیم بن بشر در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط ندارد
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱